Η αναβάθμιση του ελληνικού Συστήματος Αεροπορικού Ελέγχου (ΣΑΕ) αποτελεί μια από τις πλέον κατεπείγουσες ανάγκες για τον ελληνικό αμυντικό σχεδιασμό και την ελληνική αποτροπή. Η κατακόρυφη αύξηση του είδους και της ποσότητας των απειλών από τις Τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις οφείλει να αποτελέσει έναυσμα για μια ριζική, καίρια και ουσιαστική αναβάθμιση του ΣΑΕ. Το ΣΑΕ της Πολεμικής Αεροπορίας (ΠΑ) συγκροτείται κυρίως από τις μονάδες χερσαίων ραντάρ (Σταθμοί Αναφοράς, Μοίρες Σταθμών Ελέγχου και Προειδοποίησης καθώς και τα Κέντρα Ελέγχου Περιοχής, πλέον αναφέρονται ως ΑΚΕ, Αεροπορικά Κέντρα Ελέγχου).
Αδιαμφισβήτητη αιχμή του δόρατος του ελληνικού ΣΑΕ η 380 Μοίρα Αεροφερόμενου Συστήματος Έγκαιρης Προειδοποίησης & Ελέγχου «ΟΥΡΑΝΟΣ» που επιχειρεί με τα EMB-145H AEW&C. Αναλυτικό αφιέρωμα μπορείτε να διαβάσετε εδώ
Ο ρόλος και η αποστολή των ελληνικών EMB-145H AEW&C της 380 Μοίρα «ΟΥΡΑΝΟΣ» είναι κάτι παραπάνω από νευραλγική και στρατηγική. Όχι μόνον για τις αποστολές της ΠΑ αλλά συνολικά για τις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις.
Στις 30 Ιουνίου του τρέχοντος έτους δημοσιεύσαμε μια είδηση με ελληνική σημασία. Η Σουηδική Saab ανακοίνωσε επισήμως τη σύναψη συμφωνίας με τη Σουηδική Αεροπορία με αντικείμενο την απόκτηση των κορυφαίων ιπτάμενων ραντάρ έγκαιρης προειδοποίησης και ελέγχου GlobalEye. Το κόστος ανέρχεται σε 682 εκατομμύρια ευρώ για δύο GlobalEye συμπεριλαμβανομένου πακέτου τεχνικής υποστήριξης.
Νωρίτερα στις 3 Ιουνίου η σουηδική Saab πραγματοποίησε μια εξαιρετική παρουσίαση του GlobalEye στο Γενικό Επιτελείο Αεροπορίας καθώς και το ΓΕΕΘΑ.
Τα ΑΣΕΠΕ για τη ΠΑ είναι πραγματικά πολύτιμες πλατφόρμες. Μπορούν να λειτουργήσουν ως κέντρα επιχειρήσεων καθοδηγώντας COMAO έως πλατφόρμες στοχοποίησης και ηλεκτρονικού πολέμου (ΕLINT/SIGINT). Αποτελούν τη καρδιά του ΣΑΕ και μέσω Link-16 μπορούν να δίνουν εικόνα σε στρατηγεία, σήμερα με Link-11B και μελλοντικά με Link-16, και άλλα αεροσκάφη, δημιουργώντας πλήρη και σαφή εικόνα της τακτικής κατάστασης.
Η επιχειρησιακή αξία των συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης είναι δεδομένη, καθώς, σε περίπτωση ελληνοτουρκικού πολέμου, όλες οι επίγειες εγκαταστάσεις έγκαιρης προειδοποίησης (ραντάρ), τόσο στην ελληνική όσο και στην τουρκική επικράτεια, αναμένεται να αποτελέσουν πρωταρχικούς στόχους, είτε αεροπορικών βομβαρδισμών είτε επίγειων καταδρομών. Αυτός είναι και ένας από τους λόγους που Ελλάδα και Τουρκία έχουν επενδύσει στην απόκτηση αεροσκαφών έγκαιρης προειδοποίησης.
GlobalEye για τη Πολεμική Αεροπορία: Ένας πραγματικός πολλαπλασιαστής ισχύος
Τα GlobalEye βασίζονται στο αεροσκάφος Global-6000 της Bombardier, μπορούν να παραμείνει στον αέρα για πάνω από 11 ώρες συνεχόμενα και σε μέγιστο υψόμετρο 35.000 ποδών.
Καρδιά του GlobalEye είναι το ραντάρ EriEye ER (Extended Range), εξέλιξη του EriEye. Το GlobalEye μπορεί να εντοπίσει στόχους στον αέρα, τη θάλασσα και το έδαφος. Είναι η απάντηση της Saab στην ανάγκη για ένα αεροσκάφος πολλαπλού ρόλου με έμφαση στην έγκαιρη προειδοποίηση και τον εντοπισμό στόχων παντού και πάντα. Ενσωματώνει ραντάρ τεχνολογίας AESA, το οποίο λειτουργεί στην ζώνη συχνοτήτων S και είναι τεχνολογίας στοιχείων νιτριδίου του γαλλίου (GaN). Η εμβέλεια αποκάλυψης στόχων επιπέδου F-16 είναι πάνω από τα 450 χιλιόμετρα. Παράλληλα, διατηρεί την ικανότητα να έχει εικόνα επιφανείας εντοπίζοντας ακόμα και μικρές λέμβους στην επιφάνεια της θάλασσας. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι το GlobalEye λειτουργεί με κάλυψη 360ο.
Επιπλέον, το GlobalEye λειτουργεί και ως σύστημα ηλεκτρονικού πολέμου ενώ μπορεί να φέρει και όπλα προσβολής στόχων επιφανείας όπως τα βλήματα RBS-15. Εκτός από ιπτάμενο ραντάρ, το GlobalEye λειτουργεί και ως αεροσκάφος ναυτικής συνεργασίας. Το αεροσκάφος μπορεί να επιχειρεί για 11 ώρες πετώντας στα 35.000 πόδια και δύναται να εντοπίζει στόχους που πετούν χαμηλά στα 200 πόδια σε απόσταση 458 χιλιομέτρων ή 247 ναυτικών μιλίων (η επίδοση προέρχεται από δοκιμή της Saab και μαχητικό αεροσκάφος JAS-39 Gripen). Αξίζει να τονιστεί πως έχει την ικανότητα να απογειώνεται και προσγειώνεται σε αεροδρόμιο με διαδρόμους μικρότερους των 2.000 μέτρων. Επίσης, το GlobalEye λειτουργεί και ως σύστημα που προσφέρει πληροφορίες για χερσαίες μετακινήσεις δυνάμεων.
Ως φερόμενα σε ιπτάμενες πλατφόρμες αμφότερα το Erieye και GlobalEye έχουν τη δυνατότητα σάρωσης μιας συγκεκριμένης περιοχής ή ενός σημείου υπό διαφορετικές γωνίες και διοπτεύσεις. Επίσης, ως συστήματα παρέχουν τη δυνατότητα εντοπισμού στόχων σε διαφορετικές αποστάσεις μέσω της αυξομείωσης της ισχύος εκπομπής τους και της διαφοροποίησης της συχνότητας του εκπεμπόμενου σήματος. Όλα αυτά σε συνδυασμό με το ότι το F-35, όπως και κάθε σχεδίαση χαμηλής παρατηρησιμότητας (Stealth), παρουσιάζουν μεγαλύτερο ηλεκτρομαγνητικό ίχνος πλευρικά και στο τόξο των 180 μοιρών πίσω από το αεροσκάφος σε σχέση με τη μετωπική τους επιφάνεια, καθιστούν τα ιπτάμενα ραντάρ πραγματικό πολλαπλασιαστή ισχύος όχι μόνο για τη ΠΑ αλλά γενικά για τις Ένοπλες Δυνάμεις.
Το GlobalEye λειτουργεί και ως σύστημα ηλεκτρονικού πολέμου, ικανό αντίδοτο στο τουρκικό πρόγραμμα προμήθειας τεσσάρων αεροσκαφών ηλεκτρονικών παρεμβολών, το οποίο βρίσκεται σε εξέλιξη. Συγκεκριμένα, στις 9 Αυγούστου του 2018, η Προεδρία Αμυντικής Βιομηχανίας της Τουρκίας (SSB) υπέγραψε συμβόλαιο με την Aselsan για την υλοποίηση του προγράμματος Hava SOJ. Τα αεροσκάφη του προγράμματος Hava SOJ θα μπορούν να εντοπίζουν και να αναγνωρίζουν τα εχθρικά ραντάρ (επίγεια, εναέρια, αντιαεροπορικών συστημάτων) και τα συστήματα επικοινωνιών, να εντοπίζουν τη θέση τους και στη συνέχεια να τα παρεμβάλλουν με στόχο να τα αδρανοποιούν.
Το GlobalEye εκτός από ιπτάμενο ραντάρ είναι και αεροσκάφος ναυτικής συνεργασίας. Πρόκειται κυριολεκτικά για ένα πολυεργαλείο. Θα σας παραθέσουμε ακολούθως το εξής πολύ ενδιαφέρον στοιχείο που αποδεικνύει έπειτα από δοκιμές της SAAB την τεχνολογική δυνατότητα του GlobalEye στον εντοπισμό εναέριων στόχων έπειτα από αξιολόγηση της σουηδικής εταιρείας.
Το αεροσκάφος μπορεί να επιχειρεί για 11 ώρες πετώντας στα 35000 πόδια και δύναται να εντοπίζει στόχους που πετούν χαμηλά στα 200 πόδια σε απόσταση 458 χιλιομέτρων ή 247 ναυτικών μιλίων (η δοκιμή πραγματοποιήθηκε με Gripen).
Αντίστοιχα, ένα σύγχρονο ραντάρ της SAAB εγκαταστημένο επί εδάφους σε υψόμετρο 2800 ποδών μπορεί να εντοπίζει τον ίδιο στόχο στα 152 χιλιόμετρα ή στα 82 ναυτικά μίλια. Επιπροσθέτως, αξίζει να τονιστεί πως έχει την ικανότητα να απογειώνεται και προσγειώνεται σε αεροδρόμιο με διαδρόμους μικρότερους των 2000 μέτρων.
Το GlobalEye εκτός από ιπτάμενο ραντάρ λειτουργεί και ως σύστημα που προσφέρει πληροφορίες για χερσαίες μετακινήσεις δυνάμεων και σύνθεση εικόνας επιφανείας (διαθέτει συστήματα Automatic Identification System (AIS), Electro-Optical System (EOS) και Inverse Synthetic Aperture Radar – ISAR. Πρόκειται για το ραντάρ Seaspray 7500E το οποίο φέρεται στο κάτω μέρος της ατράκτου του GlobalEye.
Tα GlobalEye έχουν αποκτηθεί από την Αεροπορία των ΗΑΕ. Το αρχικό συμβόλαιο, ύψους $ 1,27 δισεκατομμυρίων, για την απόκτηση τριών GlobalEye υπογράφηκε το Νοέμβριο του 2015, ενώ τον Ιανουάριο του 2021 ενεργοποιήθηκε το δικαίωμα προαίρεσης για άλλα δύο αεροσκάφη, με συνολικό κόστος $ 1 δισεκατομμύριο.
Εκσυγχρονίζονται τα ελληνικά ΑΣΕΠΕ στο επίπεδο του GlobalEye;
Η απάντηση είναι σύνθετη και είναι συνάρτηση πλειάδας τεχνικών δυσκολιών που δείχνουν πως ο εκσυγχρονισμός σε επίπεδο GlobalEye είναι μια αδύνατη επιλογή από τεχνικής άποψης. Και αυτό γιατί υπάρχει πρόβλημα με την έλλειψη ηλεκτρικής ισχύος (ηλεκτρικό φορτίο) ώστε να καλυφτούν οι ανάγκες των αισθητήρων/ ραντάρ του GlobalEye.
Αυτό όμως δεν συνεπάγεται πως ο εκσυγχρονισμός των ελληνικών ΑΣΕΠΕ είναι μια ασύμφορη ή κακή επιλογή. Κάθε άλλο. Ο εκσυγχρονισμός των ελληνικών ΑΣΕΠΕ της 380 Μοίρας «Ουρανός» θα αύξανε κατακόρυφα τις δυνατότητες των ιπτάμενων ραντάρ της ΠΑ στους εξής άξονες:
Βελτίωση του ραντάρ του αεροσκάφους με 30% μεγαλύτερη εμβέλεια αποκάλυψης στόχων, εντοπισμό στόχων επιφανείας όπως μικρές λέμβους και φυσικά εύρεση στόχων χαμηλού ηλεκτρομαγνητικού ίχνους (RCS). Ήδη το ραντάρ του αεροσκάφους προσφέρει πολλά δίνοντας εικόνα στα πλοία του ΠΝ με Link 11.
Το EriEye (ραντάρ PS-890) επιτυγχάνει μέγιστο βεληνεκές 450 χιλιόμετρα πάνω από ξηρά ή θάλασσα ή 350 χιλιόμετρα εάν ο στόχος έχει της διαστάσεις μαχητικού αεροσκάφους.
Επίσης, στο πακέτο εκσυγχρονισμού των ελληνικών ΑΣΕΠΕ συμπεριλαμβάνεται το τακτικό σύστημα αποστολής καθώς και η βελτίωση της επιβιωσιμότητας των αεροσκαφών με τη προσθήκη εξωτερικών pod με παρεμβολείς στα πλαίσια αναβάθμισης των ικανοτήτων ηλεκτρονικού πολέμου των αεροσκαφών.
Tην ίδια στιγμή αντί της συζητούμενης προμήθειας των αμφιλεγόμενων MQ-9B SeaGuardian ύψους 400 εκατομμυρίων δολαρίων για μόλις 3 Μη Επανδρωμένα Αεροσκάφη η ελληνική κυβέρνηση θα μπορούσε να είχε προχωρήσει σε πλήρη εκσυγχρονισμό των ελληνικών ΑΣΕΠΕ ή δυνητικά να είχε προμηθευτεί τα GlobalEye με ένα πρόγραμμα ανταλλαγής των υφιστάμενων ελληνικών αεροσκαφών.
Η ΠΑ πρέπει να εξετάσει το ενδεχόμενο μεταπώλησης των Erieye στη SAAB και ακολούθως την απόκτηση GlobalEye ή ιδανικά τις μίξης ενός στόλου με εκσυγχρονισμένα ελληνικά Erieye και παράλληλα δύο νέα GlobalEye.
