H πρόσφατη γνωστοποίηση της αμερικανικής DSCA (Defense & Security Cooperation Agency) της έγκρισης από το υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ πώλησης υλικού και υπηρεσιών προς υποστήριξη των 11 συνολικά παλιών ανθυποβρυχιακών ελικοπτέρων τύπου S70B Aegean Hawk του Πολεμικού Ναυτικού, φυσικά έπρεπε να έχει προηγηθεί κατά μία τουλάχιστον πενταετία. Υπενθυμίζεται ότι τα πρώτα οκτώ από αυτά της έκδοσης S70B-6 παραλήφθηκαν την περίοδο 1996-1997, ενώ άλλα τρία νεότερης διαμόρφωσης της έκδοσης S70B Lot 1 Group 2.
ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΜΙΧΑΗΛ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Ωστόσο, το εν λόγω πρόγραμμα είχε ετοιμαστεί πριν από πέντε και πλέον χρόνια, όμως με τη γνωστή αιτιολογία της κρίσης, κανείς δεν είχε ασχοληθεί.
Η διαδικασία επανεκκίνησε το 2018, με αποτέλεσμα η προβλεπόμενη «Επιστολή Προσφοράς και Αποδοχής» (LOA: Letter of Offer and Acceptance) να υπογραφτεί τελικά τον Ιούλιο του 2020.Η γνωστοποίηση της DCSA αφορούσε και της δυο φάσεις του προγράμματος: Αρχικά, αυτό που υπογράφτηκε το 2020 και έχει ήδη ξεκινήσει, το οποίο αφορά συντήρηση, «condition analysis» και καθαρή «εν συνεχεία υποστήριξη» (FOS: Follow-on-Support). Ακολουθεί η επόμενη φάση που είναι ο εκσυγχρονισμός και η εν συνεχεία υποστήριξη.
Το πρόγραμμα αυτό που αποτελεί σύμβαση μεταξύ του αμερικανικού και του ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού (USN & ΠΝ) συμπεριλαμβάνει το σύνολο των δυο φάσεων και προμήθεια ανταλλακτικών. Ακολουθώντας τον ενεργό σύνδεσμο, μπορεί κανείς να διαβάσει λεπτομερώς τι περιλαμβάνει η σύμβαση υποστήριξης των S70B.
Σύμφωνα με πληροφορίες, μέρος του προγράμματος αυτού διακρατικής σύμβασης Ελλάδας-ΗΠΑ, άρα με ευθύνη του USN, υπό την επίβλεψη του κατασκευαστή (ΟΕΜ: Original Equipment manufacturer), έχει ήδη ενεργοποιηθεί. Από τη συμβασιοποίησή του μέχρι σήμερα, ένας σημαντικός αριθμός ελικοπτέρων έχει περάσει από ενδιάμεση και βαριά συντήρηση από ελληνική εταιρεία, μέσω της. Ταυτόχρονα το ΠΝ υπέγραψε την προμήθεια των τεσσάρων νέων MH-60R, και στη συνέχεια τριών ακόμα, το κόστος των οποίων υπολογίζεται, πάλι με βάση αντίστοιχη επίσημη ανακοίνωση της DSCA, σε 600 εκατομμύρια δολάρια.
Το ζητούμενο είναι, ότι από τη στιγμή που τα παλιά ελικόπτερα ενεργοποιούνταν εκ νέου στο σύνολό τους, ανακτώντας τις επιχειρησιακές τους δυνατότητες και μάλιστα αναβαθμισμένες όπως αναφέρεται στο σχετικό έγγραφο της DSCA, για ποιον λόγο η προμήθεια των MH-60R ή οποιουδήποτε άλλου ανθυποβρυχιακού ελικοπτέρου και μάλιστα σε μικρότερο αριθμό, δεν μπορούσε να μετατοπιστεί χρονικά, ώστε τα κονδύλια να είχαν διατεθεί στην κάλυψη άλλων επιχειρησιακών προτεραιοτήτων του Κλάδου.
Στρατιωτικές και βιομηχανικές πηγές όπου το DP έθεσε τον ανωτέρω προβληματισμό, απάντησαν ότι προτεραιότητα της FOS είναι η όσο το δυνατόν πιο άμεση επαναφορά του στόλου σε ικανοποιητική διαθεσιμότητα, με συνεχή υποστήριξη και στις εργασίες και σε ανταλλακτικά. Ο πρώτος στόχος φέρεται να έχει επιτευχθεί μέσω της εμπλοκής του ιδιωτικού φορέα, ο οποίος επελέγη από τον OEM, εκτελώντας εντολή του USN, μετά από αίτημα του χρήστη (ΠΝ) για ένα πιο ευέλικτο μοντέλο συντήρησης. Εξ ου και το αίτημα παροχής συνδρομής στις ΗΠΑ μέσω διακρατικής σύμβασης, έργο που ανέλαβε να διεκπεραιώσει το αμερικανικό Ναυτικό.
Οι ίδιες πληροφορίες αναφέρουν ότι στο ζήτημα της ροής των ανταλλακτικών παρουσιάζεται δυστοκία. Η αμερικανική πλευρά δηλώνει αναρμοδιότητα και απεκδύεται κάθε ευθύνης, ενώ απέφυγε να απαντήσει στο αυτονόητο ερώτημα του DP που ακολούθησε, «ποιος ευθύνεται».
Όσον αφορά την προμήθεια των ελικοπτέρων Romeo, μας υπενθυμίστηκε ότι ξεκίνησαν ως πρόγραμμα το 2015 το ποίο και υπογράφτηκε το 2020. Η επίσημη θέση είναι ότι παρουσιάστηκε ευκαιρία προμήθειας με μειωμένο κόστος λόγω των προγραμμάτων Ινδίας και Νότιας Κορέας, πέραν αυτών για το αμερικανικό Ναυτικό. Υπενθυμίζεται, ότι η Επιστολή Αποστολής Αιτήματος προς Επιστολή Προσφοράς και Αποδοχής (LOR for LOA) έφυγε για τις ΗΠΑ το 2019 και η σύμβαση υπογράφτηκε τον Ιούλιο του 2020.
Μέσα από αφιερώματα και αναλύσεις, το DP έχει επιχειρηματολογήσει ότι η προμήθεια νέων κορβετών και ο εκσυγχρονισμός των φρεγατών MEKO 200HN αποτελούσαν υψηλότερες προτεραιότητες. Ωστόσο, θα πρέπει να αναφερθεί ότι η «χαλαρές» διαδικασίες υλοποίησης των εξοπλιστικών τα τελευταία χρόνια, επέτρεπε σε κάθε υποψήφιο να προτείνει ό,τι αυτός θέλει.
Η εμπλοκή αμερικανικής υποψηφιότητας στην υπόθεση του εκσυγχρονισμού των MEKO και η απαίτηση διακρατικής συμφωνίας, οδήγησε σε συνομιλίες με το USN, όπου οι «χαλαρές» διαδικασίες απλώς απαγορεύονται. Αντικαταστάθηκαν από τις ανελαστικές προβλέψεις της αμερικανικής νομοθεσίας. Έτσι προέκυψαν συγκεκριμένες προδιαγραφές προς τιμολόγηση από κάθε υποψήφιο, αντί αυθαίρετων ποσών.
Ειδικά στην περίπτωση των MEKO 200HN όμως, έχει χαθεί πολύτιμος χρόνος. Η ένσταση του DP είναι ότι με τα χρήματα των τεσσάρων MH-60R θα μπορούσε να είχε «τρέξει» από τότε. Αντ’ αυτού, αρχικά παραγγέλθηκαν τέσσερα, τα οποία στη συνέχεια έγινα εφτά, για να γίνουν προσφάτως 10.
Ο αντίλογος – αιτιολόγηση που προβλήθηκε, δίνει έμφαση στα προβλήματα των ελικοπτέρων AB-212 και της επικείμενης μεγιστοποίησης της υποβρυχιακής απειλής από την Τουρκία, λόγω της σταδιακής ένταξης σε υπηρεσία των υποβρυχίων Type 214 (το πρώτο στο τέλος του τρέχοντος έτους). Αυτή η απειλή οδήγησε στην απόφαση, ώστε στο «πακέτο» της προμήθειας των MH-60R να περιληφθεί η υποστήριξη των παλιότερων S70B Aegean Hawk και των δύο εκδόσεων.
Με βάση δημοσιευμένα στοιχεία, η πρώτη σύμβαση FOS υπογράφηκε το 2020 και οι εργασίες μέσης συντήρησης συμβασιοποιήθηκαν μέσω της διακρατικής συμφωνίας με το USN και τον κατασκευαστή και εκτελούνται στην Ελλάδα υπό την επίβλεψή τους, αλλά και με την παρουσία αξιωματικού-συνδέσμου (liaison officer) του ΠΝ. Η Διοίκηση Ελικοπτέρων Ναυτικού δεν διέθετε το απαιτούμενο προσωπικό για να ολοκληρώσει αυτόνομα την υποστήριξη σε όλα τα ελικόπτερα, οπότε η καθημερινή συντήρηση έχει διατηρηθεί σε επίπεδο μονάδας και πλοίου και τα υπόλοιπα διεκπεραιώνονται μέσω της διακρατικής σύμβασης με τις ΗΠΑ.
Κατόπιν όλων αυτών και με δεδομένο ότι το Πολεμικό Ναυτικό έχει καθορίσει τον αριθμό των ανθυποβρυχιακών ελικοπτέρων που χρειάζεται για την κάλυψη των επιχειρησιακών αναγκών του σε 18 μονάδες, προκύπτουν τα παρακάτω εύλογα ερωτήματα:
Ερώτημα 1ο: Από τη στιγμή που μόλις οκτώ μονάδες επιφανείας του στόλου (ΜΕΚΟ 200ΗΝ και τέσσερις εκσυγχρονισμένες “S”), έχουν τη δυνατότητα να φιλοξενήσουν Aegean Hawk ή MH-60R, για ποιον λόγο δεν υπογράφηκε πρώτα η FOS προκειμένου να ενεργοποιηθούν εκ νέου όλα τα παλιά και σε δεύτερο χρόνο να ληφθεί απόφαση για την προμήθεια νέων;
Η απάντηση που δόθηκε στο DP ήταν πως υπογράφτηκαν μαζί, διότι ενώ η FOS ήταν έτοιμη προς υπογραφή από τις αρχές του 2020, καθυστερούσε αναιτιολόγητα. Επιπρόσθετα, για να γίνει εκσυγχρονισμός έπρεπε να προηγηθεί η συντήρηση και για να διαπιστωθεί και η πραγματική κατάσταση των υπό εκσυγχρονισμό ελικοπτέρων. Μια διαδικασία που επεφύλασσε «εκπλήξεις».
Οι δύο εκδόσεις του ελικοπτέρου φέρουν πολλά κοινά σημεία. Οι κινητήρες στο MH-60R είναι οι Τ700 GE-401C, ενώ στο UH-60M οι T700 GE-701D. Ίδιοι με αυτούς που φέρει το AH-64E Guardian και του AH-64D… Η προοπτική λειτουργίας γραμμής υποστήριξης σκάφους και κινητήρα στην Ελλάδα είναι εξόχως σημαντική και για τις Ένοπλες Δυνάμεις και για την ελληνική αμυντική βιομηχανία.
Ερώτημα 2ο: Από τη στιγμή που η Διοίκηση Ελικοπτέρων Ναυτικού δεν έχει επάρκεια τεχνικού προσωπικού για την υποστήριξη των 11 παλιών S70B Aegean Hawk, με αποτέλεσμα να χρειαστεί να απευθυνθεί στις ΗΠΑ και διά του USN στον ιδιωτικό τομέα για τις ανάγκες βαριάς συντήρησης των μέσων της, τι έκαναν τόσα χρόνια για να το αντιμετωπίσουν και πώς σκοπεύουν να το αντιμετωπίσουν στο μέλλον;
Στο ερώτημα αυτό μας επισημάνθηκε ότι οι συνεργασίες με ιδιωτικούς φορείς μπορούν να φέρουν γρήγορα αποτελέσματα, καθότι ο ιδιωτικός τομέας είναι πιο ευέλικτος σε θέματα εργατικού δυναμικού. Δημιουργούνται νέες θέσεις εργασίες και προωθείται το «self-sustainment». Από τη στιγμή που πρόκειται για διακρατικά προγράμματα, η επίβλεψη παραμένει στον κρατικό φορέα (USN για λογαριασμό των ΗΠΑ) που είναι υποχρεωμένος να επιβάλλει τις δικές τους αυστηρές διαδικασίες.
Απαιτείται όμως επιπρόσθετα, αλλαγή νοοτροπίας από τους εμπλεκόμενους (ιδιώτες – δημόσιο), πολύ στενή συνεργασία και αυστηρή πειθαρχία στις διαδικασίες και τα προβλεπόμενα της βιβλιογραφίας. Διά της ατόπου απαγωγής, το DP συμπεραίνει, ότι για μια ακόμη φορά η συνεργασία στην Ελλάδα έχει αποδειχθεί προβληματική.
Σε κάθε περίπτωση, εάν υπάρχουν προβλήματα στη συντήρηση θα πρέπει να αναφέρονται στους τελικούς ελέγχους αποδοχής που γίνονται από το Πολεμικό Ναυτικό και όχι μετά από μήνες, χωρίς στο μεταξύ να έχει ειδοποιηθεί το γραφείο προγράμματος (program office) που διατηρεί το αμερικανικό Ναυτικό που έχει την ευθύνη.
Ερώτημα 3ο: Από τη στιγμή που αποφασίστηκε η απόσυρση των ΑΒ 212ASW, γιατί εκτός από την εν συνεχεία υποστήριξη και μερική αναβάθμιση των S70B, δεν επιδιώχθηκε, πάλι σε συνεργασία με την Αεροπορία Στρατού, η ενσωμάτωση του πυραύλου SPIKE NLOS σε αυτά; Εξ όσων γνωρίζουμε ακόμη και οι αερομεταφερόμενοι AGM-119 Penguin Mk.2/Mk.3 Mod7 που μπορούν να φέρουν αυτά τα ελικόπτερα, είναι ένα αρκετά παλιό όπλο που πρόκειται να αποσυρθεί σύντομα από όσες δυνάμεις εξακολουθούν να το αξιοποιούν.
Η ακτίνα του Penguin αναφέρεται στα 55 χιλιόμετρα και είναι μεγαλύτερη από αυτή του SPIKE NLOS (32 χιλιόμετρα), ενώ και η πολεμική του κεφαλή είναι βαρύτερη (120 κιλά). Το βάρος του όμως (370 κιλά) είναι πέντε φορές μεγαλύτερο από αυτό του ισραηλινού πυραύλου (75 κιλά), πράγμα που σημαίνει ότι το S70B μπορεί να μεταφέρει μέχρι οκτώ κάνιστρα SPIKE NLOS.
Οπότε πάλι προκύπτει το ερώτημα, για ποια διακλαδικότητα και κάλυψη συνολικών αναγκών μέσω ευρύτερου σχεδιασμού μιλάμε στην Ελλάδα; Ωστόσο, ανακύπτει ένα ερώτημα του ποιος θα καταβάλλει το κόστος ολοκλήρωσης, ενώ ακόμα και σήμερα δεν έχουμε προμηθευθεί ακόμα τα SPIKE NLOS. Πόσο μάλλον προ ετών που συζητιόταν το πρόγραμμα.
Ερώτημα 4ο: Από την τιμή αγοράς των εφτά ΜΗ-60R (600 εκατομμύρια δολάρια), προκύπτει ότι το κόστος απόκτησης τριών ακόμη τέτοιων ελικοπτέρων θα κυμανθεί από 240 έως 260 εκατομμύρια δολάρια. Θα υπάρξει από την ελληνική πλευρά παράλληλο αίτημα προς τις ΗΠΑ για την προμήθεια και αντιπλοϊκών πυραύλων νέας γενιάς τύπου NSM; Εάν όχι, γιατί απαιτείται η δαπάνη εκατοντάδων εκατ. δολ. για την αγορά τριών ακόμη ανθυποβρυχιακών ελικοπτέρων, αν δεν επιχειρούν σε αποστειρωμένο από απειλές εχθρικών μαχητικών και MANPADS (φορητά αντιαεροπορικά) περιβάλλον;
Η αμερικανική πλευρά υποστηρίζει ότι το κόστος θα είναι χαμηλότερο, διότι η Ελλάδα εντάσσεται σε μεγάλη προμήθεια τριών χωρών, δεν κινείται μόνη της. Το κόστος ενσωμάτωσης και πιστοποίησης του εν λόγω όπλου έχει ήδη πληρώσει το ινδικό Ναυτικό σε συνεργασία με το USN για τα δικά τους MH-60R. Για την ακρίβεια τώρα ολοκληρώνεται η διαδικασία.
Εκτιμάται, ότι θα πρέπει να επιλεγεί προσεκτικά το timing υποβολής ενδεχόμενου αιτήματος, για να μην ανακύψει ζήτημα επιμερισμού του κόστους… Επίσης, με δεδομένο ότι το ελικόπτερο παίρνει πληθώρα όπλων πέραν αυτών που έχει ζητήσει η Ελλάδα, θα πρέπει να διευκρινιστεί εάν έχει υπάρξει πρόβλεψη για τη μελλοντική ενσωμάτωση νέων οπλικών συστημάτων.
Εάν αποκτηθούν οι NSM, το Πολεμικό Ναυτικό θα μπορεί να αξιοποιήσει επιχειρησιακά το MH-60R και ως πλατφόρμα stand-off όπλων εναντίον μεγάλων μονάδων επιφανείας, αλλά και εναντίον στόχων στο έδαφος του εχθρού! Ωστόσο, θα πρέπει να διευκρινιστεί ότι τα MH-60R φέρουν και αξιόπιστο σύστημα αυτοπροστασίας, που αυξάνει την επιβιωσιμότητά τους.
Eρώτημα 5ο: Τι γίνεται με τα ανταλλακτικά; Έχουν ξεκινήσει οι παραγγελίες κι αν όχι για ποιον λόγο καθυστερούν;
Eρώτημα 6ο: Έχει ζητηθεί από τον κατασκευαστή τι απαιτείται για τη διασύνδεση των ΜΗ60R με τις καινούργιες μονάδες του ΠΝ, ώστε να περιληφθούν ως απαιτήσεις στις νέες φρεγάτες, τις νέες κορβέτες και στην αναβάθμιση των φρεγατών ΜΕΚΟ;
