.jpg)
Γράφει ο Φίλιππος Νικολόπουλος *
Αδιαμφισβήτητα η ΝΔ στις εκλογές της 21ης Μαΐου κατήγαγε περηφανή νίκη. Ο Πρόεδρός της μίλησε για μεγάλη νίκη της «κεντροδεξιάς παράταξης». Ωστόσο είναι αμφίβολο αν όλος αυτός ο κόσμος που την ψήφισε την προτίμησε γιατί ήθελε να υποστηρίξει το υποτιθέμενο κεντροδεξιό της πρόγραμμα. Μήπως ένα πολύ μεγάλο μέρος του απλώς αποδοκίμασε εμφατικά και επέδειξε αποστροφή με φόβο προς την παρέα του κ. Τσίπρα και τον δείκτη της αναξιοπιστίας της (είμαι ακριβής: δεν λέγω προς ένα κόμμα που πιστεύει και είναι ικανό να συγκροτήσει ένα αποτελεσματικό κοινωνικό κράτος και να υλοποιήσει μια δίκαιη κοινωνική πολιτική); Τα τελευταία χρόνια πολλές φορές το εκλογικό σώμα ψηφίζει αρνητικά, δηλ. αποδοκιμάζει το πρώην κυβερνών κόμμα ή εκείνο το κόμμα που το φοβάται λόγω της αναξιοπιστίας του.
Στο τελευταίο συνέδριο της ΝΔ ο πρόεδρός της μίλησε για ένα άνοιγμα στον κεντρώο χώρο και θεώρησε μια τέτοια κίνηση ως ένα νέο βήμα του κόμματος. Συνεπώς το νέο άνοιγμα δικαιώθηκε. Ωστόσο πράγματι επρόκειτο για ένα «νέο βήμα»;
Ήδη ο ιδρυτής της ΝΔ Κωνσταντίνος Καραμανλής (που ήταν φυσικά διαφορετικός από εκείνον της πρώτης οκταετίας 1955-1963), από τις πρώτες του θητείες μετά το 1974 πραγματοποίησε άνοιγμα προς την κεντρώα γραμμή και προσπάθησε να αναπροσαρμόσει τη σχέση κεφαλαίου και εργασίας προς το συμφέρον της δεύτερης. Αντιπαρατάχθηκε προς το κατεστημένο μεγάλων επιχειρηματιών και με τον αείμνηστο υπουργό Ν. Παπαληγούρα προσπάθησε να προκαλέσει μεταρρυθμίσεις, για τις οποίες τον κατηγόρησαν για «σοσιαλ-μανία»! Μετά το 1974 ήταν οι πρώτες δικές του κυβερνήσεις που αύξησαν (σε σύγκριση πάντα με το παρελθόν) τις αγοραστικές δυνατότητες των πλατιών μαζών των εργαζομένων, (ανεξάρτητα από τις θέσεις της Αριστεράς, που είχε τη δική της γραμμή, κατανοητή με βάση τη δική της φιλοσοφία). Θα υπενθυμίσω ακόμη ότι μετά το 1974 σε συνέντευξή του είπε στον ερωτώντα δημοσιογράφο ότι «αυτό που τον ενδιαφέρει είναι να εξυπηρετήσει το συμφέρον του λαού, αδιαφορώντας αν χαρακτηρίσουν τις θέσεις του δεξιές, κεντρώες ή αριστερές» και παραπέρα είπε «ότι ψυχολογικά είναι σοσιαλιστής»!
Τα όσα έλεγε τότε δεν ήταν λόγια εντυπωσιασμού (δεν συνήθιζε ποτέ να λέει περισσότερα απ’ όσα προτίθετο και μπορούσε να πράξει, η χειραγώγηση μέσω εντυπωσιακών ελκυστικών συνθημάτων «λανσαρίστηκε» στην «πολιτική αγορά» μάλλον αργότερα με τον Ανδρέα Παπανδρέου), αλλά αντιστοιχούσαν σε πάγιες πεποιθήσεις του. Πίστευε δηλ., τουλάχιστον μετά το 1974, σε ένα κράτος που μπορούσε πράγματι να παρεμβαίνει σε κοινωνία και οικονομία και να μειώνει τις ανισότητες έστω στα πλαίσια ενός φιλελεύθερου οικονομικού συστήματος. Πίστευε στον δημόσιο τομέα της οικονομίας (π.χ. ίδρυση της ΔΕΗ, της ΔΕΠ κλπ.) και θεωρούσε ότι αυτός μπορεί να συνυπάρχει με τον ιδιωτικό. Θα λέγαμε απερίφραστα ότι δεν θα συμφωνούσε με το πνεύμα της «ιδιωτικοποίησης των πάντων», (χαρακτηριστικό του νεοφιλελευθερισμού), διότι αυτό θα έβλαπτε τα συμφέροντα των απλών πολιτών (αντίθεση στην μονοκρατορία του κέρδους).
Ακόμη και στην πρώτη του οκταετία προσπαθούσε μέσω του Δημοσίου να δημιουργήσει υποδομές και προϋποθέσεις, που θα συνέβαλαν στην ανάπτυξη της χώρας έστω με καπιταλιστικό τρόπο, έστω και με εξάρτηση από το ξένο κεφάλαιο. Βέβαια, διακατεχόταν από ρεαλιστική πολιτική σκέψη και προσπαθούσε πάντα να κινείται μέσα στα όρια που του επέβαλε, κατά τη γνώμη του, η υπάρχουσα δομή της οικονομικής εξουσίας και τα χαρακτηριστικά του ίδιου του τού κόμματος.
Και στην εξωτερική πολιτική, ενώ φυσικά τόνιζε το περίφημο «ανήκομεν στη Δύση», στο μέτρο του δυνατού, από το 1974 και μετά προσπαθούσε να μειώσει την εξάρτηση από τις ΗΠΑ και να προσανατολίζει τη χώρα πάντα στην ευρωπαϊκή της προοπτική (θα έλεγε κανείς ότι υιοθετούσε στοιχεία ντεγκωλικής πολιτικής γραμμής). Εν ολίγοις αξιοποιούσε τις όποιες δυνατότητες του παρείχαν οι δοσμένες κοινωνικοοικονομικές και διεθνοπολιτικές συνθήκες της χώρας (συνθήκες που είχαν επικρατήσει ανεξάρτητα της βούλησής του, αλλά και της βούλησης μεγάλου μέρους των πολιτών), για μια πιο ανεξάρτητη πολιτική, για μια πολιτική που δεν θα ήταν απόλυτα ταυτισμένη με τις επιταγές των υπερατλαντικών και άλλων μεγάλων κέντρων εξουσίας (μη ξεχνάμε ότι αυτός απομάκρυνε, για μερικά έστω χρόνια, την Ελλάδα από το στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ και όχι ο Ανδρέας Παπανδρέου).
Τίθεται, λοιπόν, το ερώτημα αν το διακηρυχθέν υποτιθέμενο άνοιγμα προς τον κεντρώο χώρο ήταν κάτι το νέο για την πολιτική της ΝΔ. Όχι βέβαια. Η ΝΔ του κ. Κ.Μητσοτάκη ακολουθεί κεντρώα γραμμή (μη ξεχνάμε ότι το «Κέντρο» υποτίθεται ότι επιδιώκει παράλληλα με την πολιτική και την κοινωνική και την οικονομική δημοκρατία) ή νεοφιλελεύθερη; Μάλλον το δεύτερο (αποδυνάμωση του δημόσιου τομέα, προβληματικό «επιτελικό» κράτος, άρνηση αντιπαράθεσης με μεγάλα οικονομικά συμφέροντα, αδυναμία ελέγχου της ανόδου του τιμαρίθμου, αδιαφορία για την προστασία των εργαζομένων, στο πλαίσιο, έστω γενικότερων οικονομικών και πολιτικών πιέσεων σε διεθνές επίπεδο).
Κι ακριβώς σε αυτό το σημείο τίθεται το δεύτερο ερώτημα: Ο Κ. Καραμανλής όταν ίδρυσε τη ΝΔ είχε κατά νου έναν φιλελευθερισμό με κοινωνικά στοιχεία ή μια πολιτική νεοφιλελεύθερου περιεχομένου; Απερίφραστα απαντούμε ότι είχε κατά νουν τον πρώτο. Ο Κοινωνικός φιλελευθερισμός σαφώς διαστέλλεται από τον νεοφιλελευθερισμό. Ο πρώτος επιδιώκει ισχυρότερο κοινωνικό κράτος ( επιρροή από κεϋνσιανή θεώρηση), ενώ ο δεύτερος τείνει να μειώνει σημαντικά ή και να εξαφανίζει τις ευεργετικές κρατικές παρεμβάσεις ταυτισμένος με το πνεύμα του μονεταρισμού (παντοδυναμία των τραπεζών, εκτεταμένα προγράμματα ιδιωτικοποιήσεων, απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων, προτεραιότητα στην αύξηση των επιχειρηματικών κερδών). Μήπως, λοιπόν, βρισκόμαστε μπροστά σε ένα φαινόμενο μετάλλαξης της αρχικής πολιτικής της ΝΔ προς μια νεοφιλελεύθερη κατεύθυνση; Μήπως κάποιες δυνάμεις μέσα στην ίδια τη ΝΔ (πέραν των αντιρρήσεων και των αντιθέσεων που εκφράζει η Αριστερά) οφείλουν ν’ αντισταθούν σ’ αυτή τη μετάλλαξη;
,
Δρα Κοινωνιολογίας- πρ. Επικ.Καθηγητή Φιλοσοφικής Σχολής Παν/μίου Κρήτης,
πρ. Α/τη Καθηγητή Παν/μίου Ινδιανάπολης,
Γραμματέα της Κοσμητείας του Φ.Σ. «Παρνασσός»και υπέυθυνο του Ελεύθερου Παν/μίου του
