Δύο είναι τα ισχυρότερα όπλα των ενόπλων δυνάμεων εν καιρώ πολέμου, και όχι μόνο. Είναι το ακμαιότατο ηθικό και η άρτια εκπαίδευση του στρατιωτικού προσωπικού, διότι τα όπλα δεν λειτουργούν από μόνα τους. Βεβαίως το ακμαιότατο ηθικό είναι το πρώτιστον και εκ των ων ουκ άνευ.
Νηστικό αρκούδι δεν χορεύει.
Ένας από του μύριους λόγους που υπέστημεν τη Μικρασιατική Καταστροφή είναι το καταπεπτωκός ηθικό του στρατού. Οι στρατιώτες ρακένδυτοι, νηστικοί και ψειριασμένοι, εγκαταλείφθηκαν από τις σωματικές και ψυχικές τους δυνάμεις και ετράπησαν σε άτακτο φυγή και όπου φύγε-φύγε.
Βεβαίως ο ένας και κύριος λόγος της Μικρασιατικής Καταστροφής ήταν ότι δεν έπρεπε να γίνει η εκστρατεία, όπως είχε εισηγηθεί ο μικρός στο δέμας, αλλά τεράστιος στο μυαλό, Μεταξάς και με στοιχεία στο Λευτεράκη, αλλά δεν εισακούσθηκε. Διότι είναι εύκολο να μπείς σ’ ένα πόλεμο αλλά πως θα βγείς; Ποτέ δεν πρέπει να κάνεις πόλεμο αν δεν έχεις εξασφαλίσει την πλειονότητα των προϋποθέσεων για να τον κερδίσεις.
Ιδού, λαμπρό παράδειγμα, ο ‘‘μέγας’’ Πούτιν που πίστευε ότι σε μια εβδομάδα θα καταλάμβανε την Ουκρανία και τώρα αναγκαστικά χορεύει γιατί δεν μπορεί να βγεί απ’ το χορό.
Τι συμβαίνει λοιπόν με τους σπουδαστές των στρατιωτικών σχολών που δεν καλύπτουν τις απαιτούμενες θέσεις τους και γενικά με τους αξιωματικούς που παραιτούνται;
Η απάντηση είναι απλή: Η Πατρίς που στη περίπτωσή μας εκπροσωπείται από το ισχυρότερο συνδικάτο της Ελλάδας, το πολιτικό προσωπικό, έχει μεταβάλει τους αξιωματικούς σε δημοσίους υπαλλήλους και ακόμη χειρότερα, διότι οι δημόσιοι υπάλληλοι δεν έχουν μεταθέσεις και εργάζονται όποτε και όσο θέλουν.
Βεβαίως ευθύνεται και η στρατιωτική ηγεσία διαχρονικά. Διότι ποτέ δεν διεκδίκησε κάτι για το προσωπικό φοβούμενο μη χάσει τη θεσούλα της.
Αναπολώ με θλίψη τα χρόνια που υπηρέτησα την Πατρίδα. Πόσες φορές είμαστε 24ωρη υπηρεσία και η Υπηρεσία δεν φρόντισε να μας προσφέρει ούτε καν ένα ποτήρι νερό. Πιθανώς γιατί πληρωνόμαστε καλά. Έχω κάνει και δυο φορές υπηρεσία ανήμερα του Πάσχα νηστικός. Διότι, ως γνωστό, τα εστιατόρια ανήμερα του Πάσχα είναι κλειστά και η Υπηρεσία δεν φρόντισε να εξασφαλίσει έστω κάποιο κόκκαλο για τον Τζακ.
Όπως το πολιτικό προσωπικό, έτσι και το στρατιωτικό τρέχει πίσω από τα γεγονότα και δεν τα προλαμβάνει.
Η γενιά η δική μου έτρεχε να πάει στις στρατιωτικές σχολές, διότι είμαστε μπουχτισμένοι από τα ερείπια των φίλων μας των Γερμανών, τη φτώχεια, τη πείνα της κατοχής, τα κουρελιασμένα ρούχα που φορούσαμε και δεν μπορούσαμε να σηκώσουμε τα μάτια για να κοιτάξουμε μια κοπέλα και τη μεγάλη προσφορά των κομμουνιστοσυμμοριτών προς την Πατρίδα.
Η πολιτική ηγεσία δεν κατάλαβε έγκαιρα, ως συνήθως, ότι τα δεδομένα και οι προϋποθέσεις έχουν αλλάξει. Γιατί ένας νέος σήμερα να πάει σε στρατιωτική σχολή; Για να γίνει υπάλληλος των 700 ευρώ; Ο αξιωματκός δεν πρέπει να έχει νοοτροπία δημοσίου υπαλλήλου και να βλέπει το ρολόι του πότε θα πάει στο σπίτι του. Πρέπει να είναι λίγο ή πολύ ράμπο. Αλλά για να είναι ή να λειτουργεί σαν ράμπο και να ενεργεί απερίσπαστα θα πρέπει η Πολιτεία να του έχει καλύψει ορισμένες θεμελιώδεις ανάγκες.
Δεν είναι, όμως, μόνο τα υλικά αγαθά που συμβάλουν στην αναπτέρωση του ηθικού του στρατιωτικού προσωπικού. Μεγάλη συμβολή έχει και η πολιτική συμπεριφορά και οι πολιτικές αντιδράσεις στα τεκταινόμενα στη περιοχή μας και κυρίως στην αυλή μας. Όταν ο Ερντογάν μας απειλεί, όταν ο Ερντογάν οργώνει ανενόχλητα το Αιγαίο μας, όταν ο Εντογάν μιλάει για την πατρίδα της καρδιάς του αποβλέποντας στα όρια της Οθωμανικής αυτοκρατορίας και η πολιτική ηγεσία μας δεν του απαντά τουλάχιστον στα ίσια, ποιο ηθικό θα έχει ο Έλληνας αξιωματικός; Γιατί δεν του απαντούν ότι και της δικής μας καρδιάς τα όρια φθάνουν στη Καππαδοκία, στο μακρινό Πόντο, στη Ρωμυλία, στη Βόρειο Ήπειρο και ακόμη παραπέρα τα δε όρια του Ελληνικού Πνεύματος δεν έχουν ορίζοντα.
Ένας άλλος παράγοντας που συμβάλλει στην ανύψωση του ηθικού είναι η άρτια εκπαίδευση και οι ασκήσεις κάτω από πραγματικές συνθήκες κατά το μάλλον ή ήττον.
Το έχω γράψει πολλές φορές ότι παιδεία στην Ελλάδα δεν έχουμε. Δυστυχώς δεν έχουμε και εκπαίδευση.
Στη Σχολή των Ευελπίδων που γνωρίζω πολύ καλά η εκπαίδευση έχει σταματήσει στην εποχή του Κολοκοτρώνη. Ουδείς στρατηγός-διοικητής της δεν νοιάστηκε να αλλάξει τα παλιά και να εκσυγχρονίσει την εκπαίδευση. Ουδείς στρατηγός-διοικητής δεν βρέθηκε για να εισηγηθεί την ψήφιση νόμου για την κατάργηση της νίλας, της βλακώδους αυτής εκπαιδεύσεως; Ουδείς φρόντισε να αφήσει το αποτύπωμά του. Ουδείς, από τους παρελάσαντες στρατηγούς, δεν άφησε την υπογραφή του. Απλώς ακολούθησαν άπαντες την πεπατημένη και απλά έγραψαν κενόδοξα το όνομά τους στη αναμνηστική πλάκα των διατελεσάντων διοικητών. Ω, τι κενοδοξία!
Οι δε επιθεωρήσεις που γίνονται είναι για γέλια και για κλάματα. Προηγείται το σήμα ότι θα γίνει επιθεώρηση. Οπότε αρχίζει το ασβέστωμα, η καθαριότητα, το ξεσκόνισμα των οχημάτων και η ταλαιπωρία των στρατιωτών σε βάρος της εκπαίδευσης της Μονάδας.
Μόνο ένας στρατηγός, ονόματι Λίβας, όνομα και πράγνα, έκανε αιφνιδιαστικά και απροειδοποίητα επιθεώρηση. Μου είχε διηγηθεί κάποιος μεγαλύτερος συνάδελφός μου ένα περιστατικό. Είχε, όμως, διαρρεύσει η πληροφορία και η Μονάδα ήταν σε άμεση ετοιμότητα και ανέμεναν το ελικόπτερο. Δεν πρόλαβε να προσγειωθεί το ελικόπτερο και οι στρατιώτες πετάχτηκαν έξω από τα παράθυρα. Οπότε εξεπλάγη ο στρατηγός λέγοντας: ‘‘Τι επιιθεώρηση να κάνω, αυτοί είναι πανέτοιμοι; Πάμε να φύγουμε’’. Μόνο που η επιθεώρηση αυτή δεν ήταν επί της ουσίας αλλά επί του φαίνεσθαι.
Μήπως οι ασκήσεις γίνονται κάτω από πραγματικά προσομοιωμένες συνθήκες; Όσον αφορά τις κριτικές που ασκούνται, εξαντλούνται στο να συγχαίρουν αλλήλους για την επιτυχία τους.
Bεβαίως η πραγματική αξιολόγηση των Ενόπλων Δυνάμεων γίνεται εν καιρώ πολέμου. Στο πεδίο της μάχης φαίνεται η εκπαίδευση των Μονάδων. Εκεί αναδεικνύονται οι πραγματικοί διοικητές και οι πραγματικοί στρατηγοί οι οποίοι επάξια θα φέρουν τον τίτλο τους. Αλλά μήπως είναι πολύ αργά; Μήπως η αξιολόγηση αυτή θα μας στοιχίσει παρά πολύ σε ανθρώπινο δυναμικό, σε υλικό και σε απώλεια κυριαρχίας εδαφών μας;
Η αξιολόγηση μιας στρατιωτικής Μονάδας δεν μπορεί να γίνει με προγραμματισμένες και προαναγγελλόμενες επιθεωρήσεις. Και από εκεί που πρέπει να ξεκινάει ο επιθεωρών είναι το στομάχι των στρατιωτών. Το πρώτο που πρέπει να επιθεωρεί και να ελέγχει ο επιθεωρών είναι τα μαγειρεία, τα εστιατόρια και να δοκιμάζει το φαγητό που τρώνε οι στρατιώτες και μετά ο,τιδήποτε άλλο.
Η πραγματική αξιολόγηση μόνο στη πράξη μπορεί να γίνει. Προσωπικά θα ήθελα ένα αρχηγό του ΓΕΣ και γενικά όλους τους αρχηγούς των επιτελείων να εκπονούν με τους επιτελείς τους ασκήσεις στο Επιτελείο, να παίρνουν το ελικόπτερο και να προσγειώνονται με τους επιτελείς τους απροειδοποίητα με το πρώτο φως σε μια Μονάδα για αξιολόγηση. Όταν λοιπόν θα προσέρχεται στη Μονάδα του ο Διοικητής της Μονάδας καμαρωτός-καμαρωτός, καπνίζοντας την πίπα του, θα τον καλέσει ο αρχηγός, θα του επιδώσει την εκπονηθείσα άσκηση και θα του δώσει εντολή ότι εντός δυο ωρών από λήψεως να προβεί την έναρξη της ασκήσεως. Για να δει πόσα απίδια πιάνει ο σάκος. Εκεί θα δει την ετοιμότητα της Μονάδας. Εκεί θα δει αν έχει συντηρηθεί το μηχανοκίνητο υλικό της μονάδας και πόσα οχήματα θα μείνουν στο δρόμο. Εκεί θα δει το επίπεδο της εκπαίδευσης των στρατιωτών, των αξιωματικών και δη του Διοικητή της Μονάδας. Στο τέλος δε της άσκησης να γίνει μια ουσιαστική κριτική που θα επισημανθούν μόνο τα λάθη διότι μόνο από τα λάθη μας μαθαίνουμε. Βεβαίως θα πρέπει να δοθούν και τα εύσημα σε όσους θα το αξίζουν διότι και η επιβράβευση συμβάλλει στη ανύψωση του ηθικού.
Ο αιρετικός
Νηστικό αρκούδι δεν χορεύει.
Ένας από του μύριους λόγους που υπέστημεν τη Μικρασιατική Καταστροφή είναι το καταπεπτωκός ηθικό του στρατού. Οι στρατιώτες ρακένδυτοι, νηστικοί και ψειριασμένοι, εγκαταλείφθηκαν από τις σωματικές και ψυχικές τους δυνάμεις και ετράπησαν σε άτακτο φυγή και όπου φύγε-φύγε.
Βεβαίως ο ένας και κύριος λόγος της Μικρασιατικής Καταστροφής ήταν ότι δεν έπρεπε να γίνει η εκστρατεία, όπως είχε εισηγηθεί ο μικρός στο δέμας, αλλά τεράστιος στο μυαλό, Μεταξάς και με στοιχεία στο Λευτεράκη, αλλά δεν εισακούσθηκε. Διότι είναι εύκολο να μπείς σ’ ένα πόλεμο αλλά πως θα βγείς; Ποτέ δεν πρέπει να κάνεις πόλεμο αν δεν έχεις εξασφαλίσει την πλειονότητα των προϋποθέσεων για να τον κερδίσεις.
Ιδού, λαμπρό παράδειγμα, ο ‘‘μέγας’’ Πούτιν που πίστευε ότι σε μια εβδομάδα θα καταλάμβανε την Ουκρανία και τώρα αναγκαστικά χορεύει γιατί δεν μπορεί να βγεί απ’ το χορό.
Τι συμβαίνει λοιπόν με τους σπουδαστές των στρατιωτικών σχολών που δεν καλύπτουν τις απαιτούμενες θέσεις τους και γενικά με τους αξιωματικούς που παραιτούνται;
Η απάντηση είναι απλή: Η Πατρίς που στη περίπτωσή μας εκπροσωπείται από το ισχυρότερο συνδικάτο της Ελλάδας, το πολιτικό προσωπικό, έχει μεταβάλει τους αξιωματικούς σε δημοσίους υπαλλήλους και ακόμη χειρότερα, διότι οι δημόσιοι υπάλληλοι δεν έχουν μεταθέσεις και εργάζονται όποτε και όσο θέλουν.
Βεβαίως ευθύνεται και η στρατιωτική ηγεσία διαχρονικά. Διότι ποτέ δεν διεκδίκησε κάτι για το προσωπικό φοβούμενο μη χάσει τη θεσούλα της.
Αναπολώ με θλίψη τα χρόνια που υπηρέτησα την Πατρίδα. Πόσες φορές είμαστε 24ωρη υπηρεσία και η Υπηρεσία δεν φρόντισε να μας προσφέρει ούτε καν ένα ποτήρι νερό. Πιθανώς γιατί πληρωνόμαστε καλά. Έχω κάνει και δυο φορές υπηρεσία ανήμερα του Πάσχα νηστικός. Διότι, ως γνωστό, τα εστιατόρια ανήμερα του Πάσχα είναι κλειστά και η Υπηρεσία δεν φρόντισε να εξασφαλίσει έστω κάποιο κόκκαλο για τον Τζακ.
Όπως το πολιτικό προσωπικό, έτσι και το στρατιωτικό τρέχει πίσω από τα γεγονότα και δεν τα προλαμβάνει.
Η γενιά η δική μου έτρεχε να πάει στις στρατιωτικές σχολές, διότι είμαστε μπουχτισμένοι από τα ερείπια των φίλων μας των Γερμανών, τη φτώχεια, τη πείνα της κατοχής, τα κουρελιασμένα ρούχα που φορούσαμε και δεν μπορούσαμε να σηκώσουμε τα μάτια για να κοιτάξουμε μια κοπέλα και τη μεγάλη προσφορά των κομμουνιστοσυμμοριτών προς την Πατρίδα.
Η πολιτική ηγεσία δεν κατάλαβε έγκαιρα, ως συνήθως, ότι τα δεδομένα και οι προϋποθέσεις έχουν αλλάξει. Γιατί ένας νέος σήμερα να πάει σε στρατιωτική σχολή; Για να γίνει υπάλληλος των 700 ευρώ; Ο αξιωματκός δεν πρέπει να έχει νοοτροπία δημοσίου υπαλλήλου και να βλέπει το ρολόι του πότε θα πάει στο σπίτι του. Πρέπει να είναι λίγο ή πολύ ράμπο. Αλλά για να είναι ή να λειτουργεί σαν ράμπο και να ενεργεί απερίσπαστα θα πρέπει η Πολιτεία να του έχει καλύψει ορισμένες θεμελιώδεις ανάγκες.
Δεν είναι, όμως, μόνο τα υλικά αγαθά που συμβάλουν στην αναπτέρωση του ηθικού του στρατιωτικού προσωπικού. Μεγάλη συμβολή έχει και η πολιτική συμπεριφορά και οι πολιτικές αντιδράσεις στα τεκταινόμενα στη περιοχή μας και κυρίως στην αυλή μας. Όταν ο Ερντογάν μας απειλεί, όταν ο Ερντογάν οργώνει ανενόχλητα το Αιγαίο μας, όταν ο Εντογάν μιλάει για την πατρίδα της καρδιάς του αποβλέποντας στα όρια της Οθωμανικής αυτοκρατορίας και η πολιτική ηγεσία μας δεν του απαντά τουλάχιστον στα ίσια, ποιο ηθικό θα έχει ο Έλληνας αξιωματικός; Γιατί δεν του απαντούν ότι και της δικής μας καρδιάς τα όρια φθάνουν στη Καππαδοκία, στο μακρινό Πόντο, στη Ρωμυλία, στη Βόρειο Ήπειρο και ακόμη παραπέρα τα δε όρια του Ελληνικού Πνεύματος δεν έχουν ορίζοντα.
Ένας άλλος παράγοντας που συμβάλλει στην ανύψωση του ηθικού είναι η άρτια εκπαίδευση και οι ασκήσεις κάτω από πραγματικές συνθήκες κατά το μάλλον ή ήττον.
Το έχω γράψει πολλές φορές ότι παιδεία στην Ελλάδα δεν έχουμε. Δυστυχώς δεν έχουμε και εκπαίδευση.
Στη Σχολή των Ευελπίδων που γνωρίζω πολύ καλά η εκπαίδευση έχει σταματήσει στην εποχή του Κολοκοτρώνη. Ουδείς στρατηγός-διοικητής της δεν νοιάστηκε να αλλάξει τα παλιά και να εκσυγχρονίσει την εκπαίδευση. Ουδείς στρατηγός-διοικητής δεν βρέθηκε για να εισηγηθεί την ψήφιση νόμου για την κατάργηση της νίλας, της βλακώδους αυτής εκπαιδεύσεως; Ουδείς φρόντισε να αφήσει το αποτύπωμά του. Ουδείς, από τους παρελάσαντες στρατηγούς, δεν άφησε την υπογραφή του. Απλώς ακολούθησαν άπαντες την πεπατημένη και απλά έγραψαν κενόδοξα το όνομά τους στη αναμνηστική πλάκα των διατελεσάντων διοικητών. Ω, τι κενοδοξία!
Οι δε επιθεωρήσεις που γίνονται είναι για γέλια και για κλάματα. Προηγείται το σήμα ότι θα γίνει επιθεώρηση. Οπότε αρχίζει το ασβέστωμα, η καθαριότητα, το ξεσκόνισμα των οχημάτων και η ταλαιπωρία των στρατιωτών σε βάρος της εκπαίδευσης της Μονάδας.
Μόνο ένας στρατηγός, ονόματι Λίβας, όνομα και πράγνα, έκανε αιφνιδιαστικά και απροειδοποίητα επιθεώρηση. Μου είχε διηγηθεί κάποιος μεγαλύτερος συνάδελφός μου ένα περιστατικό. Είχε, όμως, διαρρεύσει η πληροφορία και η Μονάδα ήταν σε άμεση ετοιμότητα και ανέμεναν το ελικόπτερο. Δεν πρόλαβε να προσγειωθεί το ελικόπτερο και οι στρατιώτες πετάχτηκαν έξω από τα παράθυρα. Οπότε εξεπλάγη ο στρατηγός λέγοντας: ‘‘Τι επιιθεώρηση να κάνω, αυτοί είναι πανέτοιμοι; Πάμε να φύγουμε’’. Μόνο που η επιθεώρηση αυτή δεν ήταν επί της ουσίας αλλά επί του φαίνεσθαι.
Μήπως οι ασκήσεις γίνονται κάτω από πραγματικά προσομοιωμένες συνθήκες; Όσον αφορά τις κριτικές που ασκούνται, εξαντλούνται στο να συγχαίρουν αλλήλους για την επιτυχία τους.
Bεβαίως η πραγματική αξιολόγηση των Ενόπλων Δυνάμεων γίνεται εν καιρώ πολέμου. Στο πεδίο της μάχης φαίνεται η εκπαίδευση των Μονάδων. Εκεί αναδεικνύονται οι πραγματικοί διοικητές και οι πραγματικοί στρατηγοί οι οποίοι επάξια θα φέρουν τον τίτλο τους. Αλλά μήπως είναι πολύ αργά; Μήπως η αξιολόγηση αυτή θα μας στοιχίσει παρά πολύ σε ανθρώπινο δυναμικό, σε υλικό και σε απώλεια κυριαρχίας εδαφών μας;
Η αξιολόγηση μιας στρατιωτικής Μονάδας δεν μπορεί να γίνει με προγραμματισμένες και προαναγγελλόμενες επιθεωρήσεις. Και από εκεί που πρέπει να ξεκινάει ο επιθεωρών είναι το στομάχι των στρατιωτών. Το πρώτο που πρέπει να επιθεωρεί και να ελέγχει ο επιθεωρών είναι τα μαγειρεία, τα εστιατόρια και να δοκιμάζει το φαγητό που τρώνε οι στρατιώτες και μετά ο,τιδήποτε άλλο.
Η πραγματική αξιολόγηση μόνο στη πράξη μπορεί να γίνει. Προσωπικά θα ήθελα ένα αρχηγό του ΓΕΣ και γενικά όλους τους αρχηγούς των επιτελείων να εκπονούν με τους επιτελείς τους ασκήσεις στο Επιτελείο, να παίρνουν το ελικόπτερο και να προσγειώνονται με τους επιτελείς τους απροειδοποίητα με το πρώτο φως σε μια Μονάδα για αξιολόγηση. Όταν λοιπόν θα προσέρχεται στη Μονάδα του ο Διοικητής της Μονάδας καμαρωτός-καμαρωτός, καπνίζοντας την πίπα του, θα τον καλέσει ο αρχηγός, θα του επιδώσει την εκπονηθείσα άσκηση και θα του δώσει εντολή ότι εντός δυο ωρών από λήψεως να προβεί την έναρξη της ασκήσεως. Για να δει πόσα απίδια πιάνει ο σάκος. Εκεί θα δει την ετοιμότητα της Μονάδας. Εκεί θα δει αν έχει συντηρηθεί το μηχανοκίνητο υλικό της μονάδας και πόσα οχήματα θα μείνουν στο δρόμο. Εκεί θα δει το επίπεδο της εκπαίδευσης των στρατιωτών, των αξιωματικών και δη του Διοικητή της Μονάδας. Στο τέλος δε της άσκησης να γίνει μια ουσιαστική κριτική που θα επισημανθούν μόνο τα λάθη διότι μόνο από τα λάθη μας μαθαίνουμε. Βεβαίως θα πρέπει να δοθούν και τα εύσημα σε όσους θα το αξίζουν διότι και η επιβράβευση συμβάλλει στη ανύψωση του ηθικού.
Ο αιρετικός
___________________________
Αναρτήθηκε από τον Στρατηγό κ. Αθαν. Καραντζίκο
