Το Κοσσυφοπέδιο ως αποτέλεσμα γεωπολιτικών σχεδιασμών
Γράφει ο
Ιωάννης Ιντζές
Αντιστράτηγος ε.α.
Υποψήφιος Ευρωβουλευτής με την ΝΙΚΗ
24 Μαρτίου 1999: Αρχίζουν οι αεροπορικοί βομβαρδισμοί στην πρώην Γιουγκοσλαβία. Επί 78 συνεχόμενες ημέρες 1.150 μαχητικά αεροσκάφη του ΝΑΤΟ βομβαρδίζουν στόχους εκτοξεύοντας 420.000 βλήματα, 20.000 πυραύλους (1.300 τύπου Κρουζ) και 37.000 βόμβες διασποράς. Χερσαία επίθεση δεν επιχειρήθηκε ποτέ, αφού οι σερβικές ΕΔ ελάχιστα είχαν πληγεί, ενώ ο σερβικός λαός διατήρησε μία θαυμαστή αντοχή, παρά τις καταστροφές στις υποδομές της χώρας του.
Ο εμφύλιος πόλεμος που άρχισε τη δεκαετία του 1990 στην πρώην Γιουγκοσλαβία και η τελική κατάρρευσή της δεν ήταν αποτέλεσμα της εχθρότητας μεταξύ των διαφορετικών εθνικοτήτων και θρησκειών, αλλά προκλήθηκε κυρίως για γεωπολιτικούς λόγους.
Στην ενιαία Γιουγκοσλαβία οι σχέσεις των Ορθοδόξων Σέρβων με τις άλλες εθνικότητες και θρησκείες διέπονταν από καχυποψία και μίσος. Όταν το 1941 οι Γερμανοί εισέβαλαν στη νότια Ευρώπη, η Γιουγκοσλαβία έδειξε αξιοσημείωτη αντίσταση και ο Χίτλερ θέλησε να τιμωρήσει τους Σέρβους, τους οποίους έβλεπε ως ταραξίες της ευρωπαϊκής τάξης. Βομβάρδισε το Βελιγράδι και υποστήριξε την Ustasha, μια μειονοτική φασιστική ομάδα, με επικεφαλής τον Ante Pavelic, η οποία άρχισε να σκοτώνει μη Κροάτες και όσους αρνούνταν να προσηλυτισθούν στον καθολικισμό. Περίπου μισό εκατομμύριο Σέρβοι, Εβραίοι και Ρομά σκοτώθηκαν αυτήν την περίοδο, πολλοί σε στρατόπεδα συγκέντρωσης. Οι Σέρβοι είχαν τρεις επιλογές, μεταστροφή στον καθολικισμό, εκδίωξη ή δολοφονία.
Η σχέση με τους μουσουλμάνους ήταν άλλη μια παλιά και πικρή ιστορία. Στη γνωστή μάχη του Κοσσυφοπεδίου το 1389 οι Σέρβοι ηττήθηκαν από τους Οθωμανούς, αγωνιζόμενοι για την «διατήρηση του Χριστιανισμού στην Ευρώπη ενάντια στην εισβολή του Ισλάμ». Η οθωμανική επέκταση από τον 15ο αιώνα επέφερε τεράστιες δημογραφικές αλλαγές στην περιοχή. Οι συνεχείς καταστροφικοί πόλεμοι ανάγκασαν τους ανθρώπους να μεταναστεύσουν για να αποφύγουν την πείνα, τις ασθένειες, τα αντίποινα και την στρατολόγηση Χριστιανών αγοριών ως σκλάβων στα ανάκτορα του Σουλτάνου ή στις επίλεκτες μονάδες των Γενιτσάρων του. Το δίλημμα ήταν ξεκάθαρο, μουσουλμάνος ή θάνατος.
Η Γιουγκοσλαβία στην εποχή του Ψυχρού Πολέμου είχε μια ιδιαίτερη θέση. Ήταν μεν κομμουνιστικό κράτος, αλλά είχε και καλές σχέσεις με τη Δύση και τις ΗΠΑ. Έμεινε αδέσμευτη για να αποφύγει τον ανταγωνισμό των υπερδυνάμεων και έτσι πέτυχε να έχει σταθερή οικονομική ανάπτυξη και πολιτική αυτονομία.
Όταν ο Μιλόσεβιτς ήρθε στην εξουσία οι ενέργειές του θεωρήθηκαν εθνικιστικές και ενόχλησαν τις πρακτικές της Ευρώπης. Ο «Σλόμπο» όπως τον αποκαλούσαν τα πλήθη, έγινε ήρωας για τις σερβικές φιλοδοξίες και όπως θα έκανε ο κάθε ηγέτης, θέλησε να υπερασπιστεί την ενότητα του κράτους.
Με το τέλος του Ψυχρού Πολέμου πρώην κομμουνιστικά κράτη προσπάθησαν να αναζητήσουν στην Ευρώπη ένα καλύτερο μέλλον με οικονομική σταθερότητα. Η Σλοβενία και η Κροατία είδαν αυτή τη διαδρομή ως λύση για τις οικονομικές τους ανάγκες, αλλά αυτό ήταν αδύνατο εντός της γιουγκοσλαβικής ομοσπονδίας. Οι ηγέτες τους απαίτησαν μεγαλύτερη πολιτική κυριαρχία και όταν αυτή απορρίφθηκε από τον Μιλόσεβιτς, διακήρυξαν την ανεξαρτησία τους, χωρίς καμία προσπάθεια διαπραγμάτευσης. Οι μάχες ξεκίνησαν στη Σλοβενία, όταν έθεσε υπό τον έλεγχό της όλα τα συνοριακά τελωνεία με την Ιταλία και την Αυστρία, προκαλώντας ασφυξία στη Γιουγκοσλαβία. «Η βούληση των Σλοβένων να είναι ανεξάρτητοι καταδίκασε την υπόλοιπη Γιουγκοσλαβία σε πόλεμο».
Ανάλογη κατάσταση υπήρξε και στο Κοσσυφοπέδιο, όπου εμφανίσθηκαν επίδοξοι ηγέτες, όπως ο Αλβανός Hashim Thaçi. Όταν ο Απελευθερωτικός Στρατός του Κοσσυφοπεδίου (UCK) άρχισε το 1996 να πραγματοποιεί οργανωμένες ένοπλες επιθέσεις, αρχικά καταδικάστηκε από τις ΗΠΑ ως «τρομοκρατική ομάδα», αλλά στη συνέχεια η αντίδραση του Κράτους στην επιχειρούμενη υπονόμευση προκάλεσε περεταίρω κλιμάκωση και τελικά με την υποστήριξη των ΗΠΑ, φτάσαμε στην έναρξη των βομβαρδισμών του 1999.
Όπως δήλωσε αργότερα ο Strobe Talbot, αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών και επικεφαλής διαπραγματευτής των ΗΠΑ κατά τη διάρκεια του πολέμου, «δεν ήταν τα δεινά των Αλβανών του Κοσσυφοπεδίου που προκάλεσαν τον πόλεμο με το ΝΑΤΟ, αλλά η αντίσταση της Γιουγκοσλαβίας στις ευρύτερες τάσεις της πολιτικής και οικονομικής μεταρρύθμισης».
Σύμφωνα με αυτή τη θεωρία, τα έθνη έπρεπε να μεταρρυθμίσουν τις οικονομίες τους, να μετριάσουν τις εθνοτικές εντάσεις και να ανοίξουν την κοινωνία των πολιτών για να είναι μέρος της οικογένειας της Δύσης. Το Βελιγράδι επέλεξε να κινείται μόνο του και έτσι δεν είναι περίεργο που το ΝΑΤΟ και η Γιουγκοσλαβία κατέληξαν σε μια πορεία σύγκρουσης. Επίσης ο πόλεμος κατά του Μιλόσεβιτς θεωρήθηκε πόλεμος ενάντια στο κακό. Μία νίκη της «Νέας Παγκόσμιας Τάξης» που κήρυξε ο Πρόεδρος Μπους. Στο πρόσωπο του Μιλόσεβιτς «τιμωρήθηκαν όλοι οι επίδοξοι Μιλόσεβιτς σε όλο τον κόσμο, οι οποίοι έπρεπε να επανεξετάσουν τα σχέδιά τους».
Υπήρχαν όμως οικονομικοί και γεωπολιτικοί λόγοι. Η Ρωσία ήταν το «δεξαμενόπλοιο» που παρείχε στην Ευρώπη φυσικό αέριο και έτσι αποκτούσε πολιτική και στρατιωτική ισχύ. Οι στενές σχέσεις μεταξύ Ευρώπης και Ρωσίας ήταν κάτι που οι ειδικοί της Γεωπολιτικής θεωρούσαν επικίνδυνο για την ηγεμονία των ΗΠΑ. Επομένως υπήρχε επείγουσα ανάγκη να προωθηθεί μια εναλλακτική πηγή και οδός για τον εφοδιασμό της Ευρώπης. Οι εταιρείες πετρελαίου είχαν ξοδέψει τεράστια ποσά για την ανάπτυξη αποθεμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου στην Κασπία Θάλασσα. Μόνο τα αποθέματα πετρελαίου εκτιμήθηκαν σε πάνω από 200 δισεκατομμύρια βαρέλια και ξεπερνούσαν αυτά της Δυτικής Ευρώπης και των ΗΠΑ. Το έργο συζητούνταν επί χρόνια, εγκρίθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση το 1994 και από τις ΗΠΑ το 1996. Στο όλο σχέδιο όμως επισημαινόταν οι κίνδυνοι από χώρες που δεν συμμερίζονταν τις αξίες της Δύσης και ως εκ τούτου έπρεπε «η πολιτική κατάσταση να διευκολύνει τη ροή του φυσικού αερίου».
Όταν στις 17 Φεβρουαρίου 2008, το Κοσσυφοπέδιο κήρυξε την ανεξαρτησία του, αναγνωρίστηκε αμέσως από τις ΗΠΑ, τη Γερμανία, τη Βρετανία και τη Γαλλία.
27 Μαρτίου 2024: Κατόπιν σχετικής πρότασης της Ντόρας Μπακογιάννη και τις «ευλογίες» της Κυβέρνησης, εγκρίθηκε η ένταξη του Κοσσυφοπεδίου στο Συμβούλιο της Ευρώπης, χωρίς πρόσθετους όρους. Καμία μέριμνα για τη σερβική κοινότητα στο Κοσσυφοπέδιο, καμία αλληλεγγύη για τον Σερβικό λαό, κανένας σεβασμός για το Διεθνές Δίκαιο που κατοχυρώνει την «ακεραιότητα των συνόρων». Ούτε καν η υποψία ότι έτσι υπονομεύεται και η προοπτική απελευθέρωσης-επανένωσης της Κύπρου.
(Αναρτήθηκε από τον Στρατηγό κ. Αθαν. Καραντζίκο)
