Για περισσότερες από πέντε εβδομάδες, η Τουρκία αντιμετωπίζει τον απόηχο ενός καταστροφικού σεισμού 7,8 Ρίχτερ στα νοτιοανατολικά της χώρας.
Αλλά πιο μακριά, στη μεγαλύτερη και πολυπληθέστερη πόλη της, αυξάνεται η πίεση στις αρχές να προετοιμαστούν για την πιθανότητα μιας άλλης φυσικής καταστροφής αδιανόητων διαστάσεων.
Όπως αναφέρεται σε ρεπορτάζ των Nada Bashir , Işıl Sarıyüce και Mary Rogers για το CNN international
«Οι προοπτικές για την Κωνσταντινούπολη δεν είναι ευοίωνες», λέει ο καθηγητής Celal Sengor, ένας από τους σημαντικότερους γεωεπιστήμονες της Τουρκίας.
«Εάν δεν συμβεί ένας μεγάλος σεισμός τα επόμενα είκοσι χρόνια στην Κωνσταντινούπολη, τότε θα εκπλαγούμε όλοι πολύ», λέει στο CNN ο καθηγητής του Τεχνικού Πανεπιστημίου της Κωνσταντινούπολης. «Τόσο κοντά είναι. Είναι μόνο μια πιθανότητα, αλλά η πιθανότητα είναι μεγάλη».
Με δύο βασικές γραμμές ρηγμάτων -στη Βόρεια και την Ανατολική Ανατολία- η Τουρκία είναι μια από τις πιο σεισμικά ενεργές περιοχές στον κόσμο. Είναι μια γεωλογική πραγματικότητα που έχει εντείνει την ανησυχία για την ετοιμότητα της Κωνσταντινούπολης σε σεισμό.
Κάποτε πρωτεύουσα τόσο της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας όσο και της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, η πυκνοκατοικημένη πόλη φιλοξενεί περίπου 16 εκατομμύρια ανθρώπους. Βρίσκεται επισφαλώς κοντά στο ρήγμα της Βόρειας Ανατολίας, το οποίο διέρχεται σε απόσταση 20 χιλιομέτρων (12,4 μίλια) από την Κωνσταντινούπολη και μέσω της Θάλασσας του Μαρμαρά, σύμφωνα με τη Γεωλογική Εταιρεία του Λονδίνου.
Ιστορικά, το ρήγμα έχει οδηγήσει σε αρκετούς καταστροφικούς σεισμούς, συμπεριλαμβανομένου ενός σεισμού 7,6 Ρίχτερ που έπληξε την κοντινή πόλη Izmit το 1999, σκοτώνοντας πάνω από 17.000 ανθρώπους και εκτοπίζοντας περίπου 500.000 άλλους.
Σήμερα, οι ειδικοί εκτιμούν ότι ένας ακόμη σεισμός στο ρήγμα της Βόρειας Ανατολίας θα μπορούσε να φτάσει σε μέγεθος μεταξύ 7,2 και 7,8 βαθμών, με καταστροφικές συνέπειες για τον εμπορικό και βιομηχανικό κόμβο της Τουρκίας. Η χρονική στιγμή ενός τέτοιου σεισμού, ωστόσο, είναι αδύνατο να προβλεφθεί.
«Μπορούμε να προβλέψουμε ότι ένας σεισμός αυτού του μεγέθους θα συμβεί σύντομα, αλλά αυτό είναι το καλύτερο που μπορούμε να κάνουμε. Δεν υπάρχει τρόπος να το προβλέψεις», λέει ο Sengor.
Μια μελέτη που διεξήχθη από το Παρατηρητήριο Kandilli και το Ινστιτούτο Σεισμών υπολογίζει ότι ο αριθμός των νεκρών ξεπερνά τους 14.000 εάν ένας σεισμός 7,5 Ρίχτερ στην Κωνσταντινούπολη συνέβαινε τη νύχτα. Ορισμένοι ειδικοί, ωστόσο, πιστεύουν ότι ο απολογισμός θα είναι πολύ μεγαλύτερος.
«Η εκτίμηση μου είναι περίπου 100.000. Θα είναι όλεθρος», λέει ο Sengor. «Δεν μπορείς να σκεφτείς μόνο τον άμεσο αντίκτυπο της δόνησης, πρέπει επίσης να σκεφτείς τι θα ακολουθήσει. Θα υπάρξουν λεηλασίες, φωτιές, επιδημίες. Θα είναι τρομερό.»
Οι τρέχουσες προβλέψεις του μητροπολιτικού δήμου της Κωνσταντινούπολης δείχνουν ότι ένας σεισμός 7,5 Ρίχτερ κατά μήκος του ρήγματος της Βόρειας Ανατολίας θα μπορούσε να οδηγήσει στην καταστροφή περίπου 90.000 κτιρίων στην πόλη, ενώ άλλα 260.000 κτίρια ενδέχεται να υποστούν σημαντικές ζημιές. Είναι μια απογοητευτική πρόβλεψη που θα μπορούσε να αφήσει περίπου 4,5 εκατομμύρια ανθρώπους άστεγους, σύμφωνα με αξιωματούχους της πόλης – αυτό είναι περισσότερο από το ένα τέταρτο του πληθυσμού της Κωνσταντινούπολης.
Τώρα, αφού περισσότεροι από 48.000 άνθρωποι σκοτώθηκαν στην Τουρκία από τον σεισμό του περασμένου μήνα, η Κωνσταντινούπολη αγωνίζεται για να στηρίξει την άμυνά της ενάντια σε μια φυσική καταστροφή που οι ειδικοί λένε ότι θα μπορούσε να χτυπήσει ανά πάσα στιγμή.
Στο πλαίσιο των προσπαθειών προετοιμασίας για έναν μεγάλο σεισμό, ο δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης Ekrem Imamoglu παρουσίασε αυτό που οι αξιωματούχοι περιγράφουν ως «οδικό χάρτη για την ετοιμότητα καταστροφών».
Το σχέδιο περιλαμβάνει προβλέψεις για μεγαλύτερη κατανομή των πόρων της πόλης στο πρόγραμμα ετοιμότητας για καταστροφές, καθώς και λεπτομέρειες για νέα σημεία έκτακτης ανάγκης που θα δημιουργηθούν για να παρέχουν στους πολίτες κρίσιμες υπηρεσίες όπως στέγη, νερό και ενέργεια. Αλλά η κύρια μεταξύ των προτεραιοτήτων της πόλης είναι το σύστημα ταχείας σάρωσης για την αξιολόγηση της ασφάλειας των κτιρίων της Κωνσταντινούπολης.
Για περισσότερα από τρία χρόνια, ο δήμος διενεργεί αξιολογήσεις κτιρίων για ακίνητα που χτίστηκαν πριν από το έτος 2000, όταν τέθηκαν σε ισχύ οι νέοι κανονισμοί για τους σεισμούς. Η υπηρεσία παρέχεται τώρα δωρεάν και, από τον σεισμό του Φεβρουαρίου, ο δήμος λέει ότι οι αιτήσεις έχουν αυξηθεί κατά περισσότερες από 100.000.
Ο Ozlem Tut, επικεφαλής του Τμήματος Διαχείρισης Σεισμού και Αστικής Βελτίωσης του δήμου, λέει στο CNN ότι από τα 29.000 κτίρια που έχουν επιθεωρηθεί μέχρι στιγμής, το 50% βρίσκεται υπό υψηλό κίνδυνο κατάρρευσης. «Έχουμε επίσης εντοπίσει 318 κτίρια… που θα μπορούσαν να καταρρεύσουν χωρίς ζημιές από σεισμό», λέει.
Οικοδομικές αμνηστίες
Ενώ ο δήμος λέει ότι πρωτοστατεί στο να διασφαλίσει ότι η πόλη είναι προετοιμασμένη για σεισμό, ο δήμαρχος -βασικό μέλος του μεγαλύτερου κόμματος της αντιπολίτευσης της Τουρκίας- στοχοποιεί επίσης τον Πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, επικρίνοντας την ιστορική εφαρμογή της κυβέρνησης των αμνηστιών για τον κατασκευαστικό χώρο .
Από τα μέσα της δεκαετίας του 1980, η κυβέρνηση της Τουρκίας έχει χορηγήσει αμνηστίες σε κτίρια που κατασκευάστηκαν χωρίς πολεοδομική άδεια, καθώς και σε εκείνα που δεν τηρούν τους επίσημους οικοδομικούς κώδικες, συμπεριλαμβανομένων των κανονισμών για τους σεισμούς.
Τώρα, υπάρχει ανησυχία για τις αμέτρητες κοινότητες «gecekondu» της Κωνσταντινούπολης . Ο όρος μεταφράζεται σε «χτισμένο κατά τη διάρκεια της νύχτας» και αναφέρεται σε σπίτια που κατασκευάστηκαν γρήγορα και χωρίς κατάλληλες άδειες, που βρίσκονται συχνά σε μια από τις πολλές παραγκούλες της πόλης.
Ο Ιμάμογλου θέλει να βάλει τέλος στις αμνηστίες κατά ζώνες.
Κάποιοι κάτοικοι αυτών των φτωχών γειτονιών λένε στο CNN ότι ακόμα κι αν τα σπίτια τους κινδυνεύουν, δεν έχουν τα οικονομικά μέσα να μετακομίσουν αλλού.
«Το κτήριο μας δεν είναι ισχυρό. Δεν υπάρχουν στήλες, είναι μόνο τούβλα. Τι μπορούμε όμως να κάνουμε; Είναι ένα σπίτι σε παράγκο, το φτιάξαμε μόνοι μας», λέει στο CNN η Sukriye Aldirmaz.
Στη συνοικία Armutlu της Κωνσταντινούπολης, η κάτοικος της περιοχής Sade Ozorman λέει στο CNN ότι έχει ελάχιστες ελπίδες ότι το κτήριο της θα επιζούσε από σεισμό.
«Τα περισσότερα κτίρια εδώ είναι ηλικίας άνω των 30 ετών», λέει ο Ozorman. «Δεν νομίζω ότι είναι στιβαρά κτίρια. Θέλω πραγματικά να μετακομίσω, αλλά οι τιμές ενοικίου είναι πολύ υψηλές.»
Οι επιζώντες του σεισμού Samer Sharif, 51 ετών, και η κόρη του Salma, 15, απεικονίζονται μαζί.
Φοβάται να κοιμηθεί σε εσωτερικούς χώρους: Παιδιά που επέζησαν από τον θανατηφόρο σεισμό έμειναν τραυματισμένα
Σε πολλές γειτονιές gecekondu, οι μονοκατοικίες σε παράγκες έχουν επεκταθεί, μετατρέποντάς τις σε πολυκατοικίες κατοικιών για οικονομικό όφελος. Παρά τις ανησυχίες για την ασφάλεια, πολλά από αυτά τα κτίρια έχουν αποκτήσει νομικό καθεστώς μέσω της κυβερνητικής αμνηστίας για την κατασκευή.
Αλλά τέτοιες ανησυχίες δεν είναι μοναδικές για τις κοινότητες gecekondu. Πολλές λιγότερο προνομιούχες γειτονιές της πόλης χτίστηκαν πριν από την εισαγωγή των κανονισμών για τους σεισμούς και θεωρούνται επικίνδυνες.
Ο Σουκρού Κάραλι, εργολάβος κτιρίων που ζει στην περιοχή Μπαγκσιλάρ, λέει στο CNN ότι δεν εμπιστεύεται την ακεραιότητα των κτιρίων που βοήθησε να αναπτυχθούν στην περιοχή, συμπεριλαμβανομένου του σπιτιού του.
«Αυτά τα κτίρια κατασκευάστηκαν στις αρχές της δεκαετίας του 1990. Πώς μπορείς να τους εμπιστευτείς;» λέει η Κάραλη. «Είναι πολύ ανησυχητικό, αλλά δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα. Εξαρτάται πραγματικά από την οικονομική σας κατάσταση».
Μη οικονομικά προσιτή στέγαση
Η αγορά κατοικίας της Κωνσταντινούπολης γίνεται ολοένα και πιο δυσβάσταχτη καθώς η Τουρκία αντιμετωπίζει μια βαθύτερη οικονομική κρίση. Η χώρα έχει δει τον αυξανόμενο πληθωρισμό ως αποτέλεσμα των ανορθόδοξων νομισματικών πολιτικών της κυβέρνησης και μιας νομισματικής κρίσης που πέρυσι μείωσε σχεδόν κατά 30% την αξία της λίρας έναντι του δολαρίου.
Ως μέρος του σχεδίου κινητοποίησης για καταστροφές, ο δήμος της Κωνσταντινούπολης λέει ότι έχει ξεκινήσει εργασίες για την κατασκευή 5.000 μονάδων κοινωνικής κατοικίας για νοικοκυριά χαμηλού εισοδήματος, με σχέδια για περαιτέρω 10.000 κοινωνικές κατοικίες που θα κατασκευαστούν στο εγγύς μέλλον.
Ο Ερντογάν, ο οποίος αντιμετωπίζει εκλογές σε δύο μήνες, έχει επίσης δεσμευτεί να κατασκευάσει χιλιάδες νέα σπίτια, δεσμευόμενος να ανοικοδομήσει τμήματα της νοτιοανατολικής Τουρκίας που επλήγησαν από τον σεισμό του Φεβρουαρίου εντός ενός έτους. Σε πρόσφατη ομιλία του, παραδέχτηκε ότι περίπου 6,5 εκατομμύρια κτίρια σε όλη τη χώρα χρειάζονται ανακατασκευή.
Ο Ιμάμογλου, ο δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης, έχει προταθεί για αντιπρόεδρος από μια συμμαχία κομμάτων της αντιπολίτευσης που ελπίζουν να ανατρέψουν τον Ερντογάν και το κόμμα του στις εκλογές του Μαΐου.
Τώρα, με τον σεισμό του Φεβρουαρίου να τοποθετεί σταθερά την ετοιμότητα της Τουρκίας για καταστροφές στην κορυφή των ψηφοφόρων, ο Imamoglu ζητά στενότερη συνεργασία μεταξύ κεντρικής και τοπικής κυβέρνησης για να προετοιμάσει το εμπορικό κεφάλαιο της χώρας για αυτό που λένε οι ειδικοί είναι αναπόφευκτο.
«Η επικείμενη καταστροφή είναι αυτή που θα απειλήσει την εθνική ασφάλεια της Τουρκίας», είπε ο Ιμάμογλου νωρίτερα αυτόν τον μήνα σε μια συνάντηση για την ανακοίνωση του σχεδίου ετοιμότητας για καταστροφές. «Δεν αποτελεί απειλή μόνο για την Κωνσταντινούπολη ή την περιοχή του Μαρμαρά. Είναι μια απειλή για το μέλλον της Τουρκίας, την οικονομία της και τη θέση της στον κόσμο».
https://hellasjournal.com
