Γράφει ο Θανάσης Κ.
Υπάρχει η αίσθηση ότι η Συμφωνία Ισραήλ – Λιβάνου για την οριοθέτηση της ΑΟΖ μεταξύ τους -με κάποιο “συμβιβασμό” ανάμεσά τους- αποτελεί “πρόκριμα” για αντίστοιχη οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας.
Αλλά δεν υπάρχει ΚΑΜΙΑ σχέση ανάμεσα τους!
Καμία απολύτως…
Κι αφού πρόκειται για δύο εντελώς διαφορετικές περιπτώσεις διμερών διαφορών, δεν μπορεί η μια να αποτελέσει “προηγούμενο” για την άλλη…
* Πρώτον, ουσία (και βαθύτερη αιτία) της διαφοράς μεταξύ Ισραήλ και Λιβάνου είναι ότι οι δύο χώρες βρίσκονται σε εμπόλεμη κατάσταση μεταξύ τους και η μια δεν αναγνωρίζει την άλλη. Για την ακρίβεια ακόμα και τώρα όταν ο Λίβανος αναφέρεται στο Ισραήλ, μιλάει για το… “Παλαιστινιακό κράτος”!
Μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας δεν υπάρχει τέτοιο ζήτημα αμοιβαίας αναγνώρισης της… ύπαρξής τους.
* Δεύτερον, και ο Λίβανος και το Ισραήλ έχουν διακηρύξει την ΑΟΖ τους σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας – το λεγόμενο UNCLOS του Montego Bay, του 1982 που έχει γίνει “εθιμικό” πλέον ήδη από το 1995. Και οι δύο μάλιστα έχουν πλήρως οριοθετήσει την ΑΟΖ τους με την Κύπρο, από την περίοδο 2007-10…
Παρά το γεγονός ότι το Ισραήλ δεν έχει υπογράψει το Δίκαιο της Θάλασσας, έχει πλήρως αποδεχθεί τις δεσμεύσεις του ως προς την Κύπρο.
Αντίθετα, η Ελλάδα δεν έχει διακηρύξει την ΑΟΖ προς την πλευρά της Τουρκίας και στην Ανατολική Μεσόγειο. Ενώ η Τουρκία δεν έχει υπογράψει και δεν δέχεται τις προβλέψεις του Δικαίου της Θάλασσας ούτε προς την πλευρά της Ελλάδας ούτε στην Ανατολική Μεσόγειο…
Άρα, το πρόβλημα που είχαν Ισραήλ και Λίβανος δεν αφορούσε το αν αποδέχονται γενικά τις προβλέψεις του Δικαίου της Θάλασσας, ούτε αν δέχονται να οριοθετήσουν προς τρίτα κράτη (όπως η Κύπρος), αλλά το πώς θα οριοθετήσουν μεταξύ τους, αφού η μία δεν αναγνωρίζει την άλλη.
Αντίθετα στα ελληνοτουρκικά το πρόβλημα είναι ότι η Τουρκία δεν δέχεται τις προβλέψεις του Δικαίου της Θάλασσας όσον αφορά την Ελλάδα! Ιδιαίτερα δεν δέχεται ότι τα νησιά έχουν ίσα δικαιώματα σε θαλάσσιες ζώνες – κυρίως ΑΟΖ!
Μιλάμε δηλαδή για εντελώς διαφορετική φύσης διαφωνίες, για εντελώς διαφορετικούς λόγους…
* Τρίτον, το Ισραήλ έχει ήδη ξεκινήσει έρευνες στο βυθό κι έχει ανακαλύψει σημαντικά κοιτάσματα υδρογονανθράκων – κυρίως φυσικού αερίου – μερικά των οποίων ήδη βρίσκονται σε φάση εκμετάλλευσης.
Το πρόβλημα που “διευθετήθηκε” τώρα, αφορά δύο νέα κοιτάσματα που ανακαλύφθηκαν μέσα στην Ισραηλινή ΑΟΖ και επεκτείνονται μέσα στην Λιβανέζικη ΑΟΖ.
Όταν οι Ισραηλινοί ξεκίνησαν πιο συστηματικές έρευνες – από τη δική τους την πλευρά πάντα – η φιλοιρανική Οργάνωση Χεζμπολάχ που κυριαρχεί στο Νότιο Λίβανο κι έχει κηρυχθεί “τρομοκρατική οργάνωση” απ’ όλα τα δυτικά κράτη, απείλησε να επιτεθεί με drones στα ερευνητικά σκάφη των ισραηλινών (που βρίσκονταν πάντα από την ισραηλινή πλευρά). Μάλιστα μια τουλάχιστον τέτοια επίθεση έγινε και τα drones της Χεζμπολάχ καταρρίφθηκαν από τους Ισραηλινούς. Αλλά η απειλή εξακολουθούσε να υπάρχει…
Τότε με παρέμβαση των Αμερικανών βρέθηκε μια συμφωνία για το πώς θα μοιραστούν τα κοιτάσματα που βρίσκονται εκατέρωθεν της διαχωριστικής γραμμής. Το ένα θα το εκμεταλλευτεί εξ ολοκλήρου το Ισραήλ και το άλλο κατά τα επτά όγδοα ο Λίβανος και κατά το ένα όγδοο το Ισραήλ. Και πάντα με τη μεσολάβηση του ΟΗΕ, αφού οι δύο χώρες εξακολουθούν να μην αναγνωρίζονται…
Μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας το πρόβλημα είναι ότι η Τουρκία ουσιαστικά δεν δέχεται ότι τα ελληνικά νησιά έχουν ΑΟΖ! Κι ακόμα χειρότερα, η Τουρκία προσπαθεί να καταπατήσει την Ελληνική ΑΟΖ, για την ώρα ανατολικά και νοτίως της Κρήτης. Ενώ ετοιμάζεται και νοτίως του Καστελόριζου…
Κι αυτά πριν βρεθεί οποιοδήποτε κοίτασμα.
* Τέταρτον, μεταξύ Λιβάνου και Ισραήλ υπάρχουν όρια και υπάρχουν και κοιτάσματα. Και μοιράστηκαν τα κοιτάσματα που εκτείνονται εκατέρωθεν των ορίων με τρόπο που (προσεγγιστικά) τηρεί τις πρόνοιες του Διεθνούς Δικαίου.
Μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας ΔΕΝ υπάρχουν όρια γιατί η Τουρκία δεν δέχεται το Διεθνές Δίκαιο.
Δεν έχουν βρεθεί κοιτάσματα γιατί σοβαρές έρευνες δεν μπορούν να γίνουν.
Αφού όταν ψάχνει η Τουρκία στην Ελληνική ΑΟΖ αυτό προκαλεί ένταση, κι όταν ξεκίνησαν κάποιες έρευνες από την Ελλάδα στην Ελληνική ΑΟΖ οι περιβαλλοντολόγοι τις… σταμάτησαν!
Και μετά βγήκε η επίσημη Ελληνική κυβέρνηση και τις αποθάρρυνε. Ύστερα άλλαξε γνώμη και τις αποδέχθηκε προσωρινά, αλλά καμία σοβαρή εταιρία δεν πάει να επενδύσει για να βρει κοιτάσματα που θα τα εκμεταλλευτεί μόνο… προσωρινά!
Μ’ άλλα λόγια, οι Τούρκοι θέλουν να βρουν κοιτάσματα υδρογονανθράκων (όπως τα βρήκαν οι Ισραηλινοί, οι Αιγύπτιοι, και οι Κύπριοι), αλλά τα ψάχνουν εκεί που ΔΕΝ είναι στη δικαιοδοσία τους.
Και οι Έλληνες δεν διεκδικούν όσα βρίσκονται στην δικαιοδοσία τους, γιατί είναι με την… “πράσινη μετάβαση”!
Τι ακριβώς να “μοιράσουμε” μεταξύ μας;
Τα δικά μας που δεν τα θέλουμε;
Με τους Τούρκους που τα θέλουν σαν τρελοί, αλλά δεν είναι δικά τους;
Μύλος!
* Πέμπτον, η συμφωνία Λιβάνου-Ισραήλ έχει ιδιαίτερη σημασία κυρίως για το Λίβανο. Γιατί το Ισραήλ έχει βρει ήδη κοιτάσματα που τα εκμεταλλεύεται. Ενώ ο Λίβανος είναι πλήρως χρεοκοπημένο κράτος και μια τέτοια ανακάλυψη είναι απολύτως ζωτικής σημασίας για την ύπαρξή του.
Από την άλλη πλευρά όμως, οι περισσότερες δυνάμεις μέσα στο Ισραήλ είναι αντίθετες με τη Συμφωνία αυτή. Γιατί έγινε μετά από τρομοκρατική απειλή σε βάρος του (από τη Χεζμπολάχ). Και το Ισραήλ είναι σοβαρό κράτος – δεν συναλλάσσεται με τρομοκράτες.
Χώρια που από τα μελλοντικά έσοδα της Συμφωνίας θα ωφεληθεί κυρίως η Χεζμπολάχ – που είναι ουσιαστικά κράτος έν κράτει στο Λίβανο!
Ο σημερινός Πρωθυπουργός του Ισραήλ που υπέγραψε τη Συμφωνία, για να τη δικαιολογήσει ανέφερε ότι είναι κατά κάποιο τρόπο “πρόκριμα” έμμεσης αναγνώρισης του Ισραήλ από το Λίβανο. Αλλά ο Πρόεδρος του Λιβάνου έσπευσε να τον διαψεύσει αμέσως: Πρόκειται για διακανονισμό επωφελή για τα οικονομικά του Λιβάνου, ανέφερε, που έγινε με τον ΟΗΕ ως “ενδιάμεσο”, ώστε να ΜΗΝ μπορεί να εκληφθεί ως “έμμεση αναγνώριση” του Ισραήλ.
Έτσι η συμφωνία αυτή υπογράφηκε τις παραμονές των πιο κρίσιμων εκλογών των τελευταίων ετών στο Ισραήλ.
Το Κόμμα του Νετανιάχου που βρισκόταν ως τώρα στην αντιπολίτευση κι είναι πιθανό να κερδίσει τις εκλογές τώρα, είναι αντίθετο με τη Συμφωνία. Αλλά και κόμματα που βρίσκονται σήμερα στην κυβέρνηση έχουν εκφράσει τις διαφωνίες τους με την συμφωνία.
Στην Βουλή που θα προκύψει μεθαύριο, μετά τις εκλογές (στην νέα Κνεσέτ), είναι πιθανό η νέα αυτή συμφωνία να μην επικυρωθεί ή να παγώσει.
Τις παραμονές των εκλογών του Ισραήλ η σημερινή Αμερικανική κυβέρνηση βρήκε την ευκαιρία να περάσει ένα “διακανονισμό” για να σώσει ένα διαλυμένο κράτος – το Λίβανο – κλείνοντας το μάτι και στη Χεζμπολάχ (και στο Ιράν που στηρίζει τη Χεζμπολάχ) και στους φίλους της στο Ισραήλ.
Μετά τις εκλογές του Ισραήλ είναι πιθανό αυτός ο διακανονισμός να βρεθεί στον αέρα.
Και μετά τις ενδιάμεσες εκλογές στις ΗΠΑ – και τη διαφαινόμενη ήττα των Δημοκρατικών στο Κογκρέσο – είναι πιθανό η αμερικανική κυβέρνηση να μην έχει τις αντοχές να στηρίξει αυτό το διακανονισμό ή να αποπειραθεί να προωθήσει και δεύτερο, πολύ δυσκολότερο, στο πολύ πιο περίπλοκο πρόβλημα Ελλάδας-Τουρκίας.
* Έκτον, στο πρόβλημα Λιβάνου-Ισραήλ χρειάστηκε κάποιος “διακανονισμός” μεταξύ τους.
Στα ελληνοτουρκικά θα πρέπει να πάρουν απόφαση είτε να στριμώξουν την Τουρκία, είτε ή να την… ανταμείψουν! Την ώρα που η Τουρκία ουσιαστικά θέλει να γίνει το νέο ρωσικό hub φυσικού αερίου προς την Ευρώπη!
Δηλαδή την ώρα που η Τουρκία πηγαίνει με το μέρος της Ρωσίας και προσπαθεί να βοηθήσει τον Πούτιν να σπάσει το εμπάργκο αερίου προς την Ευρώπη, ακυρώνοντας το δυτικό εμπάργκο σε βάρος της…
Μιλάμε για την Τουρκία που πέρα από το νέο hub ρωσικού αερίου προς την Ευρώπη που εξήγγειλε,
εγκαινιάζει ένα πυρηνικό ρωσικό εργοστάσιο στο έδαφός της,
παραγγέλνει και δεύτερο πυρηνικό εργοστάσιο στο έδαφός της,
έχει πάρει ήδη “απαγορευμένα” οπλικά συστήματα από τους Ρώσους προκαλώντας τη μήνι των Αμερικανών
και τώρα παραγγέλνει και νέα “απαγορευμένα” όπλα από τους Ρώσους, γράφοντας στα παλαιότερα την υποδημάτων της, τις αντιδράσεις της Ουάσιγκτον σε όλα τα ζητήματα.
Μιλάμε για την ίδια την Τουρκία που έχει προκαλέσει την αντίδραση και των Γάλλων και των Αιγυπτίων, τώρα και των Ιταλών με το συνεχιζόμενο πραξικόπημά της στη Λιβύη.
Αν δεν αποφασίσουν οι Αμερικανοί πώς θα αντιμετωπίσουν την μεγάλη Τουρκική πρόκληση, δεν μπορούν ούτε να την “στριμώξουν”, ούτε – πολύ περισσότερο – να την “ανταμείψουν”.
* Έβδομο: Τα κοιτάσματα που διακανονίστηκαν μεταξύ Λιβάνου-Ισραήλ είναι σημαντικά μεν αλλά εντελώς άλλης τάξης μεγέθους από αυτά που βρίσκονται στην Ελληνική ΑΟΖ και τα διεκδικεί η Τουρκία.
Τα ελληνικά κοιτάσματα (αυτά που πιθανολογούν οι ίδιες οι πετρελαϊκές εταιρίες) μαζί με αυτά που ήδη ανακάλυψε η Κύπρος, με μετριοπαθείς υπολογισμούς θα μπορούσαν να υποκαταστήσουν σε σημαντικό βαθμό την ενεργειακή εξάρτηση της Ευρώπης από τη Ρωσία (αχρηστεύοντας και τα σχέδια για το νέο τουρκικό hub) που ανακοίνωσαν πρόσφατα Ερντογάν και Πούτιν.
Τα πιθανά κοιτάσματα της Ελληνικής ΑΟΖ μαζί με αυτά που ήδη ανακάλυψαν Κύπρος, Αίγυπτος και Ισραήλ μπορεί και να ξεπερνούν την ρωσική τροφοδοσία της Ευρώπης όλα τα προηγούμενα χρόνια.
Δεν είναι τυχαίο που ημιεπίσημο κείμενο της ίδιας της Commission του 2015 (EU Ocean Governance) εμφανίζει ως “ευρωπαϊκή ΑΟΖ” τη θαλάσσια περιοχή μεταξύ Ελλάδας και Κύπρου, δύο κρατών-μελών της ΕΕ.
Δηλαδή εμφανίζει την ΑΟΖ Ελλάδας και Κύπρου να “εφάπτονται”!
Όπως προβλέπει το προηγούμενο “ανεπίσημο” κείμενο της ΕΕ (Χάρτης της Σεβίλλης). Που οριοθέτησε την ΑΟΖ των Ευρωπαϊκών χωρών βάσει του Δικαίου της Θαλάσσης.
Αυτά τα όρια εμείς δεν τα έχουμε ακόμα επισήμως διακηρύξει,
δεν τα έχουμε οριοθετήσει με την Κύπρο,
αφήνουμε την Τουρκία, αλλού να τα καταπατά κι αλλού να απειλεί να τα καταπατήσει
και περιμένουμε από την αδύναμη κυβέρνηση Μπάϊντεν να πάρει μια πρωτοβουλία και να τα “ρυθμίσει”, όπως τα ρύθμισε μεταξύ Λιβάνου και Ισραήλ.
Πότε;
Όταν η ίδια η Κυβέρνηση Μπάϊντεν θα είναι πολύ πιο αδύναμη.
Κι ενώ κι αυτή ακόμα η συμφωνία Λιβάνου – Ισραήλ μπορεί να παραπαίει.
Μια “συμφωνία” Ελλάδας – Τουρκίας με αμερικανική μεσολάβηση είναι εγχείρημα εντελώς διαφορετικών γεωπολιτικών διαστάσεων από αυτό το διακανονισμό Λιβάνου – Ισραήλ.
Καμία σχέση μεταξύ τους.
Και κανένα “προηγούμενο” δεν δημιουργείται…
ΥΓ. Κάποιοι βιάζονται τόσο να “λύσουν” τα ελληνοτουρκικά όπως-όπως, δηλαδή να δώσουμε τα δικά μας και να μας αφήσουν κι εμάς ό,τι περισσέψει – που ονειρεύονται “προηγούμενα” εκεί που δεν υπάρχουν!
Ακόμα κι η Χεζμπολάχ για να πάρει κάτι, ρίσκαρε!
Εμείς πάμε με την “πατέντα του τσαμπατζή”…
Αλλά στις διεθνείς σχέσεις δεν φτουράνε οι τσαμπατζήδες.
(Αναρτήθηκε από το Στρατηγό εα κ. Αθαν. Καραντζίκο)
