Το άρθρο του Al Monitor περιγράφει τι επιδιώκει να κερδίσει η Τουρκία. Το χειρότερο είναι πως είναι πολύ πιθανό να πετύχει τις επιδιώξεις της:
«Καθώς ο μακρύς αγώνας της Τουρκίας για την αγορά μαχητικών αεροσκαφών F-16 και κιτ εκσυγχρονισμού πλησιάζει στην ολοκλήρωσή του, οι ειδικοί λένε ότι η Τουρκία θα έχει πρόσθετα κέρδη από τη συμφωνία.
Η Τουρκία έχει πολλούς καλούς λόγους να επενδύσει στο μαχητικό αεροσκάφος Lockheed Martin F-16 “Fighting Falcon” από τις Ηνωμένες Πολιτείες, ακόμη και αν διερευνά εφεδρικές επιλογές σε περίπτωση που δεν καταφέρει τελικά να το αποκτήσει σε ένα λογικό χρονοδιάγραμμα.
Το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών ανακοίνωσε στις 6 Ιουνίου ότι η Τουρκία υπέγραψε το σχέδιο επιστολής για την εκτιμώμενη αγορά ύψους 23 δισεκατομμυρίων δολαρίων της πιο προηγμένης έκδοσης των F-16, του Block 70, γνωστού και ως “Viper”. Η Τουρκία θα αποκτήσει 40 νέα F-16 Block 70 Viper και περίπου 80 κιτ εκσυγχρονισμού για να αναβαθμίσει τα γηρασμένα αεροσκάφη της.
Η συμφωνία έρχεται μετά από πολύμηνες διαπραγματεύσεις μεταξύ της Άγκυρας και της Ουάσινγκτον μετά την έγκριση της ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ από την Τουρκία τον Ιανουάριο και αναμένεται να περιλαμβάνει πρόσθετα είδη όπως πυραύλους αέρος-αέρος, πυρομαχικά αέρος-εδάφους, αισθητήρες και ακροφύσια στόχευσης.
Μετά την αποπομπή της Τουρκίας από το πρόγραμμα που κατασκευάζει το αεροσκάφος πέμπτης γενιάς stealth F-35 το 2020 – για το οποίο αρκετές τουρκικές εταιρείες παρήγαγαν επίσης εξαρτήματα – λόγω της αγοράς των ρωσικής κατασκευής συστημάτων αεράμυνας S-400, θα μπορούσε να φανεί περίεργο, ακόμη και απερίσκεπτο, για την Άγκυρα να εμπιστευτεί την Ουάσινγκτον σε ένα τόσο κρίσιμο αμυντικό ζήτημα. Όμως, οι εμπειρογνώμονες της αμυντικής βιομηχανίας που μίλησαν στο Al-Monitor επισημαίνουν ότι, ενώ η Τουρκία θα πρέπει πράγματι να προσεγγίσει τη συμφωνία με προσοχή, μια προσεκτική ματιά στον πολιτικοστρατηγικό υπολογισμό της αγοράς, καθώς και σε ορισμένα από τα λεπτότερα τεχνικά ζητήματα, ρίχνει φως σε αρκετά οφέλη τόσο για την Τουρκία όσο και για τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Αυτά θα περιλαμβάνουν τις νέες μονάδες και τα κιτ εκσυγχρονισμού από τις Ηνωμένες Πολιτείες που θα βοηθήσουν τις προσπάθειες εκσυγχρονισμού των F-16 της Άγκυρας, συμπεριλαμβανομένης της ενσωμάτωσης ενός εγχώριου πηγαίου κώδικα για τον υπολογιστή πτήσης του αεροσκάφους, καθώς και νέους δρόμους συνεργασίας μεταξύ των αμυντικών βιομηχανιών των δύο χωρών.
Το σημαντικότερο πλεονέκτημα της αγοράς νέων F-16 από τις Ηνωμένες Πολιτείες και της αναβάθμισης του στόλου των περίπου 240 F-16 της τουρκικής Πολεμικής Αεροπορίας είναι ότι θα βοηθήσει την Τουρκία να παραμείνει μια σημαντική αεροπορική δύναμη στην περιοχή της. Η Τουρκία χρησιμοποιεί τα αεροσκάφη αυτά εδώ και σχεδόν 40 χρόνια και οι πιλότοι και τα πληρώματα εδάφους της είναι καλά εξοικειωμένοι με τους τρόπους του “Μαχητικού Γερακιού”.
Ένα άλλο πλεονέκτημα των νέων F-16 και των κιτ εκσυγχρονισμού από την Αμερική θα ήταν η επίδρασή τους στις προσπάθειες αναβάθμισης της ίδιας της Τουρκίας. Εδώ και αρκετά χρόνια, η Turkish Aerospace Industries (TUSAS) εργάζεται για την αναβάθμιση των F-16 της χώρας στο πλαίσιο του προγράμματος “Ozgur”.
Σύμφωνα με τον Αμπντουλάχ Μπεκτσί, μηχανικό και ερευνητή της αμυντικής βιομηχανίας, ενώ το Ozgur θα αναβαθμίσει τα παλαιότερα Block 30, Block 40 και Block 50 F-16 της τουρκικής πολεμικής αεροπορίας, τα κιτ εκσυγχρονισμού Viper από τις Ηνωμένες Πολιτείες θα αναβαθμίσουν τα πιο προηγμένα αεροσκάφη Block 40 και Block 50+.
Μαζί με τα 40 νέα Block 70, ο μισός στόλος των F-16 της Τουρκίας θα λειτουργεί σύμφωνα με τα δικά της κιτ αναβάθμισης, ενώ το άλλο μισό θα αναβαθμιστεί σύμφωνα με τα αμερικανικά πρότυπα, δήλωσε ο Μπεκτσί.
Αυτή η προσέγγιση θα επιφέρει πολλά οφέλη, δήλωσε ο Μπεκτσί. “Θα είναι δυνατόν να συγκριθούν τα Ozgur και Viper και να προσδιοριστούν τα σχετικά πλεονεκτήματα και μειονεκτήματά τους και να αναπτυχθούν οι ανάλογες στρατηγικές”, δήλωσε στο Al-Monitor. “Με την τεχνική ανατροφοδότηση που θα προκύψει από αυτή τη σύγκριση, η διαμόρφωση του Ozgur μπορεί να τελειοποιηθεί περαιτέρω”.
Ο Μπεκτσί πρόσθεσε ότι η Τουρκία στοχεύει να αποκτήσει υπεροχή με τα F-16 Ozgur έναντι της διαμόρφωσης Viper στα αποθέματα των περιφερειακών χωρών.
Ο ερευνητής της αμυντικής βιομηχανίας Ανίλ Σαχίν υποστηρίζει ότι οι πηγαίοι κώδικες των υπολογιστών αποστολής επί των αεροσκαφών F-16 που κατασκευάστηκαν από την Τουρκία αποτελούν ακόμη πιο σημαντικό μέρος των προσπαθειών αναβάθμισης της Τουρκίας. Ο Σαχίν, ο οποίος είναι ο διευθύνων σύμβουλος της SavunmaSanayiST, μιας κορυφαίας πλατφόρμας ειδήσεων της τουρκικής αμυντικής βιομηχανίας και της στρατιωτικής αεροπορίας, δήλωσε στο Al-Monitor: “Ο εθνικός πηγαίος κώδικας θα μας επιτρέψει να ενσωματώσουμε τα εθνικά παραγόμενα όπλα μας”. Η δυνατότητα επαναπρογραμματισμού του πηγαίου κώδικα ενός πολεμικού αεροσκάφους επιτρέπει στον χειριστή να ενσωματώσει οποιοδήποτε όπλο ή πρόσθετο υποσυστατικό χωρίς την παρέμβαση του αρχικού παραγωγού του πολεμικού αεροσκάφους – στην προκειμένη περίπτωση, των Ηνωμένων Πολιτειών.
“Σε κάθε περίπτωση, δεν θα ήταν δυνατή η ενσωμάτωση του ραντάρ Murad ενεργής ηλεκτρονικής σάρωσης (AESA) στα F-16 με διαμόρφωση Ozgur χωρίς τον εκσυγχρονισμό του πηγαίου κώδικα”, πρόσθεσε ο Σαχίν. Η τουρκική εταιρεία στρατιωτικών ηλεκτρονικών Aselsan εργάζεται πάνω σε ένα ραντάρ AESA – το πιο προηγμένο στη στρατιωτική αεροπορία – με την κωδική ονομασία “Murad”, από το οποίο θα αναπτύξει ραντάρ για διάφορα τουρκικά προγράμματα μαχητικών αεροσκαφών και μη επανδρωμένων αεροσκαφών, συμπεριλαμβανομένων του εκπαιδευτικού, μαχητικού και ελαφρού επιθετικού αεροσκάφους Hurjet και του εθνικού μαχητικού αεροσκάφους πέμπτης γενιάς, MMU Kaan.
Για την κίνηση των F-16, η αμερικανική εταιρεία General Electric προμηθεύει τους κινητήρες F110-GE-129, οι οποίοι θα κινούν και τα Kaan μέχρι να αρχίσει η μαζική παραγωγή κινητήρων τουρκικής κατασκευής στα τέλη της δεκαετίας του 2020.
Εμπορικές και γεωπολιτικές σχέσεις Τουρκίας-ΗΠΑ
Όσο κρίσιμη είναι η συμφωνία για τα F-16 για τη διατήρηση της τουρκικής αεροπορικής ισχύος, άλλο τόσο σημαντική είναι η δυνατότητά της να συμβάλει στην εξομάλυνση των σχέσεων Τουρκίας-ΗΠΑ.
Ένας Τούρκος αεροδιαστημικός μηχανικός με στενούς δεσμούς με το αμυντικό κατεστημένο της Τουρκίας δήλωσε στο Al-Monitor υπό τον όρο της αυστηρής ανωνυμίας ότι, εκτός από τα ραντάρ και τους κινητήρες του, οι αναβαθμίσεις του Ozgur θα μπορούσαν να ταιριάζουν ή και να υπερβαίνουν τη διαμόρφωση του Viper.
“Η ιδέα εδώ είναι να κρατήσουμε τα επιχειρηματικά κανάλια με την Αμερική ανοιχτά – όχι μόνο για να δείξουμε στους Αμερικανούς ότι, είτε τους αρέσει είτε όχι, η Τουρκία παραμένει ένα ισχυρό γεωπολιτικό πλεονέκτημα και εταίρος της αμυντικής βιομηχανίας, αλλά είμαστε επίσης ένας σπουδαίος εμπορικός εταίρος”, δήλωσε στο Al-Monitor. “Είκοσι τρία δισεκατομμύρια δολάρια είναι πολλά χρήματα”.
Το διμερές εμπόριο αγαθών και υπηρεσιών μεταξύ της Τουρκίας και των Ηνωμένων Πολιτειών ήταν περίπου 42 δισεκατομμύρια δολάρια το 2022, με έλλειμμα 3,1 δισεκατομμυρίων δολαρίων υπέρ της Τουρκίας, σύμφωνα με στοιχεία της αμερικανικής κυβέρνησης.
Το αν τα 23 δισεκατομμύρια δολάρια θα μπορούσαν να καλύψουν τις σημαντικές γεωπολιτικές διαφορές μεταξύ της Τουρκίας και των Ηνωμένων Πολιτειών είναι ένα άλλο ερώτημα. Μια από τις μεγαλύτερες διαφορές μεταξύ τους σήμερα είναι η υποστήριξη των Ηνωμένων Πολιτειών προς τις κυρίαρχες συριακές κουρδικές ομάδες που η Τουρκία θεωρεί “τρομοκράτες” στον εμφύλιο πόλεμο στη Συρία και οι διαφωνίες σχετικά με τον πόλεμο Χαμάς-Ισραήλ. Η Ουάσινγκτον παρέχει στρατιωτική βοήθεια και πολιτική κάλυψη στο Ισραήλ στον πόλεμό του κατά της Γάζας, ενώ η Άγκυρα υποστηρίζει την ένοπλη παλαιστινιακή ομάδα Χαμάς, την οποία οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι περισσότεροι Ευρωπαίοι σύμμαχοι θεωρούν ως “τρομοκρατική” οργάνωση, χαρακτηρισμός που η Τουρκία απορρίπτει. Η Άγκυρα έχει κατηγορήσει το εβραϊκό κράτος ότι διαπράττει γενοκτονία κατά των Παλαιστινίων.
Αντισταθμίσεις και μακρά χρονοδιαγράμματα
Δύο άλλα ερωτήματα σχετικά με τη συμφωνία για τα F-16 μεταξύ της Τουρκίας και των Ηνωμένων Πολιτειών είναι αν θα ενισχύσει τις τουρκικές αμυντικές βιομηχανίες μέσω προγραμμάτων κοινής παραγωγής και αν οι 40 νέες μονάδες και τα κιτ εκσυγχρονισμού θα φθάσουν εγκαίρως.
Ο Σαχίν προειδοποιεί ότι το εργοστάσιο της Lockheed Martin στο Τέξας που κατασκευάζει τα F-16 λειτουργεί ήδη σε πλήρη δυναμικότητα και ότι το 2027 ή το 2028 είναι το νωρίτερο που μπορεί να παραλάβει η Τουρκία τα αεροσκάφη της.
Ενώ αυτό μπορεί να φαίνεται πολύ μακρινό, ο Σαχίν επεσήμανε ότι το χρονοδιάγραμμα δεν θα μπορούσε απαραίτητα να αποθαρρύνει την Άγκυρα. “Το δικό της ραντάρ Murad AESA της Τουρκίας αναμένεται να είναι έτοιμο για ενσωμάτωση στα κιτ εκσυγχρονισμού υπό την ηγεσία του Ozgur μέχρι το 2028”.
Παραμένει επίσης ασαφές εάν η Άγκυρα και η Ουάσινγκτον θα συμφωνήσουν σε οποιεσδήποτε “αντισταθμιστικές” κατασκευαστικές ρυθμίσεις που θα μπορούσαν να επιταχύνουν τη διαδικασία, όπως πότε ορισμένα εξαρτήματα θα μπορούσαν να παραχθούν τοπικά στην Τουρκία ή εάν η TUSAS και άλλες τουρκικές εταιρείες θα μπορούσαν να παρέχουν κατασκευαστική υποστήριξη ή άλλες υπηρεσίες για τη Lockheed Martin. Στη δεκαετία του 1980, η TUSAS συναρμολόγησε για πρώτη φορά F-16 για την τουρκική πολεμική αεροπορία και παρήγαγε ακόμη και εξαρτήματα για τα αεροσκάφη μέχρι τη δεκαετία του 1990, μερικά από τα οποία πήγαν στην αιγυπτιακή πολεμική αεροπορία.
“Εάν υπάρξει συμφωνία αντιστάθμισης και κάποια εξαρτήματα θα μπορούσαν να παραχθούν στην Τουρκία, αυτό θα μείωνε την τιμή του πακέτου απόκτησης από 23 δισεκατομμύρια δολάρια σε, ας πούμε, 15 δισεκατομμύρια δολάρια”, δήλωσε ο Σαχίν. “Και αυτό θα έδινε μια μεγάλη ώθηση στην TUSAS και τις τουρκικές επιχειρήσεις, που θα μπορούσε εύκολα να διαρκέσει τέσσερα έως πέντε χρόνια”.
F-35: Δαμόκλειος σπάθη ή μια νέα ελπίδα;
Φυσικά, στο παρασκήνιο όλων αυτών βρίσκεται η βαθιά δυσπιστία που έχει η Άγκυρα προς την Ουάσινγκτον, και το αντίστροφο, μετά την αποπομπή της Τουρκίας από το πρόγραμμα F-35, ένα εξαιρετικά προηγμένο αεροσκάφος stealth πέμπτης γενιάς που κατασκευάζεται επίσης από τη Lockheed Martin.
Η Τουρκία ήταν σημαντικός εταίρος στη διεθνή κοινοπραξία που παρήγαγε το F-35, αλλά όταν αγόρασε ρωσικής κατασκευής συστήματα αεράμυνας S-400 το 2019, η Ουάσινγκτον έδιωξε την Τουρκία από το πρόγραμμα F-35 και απομάκρυνε τις τουρκικές εταιρείες από τη γραμμή παραγωγής. Το επεισόδιο θύμισε σε πολλούς Τούρκους το εμπάργκο όπλων που επέβαλε το αμερικανικό Κογκρέσο στην Τουρκία μετά την εισβολή της -το άρθρο την αναφέρει ως…παρέμβαση- το 1974 στη σύγκρουση στην Κύπρο. Εκείνη την εποχή ιδρύθηκαν κορυφαίες τουρκικές αμυντικές εταιρείες όπως η TUSAS και η Aselsan.
Αλλά το F-35 δεν χρειάζεται να συμπαρασύρει την Τουρκία και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Ενώ η τουρκική πλευρά ανησυχεί ότι η σύμμαχος στο ΝΑΤΟ και γείτονάς της στο Αιγαίο, η Ελλάδα, θα παραλάβει F-35 τη δεκαετία του 2030, τότε είναι επίσης που τα τουρκικά Καάν αναμένεται να σχηματίσουν μια κρίσιμη μάζα στην τουρκική Πολεμική Αεροπορία. Τα νέα F-16 και τα κιτ εκσυγχρονισμού προορίζονται να χρησιμεύσουν ως προσωρινό μέτρο στο μεσοδιάστημα.
Επιπλέον, υπάρχει ακόμη ελπίδα ότι η Τουρκία θα μπορούσε τελικά να αποκτήσει τα F-35. Νωρίτερα φέτος, η αναπληρώτρια υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Βικτόρια Νούλαντ άφησε να εννοηθεί η πιθανότητα να επιστρέψει η Τουρκία στο σχέδιο F-35 σε περίπτωση που ανταλλάξει τους S-400. Ενώ οι τουρκικές αρχές αρνήθηκαν να παραδώσουν τους S-400, η προσφορά της Nούλαντ δημιούργησε κάποιο “θόρυβο” στα τουρκικά μέσα ενημέρωσης».
Πηγή: Al Monitor
