Φωτογραφία EUROKINISSI
Μεγάλη αναταραχή έχει προκαλέσει στην Αθήνα η διελκυστίνδα στους κόλπους του ΝΑΤΟ, όπου ικανοποιείται η Αγκυρα, η οποία έχει ζητήσει να ονομάζονται τα στενά των Δαρδανελίων «Τουρκικά στενά», καθώς και να εξαιρεθεί η ονομασία της Κυπριακής Δημοκρατίας από τους σχεδιασμούς του Οργανισμού. Πρόκειται για νέα στρατιωτικά σχέδια αντιπαραθεσης με τη Ρωσία, εξαιτίας του Ουκρανικού, τα οποία, εκτός των άλλων αφορούν το Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο.
Στο μεταξύ, ο τουρκικός φιλοκυβερνητικός Τύπος εκφράζει την ιδιαίτερη αισιοδοξία του για την επανεκκίνηση στις ελληνο-τουρκικές σχέσεις, με αφορμή την επικείμενη συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν, στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ, στις 11-12 Ιουλίου, με τίτλους του τύπου «Το ρολόϊ ξαναδείχνει ειρήνη στο Αιγαίο» (!).
Η πρόσφατη Σύνοδος των υπουργών Αμυνας
Τώρα, ωστόσο, δημοσιεύματα σε μερίδα ελληνικών Μέσων Ενημέρωσης εμφανίζουν κυβερνητικούς κύκλους στην Αθήνα, καθώς και στο υπουργείο Εξωτερικών, να είναι αρκετά προβληματισμένοι ως προς αυτές τις εξελίξεις στους κόλπους του ΝΑΤΟ. Πόσο μάλλον, αφού οι ΗΠΑ φέρονται να έχουν καταθέσει πρόταση για διπλές ονομασίες των Στενών, καθώς και για προσδιορισμό της Κυπριακής Δημοκρατίας απλά με συντεταγμένες.
Τα παραπάνω προβλήματα και διαφωνίες αναδείχθηκαν πρόσφατα, στη Σύνοδο υπουργών Αμυνας (ΥΠΑΜ) του ΝΑΤΟ, στις Βρυξέλλες, στις 15 και 16 Ιουνίου 2023. Σε αυτήν, καθώς και στην Ομάδα Επαφής για την Άμυνα της Ουκρανίας (UDCG), εκ μέρους της Ελλάδας μετείχε ο υπηρεσιακός υπουργός Αμυνας, Αλκιβιάδης Στεφανής. Ο ίδιος, μάλιστα, συναντήθηκε και με τον νέο, μετά τις τουρκικές εκλογές, Τούρκο ομόλογό του, Γιασάρ Γκιουλέρ (Yaşar Güler).
Κόντρα Ελλάδας (και ΗΠΑ;) – Τουρκίας;
Τότε, οι ευρείας κυκλοφορίας, φιλοκυβερνητικές εφημερίδες, Turkiye και Aksam, έκαναν λόγο για «ελληνική διάταση» της αποτυχίας της Συνόδου των ΥΠΑΜ, ισχυριζόμενες ότι η ελληνική και η αμερικανική πλευρές προέβησαν σε διασπορά ψευδών ειδήσεων σχετικά με τις αιτίες της μη έγκρισης των νέων περιφερειακών σχεδίων του ΝΑΤΟ, τα οποία πρέπει να εγκριθούν στη Σύνοδο Κορυφής, στο Βίλνιους, στις 11 και 12 Ιουλίου 2023.
«Πηγές που γνωρίζουν το θέμα -έγραφαν οι τουρκικές εφημερίδες- τόνισαν ότι οι διαρροές σε ελληνικά και αμερικανικά ΜΜΕ αποσκοπούσαν να αποκρύψουν ότι η Ελλάδα ήταν εκείνη που μπλόκαρε τα σχέδια του ΝΑΤΟ, ούτως ώστε να παρουσιαστεί η Τουρκία ως αδιάλλακτη, προκειμένου να της ασκηθεί περαιτέρω πίεση για να εγκρίνει την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ». Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, όπως υποστήριζαν οι εφημερίδες, «οι υπόλοιποι υπουργοί του ΝΑΤΟ δεν υποστήριξαν το αίτημα της ελληνικής αντιπροσωπείας».
Αμερικανική «πρόταση»
Τώρα, λοιπόν, όπως αναφέρει η εφημερίδα, «Καθημερινή», οι ΗΠΑ κατέθεσαν «συμβιβαστική πρόταση, η οποία περιλαμβάνει τη δυνατότητα διπλής ονομασίας των Στενών από τα κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ προκειμένου να υπάρξει απεμπλοκή από το αδιέξοδο που αποτρέπει αυτή τη στιγμή την ενεργοποίηση των νέων χαρτών για τα περιοχικά σχέδια (regional plans) του Βορειοατλαντικού Συμφώνου σε όλη την έκταση ευθύνης και –κυρίως– στην Ανατολική Μεσόγειο».
Και προσθέτει: «Αγκάθι» στην ολοκλήρωση των σχεδίων ήταν και η αναφορά στους χάρτες στην Κυπριακή Δημοκρατία, την οποία η Αγκυρα δεν αποδεχόταν. Σύμφωνα με πηγές της «Κ», η αμερικανική πρόταση προβλέπει διπλή ονομασία για τα Στενά και απαλοιφή των βασικών ονομασιών στους χάρτες προκειμένου με αυτόν τον τρόπο να μην υπάρχει η ανάγκη αναφοράς της Κυπριακής Δημοκρατίας, αλλά αυτή να περιγράφεται με συντεταγμένες».
Το ΝΑΤΟ θυσιάζει την Κύπρο στα πόδια της Τουρκίας! Θα μιλήσει η Ελλάδα; https://www.militaire.gr/to-nato-thysiazei-tin-kypro-sta-podia-tis-toyrkias-tha-milisei-i-ellada/
Λυμένο από το 2002;
Τι, τελικά, συμβαίνει; Εχει δίκιο η Τουρκία που κατηγορεί την Ελλάδα; Εχει η Αθήνα ξεκάθαρη θέση όσον αφορά τα Στενά (διότι, ως όλα δείχνουν, με τα της Κύπρου η κυβέρνηση μάλλον δεν ασχολείται); Εχει αλλάξει η θέση της Αθήνας; Εδωσε το υπουργείο Εξωτερικών συγκεκριμένες οδηγίες στην ελληνική αποστολή στο ΝΑΤΟ και στον υπηρεσιακό υπουργό που μετείχε στη Σύνοδο, ή όλα ήταν διαλυμμένα λόγω … εκλογών;
Να σημειωθεί πως το ίδιο θέμα, μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, έχει ανακύψει συχνά στους κόλπους του ΝΑΤΟ και στο παρελθόν. Μεταξύ των άλλων το 2002, επί κυβέρνησης Σημίτη. Τότε, η Αθήνα ανέφερε ότι δεν υπάρχει πρόβλημα με τον όρο «Τουρκικά στενά» αρκεί να μην παραβιάζεται η Συνθήκη του Μοντρέ.
Κυβερνήσεις Μητσοτάκη – Σημίτη
Αραγε, έχει διαφοροποιηθεί, τώρα, η θέση της Ελλάδας σε σχέση με αυτήν του 2002; Η η κυβέρνηση Μητσοτάκη, παρά τις αντιρρήσεις της ελληνικής αντιπροσωπείας στο ΝΑΤΟ, τελικώς θα υϊοθετήσει και εκείνη τις θέσεις της κυβέρνησης Σημίτη;
Αναλυτικότερα, σύμφωνα με δημοσιεύματα που μπορεί να βρει ο οποιοσδήποτε στο Διαδίκτυο, τον Ιούνιο του 2002 «η Αθήνα αποδέχτηκε την ονομασία «τουρκικά στενά» για τα Δαρδανέλια στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ.
Για το θέμα προέβησαν σε διευκρινίσεις τόσο ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών, Πάνος Μπεγλίτης, όσο και ο εκτελών χρέη κυβερνητικού εκπροσώπου, Τηλέμαχος Χυτήρης.
»Ο κ.Μπεγλίτης τόνισε ότι «δεν υφίσταται κανένα ουσιαστικό πρόβλημα στο βαθμό που δεν επηρεάζονται οι διεθνείς υποχρεώσεις ενός συμβαλλόμενου μέρους όπως είναι η Τουρκία, σε σχέση με τη διεθνή συνθήκη του Μοντρέ» και σημείωσε: «Η διεθνής συνθήκη του Μοντρέ παραμένει πάντα σε ισχύ. Οι διεθνείς υποχρεώσεις της Τουρκίας παραμένουν πάντα σε ισχύ. Το πώς ονομάζονται τα στενά στη βάση της γεωγραφικής τους ονομασίας, αυτό είναι ένα θέμα που αφορά το κράτος, είναι άσκηση ενός κυριαρχικού δικαιώματος και σε καμία περίπτωση δεν αλλοιώνει την ουσία, το περιεχόμενο και τις υποχρεώσεις που εμπεριέχονται στη διεθνή συνθήκη του Μοντρέ».
»Παράλληλα, ο κ.Μπεγλίτης διευκρίνισε ότι «το θέμα στο ΝΑΤΟ δεν έχει οριστικοποιηθεί» και πως πρόκειται για ad hoc ρυθμίσεις. «Για τις ανάγκες στρατιωτικών ασκήσεων και επιχειρήσεων του ΝΑΤΟ στην ευρύτερη περιοχή βρίσκονται φόρμουλες ονομασίας σε ad hoc βάση» επισήμανε, προσθέτοντας ότι «και στη βάση αυτή βεβαίως προχώρησε και η Ελλάδα στις συζητήσεις μέσα στο ΝΑΤΟ.
»Από την πλευρά του, ο υφυπουργός Τύπου, Τηλέμαχος Χυτήρης, σημείωσε: «΄Εχει σημασία η ουσία της Συνθήκης του Μοντρέ να μην παραβιάζεται από κανέναν. Κάτι τέτοιο δεν έχει συμβεί. ΄Οσον αφορά τη γεωγραφική ονοματολογία, η οποία αλλάζει κατά καιρούς (είναι τέσσερις-πέντε ονοματολογίες, οι οποίες έχουν χρησιμοποιηθεί μέχρι τώρα, «Στενά», «Στενά Ινσταμπούλ», «Στενά του Βοσπόρου», «Τουρκικά Στενά») δεν έχει καμία σημασία. Είναι γεωγραφικός όρος. Μπορεί, ασφαλώς η Τουρκία, το γεωγραφικό χώρο να τον ονομάζει όπως η ίδια θέλει» και τόνισε: «Δεν έχει υπάρξει καμία αναθεώρηση της Συνθήκης του Μοντρέ».
Τουρκικοί ισχυρισμοί
Λίγο μετά τη Σύνοδο των ΥΠΑΜ του ΝΑΤΟ, ο τουρκικός Τύπος εμφανίστηκε επικριτικός έναντι της Ελλάδας. Χαρακτηριστικός ήταν ο κεντρικός, πρωτοσέλιδος τίτλο της Aksam: «Ξανά … δυσπεψία για την Τουρκία».
Κατά τους ισχυρισμούς της εφημερίδας, «καμία απόφαση δεν ελήφθη στη Σύνοδο των ΥΠΑΜ του ΝΑΤΟ. Η Ελλάδα, με fake news, επέρριψε την ευθύνη στην Τουρκία. Ομως, τα θέματα της ένταξης της Σουηδίας και οι γεωγραφικοί προσδιορισμοί για την Κύπρο ναι μεν είναι προβλήματα, αλλά δεν είναι καινούργια. Ούτε αποτέλεσαν εμπόδιο.
»Εμπόδιο προέκυψε από την ένσταση της Ελλάδας για τον όρο «Τουρκικά Στενά» στο υπό έγκριση σχέδιο του ΝΑΤΟ. Σύμφωνα με την ελληνική αντιπροσωπεία, θα έπρεπε να ονομάζονται «Στενά των Δαρδανελίων (Canakkale) και της Κωνσταντινούπολης (Istanbul)»!
»Ο υπουργός Αμυνας, Γ.Γκιουλέρ, αφού έδωσε μαθήματα γεωγραφίας, κράτους και δικαίου, είπε: «Τα “Tουρκικά Στενά” θα παραμείνουν». ‘Όμως ούτε άλλοι υπουργοί του ΝΑΤΟ υποστήριξαν την ελληνική αντιπροσωπεία.
»Μετά τη συνάντηση, ελληνικές πηγές έκαναν διαρροές στα ελληνικά ΜΜΕ και αμερικανικές στα αμερικανικά. Η Voice of America, για παράδειγμα, επικαλούμενη «διπλωματικές πηγές», ανέφερε ότι η Τουρκία δεν έδωσε την έγκρισή της στα ΝΑΤΟϊκά σχέδια «λόγω κάποιων διατυπώσεων που χρησιμοποιούνται αναφορικά με γεωγραφικές τοποθεσίες που σχετίζονται με την Κύπρο».
Σύμφωνα με την Aksam, «είναι αλήθεια ότι το Κυπριακό υπήρξε κατά καιρούς πρόβλημα εντός του ΝΑΤΟ, αλλά δεν είναι καινούργιο. Αυτά όμως λύνονται με ενδιάμεσους όρους ή αναβάλλονται. Με άλλα λόγια, ο λόγος της μη λήψης απόφασης στη Σύνοδο ΝΑΤΟ δεν ήταν κάποιες ευαισθησίες για την Κύπρο».
Κατά τον ισχυρισμό της εφημερίδας, ούτε «το έτερο θέμα, η ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ και το ότι η Τουρκία δεν έχει ακόμη δώσει την έγκρισή της», ήταν το μεγαλύτερο αγκάθι. «Αυτό το θέμα από μόνο του δεν ήταν η αιτία για την έλλειψη απόφασης στη Σύνοδο», γράφει. Ισχυρισμός, βέβαια, που πρέπει να αντιμετωπίζεται με ιδιαίτερη επιφυλακτικότητα, διότι πέραν πάσης βεβαιότητος είναι από τα μεγαλύτερα αγκάθια ανάμεσα στην Ουάσιγκτον και την Αγκυρα. Πόσο μάλλον, αφού η Τουρκία προσδοκά κέρδη από το «σουηδικό παζάρι». Και ιδιαίτερα από τις ΗΠΑ. Πολιτικά, γεωπολιτικά και εξοπλιστικά.
Κατά τους ισχυρισμούς της Aksam, που στην προκειμένη αναμεταδίδει τη θέση της Αγκυρας, «το βασικό θέμα που προκάλεσε κρίση στη Σύνοδο ήταν ο όρος «Τουρκικά Στενά». Στα Περιφερειακά Σχέδια Ασφάλειας (σ.σ. του ΝΑΤΟ) που εκπονήθηκαν στη γραμματεία του ΝΑΤΟ μόνο η ελληνική αντιπροσωπεία είχε αντιρρήσεις για την ονομασία των Στενών των Δαρδανελίων και της Κωνσταντινούπολης ως «Τουρκικά Στενά».
Ωστόσο, ο Γιασάρ Γκιουλέρ εξήγησε ότι και τα δύο στενά βρίσκονται εντός των συνόρων της Τουρκίας, είναι υπό την κυριαρχία της, ανήκουν στην Τουρκία, ότι αυτή η κατάσταση είναι γνωστή και αποδεκτή στο διεθνές Δίκαιο και ότι όλοι οι διεθνείς θεσμοί, ιδιαίτερα το ΝΑΤΟ, και τα κράτη μέλη του ΟΗΕ έχουν αναγνωρίσει ξεκάθαρα αυτήν την κυριαρχία.
Στη συνέχεια επεσήμανε ότι «η ένσταση της Ελλάδας είναι προσπάθεια παραβίασης της κυριαρχίας της Τουρκίας» και επανέλαβε ηχηρά ότι «ο όρος Τουρκικά Στενά δεν μπορεί να αλλάξει».
«Το ρολόϊ ξαναδείχνει ειρήνη στο Αιγαίο»
Τις τελευταίες ημέρες, ο τουρκικός Τύπος αναφέρεται με θετικές διαθέσεις στην επικείμενη συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν. Ενδεικτικά, η φιλοκυβερνητική εφημερίδα, Milliyet, έχει τίτλο: «Το ρολόϊ ξαναδείχνει ειρήνη στο Αιγαίο» (!).
Στην περίπτωση που εξελιχθεί θετικά η συνάντηση, γράφει η εφημερίδα, ενδέχεται τους επόμενους μήνες να γίνουν και άλλες συναντήσεις μεταξύ των δύο χωρών. Μεταξύ άλλων, προβλέπεται να συνεδριάσει εκ νέου το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας μεταξύ των δύο χωρών, στα τέλη του καλοκαιριού ή το φθινόπωρο.
Μορατόριουμ ασκήσεων
Ως θετικό στοιχείο αξιολογεί το μορατόριουμ ασκήσεων. «Η Ελλάδα κάθε χρόνο κατά τους μήνες Μάϊου-Ιούνιου πραγματοποίει διακλαδικές ασκήσεις, καλύπτοντας όλο το Αιγαίο. Ωστόσο φέτος πραγματοποίησε δραστηριότητες μικρότερης κλίμακας.
To σκάφος Anadolu, ήταν προγραμματισμένο να μετάσχει στην άσκηση «Θαλασσόλυκος» («DenizKurudu») στο Αιγαίο και στη Μεσόγειο στο διάστημα 1 – 9 Ιουνίου. Στην άσκηση θα μετείχαν 107 πολεμικά πλοία, εκατοντάδες πολεμικά αεροσκάφη, ελικόπτερα, μη επανδρωμένα αεροσκάφη, και 18.000 άτομα. Ωστόσο μετά το θετικό κλίμα που δημιουργήθηκε και ως κίνηση καλής θελήσεως μεταξύ των δυο χωρών, αυτή η τεράστια άσκηση ματαιώθηκε».
Σταδιακά ανοίγει διάλογος
Αναφερόμενη στο πρόσφατο παρελθόν, η εφημερίδα γράφει ότι «η συνάντηση χωρίς γραβάτες Ερντογάν – Μητσοτάκη, στις 13 Μαρτίου 2022, στο Κιόσκι του Βαχντετίν, στην Κωνσταντινούπολη, ήταν πολύ σύντομη. Ο Μητσοτάκης τότε είχε δηλώσει: «Είχαμε μια θετική και ειλικρινή συνάντηση με τον Ερντογάν. Συμφωνήσαμε ότι είναι πιο σημαντικό να επικεντρωνόμαστε στα θέματα που μας ενώνουν παρά στα θέματα που μας χωρίζουν».
Ο λόγος που κόπηκαν οι δεσμοί ήταν ότι, αμέσως μετά από αυτές τις δηλώσεις, ο Μητσοτάκης, κατά την επίσκεψή του στις ΗΠΑ, εμφάνισε την Τουρκία ως επιθετική χώρα. Αυτός ήταν ο λόγος που έκανε τον Ερντογάν να πει «Μητσοτάκης γιοκ», δηλαδή «Δεν υπάρχει πια για εμένα ο Μητσοτάκης. Δεν θα συμφωνούσα ποτέ να κάνω μια συνάντηση μαζί του».
Ωστόσο με το θετικό κλίμα που δημιουργήθηκε μετά τον σεισμό και αφού ο Μητσοτάκης ανέφερε ότι ήθελε να ξανασυναντηθούν, η ένταση μεταξύ των δύο αρχηγών μειώθηκε».
