Είναι γνωστή η φράση του Δημάρατου προς τον Ξέρξη, πως οι Έλληνες έχουν ως τύραννο τους το νόμο και πως διέπονται από την πενία.Ο όρος πενία κυριολεκτικά υποδηλώνει την φτώχεια, την έλλειψη πόρων και γενικά την έλλειψη αφθονίας. Υπάρχει όμως κάτι πιο βαθύ και φιλοσοφικό πίσω από αυτό και διέπει όλη την στρατηγική με την οποία ο Ελληνισμός έβγαινε νικητής.Είναι όντως αξιοθαύμαστο, το πως οι λίγοι αριθμητικά Έλληνες επιβάλλονταν πάντοτε εναντίον υπέρτερων αντιπάλων και σε άνδρες αλλά και σε πόρους. Ακόμη και εάν κατά διαστήματα υπέστησαν ήττες, πάντα στο τέλος νίκαγαν τον πόλεμο.Εδώ θα εκλάβουμε την έννοια της πενίας υπό μια φιλοσοφική και μεταφορική ματιά και θα την συνδέσουμε με την έννοια του "στενού".Η πενία λοιπόν εξ ορισμού σε αναγκάζει να είσαι οικονομικά σε ένα στενό, όπου δύσκολα μπορείς να κινηθείς. Αυτόματα σημαίνει πως για να κινηθείς αποτελεσματικά θα πρέπει να σκεφτείς, να συλλάβεις τεχνάσματα και στο τέλος να εκπονήσεις ένα στρατηγικό σχέδιο.Υπό την πενία υπολείπεσαι αναγκαστικά και σε αριθμό. Άρα με τα λίγα πρέπει να πράξεις το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Αυτό σε αναγκάζει να επενδύσεις στην ποιότητα πάρα στην ποσότητα η οποία εξ ορισμού λείπει από εσένα.Τότε η έννοια του στενού αρχίζει να μετατρέπεται σε πλεονέκτημα σου, εφόσον βρεις τον αλγόριθμο ο οποίος ξεκλειδώνει την λύση για το στρατηγικό πρόβλημα το οποίο αντιμετωπίζεις.Ας υποθέσουμε τώρα ότι αντιμετωπίζεις έναν αντίπαλο ο οποίος διέπεται από την αφθονία. Η αφθονία γεννά αλαζονεία, διότι σου δίνει την ψευδαίσθηση πως με την ποσότητα μπορείς να πετύχεις την νίκη ούτως ή άλλως.Ασφαλώς και είσαι χαμένος εάν επιχειρήσεις κατά μέτωπο επίθεση σε έναν αντίπαλο που στηρίζεται στην αφθονία. Εκεί η ποσότητα με σύμμαχο το χρόνο κάποια στιγμή θα λυγίσει την οποία ποιότητα.Χαρακτηριστικό επίσης της αφθονίας είναι ότι γεννά ακινησία και απραξία. Ο αντίπαλος δεν έχει κανένα λόγο να πιέσει τον εαυτό του, επαναπαύεται στην ποσότητα και την ψευδεπίγραφη ασφάλεια που αυτή προσφέρει.Εδώ έρχεται η στρατηγικός συνδυασμός όμως της πενίας με την έννοια του στενού.Εάν ο αντίπαλος οδηγηθεί σε στενωπό, τότε αυτόματα η αφθονία του μετατρέπεται σε μειονέκτημα. Η έλλειψη κινητικότητας αρχίζει και διαφαίνεται ξεκάθαρα και αυτό δημιουργεί ανασφάλεια και χάος.Τότε όταν εξουδετερωθεί η ποσότητα, η ποιότητα θα κάνει την εμφάνιση της. Το στρατηγικό πρόβλημα έχει επιλυθεί διότι όπως έλεγε ο Σουν Τζου, πρέπει να χτυπάς το αδύναμο σημείο του αντιπάλου με όλη σου την δύναμη.Σε αυτό το σημείο δεν υπάρχει ελπίδα νίκης για έναν ποσοτικά υπεράριθμο αλλά στρατηγικά ακίνητο αντίπαλο.Η πενία σε συνδυασμό με το στενό που δημιουργεί σε πνευματικό επίπεδο κυρίως, ωθεί τον άνθρωπο στο να βελτιώσει τις ικανότητες του και να πιέσει τον εαυτό του διότι σε διαφορετική περίπτωση κινδυνεύει να ηττηθεί.Έτσι γεννιέται αναγκαστικά η ποιότητα, διότι δίχως αυτή το στενό θα κλείσει γύρω σου και θα σε λιώσει.Το πως οι Έλληνες έχουν εφαρμόσει αυτήν την στρατηγική σκέψη είναι γνωστό σε πάμπολλα παραδείγματα που ενέχουν την έννοια του στενού και της ποιότητας έναντι της ποσότητας.Το κλειδί λοιπόν για τις δύσκολες εποχές που ζούμε είναι να επανανακαλύψουμε αυτό το σχήμα πενίας - στενού και να το εφαρμόσουμε στα σύγχρονα δεδομένα.Πόσο εύκολο όμως είναι αυτό σε ένα κόσμο που μας μαθαίνει στην αφθονία; Δεν είναι σε καμία περίπτωση.Παρόλα αυτά η λύση υπάρχει και είναι δοκιμασμένη.Αλέξανδρος Ιτιμούδης (FB)
Πηγή: i-epikaira.blogspot.com
