Πινακίδες στα ρωσικά προσελκύουν πελάτες σε ένα πολυτελές εμπορικό κέντρο στην Αλικαρνασσό. Δεν είναι μυστικό ότι εκεί ελλιμενίζονται τα πολυτελή γιοτ των Ρώσων ολιγαρχών, στους οποίους έχουν επιβληθεί κυρώσεις από τη Δύση.
Ο ηγέτης της Τουρκίας, Ταγίπ Ερντογάν (Recep Tayyip Erdogan) έχει από την έναρξη του πολέμου κατά της Ουκρανίας υποσχεθεί πίστη τόσο στο ΝΑΤΟ, όσο και στον αυταρχικό ηγέτη του Κρεμλίνου Βλαντιμίρ Πούτιν (Putin) και δεν συμμετείχε στις κυρώσεις σε βάρος της Ρωσίας.
Τα παραπάνω περιλαμβάνονται σε ρεπορτάζ του freelance δημοσιογράφου Marc Oliver Rühle στην εφημερίδα BILD. Σημειώνει, μεταξύ άλλων, και τα εξής:
Αυτό αποδίδει καρπούς για την Τουρκία. Οι εισαγωγές και οι εξαγωγές μεταξύ των δύο χωρών διπλασιάστηκαν μέσα σε ένα χρόνο. Η Ρωσία ήταν ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Τουρκίας το 2022 εκθρονίζοντας τη Γερμανία, όπως ανακοίνωσε το Γερμανο-Τουρκικό Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο (AHK Türkei) στην Κωνσταντινούπολη.
Γεγονός είναι ότι οι Γερμανοί επιχειρηματίες στη Μόσχα παρατηρούν τουρκικές και κινεζικές επιχειρήσεις να καλύπτουν μέρος του κενού που προκλήθηκε μετά την απόσυρση των δυτικών επιχειρήσεων από τη χώρα. Επιπλέον, η Τουρκία ξεπέρασε τη Γερμανία στην πώληση μηχανημάτων και εξοπλισμού στη Ρωσία,_ όπως ανέφερε πρόσφατα η ρωσική επιχειρηματική ιστοσελίδα rbc.ru.
Η Τουρκία έχει στρέψει την κατάσταση προς όφελός της με πολλούς τρόπους. «Η Τουρκία είναι από την αρχή του πολέμου σε θέση να εισάγει φθηνότερες πρώτες ύλες», δηλώνει σχετικά ο Erdal Yalcin, καθηγητής Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο της Konstanz.
Είναι αλήθεια ότι το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο που λάμβανε η Τουρκία προερχόταν σε μεγάλο βαθμό από τη Ρωσία ακόμη και πριν από τον ρωσικό επιθετικό πόλεμο. Όμως από το 2022 και μετά οι εισαγωγές πετρελαίου έχουν σχεδόν τριπλασιαστεί, αναφέρουν στοιχεία της τουρκικής Στατιστικής Υπηρεσίας.
Υπό συνθήκες νομισματικής κρίσης και ενός καλπάζοντος πληθωρισμού, η εξέλιξη αυτή κατά το εκλογικό έτος 2023 είναι πολύ βολική για την κυβέρνηση Erdogan.
Αλλά και στη Ρωσία η Τουρκία είναι πιο παρούσα από ποτέ: Τα ρωσικά ΜΜΕ αναφέρουν ότι ανοίγουν τουρκικά εστιατόρια και καταστήματα μόδας. Η εμβάθυνση των οικονομικών σχέσεων μεταξύ Τουρκίας και Ρωσίας «αποτελεί αιτία μεγάλης ανησυχίας», αναφέρει επιστολή του Ύπατου Εκπροσώπου της ΕΕ για την Εξωτερική Πολιτική Josep Borrell.
Με απλά λόγια, η Άγκυρα δεν πρέπει να προσφέρει στη Ρωσία τη δυνατότητα να αποφεύγει τις εναντίον της κυρώσεις. Πρόκειται επί της ουσίας για ανέντιμη προειδοποίηση, υποστηρίζει ο Yalcin. «Η Τουρκία εισάγει αργό πετρέλαιο από τη Ρωσία, το επεξεργάζεται στα διυλιστήρια της και στη συνέχεια το πωλεί –ως τουρκικό προϊόν– στην Ευρώπη. Πρόκειται για νόμιμο τρόπο παράκαμψης των κυρώσεων».
Επομένως η ΕΕ θα πρέπει παρ’ όλες τις δικαιολογημένες επικρίσεις προς την Τουρκία να κοιτάξει και τον εαυτό της στον καθρέπτη. Αλλά και οι συναλλαγές με ημιαγωγούς αποτελούν παράδειγμα νόμιμης καταστρατήγησης των κυρώσεων.
Οι εξαγωγές τσιπ από την ΕΕ προς τη Ρωσία έχουν μειωθεί σημαντικά κατά τους τελευταίους δέκα μήνες. Ταυτόχρονα όμως αυξάνονται οι εξαγωγές τσιπ προς την Τουρκία και από εκεί στη Ρωσία, λέει ο Yalcin:
«Αν ο αγοραστής είναι 100% τουρκική εταιρεία, τότε πρόκειται για νόμιμη συναλλαγή». Εκρηκτική λεπτομέρεια είναι ότι αρκούν οριακές αλλαγές στο προϊόν. Κατά κανόνα, μια ετικέτα είναι αρκετή.
Για τη Ρωσία, η Τουρκία είναι ο σωτήρας της σε μία κατάσταση έκτακτης ανάγκης: Όποιος θέλει να πάει στην Ευρώπη πιθανότατα θα πετάξει μέσω Τουρκίας -ή θα μείνει εκεί. Η Τουρκία επιπλέον είναι ο σημαντικότερος προορισμός διακοπών για τους Ρώσους λόγω των ταξιδιωτικών περιορισμών της ΕΕ.
Οι αγορές ακινήτων από Ρώσους στην Τουρκία –οι οποίες για ποσά από 500.000 δολάρια και πάνω συνοδεύονται από την τουρκική υπηκοότητα– έχουν αυξηθεί πάρα πολύ. Η αύξηση είναι εμφανής: Από τον Ιανουάριο έως τον Νοέμβριο, 14.000 ακίνητα πωλήθηκαν σε Ρώσους. Το 2019 έγιναν αντίστοιχα 2.900 τέτοιες αγορές.
Το γεγονός ότι διαβιούν περισσότεροι Ρώσοι στη χώρα είναι αισθητό σε πολλές περιοχές. Σύμφωνα με το Τουρκικό Εμπορικό Επιμελητήριο TOBB, συνολικά 131 ρωσικές Α.Ε. και 1.077 ρωσικές Ε.Π.Ε. ιδρύθηκαν στην Τουρκία τους πρώτους έντεκα μήνες του 2022.
Συγκριτικά επισημαίνεται ότι το 2019 ιδρύθηκαν συνολικά 17 Α.Ε. και 95 Ε.Π.Ε. Η Τουρκία επωφελείται και από το ρωσικό κεφάλαιο, το οποίο επενδύεται ολοένα και περισσότερο στη χώρα. Το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της Τουρκίας καταγράφει υψηλές εισροές κεφαλαίων, η προέλευση των οποίων δεν διευκρινίζεται πλήρως. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι «πρόκειται κυρίως για χρήματα που εισάγονται στη χώρα μέσα σε βαλίτσες», λέει ο Yalcin.
Αλλά και για τη Δύση η επαμφοτερίζουσα τουρκική στάση έχει αποδειχθεί κερδοφόρα: Η Τουρκία επιχειρεί να μεσολαβήσει μεταξύ Μόσχας και Κιέβου. Εξίσου σημαντικό είναι και το γεγονός ότι η καλή σχέση του Erdogan με τον φιλοπόλεμο Putin είναι ένας σημαντικός λόγος για τη συνέχιση της Συμφωνίας για τα Σιτηρά, η οποία είναι τόσο σημαντική για την παγκόσμια επισιτιστική ασφάλεια.
Γεγονός είναι πως η εγγύτητα του Erdogan με τον Putin και οι συναντήσεις τους δεν είναι σε καμία περίπτωση επικίνδυνες εσωπολιτικά για τον αρχηγό του Τούρκου κράτους -σε αντίθεση με τους επικεφαλής των χωρών της Δύσης.
Μέχρι το τέλος του 2030, η Ρωσία και η Τουρκία θέλουν να αυξήσουν τον όγκο του εμπορίου τους στα 100 δισ. δολάρια. Η Ρωσία σχεδιάζει επίσης να κατασκευάσει το μεγαλύτερο ευρωπαϊκό κόμβο φυσικού αερίου στην Τουρκία, έναν κόμβο προς όφελος της ενεργειακής υπερδύναμης -και ταυτόχρονα ένα μακροχρόνιο όνειρο του Erdogan.
Επιπλέον, ο πρώτος πυρηνικός σταθμός ηλεκτροπαραγωγής κατασκευάζεται στην Τουρκία από ρωσικές εταιρείες με κόστος περί τα 20 δισ. δολάρια, ενώ άλλοι δύο βρίσκονται στο στάδιο του σχεδιασμού.
Θα χάσει λοιπόν η Δύση την Τουρκία από στενό εμπορικό εταίρο; «Βραχυπρόθεσμα, ο προσανατολισμός προς τη Ρωσία συνεπάγεται πλεονεκτήματα για την Τουρκία. Αλλά μακροπρόθεσμα δεν θα είναι βιώσιμος», λέει ο Yalcin. Είναι το εμπόριο με την Ευρώπη που υπόσχεται στην Τουρκία τις περισσότερες θέσεις εργασίας μακροπρόθεσμα. Αλλά και ο Thilo Pahl από την AHK Türkei υποστηρίζει ότι «η Γερμανία είναι και θα συνεχίσει να είναι η σημαντικότερη εξαγωγική αγορά για τις τουρκικές επιχειρήσεις».
Τίτλος: «Το διπλό παιχνίδι της Τουρκίας: Έτσι επωφελείται ο Erdogan από τις κυρώσεις σε βάρος του Putin»
Υπότιτλος: «Η Τουρκία αποτελεί κόμβο για τη διακίνηση των ρωσικών αγαθών προς την ΕΕ»
