 |
| FILE PHOTO: Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης (Δ) με τον Πρόεδρο της Αραβικής Δημοκρατίας της Αιγύπτου Abdel Fattah Al Sisi (Α) σε παλαιότερη συνάντησή τους, στο Μέγαρο Μαξίμου. ΑΠΕ-ΜΠΕ, EPA, COSTAS BALTAS, POOL |
Του ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΚΑΡΥΩΤΗ
Αρχίσαμε να πανηγυρίζουμε για την παράνομη μονομερή οριοθέτηση της Αιγύπτου με την Λιβύη, χωρίς να αντιλαμβανόμαστε τι σημαίνει για την Ελλάδα αυτή η οριοθέτηση.
Ένα μικρό μάθημα Δίκαιου Θάλασσας , πριν προχωρήσουμε, είναι αναγκαίο. Η Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS 82) στο Άρθρο 74 προβλέπει:
Άρθρο 74 Οριοθέτηση της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης μεταξύ κρατών με έναντι ή προσκείμενες ακτές
- Η οριοθέτηση της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης μεταξύ κρατών με έναντι ή προσκείμενες ακτές πραγματοποιείται κατόπιν συμφωνίας με βάση το διεθνές δίκαιο όπως ορίζεται στο άρθρο 38 του καταστατικού του διεθνούς δικαστηρίου, με σκοπό την επίτευξη δίκαιης λύσης.
- Αν δεν επιτευχθεί συμφωνία μέσα σε εύλογο χρονικό διάστημα, τα ενδιαφερόμενα κράτη προσφεύγουν στις διαδικασίες που προβλέπονται στο μέρος XV.
- Εκκρεμούσης της συμφωνίας που προβλέπεται στην παράγραφο 1, τα ενδιαφερόμενα κράτη, σε πνεύμα κατανόησης και συνεργασίας, καταβάλλουν κάθε προσπάθεια για την επίτευξη προσωρινών διευθετήσεων πρακτικού χαρακτήρα και, κατά τη διάρκεια αυτής της μεταβατικής περιόδου, για να μην θέσουν σε κίνδυνο ή παρεμποδίσουν την επίτευξη οριστικής συμφωνίας. Οι διευθετήσεις αυτές δεν επηρεάζουν την τελική οριοθέτηση.
- Όπου ισχύει συμφωνία μεταξύ των ενδιαφερομένων κρατών, τα ζητήματα που αναφέρονται στην οριοθέτηση της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης καθορίζονται σύμφωνα με τις διατάξεις της εν λόγω συμφωνίας.
Μία απλή ανάγνωση του Άρθρου 74 της UNCLOS καταδεικνύει ότι η Αίγυπτος παραβίασε το παραπάνω άρθρο οριοθετώντας μονομερώς ΑΟΖ με την Λιβύη.
Ο εξαιρετικός δημοσιογράφος Νίκος Μελέτης αναφέρει για την οριοθέτηση της ΑΟΖ της Αιγύπτου:
«Εν αναμονή της δημοσίευσης και των χαρτών της μονομερούς ανακήρυξης των δυτικών εξωτερικών ορίων της Αιγυπτιακής ΑΟΖ στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης, σύμφωνα με την πρώτη εικόνα, η γραμμή αυτή προς βορρά σταματά στη μέση γραμμή μεταξύ Κρήτης και Αιγύπτου αφήνοντας έτσι κενό προς οριοθέτηση, κατόπιν συμφωνίας, του τριεθνούς σημείου συνάντησης των ΑΟΖ της Ελλάδας, της Αιγύπτου και της Λιβύης.
Ένα σημείο όμως που τείνει να ακολουθήσει την προέκταση της οροθετικής γραμμής της συμφωνίας Ελλάδας -Αιγύπτου και που αμφισβητεί πλήρως το Τουρκολυβικό Μνημόνιο και την περιοχή της ΑΟΖ την οποία διεκδικούσε βάσει αυτού η Λιβύη, εις βάρος της Ελλάδας αλλά και της Αιγύπτου.
Εφόσον επιβεβαιωθεί και επί των χαρτών αυτή η κίνηση του Καΐρου θα πρόκειται για ένα δεύτερο ουσιαστικό πλήγμα στο Τουρκολυβικό Μνημόνιο καθώς θα στρέφεται προς τον πιο αδύναμο κρίκο, τη Λιβυκή πλευρά.
Το γεγονός μάλιστα ότι η Αίγυπτος κινείται με γνώμονα την Ελληνοαιγυπτιακή Συμφωνία οριοθέτησης ΑΟΖ (2020) υποχρεώνει τη Λιβύη είτε να αντιδράσει (κάτι που θα είναι ιδιαίτερα ριψοκίνδυνο έναντι της Αιγύπτου) είτε να υποχρεωθεί σε συνομιλίες σε μια βάση όμως που αμφισβητεί το Τουρκία.»
Η ελληνική κυβέρνηση θα πρέπει να είναι πολύ προσεκτική στο πως θα αντιδράσει σε αυτή την αιγυπτιακή οριοθέτηση, διότι το γεγονός ότι εμβολίζει το Τουρκολυβικό μνημόνιο δεν αρκεί για να πανηγυρίσουμε για αυτή την αιγυπτιακή πρωτοβουλία.
- Πως θα αντιδράσουμε εάν αύριο η Τουρκία ακολουθήσει την αιγυπτιακή γραμμή και προβεί σε μονομερή οριοθέτηση της ΑΟΖ της στο Αιγαίο Αρχιπέλαγος και στην Ανατολική Μεσόγειο;
Είναι, επίσης, σίγουρο ότι θα αντιδράσει άμεσα και η Λιβύη σε αυτή την μονομερή οριοθέτηση της Αιγύπτου. Η Λιβύη έχει εμπειρία οριοθετήσεων θαλασσίων ζωνών, διότι έχει προβεί σε οριοθετήσεις με την Ιταλία, την Τυνησία και την Μάλτα αλλά όχι με την Ελλάδα και την Αίγυπτο. Αξίζει εδώ να αναφερθούμε στην οριοθέτηση της Λιβύης με την Μάλτα, διότι μπορεί να έχει κάποια συνάφεια με την οριοθέτηση Ελλάδας-Λιβύης.
Το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης δεν έδωσε πλήρη επήρεια (full effect) στην Μάλτα και έτσι η οριοθετημένη γραμμή είναι βορειότερα της μέσης γραμμής και δίνει μεγαλύτερη ΑΟΖ στην Λιβύη.
Όταν θα έρθει η ώρα να συζητήσουμε την οριοθέτηση της ΑΟΖ μας με αυτή της Λιβύης πρέπει να προτείνουμε στους Λιβύους οριοθέτηση βάσει του Νόμου Μανιάτη, που ορίζει τα θαλάσσια σύνορά μας με βάση την μέση γραμμή-ίση απόσταση.
Θα πρέπει να σημειωθεί εδώ ότι η θέση της Λιβύης είναι ότι για μια τέτοια οριοθέτηση θα πρέπει η Ελλάδα να αναγνωρίσει ως νόμιμο το κλείσιμο του κόλπου της Σύρτης εύρους 177 ν.μ. (Η UNCLOS επιτρέπει κλείσιμο κόλπων μέχρι 50 ν.μ.) και να δεχθεί ότι η Γαύδος δεν μπορεί να υπολογισθεί σε μια τέτοια οριοθέτηση.
Αξίζει εδώ να προσέξουμε τον επόμενο χάρτη και να βγάλουμε ορισμένα συμπεράσματα.
Χάρτης Οριοθετήσεων Ανατολικής Μεσογείου
Η Αίγυπτος, όπως βλέπουμε από τον παραπάνω χάρτη, οριοθέτησε με την Λιβύη και δυτικά της οριοθετημένης γραμμής με την Ελλάδα. Από τον χάρτη αυτό δεν γνωρίζουμε εάν η Αίγυπτος έδωσε πλήρη επήρεια στην Κρήτη ή πήρε μεγαλύτερη επήρεια όπως έκανε και με την οριοθέτηση ΑΟΖ με την Ελλάδα.
Η Ελλάδα, για να μη φανεί ότι εγκαταλείπει την ολική οριοθέτηση, στην συμφωνία με την Αίγυπτο υποστήριξε ότι το Άρθρο 1(ε) προβλέπει ότι κάθε μεταγενέστερη οριοθέτηση πέρα από το καθορισμένο όριο της συμφωνίας (ανατολικά του 28ου μεσημβρινού ή νοτιοδυτικά της Κρήτης) θα ολοκληρωθεί «σε συνεννόηση με τα γειτονικά κράτη».
Η Αίγυπτος φαίνεται ότι έκανε οριοθέτηση νοτιοδυτικά της Κρήτης χωρίς συνεννόηση με την Ελλάδα. Η κίνηση της απαιτεί περίσκεψη και όχι πρόωρους πανηγυρισμούς.
https://hellasjournal.com
