Φ. Φίνος: Ο «πατριάρχης» του ελληνικού κινηματογράφου
Στις 26 Ιανουαρίου 2023 συμπληρώθηκαν σαράντα έξη χρόνια από τον θάνατο του «πατριάρχη» του ελληνικού κινηματογράφου Φιλοποίμηνος Φίνου. Γεννημένος το 1908 στην Τιθορέα Λοκρίδος αλλά μεγαλωμένος στην Αθήνα όπου εγκαταστάθηκε η οικογένεια του, αφιέρωσε όλη του τη ζωή στην έβδομη τέχνη. Σπούδασε νομικά σε Ελλάδα και Γερμανία, αλλά αποφάσισε να στραφεί σε τομείς που αγαπούσε ιδιαίτερα: Κινηματογράφος, θέατρο, λογοτεχνία, δημοσιογραφία. Δραστήριος από την εποχή της εφηβείας του ακόμα, οργάνωσε τον σύλλογο «Νεολαία» και σε συνεργασία με συμμαθητές του, θεατρικές παραστάσεις – μερικές από αυτές παίχτηκαν και στο θέατρο «Κοτοπούλη».
Από παιδί ακόμα θαμπώθηκε από τον μαγικό κόσμο του κινηματογράφου αφού ο πατέρας του, αν και γιατρός, διατηρούσε στην Αθήνα κινηματογραφικές αίθουσες – μεταξύ τους το θερινό «Αλκαζάρ», κοντά στον Σταθμό Λαρίσης, όπου ο Φίνος περνούσε ατέλειωτες ώρες ανάμεσα σε μηχανήματα και εικόνες. Με ιδιαίτερη έφεση στο τεχνικό κομμάτι, σύντομα απέκτησε το παρατσούκλι “ο κατσαβιδάκιας” αφού έφθασε στο σημείο να αποσυνθέτει κινηματογραφικά μηχανήματα και να τα συνθέτει πάλι από την αρχή.
Δεν είναι συνεπώς καθόλου παράξενο που το 1930 κατασκεύασε ένα καινοτόμο μηχάνημα ήχου το οποίο εγκατέστησε στο «Αλκαζάρ». Στην συνέχεια προχώρησε και στην κατασκευή πρωτότυπης ηχοληπτικής μηχανής μέσω της οποίας οι ταινίες θα μπορούσαν να έχουν πρωτογενή ήχο χωρίς να ντουμπλάρονται.
Το 1935 κατασκεύασε ολοκληρωμένο μηχάνημα ήχου και μάλιστα σύγχρονο. Ήταν η εποχή που προσπάθησε, χωρίς επιτυχία, να γυρίσει και την πρώτη του ταινία.
Το 1938 παρά τις ποικίλες αντιξοότητες, το πάθος, η σκληρή δουλειά και η αγάπη του Φίνου για τον κινηματογράφο, τον οδήγησαν στην ίδρυση των «Ελληνικών Κινηματογραφικών Στούντιο».
Το 1940 σαν σκηνοθέτης και τεχνικός ολοκλήρωσε, μαζί με τους συνεργάτες του, την πρώτη του ταινία («Το τραγούδι του χωρισμού») αλλά όταν κυκλοφόρησε στους κινηματογράφους δεν σημείωσε επιτυχία. Με επιμονή και όνειρα βρίσκει, στην Αθήνα ένα παλιό τριώροφο διαμορφώνοντας σαν στούντιο τους δύο πρώτους ορόφους και σαν κατοικία τον τρίτο.
Πριν όμως προλάβει να εκπληρώσει τα όνειρά του μεσολαβεί ο πόλεμος πρώτα με την Ιταλία, μετά με την Γερμανία και ακολουθεί ο πολύ βαρύς χειμώνας της κατοχής.
Ο Φίνος σπεύδει να καταταγεί στην Γεωγραφική υπηρεσία του στρατού. Στο Αλβανικό μέτωπο γυρίζει (σαν στρατιώτης) σκηνές πραγματικού πολέμου ρισκάροντας την ίδια του τη ζωή.
Συγκροτεί με πενιχρά μέσα ένα συνεργείο λήψεων με στοιχειώδη εξοπλισμό, καταγράφοντας αυθεντική ιστορία.
Γυρίζει πόλεις και βουνά μέσα σε άθλιες καιρικές συνθήκες, δημιουργεί φίλμ με γενικό τίτλο «Επίκαιρα» και πρωταγωνιστές απλούς Έλληνες ήρωες, εμψυχώνοντας τον λαό που τα παρακολουθεί στις κινηματογραφικές αίθουσες.
Όταν οι Γερμανοί κατέλαβαν την Αθήνα τον Απρίλιο του 1941, το στούντιο του Φ. Φίνου κατεστράφη εντελώς όπως και το μεγαλύτερο μέρος του πολύτιμου κινηματογραφικού υλικού που είχε δημιουργήσει από το μέτωπο ρισκάροντας την ζωή του. Ο Φ. Φίνος κατάφερε να φυγαδεύσει και να διασώσει μόνο ένα μικρό μέρος του κινηματογραφικού του υλικού – ένα μοναδικό ντοκουμέντο που διασώζεται μέχρι σήμερα.
Τον χειμώνα του 1941 ο Φ. Φίνος αποφάσισε να κάνει μία ταινία μικρού μήκους στην οποία θα προβαλλόταν η διαδικασία της απογραφής με σύγχρονο τρόπο. Η επιτυχία της ταινίας σε σημαντικά τεχνικά ζητήματα του πρόσφερε μεγάλη σιγουριά και εμπιστοσύνη για την συνέχεια.
Μέσα στον παραλογισμό και την σκληρότητα του πολέμου, μέσα σε εντελώς αρνητικές συνθήκες, ο Φ. Φίνος με την φλόγα ενός καλλιτέχνη που έλυσε πολύ κρίσιμα ζητήματα της δουλειάς του, πουλάει γη του πατέρα του και επενδύει στην επόμενη δουλειά του ό,τι είχε και δεν είχε. Πραγματική τρέλα μέσα σε τόπο και χρόνο, γεμάτο εφιάλτες.
Η δύσκολη, επίπονη δουλειά, με όλες τις θυσίες που ήταν αναγκαίες, αποτυπώνεται στην «Η φωνή της καρδιάς» μια ταινία που βγαίνει τελικά στις αίθουσες στις 29 Μαρτίου του 1943.
Η πρώτη προβολή στον κινηματογράφο Rex, συναντά μια ανεπανάληπτη, ενθουσιώδη υποδοχή του κοινού. Η ταινία σημειώνει απίστευτη επιτυχία και ουσιαστικά αποτελεί την αρχή του κινηματογράφου στην Ελλάδα, αλλά και την αρχή της απίστευτης πορείας προς την χρυσή εποχή της «Finos Films».
Οι Γερμανοί κατακτητές όμως ήταν ακόμα εδώ. Ο Φιλοποίμην Φίνος και ο πατέρας του συλλαμβάνονται από τους Γερμανούς με την κατηγορία τροφοδοσίας μελών της αντίστασης από τα κτήματα τους και καταδικάζονται σε θάνατο. Ο πατέρας του, μετά από μεγάλο αγώνα, πείθει τους Γερμανούς έναντι «εθελούσιας δωρεάς των περιουσιακών του στοιχείων στις δυνάμεις της κατοχής» ότι ο γιός του είναι αθώος. Οι Γερμανοί «πείθονται», ο Φιλοποίμην αποφυλακίζεται αλλά ο πατέρας του τελικά, μετά από λίγο καιρό, εκτελείται.
Μετά τις 12 Οκτωβρίου του 1944, όταν έληξε η Γερμανική κατοχή και μέχρι τον θάνατο του Φ. Φίνου από καρκίνο στις 26 Ιανουαρίου 1977 ο Φ. Φίνος δημιούργησε την πιο χρυσή μέχρι σήμερα εποχή του ελληνικού κινηματογράφου. Η κορύφωση της χρυσής αυτής εποχής ήταν η δεκαετία του 1950.
Η «Finos Films» δημιούργησε συνολικά 187 ταινίες, κωμωδίες και δράματα. Οι άνθρωποι που έδωσαν πνοή σε αυτές τις σπουδαίες ταινίες υπήρξαν καλλιτέχνες (ηθοποιοί, σκηνοθέτες, σεναριογράφοι, μουσικοί κ.α.) που έμειναν ανθεκτικοί στον χρόνο, διασκεδάζοντας διαδοχικές γενιές Ελλήνων. Μεταξύ τους, Αλέκος Σακελλάριος, Βασίλης Λογοθετίδης, Λάμπρος Κωνσταντάρας, Ρένα Βλαχοπούλου, Κώστας Βουτσάς, Ζωή Λάσκαρη, Ντίνος Ηλιόπουλος, Αλίκη Βουγιουκλάκη, Μάνος Χατζιδάκις, Αλέκος Αλεξανδράκης, Χρήστος Τσαγανέας, Βασίλης Αυλωνίτης, Γεωργία Βασιλειάδου, Θανάσης Βέγγος, Μίμης Φωτόπουλος, Ορέστης Μακρής, Γιώργος Τζαβέλλας, Γιάννης Δαλιανίδης, Μίμης Πλέσσας, Τζένη Καρέζη, Κώστας Χατζηχρήστος και πολλοί άλλοι.
Η επιτυχία αυτών των ταινιών φτάνει ως τις μέρες μας, μιας και εξακολουθούν να προβάλλονται στην τηλεόραση, και οι θεατές τις παρακολουθούν πάντα με μεγάλο ενδιαφέρον.
Η τελευταία ταινία της χρυσής εποχής της Finos Films ήταν η κωμωδία «Ο Κυρ-Γιώργης Εκπαιδεύεται». Στην συνέχεια, η εταιρία μετά από μια μεγάλη διακοπή αρκετών ετών, επανήλθε το 2006 στηρίζοντας την ταινία του Κώστα Καπάκα «Uranya», η οποία σημείωσε επιτυχία και εξασφάλισε πολύ καλές κριτικές. Ακολούθησαν ταινίες όπως το remake «Ο Ηλίας του 16ου», «Λάρισα Εμπιστευτικό» και άλλες. Η ιστορία, χάρη στην εργασία, τη θέληση και το όνειρο κάποιων ανθρώπων, συνεχίζεται.
Από το 2007 η εταιρία προχώρησε στην ψηφιοποίηση 167 ταινιών του αρχείου της, προσφέροντας μια αυθεντική «καταγραφή» της μεταπολεμικής ελληνικής κοινωνίας και διασώζοντας ένα σημαντικό μέρος της πολιτιστικής μας κληρονομιάς.
Για την αντιγραφή: ΛΚ
