Όπως εξηγεί στην συνέντευξη που παραχώρησε στην ανταποκρίτριά μας, Έφη Κουτσοκώστα, η πρώτη πτυχή αφορά «την ανάγκη να σπάσουμε το αδιέξοδο για να επαναρχίσουν οι συνομιλίες».
«Με την επανέναρξη των συνομιλιών», υπογραμμίζει ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, «έρχεται η δεύτερη, πολύ συγκεκριμένη πτυχή της πρότασής μας: είναι η τεχνοκρατική υποστήριξη των συνομιλιών», από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Ο κ. Χριστοδουλίδης τονίζει με έμφαση πως η Κύπρος χρειάζεται την πρωταγωνιστική εμπλοκή της Ευρωπαϊκής Ένωσης «πάντα στο πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών».
«Δεν επιχειρούμε να φύγει το Κυπριακό από τα Ηνωμένα Έθνη. Αντίθετα, τα Ηνωμένα Έθνη και το πλαίσιο των ψηφισμάτων είναι η ασφαλιστική μας δικλείδα, σε σχέση με τον επιδιωκόμενο στόχο», υπογραμμίζει.
Σημειώνει δε ότι οι συνομιλίες για το Κυπριακό δεν πρέπει να ξεκινήσουν από το μηδεν, αλλά πρέπει να επαναρχίσουν «από εκεί που έμειναν στο Κραν Μοντανά».
Ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας εκτιμά πως η χρονική συγκυρία παίζει καθοριστικό ρόλο, καθώς η Τουρκία ετοιμάζεται για τις προεδρικές εκλογές της 14ης Μαϊου.
«Το σημαντικό είναι να αξιοποιήσουμε αυτό το διάστημα- και αυτό έχουμε συμφωνήσει με τους τρεις προέδρους των θεσμικών οργάνων- για να δημιουργηθούν οι συνθήκες αμέσως μετά τις εκλογές στην Τουρκία, να επαναρχίσουν οι συνομιλίες στη βάση του συμφωνημένου πλαισίου», υπογραμμίζει.
Παραδέχεται πως η κατάσταση είναι δύσκολη, λέγοντας «έχω μια έντονη ανησυχία ότι αν δεν λυθεί το Κυπριακό, κάθε μέρα που περνά δημιουργούνται νέα τετελεσμένα, που απομακρύνουν ακόμη περισσότερο τη λύση του Κυπριακού», όμως τονίζει πως «η επίλυση του Κυπριακού είναι η υπ' αριθμόν ένα προτεραιότητα μου»
Ο κ. Χριστοδουλίδης ερωτάται από το euronews και για τις κυρώσεις της Ε.Ε. κατά της Ρωσίας, λόγω του πολέμου στην Ουκρανία, αλλά και για τον ενεργειακό σχεδιασμό της Κύπρου, με δεδομένη την ευρωπαϊκή προσπάθεια για ενεργειακή απεξάρτηση από την Μόσχα.
Οι επαφές με τους ηγέτες των θεσμών της Ε.Ε.
Έφη Κουτσοκώστα, euronews: Κύριε Πρόεδρε, σας ευχαριστώ πολύ για αυτή τη συνέντευξη την πρώτη φορά που ήρθατε στις Βρυξέλλες πλέον ως Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας και θέλω να μπω κατευθείαν στο θέμα. Είχατε αρκετές επαφές σήμερα με τους επικεφαλής των ευρωπαϊκών θεσμών και ήρθατε με μια συγκεκριμένη πρόταση για πιο ενεργό ρόλο της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο θέμα της επίλυσης του Κυπριακού. Μπορείτε να μας πείτε περισσότερα για αυτή την πρόταση και τι απάντηση πήρατε;
Νίκος Χριστοδουλίδης, Πρόεδρος Κυπριακής Δημοκρατίας: Να ευχαριστήσω πρώτα για τη φιλοξενία. Θεώρησα σκόπιμο να έρθω στις Βρυξέλλες, μια μέρα νωρίτερα από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, ακριβώς για να συναντήσω τους τρεις προέδρους των θεσμικών οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης για- ανάμεσα σε άλλα θέματα- να αναπτύξω την πρότασή μας σε σχέση με την ανάγκη ενεργότερης εμπλοκής της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη διαδικασία επίλυσης του Κυπριακού. Και οφείλω να αναφέρω ότι είμαι ικανοποιημένος με όσα έχω ακούσει, ως αντίδραση στη δική μας πρόταση. Υπάρχουν πολλά άλλα που πρέπει να γίνουν, αλλά θεωρώ ιδιαίτερα σημαντική την ανταπόκριση που έλαβα, μιλώντας πολύ συγκεκριμένα και αναπτύσσοντας τη δική μας συλλογιστική για το πώς να σπάσουμε το αδιέξοδο και να προχωρήσουμε σε επίλυση του Κυπριακού. Άρα η σημερινή μέρα ήταν σημαντική σε σχέση με τα θεσμικά όργανα.
Αυτό που θα επιχειρήσω να πράξω, τις επόμενες των ημερών, που θα βρίσκομαι στις Βρυξέλλες με αφορμή το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, είναι να εξασφαλίσω την ίδια ανταπόκριση και από τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Θεωρώ επίσης σημαντικό το γεγονός ότι ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου θα μου δώσει την ευκαιρία να αναπτύξω εν συντομία την πρότασή μας, την προσέγγισή μας.
Άρα συνοψίζοντας, είμαι ικανοποιημένος από αυτά που έχω ακούσει σήμερα. Η προσπάθειά μας θα συνεχιστεί, όπως σας έχω προαναφέρει. Αυτό είναι μια θετική εξέλιξη. Από εκεί και πέρα είμαι ικανοποιημένος και για το γεγονός ότι άκουσα και από τους τρεις προέδρους το γεγονός ότι δεν μπορεί να υπάρξει επίλυση του Κυπριακού εκτός του συμφωνημένου πλαισίου. Είναι ένα βασικό ζητούμενο στην παρούσα συγκυρία, λαμβάνοντας υπόψη τις θέσεις της άλλης πλευράς, αλλά και το γεγονός ότι το Κυπριακό είναι ένα ευρωπαϊκό πρόβλημα, η λύση του οποίου δεν μπορεί να ξεφεύγει των αρχών και αξιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Έφη Κουτσοκώστα, euronews: Δεδομένων των θέσεων της άλλης πλευράς, δεδομένου ότι ο διάλογος έχει παγώσει- να το πούμε έτσι- τα τελευταία έξι χρόνια και δεδομένου ότι η Τουρκία βρίσκεται πιο μακριά από ποτέ από την Ευρωπαϊκή Ένωση, τι ακριβώς περιμένετε ότι μπορεί να καταφέρει η Ευρωπαϊκή Ένωση; Οι Ευρωπαίοι εταίροι σας, που δεν μπορέσατε εσείς όλα αυτά τα χρόνια;
Η διεθνής συγκυρία και οι εκλογές στην Τουρκία
Νίκος Χριστοδουλίδης, Πρόεδρος Κυπριακής Δημοκρατίας: Επιχειρώντας να ξεκινήσει η προσπάθεια για επίλυση του Κυπριακού, θα πρέπει πάντοτε να λαμβάνουμε υπόψη μας τα διεθνή δεδομένα. Δεν είμαστε εμείς που επηρεάζουμε τα διεθνή δεδομένα. Εμείς επηρεαζόμαστε από τα διεθνή δεδομένα. Και ποιά είναι η παρούσα κατάσταση πραγμάτων;
Η παρούσα κατάσταση πραγμάτων είναι ότι έχουμε μια παράνομη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και έχουμε μια Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία ναι, πληρώνει κόστος για τις αποφάσεις της, οι οποίες είναι απόλυτα ορθές και συμφωνούμε και συμμετέχουμε στη διαδικασία λήψης αποφάσεων, αλλά αναπτύσσει ένα ηγετικό ρόλο, λαμβάνοντας υπόψη και τις επιπτώσεις αυτής της ρωσικής εισβολής σε άλλους δρώντες του διεθνούς συστήματος. Αυτό είναι το πρώτο, ένας πρωταγωνιστικός ρόλος από πλευράς Ευρωπαϊκής Ένωσης για μια κρίση στη γειτονιά της Ευρώπης.
Το δεύτερο είναι η εκλογή ενός νέου Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας, ενός νέου Προέδρου, που έρχεται με μια πολύ συγκεκριμένη- και θέλω να τονίσω αυτή τη διάσταση. Δεν ήταν μια θεωρητική, μια ακαδημαϊκή συζήτηση που είχα σήμερα με τους προέδρους των τριών θεσμικών οργάνων. Ήταν πολύ συγκεκριμένη η πρότασή μας και στο πλαίσιο της συζήτησης είχα την ευκαιρία να αναπτύξω πολλές πτυχές αυτής της πρότασης.
Η τρίτη διάσταση αφορά τις εκλογές στην Τουρκία. Έχουμε ένα διάστημα μέχρι τις εκλογές στην Τουρκία, το οποίο θα πρέπει να αξιοποιήσουμε έτσι ώστε να επαναρχίσει ο διάλογος.
Έφη Κουτσοκώστα, euronews: Θεωρείτε δηλαδή ότι μέχρι τις εκλογές μπορεί να επανεκκινήσει ο διάλογος;
**Νίκος Χριστοδουλίδης, Πρόεδρος Κυπριακής Δημοκρατίας:**Αυτός είναι ο στόχος μας, ακριβώς μέσα από συγκεκριμένες κινήσεις, γιατί πρέπει να είμαστε απόλυτα ρεαλιστές. Το Κυπριακό θα λυθεί, εάν όλοι αυτοί που εμπλέκονται στο Κυπριακό αντιληφθούν ότι τα οφέλη, μέσα από μια τέτοια εξέλιξη επανέναρξης των συνομιλιών αλλά και επίλυσης του Κυπριακού- γιατί δεν είμαστε εδώ να συνομιλούμε για χάρη των συνομιλιών, μιλούμε πάντα για επίλυση του Κυπριακού, εντός του συμφωνημένου πλαισίου πάντοτε και σεβόμενοι τις αρχές και αξίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης- αντιληφθούν λοιπόν ότι τα οφέλη που δύνανται να προκύψουν μέσα από μια τέτοια εξέλιξη είναι σαφώς περισσότερα από την παρούσα κατάσταση πραγμάτων. Και εμείς έχουμε συγκεκριμένη προσέγγιση, μια θετική αν θέλετε προσέγγιση, θετική ατζέντα, η οποία ναι, μπορεί να οδηγήσει σε μια αμοιβαία επωφελή κατάσταση πραγμάτων για όλους τους εμπλεκόμενους στο Κυπριακό, συμπεριλαμβανομένης φυσικά και της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Έφη Κουτσοκώστα, euronews: Μιλώντας για την Τουρκία τώρα και για τις εκλογές που έρχονται μέσα στο Μάιο, τι περιμένετε την επόμενη μέρα; Είτε στη μια περίπτωση, που θα έχουμε επανεκλογή Ερντογάν, είτε στην άλλη περίπτωση που έχουμε μια αλλαγή σελίδας, και μια νίκη Κιλιτσντάρογλου; Περιμένετε κάποια αλλαγή στην τουρκική στάση, από εκεί και πέρα;
Νίκος Χριστοδουλίδης, Πρόεδρος Κυπριακής Δημοκρατίας: Σίγουρα δεν αναμένω ριζικές αλλαγές στην τουρκική εξωτερική πολιτική. Αυτό τουλάχιστον δείχνει διαχρονικά η ιστορία της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής, αλλά δεν παύει να είναι μια νέα εξέλιξη. Η εκλογή ενός προέδρου, είτε είναι ο κύριος Ερντογάν, είτε είναι ο ηγέτης της σημερινής αντιπολίτευσης. Και το σημαντικό είναι να αξιοποιήσουμε, επαναλαμβάνω, αυτό το διάστημα- και αυτό έχουμε συμφωνήσει με τους τρεις προέδρους των θεσμικών οργάνων- για να δημιουργηθούν οι συνθήκες αμέσως μετά τις εκλογές στην Τουρκία, να επαναρχίσουν οι συνομιλίες στη βάση του συμφωνημένου πλαισίου. Γνωρίζουμε πολύ καλά και, αν θέλετε, εμείς στην Κύπρο τα δεδομένα είναι σαφώς πιο κατανοητά από δικής μας πλευράς, ότι δεν είναι εύκολη η κατάσταση. Φυσικά ποτέ δεν ήταν εύκολη στο Κυπριακό, αλλά είναι σημαντικό- και είναι κάτι που χαιρέτισαν οι συνομιλητές μου- εμείς αναλαμβάνουμε την πρωτοβουλία των κινήσεων, γιατί εμείς επιθυμούμε περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο τον τερματισμό της κατοχής και την επανένωση της πατρίδας μας.
Οι πτυχές της πρότασης Χριστοδουλίδη για επίλυση του Κυπριακού
Έφη Κουτσοκώστα, euronews: Άρα για να καταλάβω η πρωτοβουλία, η πρότασή σας είναι να αναλάβουν ηγετικό ρόλο οι ευρωπαϊκοί θεσμοί, δηλαδή να θέσουν το Κυπριακό στο πλαίσιο των ευρωτουρκικών σχέσεων;
**Νίκος Χριστοδουλίδης, Πρόεδρος Κυπριακής Δημοκρατίας: **Υπάρχουν δύο πτυχές της πρότασής μας. Η πρώτη αφορά την ανάγκη να σπάσουμε το αδιέξοδο. Δεν είμαστε ακόμη στις συνομιλίες, άρα η πρώτη προσπάθεια αφορά το να σπάσουμε το αδιέξοδο για να επαναρχίσουν οι συνομιλίες. Και εδώ χρειαζόμαστε την πρωταγωνιστική εμπλοκή της Ευρωπαϊκής Ένωσης, πάντα στο πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών. Δεν επιχειρούμε να φύγει το Κυπριακό από τα Ηνωμένα Έθνη. Αντίθετα, τα Ηνωμένα Έθνη και το πλαίσιο των ψηφισμάτων είναι η ασφαλιστική μας δικλείδα, σε σχέση με τον επιδιωκόμενο στόχο. Αλλά για να σπάσουμε το αδιέξοδο, θεωρούμε ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση μέσα από μια πολιτική προσωπικότητα, μέσα από ενέργειες των θεσμικών οργάνων, μπορεί να μας οδηγήσει στο να πετύχουμε αυτό το στόχο και αυτή είναι η πρώτη πτυχή της πρότασής μας. Αυτό που επικεντρώνουμε και στοχεύουμε να πετύχουμε αμέσως μετά τις εκλογές στην Τουρκία.
Με την επανέναρξη των συνομιλιών έρχεται η δεύτερη, πολύ συγκεκριμένη πτυχή της πρότασης μας: είναι η τεχνοκρατική υποστήριξη των συνομιλιών. Και ξέρετε, στην ιστορία των διαπραγματεύσεων για επίλυση του Κυπριακού, είναι γεγονός ότι κάθε επόμενο σχέδιο ήταν χειρότερο, οι πρόνοιες του σχεδίου από την προηγούμενη προσπάθεια. Στο Κραν Μοντανά ήταν η πρώτη φορά στην ιστορία των διαπραγματεύσεων, αν πούμε από το 1976, δηλαδή μετά την τουρκική εισβολή, που οι συγκλίσεις που πετύχαμε ήταν σαφώς καλύτερες από αυτές που υπήρχαν στο σχέδιο Ανάν, για παράδειγμα, που ήταν η τελευταία μεγάλη προσπάθεια και αυτό επιτεύχθηκε ακριβώς λόγω της παρουσίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οφέλη, συγκλίσεις, οι οποίες δεν ήταν προς όφελος είτε των Ελληνοκυπρίων είτε των Τουρκοκυπρίων, ήταν προς όφελος του συνόλου του κυπριακού λαού. Γιατί υπάρχει μια διάσταση, η οποία αφορά το γεγονός ότι η Κυπριακή Δημοκρατία είναι κράτος μέλος (της Ε.Ε.) και θα συνεχίσει να είναι κράτος μέλος και μετά από μια ενδεχόμενη λύση του Κυπριακού.
Άρα η πρόταση μας έχει δύο πτυχές. Η πρώτη που αφορά το σπάσιμο του αδιεξόδου. Εκεί επικεντρωνόμαστε αυτή τη στιγμή. Και η δεύτερη που αφορά την τεχνοκρατική παρουσία και υποστήριξη των διαπραγματεύσεων.
Έφη Κουτσοκώστα, euronews: Για να κλείσω το θέμα του Κυπριακού εδώ, εσείς θεωρείτε ότι οι συνομιλίες θα πρέπει να ξεκινήσουν από εκεί που σταμάτησαν στο Κραν Μοντανά; Ή ξεκινάτε από το μηδέν, όπως ενδεχομένως να θέλει η άλλη πλευρά;
Νίκος Χριστοδουλίδης, Πρόεδρος Κυπριακής Δημοκρατίας: Όχι, δεν θα ξεκινήσουμε από το μηδέν. Οι συνομιλίες θα επαναρχίσουν από εκεί που έμειναν στο Κραν Μοντανά. Δεν είναι θέμα συζήτησης για εμάς αυτή η διάσταση. Μίλησα προηγουμένως για σημαντικότατες συγκλίσεις που έχουν επιτευχθεί, συγκλίσεις τις οποίες θα πρέπει ναι, να αξιοποιήσουμε και να συνεχίσουμε από εκεί που μείναμε.
Έφη Κουτσοκώστα, euronews: Και βέβαια αυτό προϋποθέτει ότι θα αποδεχτεί και η άλλη πλευρά.
Νίκος Χριστοδουλίδης, Πρόεδρος Κυπριακής Δημοκρατίας: Σίγουρα, αλλά, κοιτάξτε, θέλω να το αναφέρω ξανά, να μην δημιουργηθεί οποιαδήποτε λανθασμένη εντύπωση: Δεν είναι εύκολο. Αυτό δεν σημαίνει ότι επαναπαυόμαστε και απλά κατηγορούμε την Τουρκία και την τουρκική πλευρά ότι δεν επιθυμεί λύση του Κυπριακού εντός του συμφωνημένου πλαισίου. Αυτή είναι η εύκολη οδός. Εμείς επιθυμούμε περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο από οποιονδήποτε τρίτο την επανένωση της πατρίδας μας. Οφείλουμε να λαμβάνουμε πρωτοβουλίες, συγκεκριμένες πρωτοβουλίες και επαναλαμβάνω χαίρομαι για όσα άκουσα ως απάντηση- ανταπόκριση στη δική μας προσέγγιση, στη δική μας πρόταση. Και αυτή η επαφή που έγινε σήμερα θα συνεχιστεί και το επόμενο διάστημα μέχρι τις τουρκικές εκλογές. Σε πολλές των περιπτώσεων, χωρίς να γίνονται δημόσιες δηλώσεις και δημόσιες παρεμβάσεις, για να πετύχουμε το στόχο.
Οι σχέσεις με την Ρωσία
Έφη Κουτσοκώστα, euronews: Να σας πω τώρα σε ένα άλλο θέμα που κυριαρχεί φυσικά και μάλλον θα κυριαρχεί για πολύ καιρό ακόμα, που είναι η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Θέλω να σας ρωτήσω ως Κυπριακή Δημοκρατία είχατε διαχρονικά πολύ καλές σχέσεις και δυνατούς δεσμούς με τη Ρωσία. Μάλιστα, πολλές φορές κάποιες πτυχές των σχέσεων είχαν δεχτεί και σκληρή κριτική στην Ευρώπη. Να σας ρωτήσω σήμερα πού βρίσκονται οι σχέσεις της Κυπριακής Δημοκρατίας με τη Ρωσία.
Νίκος Χριστοδουλίδης, Πρόεδρος Κυπριακής Δημοκρατίας: Η Κυπριακή Δημοκρατία, ακολουθεί πιστά τις αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αποφάσεις τις οποίες και εμείς ως κράτος μέλος συμμετείχαμε στη διαδικασία λήψης αυτών των αποφάσεων και αυτήν την πολιτική θα ακολουθήσουμε. Ναι, υπήρχαν ιστορικά ισχυροί δεσμοί με τη Ρωσική Ομοσπονδία, ειδικότερα στο επίπεδο των λαών των δύο χωρών. Υπήρχε μια σημαντική διάσταση που αφορούσε το Κυπριακό και το γεγονός ότι Ρωσική Ομοσπονδία είναι μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας. Αλλά τα δεδομένα σήμερα είναι σαφώς διαφορετικά. Η Κυπριακή Δημοκρατία δεν πρόκειται σε καμία απολύτως περίπτωση να ξεφύγει των ομόφωνων αποφάσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στις οποίες, επίσης επαναλαμβάνω, συμμετέχουμε και εμείς.
Έφη Κουτσοκώστα, euronews: Αυτό σημαίνει ότι εσείς, ως νέος Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, στηρίζετε την ευρωπαϊκή πολιτική των κυρώσεων κατά της Ρωσίας; Και καταρχάς θεωρείτε ότι λειτουργεί;
Νίκος Χριστοδουλίδης, Πρόεδρος Κυπριακής Δημοκρατίας: Φυσικά στηρίζουμε αυτή την πολιτική. Επαναλαμβάνω, συμμετείχαμε και θα συμμετέχουμε, αν προκύψει ένα τέτοιο θέμα συζήτησης. Δεν τίθεται θέμα αλλαγής της στάσης μας. Και μάλιστα, με αφορμή το ερώτημά σας, να σας πω ότι ένας στόχος της δικής μας διακυβέρνησης, ένα μήνυμα, το οποίο μετέφερα και στο Υπουργικό Συμβούλιο στην Κύπρο, αλλά μετέφερα και στους σημερινούς συνομιλητές μου, είναι το γεγονός ότι θα πρέπει να είμαστε ακόμα πιο ενεργοί στη διαδικασία λήψης αποφάσεων στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Δεν πρέπει να είμαστε μονοθεματικοί, δεν πρέπει απλά να παρεμβαίνουμε όποτε συζητείται είτε το Κυπριακό, είτε θέματα που αφορούν την Τουρκία, τα ευρωτουρκικά και ούτω καθεξής. Το ευρωπαϊκό κεκτημένο από την ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ο υπέρτατος νόμος στην Κύπρο.
Είμαστε ένα από τα λίγα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πολλές από τις νομοθεσίες μας στην Κύπρο. Οι αποφάσεις λαμβάνονται στις Βρυξέλλες. Πρέπει να έχουμε πρωταγωνιστικό ρόλο, να συμμετέχουμε στη συζήτηση όλων των θεμάτων και αυτό ήταν ένα μήνυμα στα μέλη του Υπουργικού Συμβουλίου. Η ανάγκη όχι απλά να συμμετέχουν στα συμβούλια, στις Βρυξέλλες και στο Λουξεμβούργο, αλλά να έχουν ουσιαστικές παρεμβάσεις. Και μάλιστα έχουμε υιοθετήσει και πρόσφατα ότι μετά την επιστροφή τους στην Κύπρο θα πρέπει να ενημερώνεται το σύνολο των μελών του Υπουργικού Συμβουλίου για τα θέματα συζήτησης των Βρυξελλών.
Είμαστε μια κυβέρνηση η οποία είναι απόλυτα φιλοευρωπαϊκή. Είμαστε μια κυβέρνηση που πιστεύει στην περαιτέρω ολοκλήρωση της Ευρωπαϊκής Ένωσης και θέλουμε μέσα από την παρουσία μας, την ουσιαστική παρουσία μας, να συμμετέχουμε σε όλες τις αποφάσεις που λαμβάνονται στις Βρυξέλλες.
Έφη Κουτσοκώστα, euronews: Θα επιμείνω λίγο στις κυρώσεις γιατί η Κύπρος πλήρωσε ένα τίμημα, που ενδεχομένως, άλλες χώρες εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δεν το πλήρωσαν. Γι αυτό σας ρωτάω αν θεωρείτε ότι λειτουργούν τελικά οι κυρώσεις, όπως θα έπρεπε να λειτουργούν, για να σταματήσουν να χρηματοδοτούν, ας πούμε την πολεμική μηχανή της Ρωσίας;
Νίκος Χριστοδουλίδης, Πρόεδρος Κυπριακής Δημοκρατίας: Οι κυρώσεις είναι ένα εργαλείο το οποίο ορθά αξιοποιείται από πλευράς Ευρωπαϊκής Ένωσης. Εκεί που ενδεχομένως έχουμε πρόβλημα ως Ευρωπαϊκή Ένωση είναι η πιστή εφαρμογή των κυρώσεων, όχι μόνο από τα κράτη μέλη, αλλά και από όλους όσοι συνδέονται θεσμικά με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Και ήταν κάτι που συζητήσαμε σήμερα: Η ανάγκη πιο στενής παρακολούθησης από πλευράς της Ευρωπαϊκής Ένωσης και αυτό τέθηκε και από άλλα κράτη. Χθες, για παράδειγμα, είχαμε μια τηλεδιάσκεψη με τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για να προετοιμάσουμε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο σε μια μικρή σύνθεση ηγετών. Ήμασταν 5 ηγέτες κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τέθηκε και από άλλους ηγέτες η ανάγκη να υπάρχει αυτή η πιστή εφαρμογή των κυρώσεων από όλους, να μην δημιουργούνται φαινόμενα από τη μια αθέμιτου ανταγωνισμού, αλλά και να μειώνεται η αποτελεσματικότητα των κυρώσεων, που επαναλαμβάνω: είναι ένα εργαλείο στην αποθήκη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το οποίο θα πρέπει να αξιοποιείται και.
Ο ρόλος της Κύπρου στην ενεργειακή απεξάρτηση της Ε.Ε. από την Μόσχα
**Έφη Κουτσοκώστα, euronews:**Πάμε τώρα σε ένα άλλο θέμα, το οποίο επίσης ενδιαφέρει την Ευρωπαϊκή Ένωση: Είναι η ενεργειακή απεξάρτηση από τη Ρωσία. Θέλω να μου πείτε τι ρόλο μπορεί να παίξει η Κύπρος σε αυτό και αν έχετε δει εσείς κάποιο αυξημένο ενδιαφέρον της Ευρωπαϊκής Ένωσης πλέον προς την Ανατολική Μεσόγειο;
Νίκος Χριστοδουλίδης, Πρόεδρος Κυπριακής Δημοκρατίας: Υπάρχει ενδιαφέρον. Υπάρχει ενδιαφέρον το οποίο δεν εκδηλώθηκε αυτές τις ημέρες που εμείς βρισκόμαστε στη διακυβέρνηση του τόπου. Εκδηλώθηκε από προηγουμένως. Θέλω να παρουσιάζω τα πράγματα ως έχουν και είναι αυτή η προοπτική του περίφημου διαδρόμου φυσικού αερίου της Ανατολικής Μεσογείου, μέσα από μια πρωταγωνιστική εμπλοκή της Ευρωπαϊκής Ένωσης και συνεργασία των κρατών της περιοχής.
Ναι, η Ανατολική Μεσόγειος μπορεί να αναπτυχθεί ως ένας εναλλακτικός ενεργειακός διάδρομος για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Μάλιστα, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις αυτών που γνωρίζουν καλύτερα από μένα, αυτοί που είναι ειδήμονες στο θέμα αυτό, η Ανατολική Μεσόγειος μπορεί να καλύψει μέχρι και 15% με 16% των αναγκών της Ευρωπαϊκής Ένωσης τα επόμενα 25 χρόνια. Και ήταν κάτι το οποίο συζήτησα σήμερα. Είναι βασικός στόχος της Ευρωπαϊκής Ένωσης η ενεργειακή απεξάρτηση από τη Ρωσική Ομοσπονδία.
Και ναι, θέλουμε να διαδραματίσουμε ρόλο. Και είναι για αυτόν τον λόγο που- επαναλαμβάνω επί προηγούμενης διακυβέρνησης για να παρουσιάζονται τα πράγματα ως έχουν- έργα, ενδεχόμενα έργα στην περιοχή έχουν ενταχθεί ως έργα κοινής ωφελείας της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Έφη Κουτσοκώστα, euronews: Τι γίνεται με τα ενεργειακά προγράμματα; Με τις εξορύξεις; Όλα αυτά τα οποία έχουν βρεθεί στην κυπριακή ΑΟΖ;
Νίκος Χριστοδουλίδης, Πρόεδρος Κυπριακής Δημοκρατίας: Έχουν βρεθεί και βρίσκονται σε εξέλιξη δραστηριότητες από τις εταιρείες που βρίσκονται στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της Κυπριακής Δημοκρατίας. Υπάρχει ένα θέμα εκεί. Θέλω να είμαι απόλυτα ειλικρινής. Ερχόμαστε και από μια μακρά προεκλογική εκστρατεία στην Κύπρο, που είναι από τα βασικά ερωτήματα που συχνά καλούμουν να απαντήσω είναι ότι ναι, υπάρχουν τα κοιτάσματα, πώς τα αξιοποιούμε; Γιατί αυτό είναι το βασικό ζητούμενο και αν δεν τα αξιοποιήσουμε σύντομα, ενδεχομένως σε πέντε, σε δέκα χρόνια να μην μπορούν να αξιοποιηθούν από τις συνθήκες που δημιουργούνται από την προσπάθεια.
Έφη Κουτσοκώστα, euronews: Κι αν υπάρχει ένα χρονοδιάγραμμα. Και πότε μπορεί να γίνει αυτό;
Νίκος Χριστοδουλίδης, Πρόεδρος Κυπριακής Δημοκρατίας: Για αυτό είναι ένα θέμα που συζητήσαμε στο Υπουργικό Συμβούλιο, ειδικότερα με τον Υπουργό Ενέργειας για την ανάγκη, μετά από συνεννόηση με τις εταιρείες, να βγούμε δημόσια, να πούμε στον κόσμο την αλήθεια. Αυτά θα αξιοποιηθούν τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο. Μέχρι τότε θα προχωρήσουμε στο στάδιο της αξιοποίησης, γιατί επαναλαμβάνω, είναι κάτι που με ανησυχεί, κάτι που με προβληματίζει. Ενδεχομένως σε πέντε-δέκα χρόνια, μέσα στο πλαίσιο και της πράσινης μετάβασης, να μην μπορούν να αξιοποιηθούν.
Έφη Κουτσοκώστα, euronews: Και εδώ θέλω να σας ρωτήσω: Βλέπετε προοπτική επανεκκίνησης του αγωγού EastMed ή βλέπετε άλλους τρόπους τύπου μεταφοράς LNG για παράδειγμα με πλοία;
Νίκος Χριστοδουλίδης, Πρόεδρος Κυπριακής Δημοκρατίας: Τι έγινε επί προηγούμενης διακυβέρνησης, το οποίο ήταν ορθό; Ήμουν υπουργός Εξωτερικών της προηγούμενης διακυβέρνησης; Θα έπρεπε πολιτικά να ωριμάσουμε όλες τις επιλογές. Μια τέτοια επιλογή ήταν ο αγωγός EastMed. Γι αυτό υπογράφηκε και η συμφωνία μεταξύ Ισραήλ, Κύπρου και Ελλάδας.
Μια άλλη επιλογή είναι η μεταφορά στην Αίγυπτο, για αυτό υπογράφηκε η συμφωνία για την κατασκευή υποθαλάσσιου αγωγού από τα κυπριακά κοιτάσματα στην Αίγυπτο. Εμείς έπρεπε να ωριμάσουμε πολιτικά όλες τις ενδεχόμενες επιλογές. Εκείνη που θα κριθεί πιο συμφέρουσα από τον ιδιωτικό τομέα, γιατί υπάρχει αυτή η σημαντική οικονομική διάσταση είναι εκείνη η οποία θα αξιοποιηθεί.
Εκείνο που με ενδιαφέρει και εκείνο το μήνυμα που έστειλα προς τον Υπουργό Ενέργειας είναι ποιά επιλογή μπορεί να υλοποιηθεί αμέσως, πιο σύντομα για να αξιοποιήσουμε επιτέλους αυτά τα κοιτάσματα.
Έφη Κουτσοκώστα, euronews: Είναι μόνο οικονομικό το θέμα, ή είναι και γεωπολιτικό;
Νίκος Χριστοδουλίδης, Πρόεδρος Κυπριακής Δημοκρατίας: Σίγουρα υπάρχει γεωπολιτική διάσταση. Για αυτό είπα προηγουμένως ότι ωριμάσαμε πολιτικά όλες τις επιλογές. Υπάρχει η γεωπολιτική διάσταση και η Ευρωπαϊκή Ένωση και γεωπολιτικά προσεγγίζει το θέμα της απεξάρτησης από τη Ρωσία. Την ίδια στιγμή υπάρχει και η ανάγκη να κινηθούμε γρήγορα, στη βάση ποιά επιλογή που μπορεί να υλοποιηθεί.
Έφη Κουτσοκώστα, euronews: Άρα ίσως η ενέργεια δώσει το momentum επανέναρξης συνομιλιών, ενδεχομένως.
Νίκος Χριστοδουλίδης, Πρόεδρος Κυπριακής Δημοκρατίας: Στην παρούσα φάση, θεωρώ ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση και όχι η ενέργεια είναι εκείνη που μπορεί, έχει όλα εκείνα τα κριτήρια, τα δεδομένα, τα κίνητρα για να επαναρχίσουν οι συνομιλίες και είναι για αυτό το λόγο που επενδύουμε στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Το προσωπικό στοίχημα του Νίκου Χριστοδουλίδη
Έφη Κουτσοκώστα, euronews: Θέλω μια τελευταία ερώτηση πιο προσωπική. Ως νέος Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, θα ήθελα να μου πείτε ποιό είναι αυτό το ένα πράγμα που εσείς θα θέλατε να έχετε ολοκληρώσει μέχρι τέλος της θητείας σας. Ποιό είναι δηλαδή το δικό σας προσωπικό στοίχημα;
Νίκος Χριστοδουλίδης, Πρόεδρος Κυπριακής Δημοκρατίας: Η επίλυση του Κυπριακού είναι η υπ' αριθμόν ένα προτεραιότητα μου. Και αντιλαμβάνεστε ότι από δικής μου πλευράς θα πράξω ό,τι είναι δυνατόν για να πετύχουμε αυτό το στόχο.
Έχω την έντονη πεποίθηση ότι η παρούσα κατάσταση πραγμάτων δεν μπορεί να αποτελεί τη λύση του Κυπριακού και οφείλω να αναφέρω με απόλυτη ειλικρίνεια ότι έχω μια έντονη ανησυχία ότι αν δεν λυθεί το Κυπριακό, κάθε μέρα που περνά δημιουργούνται νέα τετελεσμένα, νέα τετελεσμένα που απομακρύνουν ακόμη περισσότερο τη λύση του Κυπριακού. Και δεν θα ήθελα ποτέ, μα ποτέ κι ως Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, αλλά κι ως πολίτης της Κυπριακής Δημοκρατίας, να δω να δημιουργούνται χειρότερα και πιο δύσκολα δεδομένα για την πατρίδα μου.
Γιατί, επαναλαμβάνω, δεν είναι κάτι στατικό αυτό που βλέπουμε σήμερα. Το status quo γίνεται μέρα με την ημέρα χειρότερo.
Άρα όσον αφορά τον μεγάλο στόχο είναι αυτό. Υπάρχουν και πολλά άλλα, πολλοί άλλοι στόχοι. Είμαστε στην αρχή της διακυβέρνησής μας. Για μένα ένα βασικό ζητούμενο, μιας και βρισκόμαστε στις Βρυξέλλες είναι η Κυπριακή Δημοκρατία να αναγνωριστεί ως ένα κράτος μέλος που συμμετέχει ουσιαστικά με προτάσεις, με λύσεις σε όλα αυτά που συζητούνται στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Και επειδή έχουμε μπροστά μας και τη δεύτερη προεδρία του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και θα πρέπει να προετοιμαστούμε, θα πρέπει να ανταποκριθούμε με επιτυχία σε αυτή την υποχρέωσή μας, για μένα το να αναγνωριστούμε στις Βρυξέλλες ως ένας αξιόπιστος εταίρος, ο οποίος δεν έχει μια μονοθεματική προσέγγιση στα όσα συζητούνται στις Βρυξέλλες, είναι ένα μεγάλο στοίχημα.
