Τρία ταλαιπωρημένα χρόνια μετά την αποχώρηση της Βρετανίας από την ΕΕ, αυξάνονται οι ελπίδες και στις δύο πλευρές της Μάγχης ότι το 2023 θα αποδειχθεί μια χρονιά μετασχηματισμού για τη σχέση Ηνωμένου Βασιλείου-ΕΕ.
Αξιωματούχοι στο Λονδίνο και στις Βρυξέλλες αναγνωρίζουν την επείγουσα ανάγκη να επουλωθούν οι πληγές του Brexit και να αρχίσουν να εξομαλύνονται οι ρωγμές στη σχέση που θα μπορούσαν να εκμεταλλευτούν εχθρικά κράτη.
Οι σχέσεις μεταξύ των δύο πλευρών ήταν κάτω από ένα αιώνιο σύννεφο μετά την ψήφο της Βρετανίας να αποχωρήσει από την ΕΕ τον Ιούνιο του 2016 και τις επακόλουθες πολιτικές αναταράξεις στο Λονδίνο. Ωστόσο, η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022 και η αποχώρηση του Μπόρις Τζόνσον ως πρωθυπουργού του Ηνωμένου Βασιλείου έξι μήνες αργότερα, άλλαξαν τη δυναμική, δημιουργώντας ταυτόχρονα μια επιτακτική ανάγκη για στενότερη συνεργασία – σε θέματα όπως η ενέργεια, η άμυνα και η ασφάλεια – και το πολιτικό περιθώριο για μια νέα αρχή.
Η Ντάουνινγκ Στριτ δείχνει τώρα προθυμία να ολοκληρώσει ακανθώδεις διαπραγματεύσεις σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο το Γιβραλτάρ και η Βόρεια Ιρλανδία -και τα δύο βρετανικά εδάφη με χερσαία σύνορα της ΕΕ- θα συναλλάσσονται με το μπλοκ των 27 χωρών. Οι συμφωνίες και για τα δύο ζητήματα θα μπορούσαν να υπογραφούν στις αρχές του 2023.
«Θα γίνει μια συντονισμένη προσπάθεια για να υπάρξει θετική έκβαση στο πρωτόκολλο της Βόρειας Ιρλανδίας», δήλωσε ο Ραούλ Ρουπαρέλ, πρώην ειδικός σύμβουλος για το Brexit της πρώην πρωθυπουργού της Βρετανίας Τερέζα Μέι, αναφερόμενος στο αμφιλεγόμενο πρωτόκολλο της συμφωνίας για το Brexit για το εμπόριο. μεταξύ της Βόρειας Ιρλανδίας και του υπόλοιπου ΗΒ. «Πιστεύω ότι η κυβέρνηση στο Ηνωμένο Βασίλειο εργάζεται τώρα με ειλικρίνεια προς αυτή την κατεύθυνση και προφανώς η ΕΕ λέει ότι είναι ανοιχτή σε αυτό».
Μια ιστορία δύο διαπραγματεύσεων
Οι προσπάθειες για τη σύναψη μιας διεθνούς συνθήκης για τη μελλοντική σχέση του Γιβραλτάρ με την ΕΕ θα μπορούσαν να αποφέρουν λύση εντός των πρώτων εβδομάδων του 2023, σύμφωνα με αξιωματούχους σε όλες τις πλευρές της διαπραγμάτευσης.
Μια διευθέτηση του Γιβραλτάρ θα μπορούσε με τη σειρά της να επιφέρει θετική δευτερογενή επίδραση στις εδραιωμένες συνομιλίες για το πρωτόκολλο της Βόρειας Ιρλανδίας, πιστεύουν οι εμπλεκόμενοι, ενώ επίσης θα εξαλείφει τον κίνδυνο η Ισπανία να αρνηθεί ένα ψήφισμα για το δεύτερο μέχρι να επιλυθεί το πρώτο.
Η επιτυχής κατάληξη μιας συμφωνίας για το Γιβραλτάρ το 2023 θα απαιτήσει έξυπνα μηνύματα τόσο από το Λονδίνο όσο και από τη Μαδρίτη, ωστόσο, με δεδομένες τις εγχώριες ευαισθησίες. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, η Ευρωπαϊκή Ομάδα Ερευνών (ERG) των Ευρωσκεπτικιστών βουλευτών των Τόρις φοβάται ότι η συμφωνία μπορεί να υπονομεύσει τους ιστορικούς δεσμούς του Γιβραλτάρ με τη Βρετανία. Στην Ισπανία, τα δεξιά κόμματα της αντιπολίτευσης – που αναμένεται να κάνουν εκστρατεία με ισπανικό εθνικιστικό εισιτήριο στις γενικές εκλογές του 2023 – είναι πιθανό να παρουσιάσουν οποιαδήποτε συμφωνία που επιτεύχθηκε από την αριστερή κυβέρνηση συνασπισμού στη Μαδρίτη ως χαμένη ευκαιρία για να επαναφέρει το Βράχο υπό την ισπανική κυριαρχία.
Στη Βόρεια Ιρλανδία, οι αξιωματούχοι στοχεύουν να επιτύχουν κάποιου είδους συναίνεση για τα κύρια ζητήματα έως τις 10 Απριλίου — την 25η επέτειο της Συμφωνίας της Μεγάλης Παρασκευής/Μπέλφαστ του 1998 που βοήθησε στην ειρήνη στην περιοχή και η οποία μπορεί να σηματοδοτηθεί από μια επίσκεψη στην Ευρώπη του προέδρου των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αυτό το μήνα ανέβαλε για τρία χρόνια την επιβολή νέων ρυθμιστικών κανόνων για τα κτηνιατρικά φάρμακα στη Βόρεια Ιρλανδία, δημιουργώντας περισσότερο χώρο για μια συμφωνία. Και ο πρώην πρωθυπουργός της Ιρλανδίας Μπέρτι Άχερν, ο οποίος βοηθά τις διαπραγματεύσεις στα παρασκήνια, είπε στο BBC ότι πιστεύει ότι η διαμάχη για το πρωτόκολλο «μπορεί να διευθετηθεί» στις «αρχές του επόμενου έτους».
Ορισμένοι φοβούνται ότι οποιαδήποτε ταχεία συμφωνία θα είναι απλώς άλλο ένας γύψος δεδομένου του περιορισμένου περιθωρίου του Βρετανού Πρωθυπουργού Rishi Sunak στη διαχείριση των συντηρητικών υποστηρικτών του και του σημαντικού χάσματος μεταξύ Λονδίνου και Βρυξελλών σε βασικούς τομείς, όπως οι έλεγχοι ασφάλειας των τροφίμων για τα εμπορεύματα που εισέρχονται και έξω από τη Βόρεια Ιρλανδία.
Ο Ρούπαρελ πρότεινε ότι η ΕΕ και το Ηνωμένο Βασίλειο ενδέχεται να συμφωνήσουν σε μια ενδιάμεση συμφωνία το 2023 για να βοηθήσουν και τις δύο πλευρές να απομακρυνθούν από το τρέχον αδιέξοδο, με το αμφιλεγόμενο νομοσχέδιο για το πρωτόκολλο της Βόρειας Ιρλανδίας της Βρετανίας να συνεχίζει να περνάει από το βρετανικό κοινοβούλιο και με το Λονδίνο να συνεχίζει να επεκτείνει μονομερώς τη «χαριστική περίοδο» σχετικά με τους κανόνες που ρυθμίζουν το εμπόριο αγαθών μέσω της Θάλασσας της Ιρλανδίας.
Μια τέτοια συμφωνία θα μπορούσε με τη σειρά της να δώσει στην Επιτροπή λόγους να σταματήσει τις πολλαπλές νομικές της διαδικασίες κατά του Ηνωμένου Βασιλείου σχετικά με εικαζόμενες παραβιάσεις του πρωτοκόλλου — οι οποίες διαφορετικά θα πραγματοποιούνταν το νέο έτος.
Συνεργασία Vs ανταγωνισμού
Οποιαδήποτε συμφωνία για το πρωτόκολλο θα εξαλείφει αμέσως τη μεγαλύτερη πηγή έντασης μεταξύ Βρυξελλών και Λονδίνου, δυνητικά ξεκλειδώνοντας τη συνεργασία σε άλλους τομείς πολιτικής που έχουν τεθεί σε πάγο, όπως κοινά επιστημονικά προγράμματα.
Ερευνητές και εταιρείες με έδρα τη Βρετανία εμποδίζονται επί του παρόντος να συμμετάσχουν σε προγράμματα της ΕΕ, όπως το τεράστιο επιστημονικό και ερευνητικό πρόγραμμα Horizon Europe, με την Επιτροπή να αρνείται να υπογράψει τη σύνδεση της Βρετανίας έως ότου επιλυθεί η διαμάχη με τη Βόρεια Ιρλανδία.
Όπως είναι φυσικό, το Ηνωμένο Βασίλειο αποφάσισε να συνεχίσει να χρηματοδοτεί επιτυχημένους Βρετανούς αιτούντες στο Horizon Europe με δικά του χρήματα για άλλους τρεις μήνες, όσο συνεχίζονται οι συνομιλίες για το πρωτόκολλο, αντί απλώς να εγκαταλείψει τη σύνδεση και να επιδιώξει εγχώριες εναλλακτικές.
Γενικότερα, η επίλυση του θέματος του πρωτοκόλλου θα επέτρεπε έναν πιο ρευστό διάλογο μεταξύ Λονδίνου και Βρυξελλών για άλλες παγκόσμιες προκλήσεις από τη μετανάστευση στη Ρωσία και την Κίνα, πιστεύουν διπλωμάτες, ενώ θα δημιουργούσε χώρο για συζητήσεις για περαιτέρω βελτιώσεις στη Συμφωνία Εμπορίου και Συνεργασίας του Brexit στην πρώτη της προγραμματισμένη επανεξέταση το 2026.
Πριν από αυτή την ημερομηνία, το Ηνωμένο Βασίλειο θα επιδιώξει να ενισχύσει τους εμπορικούς δεσμούς με την ΕΕ το επόμενο έτος, αλλά μέσω «οριακών» βελτιώσεων αντί για μια χονδρική αλλαγή στις σχέσεις, δήλωσε ο Sam Lowe, εμπορικός εμπειρογνώμονας και εταίρος στη συμβουλευτική Flint Global.
«Η πολιτική στο Ηνωμένο Βασίλειο δεν ευνοεί ακόμα την απομάκρυνση από μια σκληροπυρηνική προσέγγιση που θεωρεί κάθε είδους ενσωμάτωση με την Ευρώπη ως προδοσία», είπε.
Βασικοί τομείς για εμπορικές συζητήσεις το 2023 θα περιλαμβάνουν τους κανόνες προέλευσης για τα ηλεκτρικά οχήματα, με τους κανονισμούς της ΕΕ να πρόκειται να γίνουν πιο περιοριστικοί στις αρχές του 2024. Ο Lowe προέβλεψε ότι η προθεσμία είναι πιθανό να παραταθεί την τελευταία στιγμή.
Η ΕΕ και το Ηνωμένο Βασίλειο θα μπορούσαν επίσης να ξεκινήσουν συζητήσεις για τη σύνδεση των αντίστοιχων συστημάτων εμπορίας εκπομπών τους για να διασφαλίσουν ότι η Βρετανία δεν θα παγιδευτεί από τον νέο μηχανισμό προσαρμογής των συνόρων άνθρακα της ΕΕ (γνωστός και ως CBAM), που πρόκειται να τεθεί σε ισχύ από το 2026. Η Βρετανία θα θέλει επίσης να παρακολουθείτε στενά οποιαδήποτε απάντηση της ΕΕ στον νόμο των ΗΠΑ για τη μείωση του πληθωρισμού, προειδοποίησε η Ruparel.
Aσφυξία στη βουλή
Εν τω μεταξύ, πολλά κομμάτια της προγραμματισμένης νομοθεσίας του Ηνωμένου Βασιλείου θα μπορούσαν να γίνουν σημεία ανάφλεξης το νέο έτος.
Δύο προτεινόμενοι νόμοι με τη δυνατότητα να ανταγωνίζονται τους εταίρους της ΕΕ αναμένουν πρόοδο στη Βουλή των Κοινοτήτων: ο Διατηρητέος Νόμος της ΕΕ, που στοχεύει να επιτρέψει στους υπουργούς να απαλείψουν τους κανόνες της ΕΕ από το καταστατικό του ΗΒ. και η Διακήρυξη των Δικαιωμάτων, η οποία θα μπορούσε να περιλαμβάνει διατάξεις που βγάζουν τη Βρετανία από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, αφήνοντας ελεύθερους τους υπουργούς να συνεχίσουν την πολιτική τους για υπεράκτιους αιτούντες άσυλο σε μακρινά μέρη στο εξωτερικό.
Ωστόσο, και τα δύο νομοθετήματα θα μπορούσαν να καθυστερήσουν.
«Οι πρώτοι μήνες του επόμενου έτους μπορεί να μοιάζουν λίγο με το «Περιμένοντας τον Γκοντό», χαμογέλασε ένα στέλεχος της βρετανικής αντιπολίτευσης του Εργατικού Κόμματος.
Από την πλευρά των Εργατικών, το 2023 θα βάλει περισσότερη σάρκα στα οστά της πολιτικής τους για βελτίωση των σχέσεων με την ΕΕ, ενώ θα προσπαθήσουν να αποφύγουν οποιαδήποτε κατηγορία για προδοσία από αυτούς που ψήφισαν υπέρ του Brexit.
Μετά την πιο πρόσφατη πρόταση του ηγέτη των Εργατικών Keir Starmer για το Brexit, οι αξιωματούχοι των Εργατικών συζητούν τώρα το ακριβές επίπεδο ευθυγράμμισης που θα ήταν έτοιμοι να δεχτούν προκειμένου να μειωθούν οι εμπορικές τριβές.
Το κόμμα θέλει επίσης να βελτιώσει τη διασυνοριακή κινητικότητα των ανθρώπων στις δημιουργικές βιομηχανίες, καθώς και μια στενότερη συνεργασία στον τομέα της ασφάλειας και της άμυνας με την ΕΕ, δήλωσε η υπουργός του Γραφείου Σκιώδους Υπουργικού Συμβουλίου Τζένι Τσάπμαν.
Τόνισε ότι στην κυβέρνηση, το κόμμα θα επιδιώξει ταχεία επίλυση για τυχόν εκκρεμή ζητήματα που δεν έχουν ήδη επιλυθεί μέχρι τις επόμενες εκλογές.
«Ο Κέιρ είναι πολύ ξεκάθαρος ότι, αν κερδίζαμε εκλογές, δεν θέλει να περάσουμε τα τρία πρώτα χρόνια μαλώνοντας με τις Βρυξέλλες», είπε, προσθέτοντας: «Θέλει να επιλύσει τα πράγματα αρκετά γρήγορα».
Με πληροφορίες από politico.eu
Ελλάδα Αθήνα
