Iranian President Ebrahim Raisi stands next to Iraqi Turkish President Recep Tayyip Erdogan during a welcoming ceremony in Tehran, Iran, July 19, 2022. President Website/WANA (West Asia News Agency)/Handout via REUTERS ATTENTION EDITORS - THIS IMAGE HAS BEEN SUPPLIED BY A THIRD PARTY.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ ΑΝΙΧΝΕΥΣΕΩΝ: Το Atlantic Council είναι ενα απο τα λίγα think tanks στις ΗΠΑ που παρέμειναν φίλα πρσκείμενα στην Τουρκία. Είναι αξιόλογη δεξαμενή σκέψης. Έχει παράρτημα και στην Τουρκία. Αναζητά ρόλο για τη γειτονική χώρα που θα τον αποδεχθούν και θα της τον αναθέσουν οι ΗΠΑ.Το άρθρο που ακολουθεί έχει ενδιαφέρον. Διαβάστε το σε συνδυασμό με ένα άλλο που οι Ανιχνεύσεις ανήρτησαν για την προσπάθεια που κάνει η Τουρκία να παίξει ρόλο στη Μέση Ανατολή. Το δεύτερο αυτό άρθρο μπορείτε να το βρείτε ΕΔΩ
*************
Doga Unlu*
Οι Ηνωμένες Πολιτείες βρίσκονται υπό πίεση να εγκαταλείψουν οριστικά τη Μέση Ανατολή. Οι αμερικανικές δυνάμεις δέχονται ολοένα και περισσότερες επιθέσεις στο Ιράκ και τη Συρία, καθώς η κριτική κατά των ΗΠΑ αυξάνεται. Ωστόσο, τα αμερικανικά στρατεύματα απέχουν πολύ από το να επιστρέψουν στην πατρίδα τους, ειδικά εν μέσω της σύγκρουσης μεταξύ Ιράν και Ισραήλ, της έλλειψης εκεχειρίας στον πόλεμο στη Γάζα και της συνεχιζόμενης απειλής από το Ισλαμικό Κράτος του Ιράκ και al-Sham (ISIS).
Ωστόσο, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν έχει μια διπλωματική ευκαιρία να ενισχύσει μια παλιά εταιρική σχέση και να τοποθετήσει την Τουρκία ως περιφερειακό προπύργιο για να ενθαρρύνει ένα πιο ισορροπημένο Ιράν – μια ευθύνη που η Τουρκία έχει ήδη αναλάβει με τη μεσολάβηση μεταξύ του Ιράν και των Ηνωμένων Πολιτειών.
Ο Τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν επρόκειτο να επισκεφθεί τον Λευκό Οίκο τον Μάιο — αλλά το ταξίδι αναβλήθηκε, με Τούρκο αξιωματούχο να λέει ότι σύντομα θα οριστεί νέα ημερομηνία. Η επίσκεψη, εάν σταθεροποιηθεί, θα είναι η πρώτη από τότε που ο Μπάιντεν ανέλαβε τα καθήκοντά του το 2021, σηματοδοτώντας τις βελτιωμένες σχέσεις μεταξύ των χωρών του ΝΑΤΟ με τους δύο μεγαλύτερους στρατούς. Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν πρέπει να χάσουν την ευκαιρία να υποστηρίξουν την Τουρκία ως εξισορροπητικό παράγοντα στην περιοχή. Η Άγκυρα έχει αποδείξει την ικανότητά της να διατηρεί καλές διπλωματικές σχέσεις με τους «frenemies- άσπονδους φίλους»—ιδίως την Τεχεράνη. Ενώ η Τουρκία και το Ιράν έχουν σημαντικές διαφωνίες στο Ιράκ και τη Συρία, υπάρχουν ευκαιρίες για συνεργασία και φλερτ, που τοποθετούν την Άγκυρα ως πολύτιμη φωνή σταθερότητας και αυτοσυγκράτησης.
Ο τρόπος για να επιτευχθεί μια τέτοια σταθερότητα περνά από τη Συρία, αλλά η συζήτηση ξεκινά από το Ιράκ. Η Τουρκία, το Ιράν και οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν όλες μερίδια στο Ιράκ που διαχέονται στην υπόλοιπη περιοχή, ιδιαίτερα στη Συρία. Το ορεινό έδαφος του Ιράκ φιλοξενεί αρκετές παραστρατιωτικές οργανώσεις συμπεριλαμβανομένων των Kata’ib Hezbollah και Asa’ib Ahl al-Haq που υποστηρίζονται από το Ιράν, οι οποίες δραστηριοποιούνται στη Συρία είτε άμεσα είτε μέσω συνδεδεμένων ομάδων, και του Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν (PKK) την χαρακτηρισμένη από τις ΗΠΑ ως τρομοκρατική οργάνωση με την οποία η Τουρκία βρίσκεται σε πόλεμο από τη δεκαετία του 1980. Ωστόσο, το συριακό σκέλος του PKK, οι Μονάδες Άμυνας του Λαού (YPG), λαμβάνει την υποστήριξη των ΗΠΑ για τη βοήθειά του στην καταπολέμηση του ISIS.
Η μακροχρόνια εκστρατεία της Τουρκίας κατά του PKK έχει γίνει ολοένα και πιο υπαρξιακή τους τελευταίους μήνες, με τις τουρκικές δυνάμεις να υφίστανται άνευ προηγουμένου απώλειες στο Ιράκ. Σε απάντηση, η Τουρκία σηματοδοτεί αυξημένη δραστηριότητα στο βόρειο Ιράκ το καλοκαίρι – κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου για το Ιράν που αγωνίζεται να διατηρήσει την επιρροή του. Η Τεχεράνη παρέχει τουλάχιστον έμμεση υποστήριξη στο PKK και η Άγκυρα κατηγόρησε την υποστηριζόμενη από το Ιράν Πατριωτική Ένωση του Κουρδιστάν (PUK), τον μειοψηφικό φορέα στην Περιφερειακή Κυβέρνηση του Κουρδιστάν, ότι έχει δεσμούς με το PKK, για τους οποίους Τούρκοι αξιωματούχοι έχουν προειδοποιήσει. Τον Μάρτιο, η ιρακινή κυβέρνηση στη Βαγδάτη απαγόρευσε επίσημα το PKK μετά από συνομιλίες υψηλού επιπέδου με την Άγκυρα, σηματοδοτώντας μια σημαντική νίκη για την Τουρκία που μπορεί να αναγκάσει το PUK να ακολουθήσει το παράδειγμά της.
Διακυβεύονται πολλά για την Άγκυρα με το να εμποδίσει την Τεχεράνη να βρει δικαιολογίες για να αυξήσει την υποστήριξη προς το PKK ή τις συριακές θυγατρικές του. Ενώ ορισμένοι ιρανοί πληρεξούσιοι στοχεύουν τις κουρδικές δυνάμεις που υποστηρίζονται από τις ΗΠΑ για να πιέσουν τα αμερικανικά στρατεύματα να εγκαταλείψουν τη Συρία, άλλοι πολεμούν τον τουρκικό στρατό μαζί με ομάδες που συνδέονται με το PKK.
Η τουρκική παρουσία στο βόρειο Ιράκ φέρνει την Τουρκία εναντίον του Ιράν, αλλά βοηθά επίσης στην άμβλυνση της ανησυχίας της Ουάσιγκτον για την πλήρη επιρροή της Τεχεράνης στις ιρακινές δυνάμεις ασφαλείας.
Ένα μεγάλο μέρος αυτής της επιρροής μπορεί να φανεί στις Δυνάμεις Λαϊκής Κινητοποίησης του Ιράκ (PMF), οι οποίες ιδρύθηκαν το 2014 για να πολεμήσουν το ISIS αλλά σύντομα έγιναν μια οργάνωση-ομπρέλα σιιτικών πολιτοφυλακών πιστών στο Ιράν. Το PMF λειτουργεί ως δίαυλος για το Ιράν να ασκήσει πολιτική και στρατιωτική επιρροή στο Ιράκ χωρίς να εμπλέκεται άμεσα σε εσωτερικές υποθέσεις.
Μην κάνετε λάθος – ένα θυμωμένο Ιράν δεν είναι νίκη για τις Ηνωμένες Πολιτείες, ούτε νίκη για την περιοχή. Το δύσκολο διπλωματικό έργο είναι να ενθαρρύνει την Τουρκία να συνεργαστεί με τις Ηνωμένες Πολιτείες, ενώ η Άγκυρα διατηρεί σταθερές σχέσεις με την Τεχεράνη.
Ένα θέατρο όπου η Τουρκία και το Ιράν μπορούν να παίξουν φίλους και εχθρούς
Η ιρακινή κυβέρνηση σχεδιάζει να ανοίξει εκ νέου ένα τμήμα του αγωγού Κιρκούκ-Τσεϊχάν, που διασχίζει το βόρειο Ιράκ και θα μπορούσε να προσφέρει στην Τουρκία σημαντικούς ενεργειακούς πόρους. Η ανακάλυψη αργού πετρελαίου υψηλής ποιότητας από την Τουρκική Εταιρεία Πετρελαίου στην περιοχή Mount Gabar στη νοτιοανατολική Τουρκία (που βρίσκεται σε σύστημα πετρελαίου που προέρχεται από το Ιράκ) θα μπορούσε να συμβάλει στη μείωση των εισαγωγών πετρελαίου της Τουρκίας κατά 10%, σύμφωνα με Τούρκους αξιωματούχους με τους οποίους έχω μιλήσει. Η Τουρκία και το Ιράκ συμφώνησαν επίσης να συνεργαστούν σε ένα έργο Αναπτυξιακού Δρόμου για τη σύνδεση της επαρχίας Βασόρα του Ιράκ με την Ευρώπη μέσω Τουρκίας. Αυτές είναι μεγάλες ευκαιρίες που πρέπει να υποστηρίξουν οι Ηνωμένες Πολιτείες για να σπάσουν την ενεργειακή εξάρτηση του Ιράκ από το Ιράν. Κάτι τέτοιο όχι μόνο θα βοηθούσε το Ιράκ να γίνει ένας πιο αξιόπιστος περιφερειακός σύμμαχος, αλλά θα διασφάλιζε επίσης ότι τα μέτρα των ΗΠΑ κατά του Ιράν θα είναι πιο αποτελεσματικά. Τον Μάρτιο, για να δώσουν στο Ιράκ περισσότερο χρόνο να αναπτύξει τους ενεργειακούς πόρους του, οι Ηνωμένες Πολιτείες παρέτειναν την απαλλαγή από τις κυρώσεις για τις αγορές ιρανικής ηλεκτρικής ενέργειας από το Ιράκ.
Η Τουρκία κάνει ακριβώς αυτό, απομακρύνοντας το Ιράκ από την τροχιά του Ιράν και πιο κοντά στα συμφέροντα των ΗΠΑ.
Το Ιράν βλέπει αρκετά προβλήματα σε αυτές τις πρωτοβουλίες. Αρχικά, η Τουρκία είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος πελάτης φυσικού αερίου του Ιράν μετά το Ιράκ, αλλά η Άγκυρα εργάζεται για να σπάσει αυτή την εξάρτηση επενδύοντας στην εξερεύνηση πετρελαίου και φυσικού αερίου γύρω από την ακτή της και χτίζοντας υποδομές που θα παρείχαν ευκολότερη πρόσβαση στους πόρους των γειτονικών χωρών, συμπεριλαμβανομένων του Ιράκ και του Αζερμπαϊτζάν. Η Άγκυρα ήταν επίσης απρόθυμη να διαπραγματευτεί με την Τεχεράνη για την ανανέωση σύμβασης αγωγού που θα λήξει το 2026. Ο κατάλογος των εναλλακτικών αγοραστών για το ιρανικό πετρέλαιο είναι περιορισμένος λόγω των κυρώσεων των ΗΠΑ και τα έργα της Τουρκίας στο Ιράκ έχουν σχεδιαστεί για να ωθήσουν το Ιράν σε περαιτέρω απομόνωση.
Ενάντια σε αυτές τις πιθανότητες, ωστόσο, η Άγκυρα και η Τεχεράνη έχουν δείξει ενδιαφέρον για αυξημένη ενεργειακή συνεργασία. Τον Απρίλιο, ο Τούρκος υπουργός Ενέργειας και Φυσικών Πόρων Αλπαρσλάν Μπαϊρακτάρ επισκέφθηκε την Τεχεράνη—μόλις λίγους μήνες μετά την επίσκεψη του Ιρανού Προέδρου Εμπραχίμ Ραΐσι στην Άγκυρα, η οποία κατέληξε σε οικονομικές συμφωνίες σχετικά με την ενέργεια και ανανεωμένη δέσμευση για αύξηση του ετήσιου όγκου εμπορίου στα 30 δισεκατομμύρια δολάρια. Η δεινή οικονομική κατάσταση της Τουρκίας κάνει σίγουρα σημαντικές τις εμπορικές σχέσεις, αλλά, τουλάχιστον όσον αφορά την ενέργεια, η Άγκυρα έχει εναλλακτικές λύσεις.Λοιπόν, γιατί η Τουρκία φλερτάρει το Ιράν;
Η Συρία είναι η ραχοκοκαλιά της εξισορροπητικής διπλωματίας μεταξύ Τουρκίας, Ιράν και Ηνωμένων Πολιτειών. Η δημιουργία μιας ζώνης ασφαλείας 900 χιλιομέτρων κατά μήκος των συνόρων Τουρκίας-Συρίας για να οδηγήσει τις κουρδικές δυνάμεις νότια και να επιστρέψουν σ αυτήν εκατομμύρια πρόσφυγες παραμένει κορυφαία προτεραιότητα για την Άγκυρα. Αυτό απαιτεί τη συναίνεση του Σύρου προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ, ο οποίος είπε πέρυσι ότι δεν θα καθίσει να συνομιλήσει με τον Ερντογάν αν η Τουρκία δεν αποσύρει τις δυνάμεις της από τη βόρεια Συρία – ένα αδιαπραγμάτευτο θέμα για την Άγκυρα. Ως εκ τούτου, η παράδοση του μηνύματος της Τουρκίας απαιτεί τη συμμετοχή του Ιράν και της Ρωσίας. Απασχολημένη με τον πόλεμο στην Ουκρανία, η Ρωσία είναι λιγότερο πιθανός υποστηρικτής από το Ιράν, το οποίο άρχισε να κλείνει τα κενά με την Τουρκία από την έναρξη του πολέμου στη Γάζα στέλνοντας αντιπροσωπείες υψηλού επιπέδου στην Άγκυρα για να συζητήσουν την περιφερειακή πολιτική.
Το Ιράν θεωρεί τόσο τις Ηνωμένες Πολιτείες όσο και την Τουρκία ως κατοχικές δυνάμεις στη Συρία, αλλά πιστεύει ότι με τα διπλωματικά κανάλια θα μπορούσαν να επιλύσουν τις διαφωνίες του με την Τουρκία. Η Τεχεράνη προσπάθησε να μεσολαβήσει μεταξύ Δαμασκού και Άγκυρας, αν και αυτό δεν έφερε αποτελέσματα. Η τουρκική ηγεσία συνεχίζει να διερευνά επιλογές για να λάβει υποστήριξη από την Τεχεράνη και τη Μόσχα, όπως αποδεικνύεται από την επίσκεψη του υπουργού Εξωτερικών Hakan Fidan στην Τεχεράνη τον Σεπτέμβριο του 2023 για να συζητήσει για τη Συρία, επίσκεψη της οποίας προηγήθηκε ανάλογη στη Μόσχα.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει να καταλάβουν ότι η Συρία είναι η κρίσιμη κινητήρια δύναμη των σχέσεων Τουρκίας-Ιράν. Αν και Άγκυρα και Τεχεράνη υποστηρίζουν αντίπαλες δυνάμεις στη Συρία, η Άγκυρα χρειάζεται την υποστήριξη της Τεχεράνης για να επιτύχει έναν από τους κορυφαίους στόχους εξωτερικής πολιτικής της. Ως εκ τούτου, η Τουρκία έχει κίνητρο να κατευνάσει το Ιράν με άλλα μέσα, όπως η ενεργειακή συνεργασία. Η διατήρηση φιλικών σχέσεων με το Ιράν βοηθά επίσης την Τουρκία να προστατεύσει τη δυναμική της ασφάλειας στο Ιράκ αποτρέποντας το κόκκινο φως από την Τεχεράνη καθώς η Άγκυρα διατηρεί τη στρατιωτική της παρουσία. Και εδώ, η Άγκυρα παίζει έναν εξισορροπητικό ρόλο αποτρέποντας τον πλήρη έλεγχο των PMF στο έδαφος και κρατώντας υπό έλεγχο τη στρατιωτική επιρροή του Ιράν.
Η Τουρκία και οι Ηνωμένες Πολιτείες εξακολουθούν να διαφωνούν σε διάφορες πολιτικές στη Μέση Ανατολή, όπως η υποστήριξη των Ηνωμένων Πολιτειών στο Ισραήλ και στις κουρδικές δυνάμεις στη Συρία. Ωστόσο, οι σχέσεις μεταξύ Άγκυρας και Ουάσιγκτον θερμαίνονται.
Η ένταξη της Τουρκίας στη δυτική αρχιτεκτονική ασφάλειας επιτρέπει μεγαλύτερη ευελιξία και περιθώρια ελιγμών και επιτρέπει δίνει τη δυνατότητα στην Άγκυρα να διαδραματίσει εξισορροπιστικό ρόλο.
Οι στόχοι γύρω από τη Συρία ωθούν την Άγκυρα να επιδιώξει σταθερές σχέσεις με την Τεχεράνη εν μέσω γεωπολιτικού ανταγωνισμού. Αυτό επιτρέπει στις Ηνωμένες Πολιτείες να συνεργαστούν με την Τουρκία για την αποκλιμάκωση κρίσεων, όπως η αντιπαράθεση μεταξύ του Ιράν και του Ισραήλ και οι επιθέσεις κατά των αμερικανικών δυνάμεων στην ευρύτερη Μέση Ανατολή. Εάν ο Ερντογάν επισκεφθεί την Ουάσιγκτον τους επόμενους μήνες, ο Μπάιντεν θα πρέπει να προσφέρει στον Τούρκο πρόεδρο αρκετά κίνητρα για να ενισχύσει τον εξισορροπητικό ρόλο της Άγκυρας και να ενθαρρύνει ένα πιο συγκρατημένο Ιράν.
*Η Doga Unlu [πιθανότατα τουρκικής καταγωγής] είναι επιστημονική συνεργάτης στον Όμιλο Cohen, όπου συμβουλεύει αμυντικές και ενεργειακές εταιρείες. Το χαρτοφυλάκιό της καλύπτει επίσης την Τουρκία και την Ανατολική Μεσόγειο.
Πηγή: The Atlantic Council απόδοση anixneuseis.gr
