Δεν θα εξετάσω για ποιον λόγο ο Μητσοτάκης από τις αρχές του 2023 θέτει με κάθε ευκαιρία στους Βρετανούς το ζήτημα της επιστροφής των Γλυπτών του Παρθενώνα. Ενδεχομένως να θέλει να συσπειρώσει τη δεξιά μερίδα των ψηφοφόρων του επειδή καταλαβαίνει ότι η Νέα Δημοκρατία επί των ημερών έχει μεταλλαχθεί ουσιαστικά σε νέο ΠΑΣΟΚ, ή να επιδιώκει να καρπωθεί το εκλογικό όφελος μιας σπουδαίας επιτυχίας στις διεθνείς μας σχέσεις που παρόμοια δεν θα έχει σημειώσει κανένας προκάτοχός του. Όποιοι κι αν είναι οι λόγοι που ο Μητσοτάκης έχει «σηκώσει» το αίτημα της επιστροφής των Γλυπτών του Παρθενώνα, αυτό που έχει σημασία είναι ότι η Ελλάδα ηθικά έχει το δίκιο με το μέρος της και σύσσωμοι οι Έλληνες το στηρίζουν.
Προσωπικά δεν με εξέπληξε καθόλου η απαράδεκτη απόφαση του Βρετανού πρωθυπουργού Ρίσι Σούνακ να ακυρώσει τη συνάντησή του με τον Μητσοτάκη, τη στιγμή μάλιστα που ο Έλληνας πρωθυπουργός βρισκόταν στη Βρετανία ως επίσημος προσκεκλημένος του. Η Ιστορία διδάσκει ότι οι γενίτσαροι ήταν ανέκαθεν «βασιλικότεροι του βασιλέως» επειδή, αν μη τι άλλο, ήθελαν να αποδείξουν με τον πιο κραυγαλέο τρόπο τη νομιμοφροσύνη τους. Ο Σούνακ δεν είναι παρά ένας γενίτσαρος της πάλαι ποτέ Βρετανικής Αυτοκρατορίας στην οποία «δεν έδυε ποτέ ο ήλιος», και ως εκ τούτου έχει ανάγκη να αποδείξει τη νομιμοφροσύνη του στο βρετανικό πολιτικό σύστημα και τον βρετανικό λαό ώστε να ενισχύσει τη νομιμοποίησή του. Ο Μπόρις Τζόνσον, η Τερέζα Μέι, ο Ντέιβιντ Κάμερον, ο Γκόρντον Μπράουν ή ο Τόνι Μπλερ απλούστατα δεν θα διακατέχονταν ποτέ από τόση ανασφάλεια ώστε να νιώσουν την ανάγκη να προβούν σε μια τέτοια διπλωματική απρέπεια, και μάλιστα απέναντι στον πρωθυπουργό μιας χώρας η οποία αποτελεί διαχρονικά σταθερό και πιστό σύμμαχο της Βρετανίας. Ορθά, κατά τη γνώμη μου, εκτιμούν κάποιοι πως η ενέργεια του Σούνακ έναντι του Μητσοτάκη είναι αναντίστοιχη της μακράς βρετανικής διπλωματικής παράδοσης και έπληξε το γόητρο της Βρετανίας στα μάτια των Ελλήνων.
Η προσβλητική ενέργεια του Σούνακ δεν σημαίνει κατ’ ανάγκη ότι η διαπραγμάτευση μεταξύ της Βρετανίας και της Ελλάδας για την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα έκλεισε οριστικά. Οι σχετικές συζητήσεις έχουν προχωρήσει αρκετά, και μάλιστα έχουν πέσει στο τραπέζι διάφορες συμβιβαστικές ιδέες που δείχνουν ότι ίσως να μην απέχουμε πολύ από μια λύση. Προσωπικά, θα θεωρούσα ως επιτυχία μία επιστροφή των γλυπτών, με οποιαδήποτε νομική φόρμουλα κι αν επιτευχθεί αυτή, αρκεί να πληρούνται δύο βασικές προϋποθέσεις: 1) όλα τα Γλυπτά του Παρθενώνα να μείνουν για πάντα στην Ελλάδα, και 2) τυχόν γλυπτά ή άλλες αρχαιότητες που πιθανώς να δανείσουμε στους Βρετανούς ως αντάλλαγμα να μην μείνουν μόνιμα στη Βρετανία.
Αυτό που θα πρέπει να μας ανησυχήσει ιδιαίτερα είναι το ενδεχόμενο η περιφρονητική στάση του Σούνακ απέναντι στον Μητσοτάκη να υποκρύπτει μια βαθύτερη δυσαρέσκεια των Βρετανών για την ελληνική κυβέρνηση. Μην ξεχνάμε πόσο κακοφάνηκε στους Βρετανούς ο τρόπος που ο Μητσοτάκης χειρίστηκε το ζήτημα της κηδείας του τέως βασιλιά Κωνσταντίνου τον Ιανουάριο. Το γεγονός αυτό, αν συνδυαστεί με τη μη επιλογή βρετανικών φρεγατών για το πολεμικό ναυτικό μας (γενικά, επί δεκαετίες τώρα έχουμε ουσιαστικά αποκλείσει τους Βρετανούς από όλα τα εξοπλιστικά μας προγράμματα) και με την προσέγγιση που επιχειρεί ο Ερντογάν στο Λονδίνο υπογράφοντας πρόσφατα αμυντική συμφωνία μαζί του, πιθανώς να σημαίνει ότι οι αναφορές του Μητσοτάκη στα Γλυπτά του Παρθενώνα ήταν μόνο η αφορμή και όχι η αιτία της στάσης του Σούνακ. Δεν ξέρω αν έπειτα από την άθλια συμπεριφορά του Βρετανού πρωθυπουργού προς τον Μητσοτάκη κάποιοι Έλληνες δημοσιολογούντες εξακολουθούν να πιστεύουν ότι παρ’ όλα αυτά η Βρετανία και η Ισπανία δεν θα ικανοποιήσουν τελικά το αίτημα των Τούρκων για την προμήθεια 40-60 μαχητικών αεροσκαφών Eurofighter. Αν το πιστεύουν, θαυμάζω πραγματικά την αθεράπευτη αισιοδοξία τους.
Stirlitz
Προσωπικά δεν με εξέπληξε καθόλου η απαράδεκτη απόφαση του Βρετανού πρωθυπουργού Ρίσι Σούνακ να ακυρώσει τη συνάντησή του με τον Μητσοτάκη, τη στιγμή μάλιστα που ο Έλληνας πρωθυπουργός βρισκόταν στη Βρετανία ως επίσημος προσκεκλημένος του. Η Ιστορία διδάσκει ότι οι γενίτσαροι ήταν ανέκαθεν «βασιλικότεροι του βασιλέως» επειδή, αν μη τι άλλο, ήθελαν να αποδείξουν με τον πιο κραυγαλέο τρόπο τη νομιμοφροσύνη τους. Ο Σούνακ δεν είναι παρά ένας γενίτσαρος της πάλαι ποτέ Βρετανικής Αυτοκρατορίας στην οποία «δεν έδυε ποτέ ο ήλιος», και ως εκ τούτου έχει ανάγκη να αποδείξει τη νομιμοφροσύνη του στο βρετανικό πολιτικό σύστημα και τον βρετανικό λαό ώστε να ενισχύσει τη νομιμοποίησή του. Ο Μπόρις Τζόνσον, η Τερέζα Μέι, ο Ντέιβιντ Κάμερον, ο Γκόρντον Μπράουν ή ο Τόνι Μπλερ απλούστατα δεν θα διακατέχονταν ποτέ από τόση ανασφάλεια ώστε να νιώσουν την ανάγκη να προβούν σε μια τέτοια διπλωματική απρέπεια, και μάλιστα απέναντι στον πρωθυπουργό μιας χώρας η οποία αποτελεί διαχρονικά σταθερό και πιστό σύμμαχο της Βρετανίας. Ορθά, κατά τη γνώμη μου, εκτιμούν κάποιοι πως η ενέργεια του Σούνακ έναντι του Μητσοτάκη είναι αναντίστοιχη της μακράς βρετανικής διπλωματικής παράδοσης και έπληξε το γόητρο της Βρετανίας στα μάτια των Ελλήνων.
Η προσβλητική ενέργεια του Σούνακ δεν σημαίνει κατ’ ανάγκη ότι η διαπραγμάτευση μεταξύ της Βρετανίας και της Ελλάδας για την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα έκλεισε οριστικά. Οι σχετικές συζητήσεις έχουν προχωρήσει αρκετά, και μάλιστα έχουν πέσει στο τραπέζι διάφορες συμβιβαστικές ιδέες που δείχνουν ότι ίσως να μην απέχουμε πολύ από μια λύση. Προσωπικά, θα θεωρούσα ως επιτυχία μία επιστροφή των γλυπτών, με οποιαδήποτε νομική φόρμουλα κι αν επιτευχθεί αυτή, αρκεί να πληρούνται δύο βασικές προϋποθέσεις: 1) όλα τα Γλυπτά του Παρθενώνα να μείνουν για πάντα στην Ελλάδα, και 2) τυχόν γλυπτά ή άλλες αρχαιότητες που πιθανώς να δανείσουμε στους Βρετανούς ως αντάλλαγμα να μην μείνουν μόνιμα στη Βρετανία.
Αυτό που θα πρέπει να μας ανησυχήσει ιδιαίτερα είναι το ενδεχόμενο η περιφρονητική στάση του Σούνακ απέναντι στον Μητσοτάκη να υποκρύπτει μια βαθύτερη δυσαρέσκεια των Βρετανών για την ελληνική κυβέρνηση. Μην ξεχνάμε πόσο κακοφάνηκε στους Βρετανούς ο τρόπος που ο Μητσοτάκης χειρίστηκε το ζήτημα της κηδείας του τέως βασιλιά Κωνσταντίνου τον Ιανουάριο. Το γεγονός αυτό, αν συνδυαστεί με τη μη επιλογή βρετανικών φρεγατών για το πολεμικό ναυτικό μας (γενικά, επί δεκαετίες τώρα έχουμε ουσιαστικά αποκλείσει τους Βρετανούς από όλα τα εξοπλιστικά μας προγράμματα) και με την προσέγγιση που επιχειρεί ο Ερντογάν στο Λονδίνο υπογράφοντας πρόσφατα αμυντική συμφωνία μαζί του, πιθανώς να σημαίνει ότι οι αναφορές του Μητσοτάκη στα Γλυπτά του Παρθενώνα ήταν μόνο η αφορμή και όχι η αιτία της στάσης του Σούνακ. Δεν ξέρω αν έπειτα από την άθλια συμπεριφορά του Βρετανού πρωθυπουργού προς τον Μητσοτάκη κάποιοι Έλληνες δημοσιολογούντες εξακολουθούν να πιστεύουν ότι παρ’ όλα αυτά η Βρετανία και η Ισπανία δεν θα ικανοποιήσουν τελικά το αίτημα των Τούρκων για την προμήθεια 40-60 μαχητικών αεροσκαφών Eurofighter. Αν το πιστεύουν, θαυμάζω πραγματικά την αθεράπευτη αισιοδοξία τους.
Stirlitz
