Η συμμετοχή της Κυπρίας γυναίκας αποτελεί μία συναρπαστική πτυχή της συμβολής του νησιού μας στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι Κυπρίες υπηρέτησαν στις βοηθητικές υπηρεσίες δύο μονάδων του βρετανικού στρατού και αεροπορίας: Στη Βοηθητική Στρατιωτική Υπηρεσία (Auxiliary Territorial Service - ATS) και στη Γυναικεία Βοηθητική Αεροπορική Δύναμη (Women’s Auxiliary Air Force - WAAF).
Η βρετανική αποικιακή κυβέρνηση ήδη από το καλοκαίρι του 1942 με ανακοίνωση ζήτησε την εθελοντική κατάταξη των γυναικών της Κύπρου. Για το σκοπό αυτό έφθασε τότε στην Κύπρο η αρχηγός της Βοηθητικής Στρατιωτικής Υπηρεσίας Μέσης Ανατολής, Audrey Chitty, η οποία μίλησε σε συγκεντρώσεις που έλαβαν χώρα στη Λευκωσία και στην Αμμόχωστο.
Η πρώτη ομάδα των Κυπρίων γυναικών που υπηρέτησε στη Boηθητική Στρατιωτική Υπηρεσία (ATS) αποτελείτο από 35 εθελόντριες οι οποίες αναχώρησαν για την Παλαιστίνη στα τέλη Σεπτεμβρίου. Εκεί εκπαιδεύονταν στην ειδικότητα που η κάθε μια επέλεγε και στη συνέχεια αναλάμβαναν τα καθήκοντά τους στις γυναικείες στρατιωτικές μονάδες. Υπηρέτησαν κυρίως ως νοσοκόμες και επίσης ως τηλεφωνήτριες, οδηγοί αυτοκινήτων, μαγείρισσες, ασυρματίστριες, γραφείς, αποθηκάριοι. Οι εθελόντριες στη Γυναικεία Βοηθητική Αεροπορική Δύναμη (WAAF) εκπαιδεύονταν από το 1943 επίσης στην Παλαιστίνη. Στην εκπαίδευσή τους περιλαμβάνονταν μαθήματα ιστορίας της αεροπορίας, διοικητικής οργάνωσης, ξένων γλωσσών. Με την ολοκλήρωση της εκπαίδευσής τους μπορούσαν είτε να επιστρέψουν για υπηρεσία στην Κύπρο είτε να τοποθετηθούν σε διάφορους σταθμούς της Βασιλικής Αεροπορίας στη Μέση Ανατολή. Πέρα από την κατάταξή τους στα πιο πάνω σώματα, πολλές γυναίκες εγγράφηκαν ως εθελόντριες νωρίτερα, το 1940, στους καταλόγους που άνοιξε η Εκκλησία της Κύπρου, υπό τον Τοποτηρητή Λεόντιο για να υπηρετήσουν στον ελληνικό στρατό. Οι Βρετανοί εμπόδισαν τελικά αυτή την πρωτοβουλία. Βέβαια, αυτό δεν εμπόδισε χιλιάδες γυναίκες να δωρίσουν τις βέρες των αρραβώνων τους για την οικονομική ενίσχυση της Ελλάδας.
Ο ακριβής αριθμός των εθελοντριών δεν έχει επιβεβαιωθεί ακόμη από την ιστορική έρευνα αν και στη βιβλιογραφία έχει επικρατήσει ότι στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο κατατάχθησαν εθελοντικά 778 Κυπρίες. Η συμμετοχή των Κυπρίων γυναικών στον Πόλεμο δεν ήταν εύκολη υπόθεση, αφού έπρεπε να αντιμετωπίσουν τις προκαταλήψεις, τις νοοτροπίες και τα στερεότυπα της κυπριακής κοινωνίας της εποχής για τη θέση της γυναίκας. Έτσι, με τη συμβολή τους στον Πόλεμο οι εθελόντριες ήταν πραγματικά πρωτοπόρες, γυναίκες μπροστά από την εποχή τους, αφού με την κατάταξή τους τόλμησαν ένα σημαντικό βήμα χειραφέτησής τους, μια πραγματική επανάσταση για τις κοινωνικές συνθήκες της εποχής τους. Στην έκθεση «1940: Πρόσωπα και Εικόνες. Κύπρος και Ελλάδα» η οποία φιλοξενείται στο Πολιτιστικό Ίδρυμα Τραπέζης Κύπρου ο επισκέπτης μπορεί να δει και να μάθει περισσότερα για την εθελοντική προσφορά των Κυπρίων (ανδρών και γυναικών) στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.
* Στο συγγραφικό έργο της Αναστασίας Γιάγκου (PhD, University of London) περιλαμβάνεται η μονογραφία με τίτλο «Cyprus in World War II: Politics and Conflict in the Eastern Mediterranean» (I.B.Tauris, 2010). Επίσης, κύρια επιμελήτρια των συλλογικών τόμων (με G. Kazamias, R.Holland) ‘The Greeks and the British in the Levant, 1800-1960: Between Empires and Nations (Routledge, 2016) και (με Α. Heraclidou) ‘Cyprus from Colonialism to the Present: Visions and Realities. Essays in Honour of Robert Holland’ (Routledge, 2017).
Φωτογραφία: Γυναίκες της A.T.S. στη Βόρεια Αφρική. (Αρχείο Παγκυπρίου Συνδέσμου Πολεμιστών Β' Παγκοσμίου Πολέμου).
* Ιστορικός*
(Αναρτήθηκε από τον Αντώνη Αντωνά)
