.Την 1η Απριλίου 1955, η ΕΛΛΗΝΙΚΗ Κύπρος έδειξε πόσο ποθεί τη ΛΕΥΤΕΡΙΑ της και την ΕΝΩΣΗ με την μητέρα πατρίδα.
Τιμητική Επιμέλεια από Ομάδα Εργασίας και Έρευνας του συγγραφέα Αντώνη Αντωνά.
1/4/1955
Έναρξη ένοπλης δράσης της ΕΟΚΑ.
Σφοδρές εκρήξεις συγκλόνισαν όλες τις πόλεις της Κύπρου.
Επλήγησαν στρατιωτικοί στόχοι, στρατόπεδα και εγκαταστάσεις της αποικιοκρατικής κυβέρνησης.
Νεκρός ο εκ Λιοπετρίου Μόδεστος Παντελή, 31 ετών, από ηλεκτροπληξία στη προσπάθεια του να αποκόψει ηλεκτροφόρα καλώδια.
Καταζητείται ο αρχηγός των ομάδων Αμμοχώστου Γρηγόρης Αυξεντίου.
Συνελήφθησαν στη Λάρνακα ο Σταύρος Ποσκώτης, επικεφαλής των ομάδων δολιοφθορών, δύο ομαδάρχες και δύο μέλη.
Ήταν πρώτη Απριλίου
Της ΕΟΚΑ η αρχή
Που ακούστηκε στην Κύπρο
Η φωνή του Διγενή
Και στον ήχο της φωνής του
έτρεξε η λεβεντιά
για να δώσουνε τη μάχη
εις της Κύπρου τα βουνά
Μάρκος Δράκος και Πατάτσος
Ζάκος και Καραολής
Δώσανε με τόσους άλλους
Τη νεανική ζωή
Μα απ' όλους τους λεβέντες
πιο τρανός πιο ξακουστός
ήτανε ο Αυξεντίου
της ΕΟΚΑ υπαρχηγός
Με το αίμα των ηρώων
Και με γράμματα χρυσά
Έγραψεν η ιστορία
Τη γλυκιά μας λευτεριά
Ο πρώτος «Όρκος των 12» για την έναρξη του Απελευθερωτικού Αγώνα ΕΟΚΑ.
Το Μάρτιο του 1953 ο Μακάριος Γ’ ταξίδεψε στην Αθήνα. Είχε προγραμματιστεί μία μυστική συνάντηση, που θα έμενε στην ιστορία. Το βράδυ της 7ης Μαρτίου, στο σπίτι του καθηγητή θεολογίας Γεράσιμου Κονιδάρη, στην οδό Ασκληπιού 36, 12 άνθρωποι συγκεντρώθηκαν γύρω από ένα τραπέζι.
Αυτοί ήταν ο αρχιεπίσκοπος Κύπρου, ο Γεώργιος Γρίβας, ο Σωκράτης Λοϊζίδης, ο Νικόλαος Παπαδόπουλος, ο Γεώργιος Στράτος, ο Ηλίας Τσατσόμοιρος, ο Δημήτρης Σταυρόπουλος, ο Σάββας Λοϊζίδης, ο Αντώνιος Αυγίκος, ο Δημήτριος Βεζανής, ο Ηλίας Αλεξόπουλος και φυσικά ο οικοδεσπότης, Γεράσιμος Κονιδάρης.
Οι 12 άνδρες έδωσαν έναν κοινό όρκο: Να επιτύχουν την πολυπόθητη ένωση. Αφού ήταν πια ξεκάθαρο ότι αυτό δε μπορούσε να γίνει με τα λόγια, έπρεπε να οργανωθούν και να πάρουν τα όπλα.
Ο όρκος των δώδεκα.Το κείμενο του όρκου με τις υπογραφές και η Καινή Διαθήκη που χρησιμοποιήθηκε βρίσκονται σήμερα στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο της Ελλάδας
Ο όρκος ήταν μόλις 48 λέξεις: «Ορκίζομαι εις το όνομα της Αγίας και Ομοουσίου και Αδιαιρέτου Τριάδος να φυλάξω, θυσιάζων και την ιδίαν μου ζωήν, υποφέρων και τα πλέον σκληρά βάσανα, μυστικόν παν, ό,τι γνωρίζω και θέλω ακούσει διά την υπόθεσιν της *Ενώσεως της Κύπρου. Θα υπακούω δε εις τας εκάστοτε διδομένας μοι διαταγάς».
*Σημειώνεται ότι στις 15 Ιανουαρίου 1950 είχε προηγηθεί Ενωτικό δημοψήφισμα στο οποίο συμμετείχε σύσσωμος ο Κυπριακός Ελληνισμός. Η αρνητική στάση και η τρομοκρατία του τότε Άγγλου κυβερνήτη, δεν πτόησε τους Έλληνες της Κύπρου. Υπέρ της ΕΝΩΣΗΣ ψήφισε το 95.71%.
Ο Μακάριος διάβαζε τα ιερά λόγια έχοντας το χέρι του στο μέρος της καρδιάς ενώ οι υπόλοιποι επαναλάμβαναν τα λόγια έχοντας το δεξί τους χέρι ακουμπισμένο στην Καινή Διαθήκη. Σύμφωνα με τον ιστορικό Πέτρο Παπαπολυβίου, το τελετουργικό παραπέμπει στη Φιλική Εταιρεία, ενώ ο αριθμός 12 παραπέμπει στους Αποστόλους. Υιοθετούνται, δηλαδή, σύμβολα του μεγάλου ξεσηκωμού του ’21. ΑΥΤΟΣ ΗΤΑΝ Ο ΙΕΡΟΣ ΟΡΚΟΣ ΕΝΩΠΙΟΝ ΘΕΟΥ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΩΝ. ΠΟΙΟΣ ΕΠΙΟΡΚΟΣ ΤΟΝ ΑΘΕΤΗΣΕ ΒΑΖΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΥΠΟΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΣΤΙΣ ΕΠΑΙΣΧΥΝΤΕΣ ΣΥΜΦΩΝΙΕΣ ΖΥΡΙΧΗΣ-ΛΟΝΔΙΝΟΥ; Η ΑΔΕΚΑΣΤΟΣ ΙΣΤΟΡΙΑ ΑΝΕΞΙΤΗΛΑ ΤΟ ΕΧΕΙ ΚΑΤΑΓΡΑΨΕΙ, ΟΠΩΣ ΚΑΙ ΑΥΤΟΥΣ, ΠΟΥ ΠΡΟΔΩΣΑΝ ΚΑΙ ΣΥΝΕΧΙΖΟΥΝ ΜΕΧΡΙ ΣΗΜΕΡΑ ΑΜΕΤΑΝΟΗΤΟΙ ΝΑ ΜΗΝ ΤΙΜΟΥΝ ΤΟΝ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΤΙΚΟ ΑΓΩΝΑ ΕΟΚΑ 55-59 ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΠΕΣΟΝΤΕΣ ΗΡΩΕΣ ΜΑΣ…
Ο δεύτερος όρκος των αγωνιστών μελών της ΕΟΚΑ, με την έναρξη του Απελευθερωτικού Αγώνα 55-59.
Το βράδυ της 31ης Μαρτίου προς 1η Απριλίου του 1955 η ΕΟΚΑ ξεκίνησε την δράση της με βομβιστικές επιθέσεις σε διάφορες κυβερνητικές, παραγωγικές, αστυνομικές και στρατιωτικές εγκαταστάσεις σε Λευκωσία, Λεμεσό, Λάρνακα και Αμμόχωστο. Μεγαλύτερη επιτυχία είχε η ομάδα του Μάρκου Δράκου στη Λευκωσία, η οποία κατάφερε να προκαλέσει ζημιά αξίας 150 χιλιάδων αμερικάνικων δολαρίων στον κυβερνητικό ραδιοφωνικό σταθμό. Στην επαρχία Αμμοχώστου ο Μόδεστος Παντελή έχασε την ζωή του από ηλεκτροπληξία κατά την διάρκεια απόπειρας δολιοφθοράς βραχυκυκλώματος γραμμών υψηλής τάσεως.
Οι αγγλικές δυνάμεις αιφνιδιάστηκαν από τις επιθέσεις της ΕΟΚΑ. Τότε, κυβερνήτης στην Κύπρο ήταν ο Ρόμπερτ Αρμιτέιζ, ο οποίος είχε στην διάθεση του λίγες πληροφορίες για την ΕΟΚΑ.. Το ΑΚΕΛ καταδίκασε τις επιθέσεις της ΕΟΚΑ..
ΠΡΩΤΗ ΠΡΟΚΗΡΥΞΙΣ: Με την βοήθειαν τού Θεού, με πίστιν εις τον τίμιον αγώνα μας, με την συμπαράστασιν ολοκλήρου τού Ελληνισμού και με την βοήθειαν των Κυπρίων, αναλαμβάνομεν τον αγώνα διά την αποτίναξιν τού Αγγλικού ζυγού, με σύνθημα εκείνο το οποίον μάς κατέλιπαν οι πρόγονοί μας ως ιεράν παρακαταθήκην: “‘Η τάν ή επί τάς”. Αδελφοί Κύπριοι,
Από τα βάθη των αιώνων μάς ατενίζουν όλοι εκείνοι οι οποίοι ελάμπρυναν την Ελληνικήν Ιστορίαν διά να διατηρήσουν τήν ελευθερίαν των: οι Μαραθωνομάχοι, οι Σαλαμινομάχοι, οι Τριακόσιοι τού Λεωνίδα και οι νεώτεροι τού Αλβανικού έπους. Μάς ατενίζουν οι αγωνισταί τού 1821, οι οποίοι και μάς εδίδαξαν ότι η απελευθέρωσις από τον ζυγόν δυνάστου αποκτάται πάντοτε με το αίμα. Μάς ατενίζει ακόμη σύμπας ο Ελληνισμός, ο οποίος και μάς παρακολουθεί με αγωνίαν, αλλά και με εθνικήν υπερηφάνειαν. ‘Ας απαντήσωμεν με έργα, ότι θά γίνωμεν “πολλώ κάρρονες” τούτων.
Είναι καιρός να δείξωμεν εις τον κόσμον, ότι εάν η διεθνής διπλωματία είναι άδικος και εν πολλοίς άνανδρος, η Κυπριακή ψυχή είναι γενναία. Εάν οι δυνάσται μας δεν θέλουν να αποδώσουν την λευτεριά μας, μπορούμε να την διεκδικήσωμεν με τα ίδια μας τα χέρια και με το αίμα μας. Ας δείξωμεν εις τον κόσμον ακόμη μιά φορά ότι και τού σημερινού Έλληνος “ο τράχηλος ζυγόν δέν υπομένει”. Ο αγών θα είναι σκληρός. Ο δυνάστης διαθέτει τα μέσα και τον αριθμόν. Ημείς διαθέτομεν τήν ψυχήν, έχομεν και το δίκαιον με το μέρος μας. Γι’ αυτό και θα νικήσωμεν.
Διεθνείς διπλωμάται, ατενίσατε το έργον σας. Είναι αίσχος εν εικοστώ αιώνι, οι λαοί να χύνουν το αίμα των διά να αποκτήσουν την λευτεριά των, το θείον αυτό δώρον, για το οποίον και εμείς επολεμήσαμεν παρά τό πλευρόν των λαών σας, και για το οποίον σείς τουλάχιστον διατείνεσθε ότι επολεμήσατε εναντίον τού ναζισμού και τού φασισμού.
Έλληνες, όπου και αν ευρίσκεσθε, ακούσατε την φωνήν μας: Εμπρός, όλοι μαζί για την λευτεριά της Κύπρου μας. Ε.Ο.Κ.Α
Ο ΑΡΧΗΓΟΣ ΔΙΓΕΝΗΣ
Τέσσερα χρόνια γεμάτα ήρωες, που έπεσαν μαχόμενοι υπέρ Ελευθερίας και ΕΝΩΣΗΣ.
Ο ΠΡΩΤΟΣ ΝΕΚΡΟΣ ΤΟΥ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΤΙΚΟΥ ΑΓΩΝΑ ΕΟΚΑ ΜΟΔΕΣΤΟΣ ΠΑΝΤΕΛΗ.
Τα μεσάνυκτα της 31ης Μαρτίου προς την 1η Απριλίου 1955 ανέλαβε να βοηθήσει τον αγωνιστή Ανδρέα Κάρυο να προκαλέσει βραχυκύκλωμα στο βρετανικό στρατόπεδο έξω από το Αυγόρου, για να συσκοτισθεί η Αμμόχωστος την ώρα που θα ρίχνονταν οι πρώτες βόμβες της ΕΟΚΑ.
Λόγια της επίσης αγωνίστριας γυναίκας του ήρωα Αποστολούς. (Από παλιότερη εξιστόρηση.)
«Και μου έλεγε με κάθε ευκαιρία: “Αποστολού, όταν πεθάνω θέλω πάνω στον τάφον μου να κυματίζει η ελληνική σημαία!” Κι αυτό γίνεται μέχρι σήμερα»
“Κατόπιν οδηγιών του Αυξεντίου έριχναν αλυσίδα δεμένη με χοντρό σχοινί, στην άκρη του οποίου είχαν δέσει πέτρα χαραγμένη στη μέση για να μη φεύγει από το σχοινί. Σε κάθε αποτυχημένη προσπάθεια τους όμως, η αλυσίδα έπεφτε σε βρεγμένα χόρτα, με το σχοινί να υγραίνεται όλο και περισσότερο.
Έπειτα από αρκετές προσπάθειες, ο Ανδρέας Κάρυος πήρε τον Μόδεστο Παντελή στους ώμους του, για να ρίξουν την αλυσίδα από πιο κοντινή απόσταση. Αυτή την φορά η προσπάθεια τους ήταν επιτυχημένη, αλλά το υγρό σχοινί, ως αγωγός, τους προκάλεσε ηλεκτροπληξία. Ο θάνατος του Παντελή ήταν ακαριαίος, ενώ ο Κάρυος έπαθε σοβαρά εγκαύματα στην πλάτη στην επαφή του με το σχοινί. Τα λαστιχένια γάντια και οι λαστιχένιες γαλότσες δεν ήταν αρκετά για να τους κρατήσουν ασφαλείς. Ο Κάρυος παρά τον βαρύ τραυματισμό και τον κίνδυνο να συλληφθεί από τους Άγγλους της βάσης Δεκέλειας, μετέφερε τον συναγωνιστή του στην τραυματισμένη πλάτη του στο χωριό, αλλά ήταν πλέον αργά. Ο Μόδεστος ανέβηκε τα σκαλοπάτια, που οδηγούσαν στην Λευτεριά … Τιμούμε την μνήμη του Μόδεστου Παντελή, αλλά και του κάθε ήρωα που αγωνίστηκε για μια Κύπρο Ελεύθερη και για πάντα Ελληνική. Η θυσία του Μόδεστου Παντελή, δεν πτόησε καθόλου τον Ελληνισμό της Κύπρου. Αντιθέτως, αποτέλεσε τον θεμέλιο λίθο του Ενωτικού αγώνα. Ενός Αγώνα που ποτέ δεν τέλειωσε και όλοι έχουμε το βάρος να τον συνεχίσουμε μέχρι την τελική νίκη. Μέχρι η Κύπρος να γίνει ένα αναπόσπαστο κομμάτι του Εθνικού-Ελλαδικού κορμού! Μέχρι που οι βάρβαροι κατακτητές πάψουν να μολύνουν τα ιερά μας πάτρια χώματα. Εξήντα οκτώ χρόνια συμπληρώνονται από τη θυσία του πρωτομάρτυρα του Εθνικοαπελευθερωτικού Αγώνα της ΕΟΚΑ Μόδεστου Παντελή στο Λιοπέτρι. Μία θυσία που κήρυξε την έναρξη του Αγώνα της Εθνικής Οργάνωσης Κυπρίων Αγωνιστών. Ηρωική μορφή η χαροκαμένη γυναίκα του Αποστολού, που σαν Σπαρτιάτισσα όρθωσε το ανάστημα της και τη σημαία του αγώνα και κρατούσε ακόμη ζωντανή στη μνήμη της τη νύχτα της θυσίας του συζύγου της. Ο αποχαιρετισμός. Όπως θυμόταν η Αποστολού, εκείνο το βράδυ της Πέμπτης, 31 Μαρτίου 1955, ο 31 χρονών τότε Μόδεστος πήγε στο Σωματείο της κοινότητας Λιοπετρίου και συναντήθηκε με τον αδελφό του, Παναγιώτη. Στη συνέχεια επέστρεψε σπίτι και της είπε: “Αποστολού, ντύθου να πάμε σινεμά”. Άρχισε να ετοιμάζεται, όμως, πριν προλάβει να τελειώσει, ο Μόδεστος τής είπε: “Μείνε μιαν άλλη νύχτα να πάμε σινεμά, γιατί απόψε δεν έχει εισιτήρια για γυναίκες. Μόνο για μερικούς άντρες έχει. Να πάμε κάποιαν άλλη νύχτα και να πάρουμε και τα μωρά”.
Εκείνη τη στιγμή, όπως αφηγείται η Αποστολού, χτύπησε η πόρτα και άκουσε μια φωνή να του φωνάζει: “Μόδεστε, είσαι έτοιμος; Άτε, πάμε…”. Τότε, έσκυψε και φίλησε τα μωρά, τον Παναγιώτη, που ήταν τριών χρονών και τον Παντελή, τεσσεράμισι χρονών, και τους είπε με μια πρωτοφανέρωτη στοργή: “Μην κοιμηθείτε. Να με περιμένετε και θα έρθω νωρίς. Και απόψε δεν θα σας πω παραμύθι, αλλά μια μεγάλη ιστορία και μετά θα κοιμηθούμε αγκαλιά” “Τότε μας έβαλε όλους στην αγκαλιά του και μας αποχαιρέτησε. Το αυτοκίνητο που θα τον μετέφερε ήταν έξω στον δρόμο και τον περίμενε με αναμμένη τη μηχανή. Το αυτοκίνητο που τον μετέφερε ανήκε στον Γρηγόρη Αυξεντίου”
“Εγώ”, συνεχίζει η Αποστολού, “προαισθανόμενη το τι επρόκειτο να συμβεί, δεν έκλεισα μάτι. Ο δίδυμος αδελφός του Κυριάκος, που ήξερε πού θα πήγαινε, πηγαινοερχόταν συνεχώς σπίτι μας και με ρωτούσε αν ήρθε ο Μόδεστος. Όταν ξημέρωσε η Παρασκευή, 1η Απριλίου, ο Κυριάκος ήρθε και πάλι και με ρώτησε για τελευταία φορά, αν ήρθε ο Μόδεστος. Όταν του είπα όχι, τότε έβαλε τον σταυρό του και είπε: “Παναγία μου, γιατί δεν ήρθε; Έπρεπε να είχε έρθει ώς τώρα. Ο αδελφός του Κυριάκος έφυγε από το σπίτι του ήρωα και επέστρεψε έπειτα από λίγο φέρνοντας μαζί του το κακό μαντάτο, λέγοντας στα παιδιά: “Ο παπάς σας πήγε να κόψει τα ρεύματα και έπαθε ηλεκτροπληξία και σκοτώθηκε”. “Όλοι μας αρχίσαμε να κλαίμε”, αφηγείται η Αποστολού. “Τα μωρά φώναζαν και έψαχναν τον παπά τους. Μέσα σε μερικά λεπτά, το μαντάτο μαθεύτηκε σε ολόκληρο το Λιοπέτρι. Το σπίτι γέμισε κόσμο που ερχόταν για να μας συμπαρασταθεί. Στις 2 Απριλίου τελέστηκε η κηδεία του, στην παρουσία πλήθους κόσμου. Την κηδεία την τέλεσε ο πατήρ Γεώργιος από τη Σωτήρα, με τον οποίο ο Μόδεστος ήταν φίλος και συναγωνιστής στον Αγώνα”.
Κρατούσε άσβεστη τη μνήμη του μέχρι τέλους. Μόνο ρίγη συγκίνησης μπορεί να αποκομίσει κανείς από την επίσκεψή του στο σπίτι του Μόδεστου Παντελή, που βρίσκεται σήμερα στην ομώνυμη οδό του ηρωικού χωριού Λιοπετρίου.
Το δωμάτιό του μέχρι σήμερα απείραχτο, με τη γαλανόλευκη σημαία να σκεπάζει το κρεβάτι, όπως ζήτησε και όπως προαισθανόταν ο Μόδεστος: “Όταν πεθάνω, να με σκεπάσετε με την ελληνική σημαία”, έλεγε συχνά, προαισθανόμενος όχι μόνον τη θυσία του, αλλά και το ότι θα θυσιαζόταν πρώτος. “Έτρεφε ιδιαίτερη αγάπη για την Ελλάδα”, μας αφηγείται η μαυροφορεμένη Αποστολού, που, παρά τα τόσα χρόνια κακουχιών, με ένα πικρό χαμόγελο επαναφέρει στη μνήμη της τις γλυκιές εκείνες τελευταίες ώρες με τον άντρα της. Συχνή ήταν η παύση και τα δάκρυα που πότιζαν το βασανισμένο της πρόσωπο κατά την προσπάθειά της να μας αφηγηθεί την ύστατη εκείνη ώρα του αποχαιρετισμού. “Εν τζιαι ξεχάννω”, έλεγε, και ατένιζε τις δεκάδες φωτογραφίες που βρίσκονται αναρτημένες στον τοίχο και στο δωμάτιό τους. Η επιχείρηση για τη διακοπή του ρεύματος είχε σχεδιαστεί από τον τότε τομεάρχη Αμμοχώστου, Αυξεντίου, έπειτα από διαταγή του Αρχηγού Γεώργιου Γρίβα Διγενή. Οι αγωνιστές της ΕΟΚΑ, Μόδεστος Παντελή, από το Λιοπέτρι, και *Ανδρέας Κάρυος, από το Αυγόρου, θα προκαλούσαν βραχυκύκλωμα στη γραμμή υψηλής τάσης του ηλεκτρικού ρεύματος, που περνούσε από τα γειτονικά χωριά Αυγόρου και Λιοπέτρι και τροφοδοτούσε και την αγγλική βάση της Δεκέλειας. Η ενέργεια αυτή θα σήμαινε, αφενός την έναρξη του Εθνικοαπελευθερωτικού Αγώνα, αφετέρου θα υποβοηθούσε τους άλλους αγωνιστές στις αποστολές τους στην περιοχή.
*Ο Αγωνιστής Ανδρέας Κάρυος έπεσε και αυτός μαχόμενος στις, 2 Σεπτεμβρίου 1958, όταν σε έναν Αχυρώνα στο χωριό Λιοπέτρι. Μάχοταν ηρωικά κατά των Άγγλων και πέρασε στο Πάνθεον των Ηρώων μαζί με τρείς άλλους γενναίους αγωνιστές της ΕΟΚΑ τον Φώτη Πίττα, Ηλία Παπακυριακού και Χρίστο Σαμάρα. Ήταν το νέο Χάνι της Γραβιάς της Κύπρου. Γράφει ο Αρχηγός Διγενής στα Απομνημονεύματα του: “Είναι πολύ δύσκολο εις εμέ να ξεχωρίσω μεταξύ των τεσσάρων αυτών παλικαριών ποιός ήταν ο γενναίος των γενναίων , διότι και οι τέσσαρες συνηγωνίσθησαν την στιγμή εκείνην ποιός θα πέθαινε γενναιότερον”.
Τιμητική παρένθεση. ( Απόσπασμα από παλαιότερο αφιέρωμα του Α. Αντωνά). Εκατοντάδες Άγγλοι περικυκλώνουν τέσσερα παλληκάρια σε ένα Αχυρώνα στο ηρωικό Λιοπέτρι γενέτειρα ηρώων και εθνομαρτύρων. Τους καλούν να παραδοθούν…Και η ηρωική απάντηση : « Δεν παραδιδόμαστε…Θα αποθάνωμεν για την Ελευθερία της Κύπρου και την Ένωση.» Ήταν 2α Σεπτεμβρίου 1958.
Οι θρυλικοί ήρωες: Ανδρέας Κάρυος, Ηλίας Παπακυριακού, Φώτης Πίττας, Χρίστος Σαμαράς. Ανταγωνίσθηκαν σε ηρωισμό και αυτοθυσία ο ενας τον άλλο.
Οι θρασύδειλοι Άγγλοι κατά την πάγια τακτική τους, δύο φορές προσπάθησαν να τους κάψουν, την αντίσταση τους δεν μπορούσαν για να κάμψουν. Ελικόπτερο ρίχνει εμπρηστικές βόμβες. Η έξοδος των ανταρτών, αλλά και η διάρκεια της μάχης, ίσως είναι από τις πιο επικές του Ελληνισμού. Αφού κατατροπώνουν τους Άγγλους, που θρηνούν δεκάδες νεκρούς. ‘Ορθιοι συνεχίζουν να μάχονται. Δεκάδες πολυβόλα τους γαζώνουν και πέφτουν ηρωικά μαχόμενοι με το χαμόγελο της περηφάνειας και της τιμής ζωγραφισμένο στο λαμπερό τους πρόσωπο. ( Ίδετε: ΕΟΚΑ Mάχη Αχυρώνα Λιοπετρίου).
Σε φωτογραφίες οι ήρωες είναι ξυπόλυτοι και διάτρητοι από σφαίρες. Οι Άγγλοι όταν τους ζήτησαν να παραδοθούν, απάντησαν .. «Σας έχουμε γραμμένους στα παλιά μας τα παπούτσια. Σας τα παραδίδουμε. Από εδώ μόνο νεκροί θα φύγουμε! Ελάτε..» Και τα πέταξαν στα μούτρα των Άγγλων. Έτσι πέθαιναν οι Κυπραίοι αγωνιστές της Ελευθερίας. Όλοι!
« Έτσι έπεφταν μαχόμενοι όλοι οι αγωνιστές της Ελευθερίας της Κύπρου, στην καρδιά και την ψυχή τους την πατρίδα τους την σκλαβωμένη, την Ένωση και την «Μάνα» Ελλάδα είχαν, με το χαμόγελο στο φωτεινό τους πρόσωπο…Είναι άσβεστοι ιεροί πυρσοί, λαμπάδες, κανδήλια και δάδες, που φωτίζουν και θυμίζουν στον Ελληνισμό τους αγώνες και θυσίες της Εσταυρωμένης Περήφανης Κύπρου. Δεκάδες οι μάχες, δεκάδες οι αγωνιστές, που δεν παραδόθηκαν και έπεσαν μαχόμενοι…» Ω ΞΕΙΝ ΑΓΓΕΛΕΙΝ ΤΟΙΣ ΕΛΛΗΣΙ(Ν), ΟΤΙ ΤΗΔΕ ΚΕΙΜΕΘΑ ΤΟΙΣ ΚΕΙΝΩΝ ΡΗΜΑΣΙ ΠΕΙΘΟΜΕΝΟΙ…
Η Ελληνική Κυπριακή ηρωική ψυχή με την έμφυτη πατρογονική ανδρεία, πάντα θα αναδύεται και αφυπνίζεται, από τις ιερές ιαχές των προγόνων της περί ελευθερίας και γενναιότητας, ακόμη και αν μόνη, μένει …
*Ο ήρωας Ανδρέας Κάρυος που έπεσε την 2α Σεπτεμβρίου 1958, έχασε και τον αδελφό του Γιώργο στον απελευθερωτικό αγώνα., ο οποίος τον ακολούθησε στις 28 Οκτ. 1958, μετά από ηρωική μάχη κατά των Άγγλων, όπου πληγώθηκε σοβαρά και πέθανε σε λίγο στο νοσοκομείο Λευκωσία αφού οι Άγγλοι και ετοιμοθάνατο τον βασάνισαν οικτρά.
Η ηρωομάνα τους Φλουρεντζού, στην κηδεία του δεύτερου ήρωα γιού της Γιώργου, τον αποχαιρέτησε με τα επικά λόγια: Κάθε σαράντα και ένα γιο στελλω εις την θυσία , μα εν γονατώ χαμαί, παρακαλώ προσεύχομαι να ρτει Ελευθερία…..
Όταν ηρωικά αγωνιζόταν στον Αχυρώνα, ο Ανδρέας, μαζί με τους συναγωνιστές του η ηρωική του μάνα, τους φώναξε από μακριά «Να αγωνισθείτε παιδιά μου, σαν ήρωες…»
Ήταν νιόπαντρος και απέκτησε δυο μικρά παιδιά, με τον έρωτα της ζωής του, την Δέσποινα η οποία έφυγε σαν αγωνίστρια της ΕΟΚΑ, ηρωίδα Κυπρία, από την ζωή σε ηλικία 82 χρόνων στις 10 Ιουνίου 2017, χωρίς να βγάλει ποτέ τα μαύρα ρούχα και ποτέ να ξεχάσει τον αγαπημένο της…Όταν έπεσε ηρωικά ο σύζυγος της Ανδρέας , η πανώρια Δέσποινα, ήταν 23 ετών και ήταν έγγυος το δεύτερο παιδί.
Λίγες μέρες πριν πέσει ηρωικά ο Κάρυος, της έγραψε..
«Ήμουν άγριος και με ημέρεψες, ήμουν σκληρός και με μαλάκωσες, ήμουν άνεμος που σκορπούσε καταστροφή και με έκανες ανοιξιάτικη λιακάδα. Ευχαριστώ για όλα και θα σ αγαπώ με την ίδια φλόγα όπως πάντα και εσένα και την πατρίδα μου».
Ήταν η προαναγγελία ενός ηρωικού θανάτου και θυσίας…
Τέλος, αν υπάρχει τέλος και ένα ποίημα του Παντελή Κακολή, για την σύζυγο του ήρωα Αποστολού … Εν ωφελούν οι στρατιές, κανόνια, ούτε όλμοι
το ηθικόν αν εν ψηλά
ούλα μουλλώννουν τζιαι μιλά
τ’ αντρειωμένου η τόλμη. Πρώτην τ’ Απρίλη έβκηκεν απόφαση γι’ αγώναν
ο Μόδεστος είπεν «παρών»
με το μυαλόν το καθαρόν
τζιαι την ψυσιήν στο στόμαν. Ο άντρας σου καλέστηκεν τριανταμιάν του Μάρτη
δίχως να πει πού εν να πά
μα είπεν σου πως σ’ αγαπά
τζιαι με την ώραν θα ‘ρτει. Είπες του «τα μωρούδκια μας να τα καληνυχτίσεις
στο σσιέπος του Θεού να πας
όμως ή ταν ή επί τας
να μεν λιποταχτήσεις». Τον άντραν σου στο Πάνθεον έβαλεν η Πατρίδα
εσέναν έχουμεν σε εμείς
υπόδειγμαν χρηστής ζωής
είσαι μια Ηρωίδα.
Και ο Εθνικός μας ποιητής *Κώστας Μόντης. Επίκαιρο για σήμερα…που λησμονήσαμε τις θυσίες και τα διδάγματα των ηρώων μας …
Ας πάρουμε μια σταγόνα απ’ το αίμα σου να καθαρίσουμε το δικό μας, να πάρουμε μια σταγόνα απ’ το αίμα σου να μπολιάσουμε το δικό μας, να πάρουμε μια σταγόνα απ’ το αίμα σου να βάψουμε το δικό μας να μην μπορέσει πια ποτές να το ξεθωριάσει ο φόβος. Να πάρουμε το τελευταίο σου βλέμμα να μας κοιτάζει μην ξεστρατίσουμε, να πάρουμε την τελευταία σου εκπνοή να ‘χουμε οξυγόνο ν’ αναπνέουμε χιλιάδες χρόνια, να πάρουμε τις τελευταίες σου λέξεις να ‘χουμε να τραγουδάμε ανεξάντλητα εμβατήρια για τη λευτεριά και την Ένωση…..». ΙΤΕ ΠΑΙΔΕΣ ΕΛΛΗΝΩΝ … ΛΕΥΤΕΡΙΑ-ΕΛΛΑΣ-ΚΥΠΡΟΣ-ΕΝΩΣΙΣ.
* Ο Ελληνολάτρης και Ενωτικός Κώστας Μόντης, συμμετείχε ενεργά στον Εθνικοαπελευθερωτικό Αγώνα της Κύπρου κατά των Άγγλων, το 1955-59, έχοντας την θέση του πολιτικού καθοδηγητή των μελών της Εθνική οργάνωση Κυπρίων Αγωνιστών (ΕΟΚΑ).
Επιμέλεια από ομάδα εργασίας και έρευνας του συγγραφέα Αντώνη Αντωνά αδελφού Εθνομάρτυρα.
