Από ότι προκύπτει σύμφωνα με αυτά που έχει δηλώσει ο πρωθυπουργός και ο υπουργός της Εθνικής Άμυνας η κυβέρνηση φαίνεται ότι έχει αποφασίσει την προμήθεια σε πρώτη φάση είκοσι (20) αεροσκαφών F-35 της εταιρείας Lockheed Martin.Το κόστος κάθε αεροσκάφους εκτιμάται το ελάχιστο στα 80 εκατομμύρια δολάρια, συνεπώς έχουμε συνολικά περίπου 1,6 δισεκατομμύρια ευρώ.
Αν υπολογίσουμε την εκπαίδευση του ιπτάμενου και τεχνικού προσωπικού που θα μεταβεί στις ΗΠΑ, την βιβλιογραφία, τους προσομοιωτές πτήσης και τις νέες υποδομές συντήρησης και εγκατάστασης που θα δημιουργηθούν, το ελάχιστο κόστος εκτιμάται ότι θα προσεγγίσει τουλάχιστον τα 3,8 δισεκατομμύρια δολάρια, χωρίς να υπολογίσουμε τον απαραίτητο οπλισμό τους.
Το επιχειρησιακό κόστος ανά ώρα πτήσης εκτιμάται στα 45.000 δολάρια, που είναι τριπλάσιο από το κόστος των αεροσκαφών F-16 και Rafale που προσεγγίζουν τα 15.000 ευρώ. Όσοι ασχολούνται με το αντικείμενο αυτό γνώριζαν ό,τι μετά την αναβάθμιση των F-16 σε viper ,που η απόφαση καλώς ελήφθη, η επόμενη κίνηση της Lockheed Martin ήταν η προμήθεια στη Ελλάδα των αεροσκαφών F-35 κυρίως για εμπορικούς λόγους που έχει σχέση με τα οικονομικά συμφέροντα της εν λόγω εταιρείας, που είναι μέσα στα πλαίσια του διεθνούς ανταγωνισμού μεταξύ των κατασκευαστικών αεροπορικών εταιρειών.
Το ερώτημα που προκύπτει, εφόσον η εν λόγω προμήθεια πραγματοποιηθεί, είναι: Αντέχει η οικονομία μας να σηκώσει αυτό το βάρος σε βάθος χρόνου, έστω μιας εικοσαετίας, έχοντας τα εν λόγω αεροσκάφη σε πλήρη επιχειρησιακή εκμετάλλευση και σε μία διαθεσιμότητα τουλάχιστον της τάξης του 75 %, διατηρώντας παράλληλα τα Rafale, τα F-16 viper και τα Mirage 2000-5 στην ίδια κατάσταση ;
Ή στο βάθος του χρόνου θα αντιμετωπίσουμε τις ίδιες λογικές παρόμοιες με την καθήλωση των Mirage 2000, και των μεταφορικών αεροσκαφών C-130, και C-27J; Ειδικά για τα C-130 το πρόβλημα αρχίζει πριν δέκα χρόνια περίπου και όλες οι κυβερνήσεις τα έβλεπαν να σαπίζουν στους διαδρόμους της Τανάγρας ,αλλά κανείς δεν ενδιαφερόταν για την εργοστασιακή τους συντήρηση.
Είναι γεγονός ό,τι οι ΕΔ αδυνατούσαν να εκτελέσουν την αποστολή τους στον μεταφορικό τομέα και επόμενο ήταν ότι κάποια στιγμή η χώρα δεν θα είχε την δυνατότητα υποστήριξης των συμφερόντων της ,όπως έγινε με τον σεισμό στην Τουρκία. Επομένως προηγείται η προμήθεια μεταφορικών αεροσκαφών ανάλογων δυνατοτήτων με τα C-130 με την παράλληλη επιτάχυνση του έργου συντήρησης στη ΕΑΒ ,που ήδη εκτελείται. Όσον αφορά για τα C-27J είναι μία άλλη πικρή ιστορία, που δεν είναι του παρόντος να αναφερθεί.
Η πολυτυπία σε συνάρτηση με την μικρή σε αριθμό δύναμη των αεροσκαφών ,όπως θα προκύψει στη δική μας Πολεμική Αεροπορία , εφόσον γίνει και η προμήθεια των F-35, είναι διεθνώς ασύμβατη οικονομικά ως προς την συντήρηση και την υποστήριξη σε ανταλλακτικά των αεροσκαφών σε βάθος χρόνου, σε συνδυασμό με τις στατιστικές μελέτες των παράπλευρων απωλειών. Το αποτελεσματικό κόστος ( effective cost , μόνο με την προμήθεια των 18 +6 Rafale είναι αρνητικό ,αν υπολογίσουμε το κόστος συντήρησης και υποστήριξης. Συνήθως μετά την δεκαετία, αν δεν ανανεωθούν εγκαίρως οι συμβάσεις υποστήριξης ( Follow On Support ) αρχίζουν τα μεγάλα προβλήματα διαθεσιμότητας .
Συνεπώς αν δεν έχει προηγηθεί συνολική μελέτη κοστολόγησης της εν λόγω προμήθειας σε βάθος χρόνου τουλάχιστον μιας εικοσαετίας, σε συνδυασμό με τις συνολικές ιπτάμενες απαιτήσεις και γενικά των υπόλοιπων οπλικών συστημάτων της Πολεμικής Αεροπορίας, η προμήθεια αυτή αργά ή γρήγορα θα οδηγήσει σε οικονομικό αδιέξοδο, αν δεν ανταποκρίνεται με τις οικονομικές δυνατότητες της χώρας, με ότι αυτό συνεπάγεται ως προς την διαθεσιμότητα και την επιχειρησιακή τους εκμετάλλευση. Δεδομένου ότι το κόστος συντήρησης και υποστήριξης για την επόμενη εικοσαετία είναι πολλαπλό ( τουλάχιστον τριπλάσιο) από το συμβατικό κόστος της προμήθειας των αεροσκαφών.
Το σχέδιο της κυβέρνησης με την ΕΑΒ
Η κυβέρνηση από ότι φαίνεται έχει αποφασίσει την ιδιωτικοποίηση της ΕΑΒ ως ένα βαθμό με την είσοδο στρατηγικού επενδυτή. Το σχέδιο της πολύ συνοπτικά προβλέπει: Τον μετασχηματισμό της εταιρείας σε δύο οικονομικές οντότητες της Asset Co (τα πάγια και οι υποδομές) και την Commercial Co (εμπορικός τομέας). Με την είσοδο στην Commercial Co στρατηγικού επενδυτή που θα κατέχει το 49% και την διοίκηση – διαχείριση (management) και το υπόλοιπο 51% θα ανήκει στο ελληνικό Δημόσιο.
Ήδη η κυβέρνηση στις 19 Ιανουαρίου έχει προωθήσει πρόσκληση ενδιαφέροντος σε μεγάλους διεθνείς κατασκευαστικούς αεροπορικούς οίκους του εξωτερικού, όπου μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται η Αμερικανική Lockheed Martin και η Γαλλική Dassault. Οι υποψήφιοι επενδυτές θα πρέπει να εμφανίσουν κύκλο εργασιών τουλάχιστον 5 δισεκατομμυρίων ευρώ και να δηλώσουν ενδιαφέρον εντός του Φεβρουαρίου.
Είναι γεγονός ότι υπάρχουσα κατάσταση στην ΕΑΒ που βρίσκεται υπό την σκέπη των Υπουργείων Οικονομικών – Ανάπτυξης & Επενδύσεων και έχει ως πελάτη το Υπουργείο της Εθνικής Άμυνας, μία άρρωστη κατάσταση αφού δεν υφίσταται ο κατάλληλος συντονισμός μεταξύ τους, με προσωπικό που αμείβεται με μισθούς δημοσίου υπαλλήλου (αντίθετο με τις βιομηχανικές λογικές), με μία διοίκηση χωρίς ευελιξία που δεν διαθέτει την αρμοδιότητα να αναλάβει πρωτοβουλίες. Με αυτή την λογική δεν είναι δυνατόν η ΕΑΒ να ανοίξει τα φτερά της και να καταστεί μία διεθνής κατασκευαστική αεροπορική εταιρεία με μεγάλη οικονομική ανάπτυξη, εφόσον η πολιτεία δεν αποφασίσει να αλλάξει ριζικά το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας της.
Ήδη η ΕΑΒ έχει την αποκλειστική αρμοδιότητα να κατασκευάζει κάποια δομικά τμήματα των αεροσκαφών F-16 και C -130J για λογαριασμό της Lockheed Martin .Γεγονός που την έχει βοηθήσει να κρατηθεί ως ένα βαθμό οικονομικά τα τελευταία δύσκολα χρόνια, αν θέλουμε να είμαστε ρεαλιστές.
Δεν γνωρίζουμε με ακρίβεια τις λεπτομέρειες του επιχειρησιακού σχεδίου της κυβέρνησης , ωστόσο εκτιμώ ότι θα προβλέπονται οι δικλείδες ασφαλείας για τα προγράμματα των Ενόπλων Δυνάμεων και γενικότερα λογικές που επηρεάζουν τα εθνικά μας συμφέροντα.
Συμπαραγωγή των F-35
Από δημοσιεύματα φαίνεται ότι έχει προκύψει το ενδεχόμενο να αναλάβει η ΕΑΒ την συμπαραγωγή κάποιων τμημάτων των αεροσκαφών F-35, λόγω της αποβολής της Τουρκίας από το πρόγραμμα. Το πρόγραμμα αυτό εφόσον το αναλάβει η ΕΑΒ, θα ήταν μία θετική εξέλιξη για την εταιρεία. Ωστόσο θα απαιτηθεί η δημιουργία νέων σύγχρονων υποδομών και η κατάλληλη εκπαίδευση του τεχνικού προσωπικού της ΕΑΒ, που η Lockheed Martin μπορεί να προσφέρει στην εταιρεία.
Η είσοδος της Lockheed Martin ως στρατηγικού επενδυτή στο εμπορικό τμήμα της ΕΑΒ, σε συνδυασμό με την ΕΑΒ να αναλαμβάνει και την συμπαραγωγή των F-35 ,θα ήταν μία θετική εξέλιξη για την εταιρεία και για την οικονομία της χώρας γενικότερα. Στην περίπτωση αυτή, η Lockheed Martin θα μπορούσε να προσφέρει στην εταιρεία νέες γραμμές παραγωγής όχι μόνο σε δομικά τμήματα του αεροσκάφους αλλά και σε επιμέρους τμήματα των ηλεκτρονικών συστημάτων.
Επιπλέον θα υφίστανται νέες λογικές ως προς τις αμοιβές του προσωπικού της εταιρείας ,που ήταν και είναι ένα μόνιμο παράπονο των εργαζομένων, που ως ένα βαθμό επηρεάζει την αποτελεσματικότητα της εταιρείας. Για να έχεις υψηλή βιομηχανική παραγωγικότητα απαραίτητη προϋπόθεση είναι οι εργαζόμενοι να είναι ευχαριστημένοι. Αυτός είναι ο βιομηχανικός νόμος του επιχειρείν, ωστόσο αυτό το υπουργείο οικονομικών το έχει ξεχάσει. Νομίζει ότι ο τεχνικός που είναι πάνω στην πτέρυγα του αεροσκάφους και πρέπει να δώσει λύσεις είναι δημόσιος υπάλληλος .
Σε κάθε περίπτωση, η κοστολόγηση της προμήθειας των αεροσκαφών F-35 θα μπορούσε να συνδυαστεί και με την περίπτωση να αναλάβει η Lockheed Martin το 49% και την διοίκηση- διαχείριση (management) του εμπορικού τμήματος της ΕΑΒ, με την ταυτόχρονη είσοδο της εταιρείας και στη γραμμή παραγωγής τμημάτων του αεροσκάφους F-35. Επομένως το όλο θέμα χρήζει οικονομοτεχνικής μελέτης προκειμένου να βρεθεί η χρυσή τομή συμφωνίας με στόχο την οικονομική και τεχνολογική ανάπτυξη της ΕΑΒ και θα δώσει μία άλλη διάσταση στην αποτρεπτική δύναμη της χώρας στους χαλεπούς καιρούς που ζει η Ελλάδα.
