Καλά φυλαγμένο και μακριά από αδιάκριτα βλέμματα, παραμένει το μαρτυρικό υλικό που εξασφάλισε η κυπριακή Βουλή για την τραγωδία του 1974, κατόπιν κοινοβουλευτικών διεργασιών συνολικής διάρκειας 488 ωρών μεταξύ των ετών 1999 και 2011.
Όπως προκύπτει από στοιχεία που παρουσιάζει ο «Φιλελεύθερος» και ο συνάδελφος Φάνης Μακρίδης στο παρόν δημοσίευμα, η κυπριακή Πολιτεία δεν δίνει πρόσβαση ούτε στη Βουλή των Ελλήνων. Κι αυτό παρά τη συμφωνία μεταξύ των δύο κοινοβουλευτικών σωμάτων κατά το 2016 (επισφραγίστηκε το 2018 με υπογραφή πρωτοκόλλου συνεργασίας).
Το θέμα έθεσε ο Πρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων, Κωνσταντίνος Τασούλας, στις 21 του περασμένου Ιουλίου (2022). Ζήτησε από την ομόλογό του Αννίτα Δημητρίου, όπως η Βουλή των Αντιπροσώπων εκπληρώσει τη συμβατική υποχρέωσή της και δώσει πρόσβαση στο συγκεντρωθέν μαρτυρικό υλικό εφόσον αυτό έχει αποχαρακτηρισθεί, έστω για ερευνητικούς σκοπούς, όπως έπραξε και η ελληνική Πολιτεία στη βάση πρωτοκόλλου που υπογράφηκε.
Στην ουσία, η «καυτή πατάτα» με το άνοιγμα του φακέλου της Κύπρου από τη Βουλή των Αντιπροσώπων, κληροδοτήθηκε από τον πρώην Πρόεδρο της Βουλής των Αντιπροσώπων, Δημήτρη Συλλούρη. Ο Κωνσταντίνος Τασούλας είχε αποστείλει προ διετίας επιστολή -ημερομηνίας 30 Ιουλίου του 2020- και προς τον Συλλούρη. Το αίτημα ήταν πανομοιότυπο, χωρίς αυτό να ικανοποιηθεί.
Αξιωματούχοι που έχουν γνώση για την όλη υπόθεση και με τους οποίους μίλησε ο «Φ», αναφέρουν πως από πλευράς κυπριακής Βουλής έχει προβληθεί ως λόγος για την αδυναμία ανταπόκρισης στο ελλαδικό αίτημα, ζητήματα που αφορούν τις μαρτυρίες των 155 προσώπων που κατέθεσαν.
Μας αναφέρθηκε χαρακτηριστικά: «Οι βουλευτές στην προσπάθειά τους να υποβοηθήσουν το έργο των μαρτύρων, τους είχαν αναφέρει σε αρκετές περιπτώσεις ότι τα όσα θα καταθέσουν, δεν θα δημοσιοποιηθούν. Η δέσμευση των βουλευτών έχει καταγραφεί στα πρακτικά των συνεδριάσεων σε αρκετές περιπτώσεις. Αυτή τη στιγμή αν δοθεί υλικό στην Βουλή των Ελλήνων, έστω και για σκοπούς μελέτης, πολύ πιθανόν να υπάρξουν περιπέτειες. Κάποιοι από τους 155 ή πιθανόν συγγενείς προσώπων που κατέθεσαν αλλά δεν είναι εν ζωή, να λάβουν νομικά μέτρα».
Όπως γίνεται αντιληπτό, η θέση αυτή δεν μπορεί να επαληθευτεί, από τη στιγμή που το έργο της κοινοβουλευτικής επιτροπής η οποία επεξεργάστηκε μαρτυρικό υλικό για τα αίτια της τραγωδίας του 1974, δεν είναι προσβάσιμο για το κοινό.
Θέσαμε όλα τα πιο πάνω υπ’ όψιν της Πρόεδρου της Βουλής Αννίτας Δημητρίου. Ανέφερε πως έχει γνώση του ζητήματος, αλλά δεν θέλησε να επεκταθεί. Πρόσθεσε ότι το χειρίζεται προσωπικά και παρέπεμψε στην εποικοδομητική της συνεργασία με τον κ. Τασούλα. Πάντως, η κ. Δημητρίου και σε πρόσφατες δημόσιες τοποθετήσεις της, είχε δώσει το στίγμα των καλών σχέσεων με τη Βουλή των Ελλήνων. Είχε κάνει λόγο για συνεννοήσεις με τον κ. Τασούλα προκειμένου να διασφαλίσει ότι θα συνεχίσουν να εκδίδονται οι τόμοι με τις μαρτυρίες που έλαβε η Βουλή των Ελλήνων σε σχέση με την τραγωδία της Κύπρου (1986 – 88) με την αυθεντική μορφή των πρακτικών. Ως γνωστόν, το εγχείρημα είχε μείνει στάσιμο από το Σεπτέμβριο του 2019, μετά την έκδοση του 8ου τόμου. Σύντομα θα δημοσιοποιηθούν δυο τόμοι (9ος και 10ος).
Πάντως, προβληματίζει το γεγονός ότι το άνοιγμα του φακέλου της Κύπρου και δη η αποκάλυψη του ερευνητικού έργου της Βουλής των Αντιπροσώπων, δεν έχει υλοποιηθεί. Για πρώτη φορά η κυπριακή Βουλή συζήτησε την ανάγκη προκειμένου να διεξάγει έρευνα για τα αίτια που οδήγησαν στην εισβολή, το 1982. Επτά έτη αργότερα και συγκεκριμένα στις 30/1/1989 αποφάσισε τη σύσταση Εξεταστικής Επιτροπής για το Φάκελο της Κύπρου με συγκεκριμένους όρους εντολής. Η επιτροπή λειτούργησε σε τρεις χρονικές περιόδους: 2/4/1999 – 16/4/2001 (Τ. Χατζηδημητρίου-πρόεδρος, Αρ. Γεωργίου, Σ. Χάσικος/Ε. Μουσιούττας, Ν. Κλεάνθους, Ανδρούλλα Βασιλείου-μέλη), 1/6/2001 – 10/4/2006 (Δ. Θεοδώρου-πρόεδρος, Αρ. Γεωργίου, Ε. Θεοχάρους, Ζαχ. Κουλίας- μέλη) και 8/6/2006 – 31/12/2010 (Μ. Σιζόπουλος-πρόεδρος, Αρ. Γεωργίου, Γ. Γεωργίου, Ζ. Κουλία- μέλη).
Μετά από συζητήσεις για το αν θα συντασσόταν πόρισμα (έντονες διαφωνίες από πλευράς ΔΗΣΥ, Δεκέμβριο 2010), εντούτοις αυτό παραδόθηκε στον τότε Πρόεδρο της Δημοκρατίας Δημήτρη Χριστόφια στις 14/4/2011. Παρά τις υποσχέσεις ότι ο φάκελος της Κύπρου θα άνοιγε και θα διαφώτιζε τον λαό, εντούτοις κάτι τέτοιο δεν έγινε μέχρι τώρα.
- Οι επιστολές Τασούλα σε Συλλούρη και Δημητρίου
Στην τελευταία επιστολή του ημερομηνίας 21/7/2022 προς την κ. Αννίτα Δημητρίου ο Πρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων Κωνσταντίνος Τασούλας, σημειώνει ανάμεσα σ’ άλλα: «Επωφελούμαι της ευκαιρίας για να επαναφέρω το από 30/7/2020 αίτημα προς τον προκάτοχό σας για την παροχή δικαιώματος στη Βουλή των Ελλήνων για πρόσβαση στο υλικό που έχει συγκεντρωθεί και χρησιμοποιηθεί από την Κοινοβουλευτική Επιτροπή της Βουλής των Αντιπροσώπων της Κύπρου, για τη σύνταξη του πορίσματός της, καθώς και στο διαβαθμισμένο υλικό, εφόσον αυτό έχει αποχαρακτηριστεί με βάση το παράρτημα Β’ του μεταξύ μας πρωτοκόλλου συνεργασίας που υπεγράφη στις 24/5/2018. Η Βουλή των Ελλήνων την αντίστοιχη υποχρέωση αποστολής όλου του διαθέσιμου υλικού που περιέχει τις μαρτυρικές καταθέσεις Του Φακέλου της Κύπρου (11 σφραγισμένα κιβώτια) την έχει εκπληρώσει από τις 14/7/2017».
Είχε προηγηθεί ανάλογο αίτημα του κ. Τασούλα. Στις 30 Ιουλίου του 2020, έστειλε επιστολή στον Δημήτρη Συλλούρη. Αφού πρώτα αναφερόταν στο γεγονός ότι από ελλαδικής πλευράς τηρήθηκαν τα συμφωνηθέντα, έγραφε: «Αναμένω, με ιδιαίτερο ενδιαφέρον, από την Κοινοβουλευτική Επιτροπή της Βουλής των Αντιπροσώπων, την παροχή προσβάσεως της Βουλής των Ελλήνων στο υλικό που έχει συγκεντρωθεί και χρησιμοποιηθεί καθώς και στο διαβαθμισμένο σχετικό υλικό, εφόσον αυτό αποχαρακτηρισθεί, με βάση το Πρωτόκολλο Συνεργασίας (Παράρτημα Β’), που έχουμε υπογράψει».
