Γράφει ο ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΤΣΑΙΛΑΣ*
Πόλεμος βάσει ποιοτικών και ποσοτικών αναβαθμίσεων του τουρκικού παζαριού. Η βασική ιδέα πίσω από τις «σωρευτικές» επιχειρήσεις όπως η επίδειξη αεροπορικής ισχύος με παραβιάσεις/παραβάσεις εθνικού εναερίου χώρου, ορισμένες τακτικές ναυτικών επιχειρήσεων με παράνομες NOTAM, οι συνεχείς διεκδικήσεις, και η απειλή πολέμου, αποτελούν ένα είδος πολέμου ο οποίος είναι σύμφωνος με τη μη γραμμική φύση του.
Στις διαδοχικές επιχειρήσεις, η κάθε τακτική ενέργεια που λαμβάνει χώρα, εξαρτάται από αυτή που προηγήθηκε. Αυτή η πρακτική είναι μια γραμμική προσέγγιση της στρατηγικής. Οι διαδοχικές επιχειρήσεις μπορούν να απεικονιστούν στην επιχειρησιακή σχεδίαση αναζητώντας την αποστολή που οδηγεί σε κάποιο σκοπό/στόχο.
Υπάρχει και ένας άλλος τύπος πολέμου στον οποίο ολόκληρη η σχεδίαση αποτελείται από μια συλλογή μικρότερων ενεργειών, αλλά αυτές οι μικρότερες ή μεμονωμένες ενέργειες δεν αλληλοεξαρτώνται διαδοχικά. Κάθε μεμονωμένο συμβάν δεν είναι τίποτα περισσότερο από ένα μόνο γεγονός, ένα μεμονωμένο συν ή πλην, για να φτάσουμε στο τελικό αποτέλεσμα.
Αναλύοντας την κάπως απόκρυφη γλώσσα της τουρκικής ηγεσίας, αυτό που εννοεί είναι ότι οι μεμονωμένες ενέργειες διασκορπίζονται η μία από την άλλη στο χώρο, και στο χρόνο. Καμία ενέργεια δεν συνδέεται με άλλη. Ενώ παράγουν λίγα μαζικά αποτελέσματα. Με την πάροδο του χρόνου, ωστόσο, μια σωρευτική εκστρατεία μπορεί να καταστρέψει έναν ανταγωνιστή, εάν επιδιωχθεί με ζήλο, χρησιμοποιώντας επαρκείς πόρους και εάν στρέφεται εναντίον σε κάτι που ο ανταγωνιστής δεν θα παρέδιδε υπό κανονικές συνθήκες ισχύος.
Για παράδειγμα, η θαλάσσια αντιπαλότητα είτε στο Αιγαίο, ή στην ανατολική Μεσόγειο, ο «πόλεμος της ΑΟΖ», έστειλε πολεμικά πλοία στην «αμφισβητούμενη περιοχή». Οι φυσικοί πόροι, το πολεμικό υλικό και το ανθρώπινο δυναμικό μπορούν να πυροδοτήσουν μια πολεμική προσπάθεια. Η συνεχής παρενόχληση των νόμιμων θαλάσσιων ερευνών σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο διακόπτει τον συνδετικό ιστό που δένει τον τεράστιο, διευρυμένο, θαλάσσιο Ελληνισμό μαζί. Και καθώς οι τουρκικές θαλάσσιες δυνάμεις συνεχίζουν ανενόχλητοι έρευνες σύμφωνα με το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο καταλαμβάνουν προηγμένες θέσεις, δημιουργώντας τετελεσμένα που χτυπούν τον Ελληνισμό, διεξάγοντας μια σωρευτική εκστρατεία και μάλιστα υπό το πρίσμα του «σύμφωνου φιλίας των Αθηνών».
Ποια είναι τα βασικά χαρακτηριστικά στη σωρευτική προσέγγιση; Καμία μεμονωμένη ενέργεια δεν είναι τόσο σημαντική. Ο Ελληνισμός μπορεί να αντέξει το γκριζάρισμα περιοχών. Να ξεκινήσουμε ένα πόλεμο; Ωστόσο, οι χιλιάδες παρενοχλήσεις που προκλήθηκαν στη θάλασσα ή στους ουρανούς ενώ δεν ήταν ήττες στο πεδίο της μάχης που απέφεραν αποτελέσματα που πιθανόν να έχουν απήχηση σε μια πολεμική κοινωνία, όμως τα επεισόδια αθροίζονται σιγά σιγά. Οι ήττες μπορεί να είναι καταστροφικές χωρίς να τρομάζουν αδικαιολόγητα έναν αντίπαλο. Να λοιπόν, πως αποσπά η Άγκυρα αποφασιστικά στρατηγικά και πολιτικά αποτελέσματα από σωρευτικές επιχειρήσεις.
Οι αθροιστικές στρατηγικές είναι αυτό που εκτελούν οι τουρκικές δυνάμεις εφόσον δεν έχουν την εξωτερική νομιμοποίηση για να συνεχίσουν την αμφισβήτηση ή επειδή θέλουν να αιφνιδιάσουν τον Ελληνισμό μακριά από τις κύριες σκηνές δράσης. Για την Άγκυρα η χρυσή τομή είναι να βρει την πιο αποτελεσματική μέθοδο συνδυασμού σωρευτικών θαλάσσιων και αεροπορικών στρατηγικών με διαδοχικές προκλήσεις. Τούρκοι πολιτικοί και στρατιωτικοί, χτυπούν επαναλαμβανόμενα διαδοχικά χτυπήματα, ειδοποιώντας τον Ελληνισμό ότι η ήττα είναι πιθανή. Εν τω μεταξύ, ξεδιπλώνουν σωρευτικές πράξεις γύρω από τα περιθώρια της κόκκινης γραμμής, εξασθενίζοντας την ικανότητά του Ελληνισμού να αντισταθεί στη διαδοχική, πιο αποφασιστική επίθεση.
Γιατί οι Τούρκοι εκτελούν αυτή τη παραβίαση της στρατηγικής θεωρίας; Διότι η αθροιστική/διαδοχική διχοτόμηση αποτελεί έναν ισχυρό τρόπο θέασης του κόσμου και αντιμετώπισης του. Διαβάζοντας τις ειδήσεις αυτή την εβδομάδα, δύο ιστορίες κυκλοφόρησαν αθροιστικά. Η πρώτη, η επίθεση που δέχτηκε συνοριοφύλακας στον Έβρο ήταν η τελευταία εμπλοκή σε μια σωρευτική, παρατεταμένη, εξαιρετικά αποκεντρωμένη εκστρατεία κατά της Ελλάδας και των συμμάχων της. Είναι αμφίβολο ότι οι ισλαμιστές μαχητές θα αποκτήσουν ποτέ τα μέσα για να ακολουθήσουν τη διαδοχική διαδρομή, κερδίζοντας θριάμβους στο πεδίο της μάχης με τον κλασσικό τρόπο. Αυτό που μπορούν να κάνουν είναι να μειώσουν την αποφασιστικότητα της Δύσης, επιβάλλοντας παράλληλα μεγάλο κόστος, με την ελπίδα ότι οι δυτικές πρωτεύουσες θα συνθηκολογήσουν σταδιακά.
Δεύτερον, η Τουρκία παραβίασε την ελληνική ΑΟΖ νότια των νήσων της Κάσου και της Καρπάθου, ενώ το ιταλικό πλοίο Levoli Relume πραγματοποιούσε έρευνα για την πόντιση υποβρυχίων καλωδίων πλησίον της Κάσου. Η Άγκυρα με πρόσχημα την παραβίαση της τουρκικής υφαλοκρηπίδας ανάπτυξε πολεμικά πλοία στην θαλάσσια περιοχή της Κάσου και Καρπάθου στην περιοχή που έπλεε το Ιταλικό ερευνητικό πλοίο εκτός χωρικών μας υδάτων. Δηλαδή, εντός ελληνικής ΑΟΖ.
Στο σημείο αυτό εδώ φαίνεται ότι η ναυτική ισχύς είναι ο αθροιστικός παράγοντας, σε όλη την ισχύ – και όλες τις ασάφειες και τις απογοητεύσεις – που συνεπάγεται αυτός ο τρόπος πολέμου.
Παντρεύουν σωρευτικά με διαδοχικές πράξεις, για να αναγκάσουν τον Ελληνισμό να προσεγγίσει τη θέλησή τους με μετρήσεις ποιοτικές και άλλα ποσοτικά μέτρα που είναι σχεδόν εκτός θέματος. Κοιτάξτε τον κόσμο γύρω σας, πέρα από τα αυταρχικά καθεστώτα της πολιτικής εξουσίας και του πολέμου. Σπάνια έχουμε την ευκαιρία να επιδιώξουμε κάποιο στόχο μέσω γραμμικής, διαδοχικής, αποφασιστικής δράσης. Οι περισσότερες προσπάθειες έχουν σωρευτικό χαρακτήρα. Το ίδιο συμβαίνει και στην καθημερινή ζωή μας. Δεν υπάρχει διαδοχικός τρόπος για να καταστείλετε πυρκαγιές, ή να νικήσετε τους παραβάτες του νόμου, αφού, δεν υπάρχει επιθετική ενέργεια για να σφυρηλατηθεί στις περισσότερες περιπτώσεις. Και έτσι δεν υπάρχει γραμμικό μονοπάτι προς την επιτυχία, ούτε τελική νίκη επί των απειλών για τη δημόσια τάξη ή υγεία. Και όπως κάνουμε σωστή διατροφή και γυμναστική με την ελπίδα να μείνουμε μακριά τις ασθένειες και, με την πάροδο του χρόνου, να βελτιώσουμε τη συνολική ποιότητα ζωής μας, έτσι εκσυγχρονίζουμε και αναπτύσσουμε την εθνική μας ισχύ. Γι’ αυτό η αποτροπή για να επιτύχει, πρέπει να πείσουμε τον αντίπαλο ότι έχουμε την ικανότητα και τη βούληση να χρησιμοποιήσουμε τους πόρους για την επίτευξη του σκοπού, που δεν είναι άλλος από την Ελληνική Θαλασσοκρατορία στον ζωτικό για τον Ελληνισμό θαλάσσιο χώρο.
*Ο Δημήτριος Τσαϊλάς είναι απόστρατος Αξιωματικός του ΠΝ, δίδαξε επί σειρά ετών στις έδρες Επιχειρησιακής Σχεδιάσεως καθώς και της Στρατηγικής και Ασφάλειας, σε ανώτερους Αξιωματικούς στην Ανώτατη Διακλαδική Σχολή Πολέμου. Σήμερα είναι συνεργάτης και ερευνητής του Institute for National and International Security(INIS), και του Strategy International (SI).
Πόλεμος βάσει ποιοτικών και ποσοτικών αναβαθμίσεων του τουρκικού παζαριού. Η βασική ιδέα πίσω από τις «σωρευτικές» επιχειρήσεις όπως η επίδειξη αεροπορικής ισχύος με παραβιάσεις/παραβάσεις εθνικού εναερίου χώρου, ορισμένες τακτικές ναυτικών επιχειρήσεων με παράνομες NOTAM, οι συνεχείς διεκδικήσεις, και η απειλή πολέμου, αποτελούν ένα είδος πολέμου ο οποίος είναι σύμφωνος με τη μη γραμμική φύση του.
Στις διαδοχικές επιχειρήσεις, η κάθε τακτική ενέργεια που λαμβάνει χώρα, εξαρτάται από αυτή που προηγήθηκε. Αυτή η πρακτική είναι μια γραμμική προσέγγιση της στρατηγικής. Οι διαδοχικές επιχειρήσεις μπορούν να απεικονιστούν στην επιχειρησιακή σχεδίαση αναζητώντας την αποστολή που οδηγεί σε κάποιο σκοπό/στόχο.
Υπάρχει και ένας άλλος τύπος πολέμου στον οποίο ολόκληρη η σχεδίαση αποτελείται από μια συλλογή μικρότερων ενεργειών, αλλά αυτές οι μικρότερες ή μεμονωμένες ενέργειες δεν αλληλοεξαρτώνται διαδοχικά. Κάθε μεμονωμένο συμβάν δεν είναι τίποτα περισσότερο από ένα μόνο γεγονός, ένα μεμονωμένο συν ή πλην, για να φτάσουμε στο τελικό αποτέλεσμα.
Αναλύοντας την κάπως απόκρυφη γλώσσα της τουρκικής ηγεσίας, αυτό που εννοεί είναι ότι οι μεμονωμένες ενέργειες διασκορπίζονται η μία από την άλλη στο χώρο, και στο χρόνο. Καμία ενέργεια δεν συνδέεται με άλλη. Ενώ παράγουν λίγα μαζικά αποτελέσματα. Με την πάροδο του χρόνου, ωστόσο, μια σωρευτική εκστρατεία μπορεί να καταστρέψει έναν ανταγωνιστή, εάν επιδιωχθεί με ζήλο, χρησιμοποιώντας επαρκείς πόρους και εάν στρέφεται εναντίον σε κάτι που ο ανταγωνιστής δεν θα παρέδιδε υπό κανονικές συνθήκες ισχύος.
Για παράδειγμα, η θαλάσσια αντιπαλότητα είτε στο Αιγαίο, ή στην ανατολική Μεσόγειο, ο «πόλεμος της ΑΟΖ», έστειλε πολεμικά πλοία στην «αμφισβητούμενη περιοχή». Οι φυσικοί πόροι, το πολεμικό υλικό και το ανθρώπινο δυναμικό μπορούν να πυροδοτήσουν μια πολεμική προσπάθεια. Η συνεχής παρενόχληση των νόμιμων θαλάσσιων ερευνών σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο διακόπτει τον συνδετικό ιστό που δένει τον τεράστιο, διευρυμένο, θαλάσσιο Ελληνισμό μαζί. Και καθώς οι τουρκικές θαλάσσιες δυνάμεις συνεχίζουν ανενόχλητοι έρευνες σύμφωνα με το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο καταλαμβάνουν προηγμένες θέσεις, δημιουργώντας τετελεσμένα που χτυπούν τον Ελληνισμό, διεξάγοντας μια σωρευτική εκστρατεία και μάλιστα υπό το πρίσμα του «σύμφωνου φιλίας των Αθηνών».
Ποια είναι τα βασικά χαρακτηριστικά στη σωρευτική προσέγγιση; Καμία μεμονωμένη ενέργεια δεν είναι τόσο σημαντική. Ο Ελληνισμός μπορεί να αντέξει το γκριζάρισμα περιοχών. Να ξεκινήσουμε ένα πόλεμο; Ωστόσο, οι χιλιάδες παρενοχλήσεις που προκλήθηκαν στη θάλασσα ή στους ουρανούς ενώ δεν ήταν ήττες στο πεδίο της μάχης που απέφεραν αποτελέσματα που πιθανόν να έχουν απήχηση σε μια πολεμική κοινωνία, όμως τα επεισόδια αθροίζονται σιγά σιγά. Οι ήττες μπορεί να είναι καταστροφικές χωρίς να τρομάζουν αδικαιολόγητα έναν αντίπαλο. Να λοιπόν, πως αποσπά η Άγκυρα αποφασιστικά στρατηγικά και πολιτικά αποτελέσματα από σωρευτικές επιχειρήσεις.
Οι αθροιστικές στρατηγικές είναι αυτό που εκτελούν οι τουρκικές δυνάμεις εφόσον δεν έχουν την εξωτερική νομιμοποίηση για να συνεχίσουν την αμφισβήτηση ή επειδή θέλουν να αιφνιδιάσουν τον Ελληνισμό μακριά από τις κύριες σκηνές δράσης. Για την Άγκυρα η χρυσή τομή είναι να βρει την πιο αποτελεσματική μέθοδο συνδυασμού σωρευτικών θαλάσσιων και αεροπορικών στρατηγικών με διαδοχικές προκλήσεις. Τούρκοι πολιτικοί και στρατιωτικοί, χτυπούν επαναλαμβανόμενα διαδοχικά χτυπήματα, ειδοποιώντας τον Ελληνισμό ότι η ήττα είναι πιθανή. Εν τω μεταξύ, ξεδιπλώνουν σωρευτικές πράξεις γύρω από τα περιθώρια της κόκκινης γραμμής, εξασθενίζοντας την ικανότητά του Ελληνισμού να αντισταθεί στη διαδοχική, πιο αποφασιστική επίθεση.
Γιατί οι Τούρκοι εκτελούν αυτή τη παραβίαση της στρατηγικής θεωρίας; Διότι η αθροιστική/διαδοχική διχοτόμηση αποτελεί έναν ισχυρό τρόπο θέασης του κόσμου και αντιμετώπισης του. Διαβάζοντας τις ειδήσεις αυτή την εβδομάδα, δύο ιστορίες κυκλοφόρησαν αθροιστικά. Η πρώτη, η επίθεση που δέχτηκε συνοριοφύλακας στον Έβρο ήταν η τελευταία εμπλοκή σε μια σωρευτική, παρατεταμένη, εξαιρετικά αποκεντρωμένη εκστρατεία κατά της Ελλάδας και των συμμάχων της. Είναι αμφίβολο ότι οι ισλαμιστές μαχητές θα αποκτήσουν ποτέ τα μέσα για να ακολουθήσουν τη διαδοχική διαδρομή, κερδίζοντας θριάμβους στο πεδίο της μάχης με τον κλασσικό τρόπο. Αυτό που μπορούν να κάνουν είναι να μειώσουν την αποφασιστικότητα της Δύσης, επιβάλλοντας παράλληλα μεγάλο κόστος, με την ελπίδα ότι οι δυτικές πρωτεύουσες θα συνθηκολογήσουν σταδιακά.
Δεύτερον, η Τουρκία παραβίασε την ελληνική ΑΟΖ νότια των νήσων της Κάσου και της Καρπάθου, ενώ το ιταλικό πλοίο Levoli Relume πραγματοποιούσε έρευνα για την πόντιση υποβρυχίων καλωδίων πλησίον της Κάσου. Η Άγκυρα με πρόσχημα την παραβίαση της τουρκικής υφαλοκρηπίδας ανάπτυξε πολεμικά πλοία στην θαλάσσια περιοχή της Κάσου και Καρπάθου στην περιοχή που έπλεε το Ιταλικό ερευνητικό πλοίο εκτός χωρικών μας υδάτων. Δηλαδή, εντός ελληνικής ΑΟΖ.
Στο σημείο αυτό εδώ φαίνεται ότι η ναυτική ισχύς είναι ο αθροιστικός παράγοντας, σε όλη την ισχύ – και όλες τις ασάφειες και τις απογοητεύσεις – που συνεπάγεται αυτός ο τρόπος πολέμου.
Παντρεύουν σωρευτικά με διαδοχικές πράξεις, για να αναγκάσουν τον Ελληνισμό να προσεγγίσει τη θέλησή τους με μετρήσεις ποιοτικές και άλλα ποσοτικά μέτρα που είναι σχεδόν εκτός θέματος. Κοιτάξτε τον κόσμο γύρω σας, πέρα από τα αυταρχικά καθεστώτα της πολιτικής εξουσίας και του πολέμου. Σπάνια έχουμε την ευκαιρία να επιδιώξουμε κάποιο στόχο μέσω γραμμικής, διαδοχικής, αποφασιστικής δράσης. Οι περισσότερες προσπάθειες έχουν σωρευτικό χαρακτήρα. Το ίδιο συμβαίνει και στην καθημερινή ζωή μας. Δεν υπάρχει διαδοχικός τρόπος για να καταστείλετε πυρκαγιές, ή να νικήσετε τους παραβάτες του νόμου, αφού, δεν υπάρχει επιθετική ενέργεια για να σφυρηλατηθεί στις περισσότερες περιπτώσεις. Και έτσι δεν υπάρχει γραμμικό μονοπάτι προς την επιτυχία, ούτε τελική νίκη επί των απειλών για τη δημόσια τάξη ή υγεία. Και όπως κάνουμε σωστή διατροφή και γυμναστική με την ελπίδα να μείνουμε μακριά τις ασθένειες και, με την πάροδο του χρόνου, να βελτιώσουμε τη συνολική ποιότητα ζωής μας, έτσι εκσυγχρονίζουμε και αναπτύσσουμε την εθνική μας ισχύ. Γι’ αυτό η αποτροπή για να επιτύχει, πρέπει να πείσουμε τον αντίπαλο ότι έχουμε την ικανότητα και τη βούληση να χρησιμοποιήσουμε τους πόρους για την επίτευξη του σκοπού, που δεν είναι άλλος από την Ελληνική Θαλασσοκρατορία στον ζωτικό για τον Ελληνισμό θαλάσσιο χώρο.
*Ο Δημήτριος Τσαϊλάς είναι απόστρατος Αξιωματικός του ΠΝ, δίδαξε επί σειρά ετών στις έδρες Επιχειρησιακής Σχεδιάσεως καθώς και της Στρατηγικής και Ασφάλειας, σε ανώτερους Αξιωματικούς στην Ανώτατη Διακλαδική Σχολή Πολέμου. Σήμερα είναι συνεργάτης και ερευνητής του Institute for National and International Security(INIS), και του Strategy International (SI).
