-Προβληματισμός για την πρόθεση της Αγκυρας να προχωρήσει για πρώτη φορά από την κρίση του 1987 σε αναζήτηση υδρογονανθράκων στο Αιγαίο, την έγερση θέματος μη οριοθέτησης συνόρων στις εκβολές του Εβρου και σε θαλάσσιες περιοχές και τις προτάσεις περί «περιβαλλοντικής συνεργασίας»-Οι φαινομενικά αθώες ιδέες εμφανίζουν όμως το Αιγαίο ως «ουδέτερη θάλασσα» που οι δύο χώρες έχουν ισότιμα δικαιώματα και που η αξιοποίησή της θα πρέπει να γίνει επίσης ισότιμα
Νίκος Μελέτης
Κινητικότητα από την Αγκυρα, με την οποία υπενθυμίζει τις διεκδικήσεις της στο Αιγαίο, εκδηλώνεται τις τελευταίες εβδομάδες, με πρωτοβουλίες τις οποίες επιχειρεί να αποκρυπτογραφήσει η Αθήνα, ενώ συνεχίζεται η διαδικασία επαναπροσέγγισης και αναμένεται να υπάρξει ακόμη μία συνάντηση του κ. Κυριάκου Μητσοτάκη με τον κ. Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ στην Ουάσινγκτον (9-11 Ιουλίου).
Την περασμένη Πέμπτη σήμανε συναγερμός στην Αθήνα, όταν ανακοινώθηκε από την Τουρκία η αδειοδότηση πετρελαϊκών ερευνών στο Αιγαίο από την κρατική εταιρεία ΤΡΑΟ μέχρι να διαπιστωθεί ότι οι έρευνες αφορούν περιοχές εντός των τουρκικών χωρικών υδάτων, αν και υπάρχει προβληματισμός για την επιστροφή τουρκικών ερευνητικών στο Αιγαίο έπειτα από τέσσερις δεκαετίες.
Η κινητικότητα ξεκίνησε μετά την αντίδραση της Τουρκίας στην εξαγγελία της Αθήνας για τη δημιουργία Θαλάσσιων Πάρκων στο Αιγαίο, όπου η Αγκυρα βρήκε την ευκαιρία να επαναφέρει τη θεωρία των «γκρίζων ζωνών» και να δηλώσει ότι δεν θα αποδεχθεί τετελεσμένα στο Αιγαίο. Ετσι, υπήρξε προαναγγελία για τη δημιουργία τουρκικών θαλάσσιων πάρκων στο Αιγαίο, «ιδέες» για κοινά πάρκα ακόμη και στο μέσο του Αιγαίου ο ισχυρισμός της Τουρκίας μέσω του συστήματος έκδοσης NAVTEX για μη ύπαρξη θαλασσίων συνόρων στην περιοχή των εκβολών του Εβρου και, τέλος, η δημοσίευση στην τουρκική Εφημερίδα της Κυβέρνησης των αδειών για έρευνες πετρελαίου στο Αιγαίο εντός τουρκικών χωρικών υδάτων αλλά πολύ κοντά στο όριο των 6 ν.μ.
Η Τουρκία συστηματικά αμφισβητεί την ύπαρξη θαλασσίων συνόρων στο Αιγαίο ακόμη και στην περιοχή της Δωδεκανήσου όπου υπάρχει η οριοθέτηση από την Ιταλοτουρκική Συμφωνία του 1932.
Τώρα, με αφορμή τις επιστημονικές έρευνες του ελληνικού ερευνητικού R/V «Alkyon» βρήκε την ευκαιρία να εγείρει θέμα θαλάσσιων συνόρων και ανοικτά των εκβολών του Εβρου, καθώς η περιοχή ερευνών που πρόκειται να πραγματοποιηθούν μέχρι τις 22 Ιουνίου εκτείνεται νοτίως των εκβολών του Εβρου παράλληλα με την οριογραμμή που ακολουθεί την κοίτη του ποταμού. Με NAVTEX που εξέδωσε, η Τουρκία δηλώνει ότι τμήμα της περιοχής των ερευνών του R/V «Alkyon» «είναι κοντά και εντός των πλευρικών θαλασσίων ορίων Ελλάδας - Τουρκίας, το οποίο δεν έχει ακόμη οριοθετηθεί». Και οι τουρκικές αρχές καλούν να κρατηθεί «λογική απόσταση από την περιοχή».
Οι εννέα περιοχές όπου η Τουρκία εξέδωσε άδειες για τη διεξαγωγή πετρελαϊκών ερευνών στο ΑιγαίοOριοθέτηση
Ωστόσο στην περιοχή αυτή και σε απόσταση 4 μιλίων από τις εκβολές του Εβρου υπάρχει οριοθέτηση βάσει του Πρωτοκόλλου των Αθηνών, της 26ης Νοεμβρίου 1926. Ενώ νοτίως και μέχρι τη Σάμο και την Ικαρία, ελλείψει συμφωνίας οριοθέτησης, έχει υιοθετηθεί το όριο βάσει της μέσης γραμμής, όπως προβλέπει το Δίκαιο της Θάλασσας. Κι αυτό έχει γίνει σεβαστό όλα τα προηγούμενα χρόνια και είναι η πρώτη φορά που αμφισβητείται με αυτόν τον τρόπο.
Στην περιοχή βρίσκεται και η βραχονησιδα Ζουράφα, η οποία έχει αμφισβητηθεί από την Τουρκία και συχνά υπάρχουν επεισόδια με Τούρκους ψαράδες που επιχειρούν να προσεγγίσουν τη βραχονησίδα υποστηρίζοντας ότι δεν ανήκει στην Ελλάδα, ενώ τον Οκτώβριο του 2023 η Τουρκία με NOTAM για τουρκική άσκηση είχε συμπεριλάβει την ελληνική βραχονησίδα υποστηρίζοντας ότι η περιοχή ανήκει στο FIR Κωνσταντινούπολης, προκαλώντας την αντίδραση της Αθήνας, που με δικη της ΝΟΤΑΜ είχε κηρύξει άκυρη την τουρκική επισημαίνοντας ότι επικαλύπτει και περιοχή της ελληνικής επικράτειας.
Την περασμένη Πέμπτη η Τουρκία προχώρησε σε μία ακόμη κίνηση, η οποία δημιουργεί προβληματισμό καθώς δημοσιεύοντας στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως τις αιτήσεις της κρατικής πετρελαϊκής εταιρείας ΤΡΑΟ για πετρελαϊκές έρευνες στο Αιγαίο ουσιαστικά επανέρχεται για πρώτη φορά μετά από την έξοδο του «Πίρι Ρέις» το 1987, στην αναζήτηση υδρογονανθράκων στο Αιγαίο.
Οι άδειες που ζητά η ΤΡΑΟ από τη Γενική Διεύθυνση Μεταλλευτικών και Πετρελαϊκών Υποθέσεων του τουρκικού υπουργείου Ενέργειας και Φυσικών Πόρων αφορούν εννέα περιοχές που βρίσκονται βάσει των συντεταγμένων που επισυνάπτονται γύρω από την Ιμβρο, στον Κόλπο του Ξηρού και ανατολικά των εκβολών του Εβρου, σε περιοχή εφαπτόμενη με αυτή που πραγματοποιεί τις έρευνες για λογαριασμό της Ελλάδας το «Alkyon».
Σε ό,τι αφορά τις άδειες της ΤΡΑΟ γύρω από την Ιμβρο, σημειώνεται ότι ειδικά στα νότια του νησιού αφορούν περιοχές που εφάπτονται των ορίων των τουρκικών χωρικών υδάτων με τα διεθνή ύδατα.
Η κίνηση της Τουρκίας προκαλεί προβληματισμό, καθώς την περίοδο αυτή η Αγκυρα έχει στρέψει όλο το ενδιαφέρον της στον εντοπισμό και στην αξιοποίηση των διαπιστωμένων κοιτασμάτων φυσικού αερίου στη Μαύρη Θάλασσα, ελπίζοντας ότι σύντομα θα μπορέσει να φέρει στην τουρκική αγορά «τουρκικό» φυσικό αέριο, έτσι ώστε να μπορέσει ο Ερντογάν να καυχηθεί για ένα ακόμη επίτευγμα και να δικαιολογήσει τις τεράστιες επενδύσεις που έχει κάνει η γειτονική χώρα σε ερευνητικά σκάφη και πλωτά γεωτρύπανα. Η Τουρκία, μάλιστα, έχει δηλώσει ότι έχει εντοπίσει κοιτάσματα και στις έρευνες που έχει κάνει ανοικτά της Αττάλειας, ενώ προκαλεί ερωτηματικά το γεγονός ότι επιλέγει να εστιάσει πλέον στο Αιγαίο.
Οι άδειες ερευνών στην ΤΡΑΟ δεν συνιστούν παραβίαση του Πρωτοκόλλου της Βέρνης (1976) και του μορατόριουμ του Νταβός (1988) για μη πραγματοποίηση σεισμικών ερευνών εκτός του ορίου των χωρικών υδάτων, αν και το γεγονός ότι ορισμένα σημεία, σύμφωνα με τις συντεταγμένες που δημοσιεύτηκαν την Πέμπτη, βρίσκονται στα όρια των διεθνών υδάτων, θα απαιτήσει συνεχή παρακολούθηση των τουρκικών κινήσεων όταν ξεκινήσουν οι έρευνες, για αποφυγή πρόκλησης τετελεσμένων.
Ο χάρτης με την τουρκική πρόταση για δημιουργία τριών κοινών θαλάσσιων πάρκων στο κέντρο του ΑιγαίουΔιαβάστε τη συνέχεια στο protothema.gr
