Στο μεταβατικό εκείνο στάδιο που η οργή αρχίζει να διαδέχεται τον θρήνο βρίσκεται τμήμα της τουρκικής κοινής γνώμης.
Η αντιπολίτευση που δεν θέλησε να κεφαλαιοποιήσει, πολιτικά, τις πρώτες στιγμές του ολέθρου αρχίζει να στρέφει έντονα τα πυρά της κατά του Τούρκου Προέδρου ενώ η οργή για τα χάρτινα κτίρια αλλά και για την ανταπόκριση της κρατικής μηχανής διογκώνεται.
Την ίδια στιγμή αποκαλυπτικά δημοσιεύματα στον διεθνή Τύπο ρίχνουν φως στις σαθρές πολιτικές πίσω από τις εύθραστες κατασκευές.
Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, αναγνώρισε σήμερα «κενά» στην ανταπόκριση των αρχών στον σεισμό που έπληξε τη χώρα του και τη Συρία, καταδικάζοντας ωστόσο την κριτική που δέχεται η κυβέρνησή του.
«Τώρα είναι ώρα για ενότητα, για αλληλεγγύη. Σε μια περίοδο όπως αυτή, δεν μπορώ να ανεχθώ ανθρώπους που διεξάγουν αρνητικές εκστρατείες για πολιτικά συμφέροντα», είπε σε δημοσιογράφους κατά την άφιξή του στη νότια επαρχία Χατάι, μια από τις πλέον πληγείσες στα σύνορα με τη Συρία.
«Φυσικά, υπάρχουν κενά, είναι αδύνατο να ήμασταν προετοιμασμένοι για μια τέτοια καταστροφή», είπε.
Μιλώντας στους δημοσιογράφους στην επαρχία Καχραμανμαράς, κοντά στο επίκεντρο του σεισμού, με τις σειρήνες των ασθενοφόρων να ηχούν, ο Τούρκος πρόεδρος είπε ότι υπήρξαν προβλήματα στους δρόμους και στα αεροδρόμια, αλλά ότι η κατάσταση θα βεκτιώνεται καθημερινά.
«Την πρώτη ημέρα αντιμετωπίσαμε κάποια ζητήματα, αλλά μετά τη δεύτερη ημέρα και σήμερα η κατάσταση τέθηκε υπό έλεγχο», υποστήριξε.
«Είχαμε κάποια προβλήματα στα αεροδρόμια και σε δρόμους, αλλά σήμερα είναι καλύτερα. Αύριο και στη συνέχεια θα είναι καλύτερα. Αντιμετωπίζουμε ακόμη κάποια θέματα με τα καύσιμα, αλλά θα τα ξεπεράσουμε και αυτά».
Ο Ερντογάν πρόσθεσε ότι πολίτες θα πρέπει να ακούνε πληροφορίες μόνο από τις αρχές και να αγνοούν τους «προβοκάτορες», δεδομένου ότι χιλιάδες άνθρωποι παραπονιούνται για την έλλειψη μέσων και για την αργή αντίδραση των αρχών.
Υποσχέθηκε μάλιστα ότι η κυβέρνησή του στοχεύει να κατασκευάσει κατοικίες μέσα σε ένα χρόνο για εκείνους που έμειναν άστεγοι στις δέκα πληγείσες επαρχίες.
Όμως το παρελθόν της διακυβέρησης Ερντογάν στον συγκεκριμένο τομέα, όπως αποκαλύπτουν δημοσιεύματα του διεθνούς Τυπου είναι αμαρτωλό.
Οργή για τα χάρτινα κτίρια
Η οργή Τουρκία για την κακή εφαρμογή των κανονισμών που συνέβαλε στην κατάρρευση πολλών κτιρίων στους πρόσφατους σεισμούς, ογκούται.
Το BBC έχει επαληθεύσει μερικά παραδείγματα πρόσφατα κατασκευασμένων κτιρίων που ωστόσο κατέρρευσαν στην τελευταία καταστροφή.
Ας δούμε αυτό το κτίριο στη Μαλάτια. Οολοκληρώθηκε μόλις πέρυσι και διαφημίζονταν ότι «κτίσθηκε σύμφωνα με τους τελευταίους κανονισμούς για τους σεισμούς.
Δείτε όμως πώς κατέρρευσε στο βίντεο κατωτέρω.
Το κείμενο της διαφήμισης ανέφερε ότι όλα τα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή του ήταν «πρώτης ποιότητας».
Πλέον δεν υπάρχει ίχνος αυτής της διαφήμισης, αλλά αρκετοί άνθρωποι είχαν τραβήξει φωτογραφίες και βίντεο και τα δημοσιεύουν πλέον στο διαδίκτυο για να καταδείξουν την κοροϊδία, όπως σημειώνει το ΒΒC.
Μια άλλη πολυκατοικία που χτίστηκε πρόσφατα στο λιμάνι του Iskenderun (Αλεξανδρέτα) έχει σε μεγάλο βαθμό καταστραφεί. Η κατασκευαστική εταιρεία του κτιρίου δημοσίευσε μια εικόνα που δείχνει ότι ολοκληρώθηκε το 2019.
Εντοπίστηκε επίσης ένα βίντεο από τελετή έναρξης συγκροτήματος κατοικιών τον Νοέμβριο του 2019, στο οποίο ο ιδιοκτήτης μιας κατασκευαστικής εταιρείας λέει:
«Το έργο Guclu Bahce City είναι ιδιαίτερο σε σύγκριση με άλλα όσον αφορά την τοποθεσία αλλά και τις κατασκευαστικές του ιδιότητες».
Αν και οι σεισμοί ήταν σφοδροί, ειδικοί λένε ότι τα σωστά κατασκευασμένα κτίρια θα έπρεπε να μπορούν να μείνουν όρθια.
«Η μέγιστη ένταση αυτού του σεισμού ήταν βίαιη, αλλά όχι απαραίτητα αρκετή για να καταρρίψει καλά κατασκευασμένα κτίρια», λέει ο David Alexander, Καθηγητής Σχεδιασμού και Διαχείρισης Έκτακτης Ανάγκης στο University College του Λονδίνου (UCL).
«Στα περισσότερα σημεία το επίπεδο δόνησης ήταν μικρότερο από το μέγιστο, επομένως μπορούμε να συμπεράνουμε από τα χιλιάδες κτίρια που κατέρρευσαν, ότι σχεδόν όλα δεν ανταποκρίνονται σε κανέναν εύλογα αναμενόμενο κατασκευαστικό κώδικα σεισμού», προσθέτει.
Μη τήρηση οικοδομικών κανονισμών
Οι κατασκευαστικοί κανονισμοί έχουν γίνει αυστηρότεροι μετά από προηγούμενες καταστροφές, με πιο πρόσφατη αυτή του 2018.
Αυστηρότερα πρότυπα ασφαλείας θεσπίστηκαν επίσης μετά τον σεισμό του 1999 γύρω από την πόλη Izmit, στα βορειοδυτικά της χώρας, στον οποίο σκοτώθηκαν 17.000 άνθρωποι.
Οι πιο πρόσφατοι κανόνες απαιτούν από τις κατασκευές σε σεισμογενείς περιοχές να χρησιμοποιούν σκυρόδεμα υψηλής ποιότητας ενισχυμένο με χαλύβδινες ράβδους. Οι κολώνες και οι δοκοί πρέπει επίσης να κατανέμονται έτσι ώστε να απορροφούν αποτελεσματικά τις επιπτώσεις των σεισμών.
Αυτοί οι νόμοι, ωστόσο, έχουν εφαρμοστεί ανεπαρκώς.
«Εν μέρει το πρόβλημα είναι ότι υπάρχει πολύ μικρή μετασκευή των υπαρχόντων κτιρίων, αλλά υπάρχει επίσης πολύ χαλαρή εφαρμογή των προτύπων δόμησης στα νέα κτίρια», λέει ο καθηγητής Alexander του UCL.
Λήθαργος 20 ετών
Το Politico σε ρεπορτάζ του προσθέτει: «Η Τουρκία βρίσκεται σε μια άκρως σεισμική περιοχή και οι γεωλόγοι έχουν προειδοποιήσει για τους κινδύνους ενός νέου μεγάλου σεισμού εδώ και πολύ καιρό. Μετά τον τελευταίο καταστροφικό σεισμό της χώρας το 1999, ήταν σαφές ότι η Τουρκία είχε τεράστια ανάγκη από μια μεγάλη ανατροπή των οικοδομικών κανόνων και προτύπων της.
Όμως χρειάστηκε να φτάσουμε στο 2018 για να ψηφιστεί αυτός ο νόμος για τους σεισμούς και ένα ερώτημα που αναπόφευκτα θα τεθεί όταν τα ερείπια κατακάτσουν είναι πόσα από τα περισσότερα από τα 6.000 κτίρια που καταστράφηκαν και πόσες από τις ζωές που χάθηκαν θα μπορούσαν να είχαν σωθεί, αν οι αρχές είχαν αντιμετωπίσει τον σεισμικό κίνδυνο ως ύψιστη πολιτική προτεραιότητα».
Το ΒΒC περιγράφει επιπλέον ένα σκηνικό οργιώδους κατασκευταστικής ευνοιοκρατίας: «Η τουρκική κυβέρνηση έχει χορηγήσει περιοδικά ‘κατασκευαστικές αμνηστίες’, δηλαδή νομικές εξαιρέσεις μέσω καταβολής τελών, για κατασκευές που κατασκευάζονται χωρίς τα απαιτούμενα πιστοποιητικά ασφαλείας.
Εως και 75.000 κτίρια σε όλη την πληγείσα ζώνη στη νότια Τουρκία έχουν λάβει μία τέτοια κατασκευαστική αμνηστία, σύμφωνα με την Πελίν Πινάρ Γκιρίτογλου, επικεφαλής της Ένωσης Επιμελητηρίων Τούρκων Μηχανικών και Αρχιτεκτόνων Επιμελητηρίου Πολεοδόμων στην Κωνσταντινούπολη.
Λίγες μόλις ημέρες πριν από την τελευταία καταστροφή, τουρκικά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν ότι ένα νέο σχέδιο νόμου που ανέμενε την έγκριση του κοινοβουλίου, επρόκειτο να χορηγήσει χορηγούσε περαιτέρω αμνηστία για πρόσφατες κατασκευαστικές εργασίες.
Ο Τούρκος γεωλόγος Τσελάλ Σενγκόρ δήλωσε νωρίτερα αυτό το έτος ότι η κατάχρηση τέτοιων κατασκευαστικών αμνηστιών σε μια χώρα γεμάτη από ρήγματα ισοδυναμεί με «έγκλημα».
Μετά από τον φονικό σεισμό που είχε πλήξει τη δυτική επαρχία της Σμύρνης το 2020, ρεπορτάζ του BBC διαπίστωνε ότι 672.000 κτίρια στη Σμύρνη είχαν επωφεληθεί από την πιο πρόσφατη αμνηστία.
Το ίδιο ρεπορτάζ ανέφερε ότι το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Αστικοποίησης εκτιμούσε το 2018 ότι πάνω από το 50% των κτιρίων στην Τουρκία -που ισοδυναμεί με σχεδόν 13 εκατομμύρια κτίρια- κατασκευάστηκαν κατά παράβαση των κανονισμών.
Μπλόκο στο twitter
Μέσα σε αυτό το σκηνικό, η τουρκική κυβένρηση φέρεται να κατέφυγε στην αγαπημένη της πρακτική ελέγχου της ενημέρωσης, μπλοκάροντας την πρόσβαση στo Twitter εν μέσω αυξανόμενης κριτικής στο διαδίκτυο για τους χειρισμούς της μετά τον φονικό σεισμό της Δευτέρας.
«Δικτυακά δεδομένα πραγματικού χρόνου δείχνουν ότι το Twitter έχει υποστεί περιορισμούς στην Τουρκία» ανέφερε το απόγευμα της Τετάρτης η Netblocks, οργανισμός εποπτείας που παρακολουθεί την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο και τη διακυβέρνηση του Διαδικτύου.
⚠️ Confirmed: Real-time network data show Twitter has been restricted in #Turkey; the filtering is applied on major internet providers and comes as the public come to rely on the service in the aftermath of a series of deadly earthquakes
📰 Report: https://t.co/CEbfgeBpvz pic.twitter.com/3884wMpYD2
— NetBlocks (@netblocks) February 8, 2023
Εφαρμόστηκαν επίσης «φίλτρα» σε μεγάλους παρόχους Διαδικτύου την ώρα που το κοινό βασίζεται στο ίντερνετ στις δύσκολες ωρες μετά τους φονικούς σεισμούς…
