Γιατί ο κόσμος είναι στα όρια της πυρηνικής κόλασης

Θα μπορούσε η στρατιωτική σύγκρουση στην Ουκρανία να καταλήξει σε πυρηνικό πόλεμο;
Μιχάλης Ψύλος • psilosm@naftemporiki.gr
Σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης, ο Εμανουέλ Μακρόν, μαζί με τον βασικό στρατιωτικό του σύμβουλο Φαμπιέν Μαντόν και άλλους έμπιστους, θα μεταβεί στο πυρηνικό καταφύγιο «Δίας» 70 μέτρα, κάτω από την ανατολική πτέρυγα του Μεγάρου των Ηλυσίων.
Διασχίζοντας την θωρακισμένη ατσάλινη πόρτα, ο Μακρόν θα επέλεγε στη συνέχεια, από μια προετοιμασμένη λίστα, τους στόχους για τους γαλλικούς πυρηνικούς πυραύλους που βρίσκονται σε σιλό, αεροπλάνα και υποβρύχια.
Η γαλλική πυρηνική δύναμη, κοινώς γνωστή ως «Force de frappe», υποτίθεται πώς θα προστάτευε τη Γαλλία από μια πυρηνική επίθεση.

Όλα αυτά ήταν μέχρι τώρα στα χαρτιά, αλλά μετά την απόφαση της Δύσης να δώσει πράσινο φως στο Κίεβο να χρησιμοποιήσει δυτικά όπλα στο ρωσικό έδαφος, όλα αλλάζουν. Η Μόσχα απειλεί με αντίποινα στο έδαφος χωρών, τα όπλα των οποίων θα πλήξουν εδάφη στη Ρωσική επικράτεια
Οι πυρηνικές στρατηγικές της Γαλλίας, των ΗΠΑ, της Ρωσίας και του ΝΑΤΟ,δημιουργούν ήδη μια «γκρίζα ζώνη». Όσο πιο βίαιη είναι η κλιμάκωση στην Ουκρανία, τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος πυρηνικού πολέμου.
Θα μπορούσε η στρατιωτική σύγκρουση στην Ουκρανία να καταλήξει σε πυρηνικό πόλεμο; Χωρίς κόκκινες γραμμές για χρήση πυρηνικών όπλων.Μπλοφάρει ο Πούτιν;
Η λονδρέζικη εφημερίδα Times έγραψε με σιγουριά ότι η αναφορά των πυρηνικών όπλων στην ομιλία του Βλαντιμίρ Πούτιν για την κατάσταση του έθνους στα τέλη Φεβρουαρίου ήταν «μάλλον μπλόφα». Οι δυτικοί ειδικοί δεν είναι πλέον τόσο σίγουροι, ειδικά από τη στιγμή που ο Ρώσος πρόεδρος ανακοίνωσε μια άσκηση με τακτικά πυρηνικά όπλα στις αρχές Μαΐου. η «Η Ρωσία θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα αν το Κρεμλίνο φοβηθεί πώς το μέτωπο θα κατέρρεε εις βάρος του», λέει ο Ούλριχ Κουν,επικεφαλής του τομέα ελέγχου όπλων και έρευνας νέων τεχνολογιών στο Ινστιτούτο Ερευνών για την Ειρήνη και Πολιτική Ασφάλειας.
«Αν η Ουκρανία φέρει τον πόλεμο στο ρωσικό έδαφος, μια τέτοια κλιμάκωση θα μπορούσε να είναι πιθανή σύμφωνα με το ρωσικό δόγμα», λέει ο Κουν μιλώντας στο Spiegel.
Στο διάταγμα που υπογράφηκε από τον Ρώσο Πρόεδρο Πούτιν τον Ιούνιο του 2020 «σχετικά με τα θεμελιώδη στοιχεία της κρατικής πολιτικής της Ρωσικής Ομοσπονδίας στον τομέα της πυρηνικής αποτροπής», τονίζεται ότι τα πυρηνικά όπλα έχουν τον ρόλο της «εγγυημένης αποτροπής ενός πιθανού αντιπάλου από επίθεση κατά της Ρωσικής Ομοσπονδίας».
Το δόγμα αναφέρει ότι «η κρατική πολιτική στον τομέα της πυρηνικής αποτροπής» έχει «αμυντικό χαρακτήρα».
Η Ρωσική Ομοσπονδία διατηρεί το «δικαίωμα χρήσης πυρηνικών όπλων» σε περίπτωση πυρηνικής επίθεσης «εναντίον της ή των συμμάχων της». Τα πυρηνικά όπλα, σύμφωνα με το δόγμα, θα μπορούσαν επίσης να χρησιμοποιηθούν εάν ένας αντίπαλος χρησιμοποιήσει «άλλα όπλα μαζικής καταστροφής» εναντίον της Ρωσίας.
Η Ρωσία έχει επίσης μια πυρηνική επιλογή «σε περίπτωση επίθεσης κατά της Ρωσικής Ομοσπονδίας με συμβατικά όπλα, εάν απειληθεί η ύπαρξη του κράτους». Η απόφαση για τη χρήση πυρηνικών όπλων λαμβάνεται από τον Ρώσο πρόεδρο.
Σκόπιμες ασάφειες
Το διάταγμα του Πούτιν δεν διευκρινίζει υπό ποιες συνθήκες θα μπορούσε να απειληθεί η ύπαρξη του ρωσικού κράτους σε μια στρατιωτική σύγκρουση. Η προφανής πρόθεση είναι να κρατηθεί στο σκοτάδι ένας πιθανός αντίπαλος, ειδικά οι χώρες του ΝΑΤΟ, σχετικά με το πότε θα αυξηθεί ο κίνδυνος χρήσης πυρηνικών όπλων από τη Ρωσία.
Ο καθηγητής Πολιτικών επιστημών Σεργκέι Καραγκάνοφ,δημοσίευσε ένα δοκίμιο στο ρωσικό περιοδικό Profil τον περασμένο Ιούνιο στο οποίο απαίτησε από τη Ρωσία να «σπάσει τη βούληση της Δύσης να υποστηρίξει τη χούντα του Κιέβου». Για το σκοπό αυτό, η Μόσχα θα πρέπει να «αποκαταστήσει τον φόβο της πυρηνικής κλιμάκωσης».
Σύμφωνα με τον Καραγκάνοφ, η Ρωσία πρέπει επομένως να συζητήσει τη «χρήση» των πυρηνικών όπλων.
Εάν η Ρωσία χρησιμοποιούσε ένα τακτικό πυρηνικό όπλο, οι Ηνωμένες Πολιτείες «δεν θα θυσίαζαν τη Βοστώνη για το Πόζναν», υποστηρίζει ο Καραγκάνοφ.
Ο Πούτιν διαφώνησε πάντως με τον Καραγκάνοφ και στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ της Πετρούπολης τον Ιούνιο του 2023, είπε ότι είναι «αρνητικός» σχετικά με τις προτάσεις για χρήση τακτικών πυρηνικών όπλων σε σύγκρουση με δυτικά κράτη. Σύμφωνα με τον πρόεδρο, μια τέτοια επιχείρηση θα ήταν δυνατή μόνο εάν απειλούνταν «η ύπαρξη του ρωσικού κράτους».
Τον περασμένο Μάρτιο, ο Πούτιν είπε μάλιστα πώς σε ουδεμία φάση του πολέμου στην Ουκρανία σκέφτηκε τη χρήση πυρηνικών όπλων, ούτε κατά την αποχώρηση των ρωσικών στρατευμάτων από την περιοχή του Χάρκοβο ούτε κατά την εκκένωση της πόλης Χερσώνα στη νότια Ουκρανία, η οποία ελεγχόταν προσωρινά από Ρωσία.
Τι σημαίνει απειλή για το κράτος;
Αυτό αφήνει ανοιχτό το ερώτημα για το πότε η ηγεσία της Ρωσίας θα αξιολογούσε την κατάσταση ως απειλητική για την ύπαρξη του κράτους; Τι θα γινόταν αν έχανε την Κριμαία και η Ουκρανία ύψωνε τη σημαία της στο λιμάνι της Σεβαστούπολης μπροστά στα συντρίμμια του ρωσικού στόλου της Μαύρης Θάλασσας; Τι θα γινόταν αν τα ουκρανικά στρατεύματα προχωρούσαν στην κατάληψη του το Ροστόφ-ον-Ντον στη νότια Ρωσία ή το Μπέλγκοροντ κοντά στα σύνορα;
Και τα δύο είναι ασαφή και αυτή η ασάφεια αναζητείται από το Κρεμλίνο. Δεν υπάρχει σαφής κόκκινη γραμμή στη ρωσική πλευρά. Το μόνο σίγουρο είναι ότι οποιαδήποτε κλιμάκωση εις βάρος της Ρωσίας στον πόλεμο της Ουκρανίας αναπόφευκτα αυξάνει τον κίνδυνο να ωθήσει τον κόσμο στα πρόθυρα μιας πυρηνικής κόλασης.
Πηγή: naftemporiki.gr