Του ΛΑΖΑΡΟΥ ΚΑΜΠΟΥΡΙΔΗ*, Αντιστράτηγου ε.α.
Φαίνεται ότι η Σύνοδος Κορυφής του ΝΑΤΟ στα τέλη του Ιουνίου έπαιξε ρόλο στη μείωση της έντασης και της τουρκικής επιθετικής ρητορικής εναντίον της Χώρας μας με κύριο αφήγημα της Άγκυρας το καθεστώς της αποστρατιωτικοποίησης νησιών του ανατολικού Αιγαίου.
Καταλυτικό ρόλο φαίνεται ότι έπαιξε η παρέμβαση του Αμερικανού Προέδρου στη συνάντησή του με τον Τούρκο Πρόεδρο, στην οποία ζητήθηκε μείωση της έντασης στο Αιγαίο έχοντας αποσπάσει ο τελευταίος και προφορική υποστήριξη για το θέμα της προμήθειας – αναβάθμισης των αεροσκαφών F-16.
Το τελευταίο διάστημα και κυρίως με αφορμή την αναγγελία για έξοδο και δραστηριοποίηση του τουρκικού πλωτού γεωτρύπανου Abdulhamid Han στην ανατολική Μεσόγειο, αρχίζει να αλλάζει το τοπίο αφού διακρίνεται μία αναθέρμανση στοιχείων του τουρκικού αναθεωρητισμού.
Τούρκοι αναλυτές αλλά και πολιτικοί παράγοντες παρουσιάζουν περισσότερο από κάθε άλλη φορά την Τουρκία ως θύμα – στόχο των ΗΠΑ – Ελλάδας ενώ ταυτόχρονα ο Τούρκος Υπουργός Εθνικής Άμυνας Η. Akar, προβαίνει σε ασυνήθιστες δηλώσεις παρουσιάζοντας ως επιθετική πλευρά τη Χώρα μας, καλλιεργώντας έδαφος προβοκάτσιας ή προληπτικού πλήγματος εναντίον της Ελλάδας.
Το νέο τοπίο κλιμάκωσης της έντασης στα ελληνοτουρκικά, επηρεάζεται από εσωτερικούς αλλά και εξωτερικούς – επιχειρησιακούς παράγοντες. Αναλυτικότερα:
- Εσωτερικοί παράγοντες:
Οι εκλογές του 2023 στη γειτονική χώρα αποτελούν σημαντικό παράγοντα που επηρεάζει τη στάση τις Άγκυρας στα ελληνοτουρκικά. Το πλαίσιο των εσωτερικών πολιτικών συσχετισμών με το οποίο η Τουρκία οδηγείται σε εκλογές, επηρεάζει αρνητικά και τις σχέσεις με τη Χώρα μας, αφού ο Τούρκος Πρόεδρος αναζητά τη «βαλβίδα» που θα εκτονώσει την κοινωνική δυσφορία – ασφυξία αλλά και την επιλογή η οποία θα αρχίσει να οδηγεί ανοδικά τα ποσοστά της κυβερνητικής Συμμαχίας καθώς μειώνεται ο χρόνος προς τις εκλογές.
Ως στοιχεία διαμόρφωσης αυτού του πλαισίου αποτελούν τα χαμηλά ποσοστά της κυβερνητικής Συμμαχίας ΑΚΡ (Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης) – ΜΗΡ (Κόμμα Εθνικιστικής Δράσης), η ανάγκη διατήρησης ακραίου πολιτικού λόγου προς εκμετάλλευση της εθνικιστικής δεξαμενής ψηφοφόρων, ο χειρισμός του διογκούμενου ευαίσθητου θέματος των προσφύγων (κυρίως Σύριων) στην τουρκική επικράτεια, η ανάγκη συνεργασίας σε ακραίες επιλογές με το εθνικιστικό Κόμμα ΜΗΡ, η ακραία στάση στο Κουρδικό κλπ.
Επίσης ένας άλλος σημαντικός παράγοντας που πιέζει και χρονικά την τουρκική κυβέρνηση σε επιλογές που επηρεάζουν και τα ελληνοτουρκικά, είναι το γεγονός ότι το 2023 αποτελεί έτος συμπλήρωσης 100 ετών από ιδρύσεως της Τουρκικής Δημοκρατίας, που ως γνωστό ο Τούρκος Πρόεδρος θέλει να συνδέσει το όνομά του με επίτευξη στόχων νεοοθωμανικού συμβολισμού.
Μεταξύ των άλλων περιλαμβάνονται και θέματα κατοχής και διατήρησης εδαφών γειτονικών χωρών αλλά και ελέγχου θαλάσσιων περιοχών στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο (Δόγμα Γαλάζιας Πατρίδας).
- Εξωτερικοί – επιχειρησιακοί παράγοντες:
Το διεθνές αρνητικό κλίμα για νέα τουρκική επιχείρηση στη Συρία.
Η στρατιωτική παρουσία και διατήρηση – έλεγχος περιοχών στο Ιράκ και στη Συρία με ταυτόχρονη δέσμευση μεγάλου αριθμού χερσαίων στρατιωτικών δυνάμεων πέρα από τα ελληνοτουρκικά σύνορα – Αιγαίο.
Η ανησυχία της Άγκυρας για τους εξοπλισμούς των Ενόπλων Δυνάμεων της Χώρας μας και η προσπάθεια κάλυψης του κενού στο ισοζύγιο της αεροπορικής ισχύος με την Ελλάδα.
Το θέμα της προμήθειας – αναβάθμισης των αεροσκαφών F-16 η οποία δεν φαίνεται να εξελίσσεται σύμφωνα με τους τουρκικούς υπολογισμούς.
- Κλιμάκωση της ρητορικής το τελευταίο διάστημα
Αξιοσημείωτο γεγονός το οποίο προκαλεί ερωτηματικά και προβληματισμό για την εξέλιξη του «θερμού κλίματος» στα εθνικά μας θέματα, είναι η ασυνήθιστη ρητορική από Τούρκους κυβερνητικούς αξιωματούχους, πολιτικούς αλλά και αναλυτές – διαμορφωτές της κοινής γνώμης στη γειτονική χώρα, αφού για πρώτη φορά μιλάνε για περικύκλωση της Τουρκίας από Ελλάδα-ΗΠΑ καθώς και το δικαίωμα της αυτοάμυνας έναντι της «επιθετικής Ελλάδας».
Μάλιστα, Τούρκοι σχολιαστές αναφέρθηκαν τελευταία και στο δικαίωμα της Τουρκίας να καταλάβει οποιοδήποτε από τα «παράνομα» στρατιωτικοποιημένα νησιά σε περίπτωση που έστω και ένα βλήμα βληθεί από ελληνικό νησιωτικό έδαφος εναντίον της τουρκικής επικράτειας, δίνοντας το στίγμα μιας πιθανής τουρκικής προβοκάτσιας εναντίον της Χώρας μας.
Επίσης, ειδικό ενδιαφέρον προκαλεί και το γεγονός της στρατιωτικοποίησης της επιθετικής ρητορικής εναντίον της Χώρας μας, αφού πολλές ακραίες και εμπρηστικές δηλώσεις προέρχονται από τον Υπουργό Εθνικής Άμυνας της Τουρκίας Η. Αkar, ακόμη και σε θέματα που δεν αφορούν θέματα Ενόπλων Δυνάμεων και Άμυνας.
Την 23 Ιουλίου 2022, ο Τούρκος Υπουργός Εθνικής Άμυνας με δηλώσεις του επέκρινε την παύση της λειτουργίας Μειονοτικών Σχολείων στην Ελληνική Θράκη, τονίζοντας χαρακτηριστικά ότι, όπως μέχρι τώρα έτσι και στο μέλλον η Τουρκία δεν θα αφήσει αναπάντητες στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων αλλά και στο πεδίο τις άδικες και παράνομες ενέργειες της Ελλάδας.
Λίγες ημέρες αργότερα (01 Αυγούστου 2022) ο ίδιος, κατηγόρησε την Ελλάδα για επεκτατισμό επαναφέροντας και πάλι το θέμα της αποστρατιωτικοποίησης 16 νησιών του Αιγαίου και αμφισβητώντας την ελληνική κυριαρχία, ενώ αναφερόμενος στις αμυντικές δαπάνες της Χώρας μας παρουσίασε ως επιθετική την ελληνική πλευρά, επισημαίνοντας χαρακτηριστικά ότι, η Ελλάδα κάτι σκαρώνει σε βάρος της Τουρκίας προβάλλοντας ταυτόχρονα τον ισχυρισμό ότι, η Άγκυρα έχει δικαίωμα αυτοάμυνας στο Αιγαίο.
- Η προβοκάτσια ως τουρκική επιλογή:
Το ερώτημα που προκύπτει από τα παραπάνω είναι, εάν ο Τούρκος Υπουργός Εθνικής Άμυνας δίνει το στίγμα ενός προληπτικού χτυπήματος εναντίον της Χώρας μας ή προετοιμάζει το έδαφος για μία προβοκάτσια όπου η Ελλάδα θα παρουσιάζεται ως η επιτιθέμενη πλευρά και η Άγκυρα ως το θύμα που δικαιούται να αντιδράσει στο πλαίσιο της αυτοάμυνας.
Η Τουρκία έχει λόγο να σχεδιάσει μία ενέργεια προβοκάτσιας, αφού μόνο έτσι θα αντιστρέψει το κλίμα και θα πάρει με το μέρος της την πλευρά της Δύσης, η οποία ιδιαίτερα μετά τις εξελίξεις στην Ουκρανία εμφανίζεται περισσότερο ευαισθητοποιημένη σε θέματα ανάληψης στρατιωτικών επιχειρήσεων – εισβολής μιας χώρας εναντίον της εδαφικής επικράτειας άλλης χώρας.
Το διεθνές κλίμα δεν ευνοεί την Άγκυρα για ανάληψη στρατιωτικών επιθετικών επιχειρήσεων εναντίον της Χώρας μας χωρίς την κατάλληλη δικαιολογία. Μία προβοκατόρικη ενέργεια πραγματοποίησης βολών προς την τουρκική επικράτεια από ελληνικό νησιωτικό έδαφος του οποίου την αποστρατιωτικοποίηση απαιτεί η Τουρκία, θα παρείχε στην Άγκυρα την κατάλληλη «νομιμοποίηση» στο θέμα της αυτοάμυνας την οποία επικαλέστηκε ο Τούρκος Υπουργός Άμυνας.
Αυτό απαιτεί τη δημιουργία κατάλληλου κλίματος έντασης το οποίο ήδη καλλιεργείται σε όλο το εύρος του τουρκικού αναθεωρητισμού (Θράκη-Αιγαίο-Ανατολική Μεσόγειος-Κύπρος) είτε με ακραία ρητορική, είτε με τις τουρκικές παραβιάσεις στο Αιγαίο, είτε με την αναμενόμενη έξοδο του πλωτού γεωτρύπανου Abdulhamid Han.
Ως γνωστό, η προβοκάτσια αποτελεί διαχρονικά προσφιλή μέθοδο των Τούρκων, με σκοπό να δικαιολογείται η επιθετική τους στάση η οποία εμφανίζεται στην κοινή γνώμη ως άμυνα.
Ως πρόσφατα παραδείγματα αναφέρονται, η διαρροή διαλόγου Τούρκων αξιωματούχων για πραγματοποίηση βολών με ρουκέτες από τη συριακή επικράτεια με σκοπό να δικαιολογηθεί ανάληψη τουρκικών στρατιωτικών επιχειρήσεων εναντίον της Συρίας (Μάρτιος 2014) αλλά και η δολοφονία 2 Τούρκων αστυνομικών τον Αύγουστο του 2015 στο Ceylanpιnar (ΝΑ Τουρκία) όπου ενοχοποιήθηκε το ΡΚΚ και ανακοινώθηκε η παύση της εκεχειρίας με την οργάνωση, με αποτέλεσμα η Τουρκία να οδηγηθεί σύμφωνα με τον σχεδιασμό του Erdoğan εκ νέου σε εκλογές σε διάστημα μόλις 5 μηνών (Νοέμβριος 2015) όπου το κυβερνόν Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) ανέβασε τα ποσοστά του εις βάρος του φιλοκουρδικού ΗDP (Δημοκρατικό Κόμμα των Λαών).
- Συμπεράσματα:
Η Τουρκία πιθανόν θα αποφύγει την επιλογή του προληπτικού πλήγματος εναντίον της Χώρας μας αφού αυτή αποτελεί πολύ επιθετική ενέργεια, κάτι το οποίο δεν μπορεί να δικαιολογήσει η τουρκική πλευρά στη Δύση. Η Άγκυρα στην παρούσα διεθνή συγκυρία δεν θα επιθυμούσε να χρεωθεί επιθετική ενέργεια εναντίον της Χώρας μας
Οι δηλώσεις Τούρκων κυβερνητικών παραγόντων αλλά και αναλυτών όπως προαναφέρθηκαν, αποκαλύπτουν την προετοιμασία «κατάλληλου εδάφους» για πραγματοποίηση από πλευράς Άγκυρας μιας προβοκάτσιας εναντίον της Χώρας μας.
Έτσι θα ήταν δυνατή η «δικαιολόγηση» στα μάτια της Δύσης μιας τουρκικής στρατιωτικής επιχείρησης μικρής χρονικής διάρκειας αλλά και περιορισμένου γεωγραφικού εύρους εναντίον ελληνικού νησιωτικού εδάφους στο πλαίσιο της «αυτοάμυνας» έναντι της «επιθετικής» Ελλάδας, εξαναγκάζοντας τη Χώρα μας να συρθεί στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με τουρκικούς όρους.
Αυτό θα πρόσφερε στον Τούρκο Πρόεδρο τη δυνατότητα να παρουσιάσει στην εθνικιστική δεξαμενή ψηφοφόρων και γενικότερα στον τουρκικό λαό, εθνικές επιτυχίες με νίκες εναντίον εξωτερικών εχθρών [Στόχοι Εθνικού Όρκου (Milli Misaki) – Ορόσημο 2023] αυξάνοντας ταυτόχρονα και τα ποσοστά της κυβερνητικής Συμμαχίας (ΑΚΡ-ΜΗΡ) ενόψει των εκλογών.
Η Ελλάδα θα πρέπει να είναι έτοιμη να αντιμετωπίσει ένα τέτοιο ενδεχόμενο τουρκικής προβοκάτσιας, ώστε να αποκαλύψει τις τουρκικές πονηρές επιθετικές μεθοδεύσεις της δήθεν «αυτοάμυνας» και να αποφύγει να παίξει το ρόλο του επιτιθέμενου «ρίχνοντας νερό στο μύλο» του πιεζόμενου προεκλογικά Τούρκου Προέδρου.
Αυτό απαιτεί την ανάπτυξη και λειτουργία κατάλληλων μηχανισμών επιτήρησης και παροχής πληροφοριών για κάθε τουρκική ενέργεια που δυνητικά θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί με σκοπό την πρόκληση θερμής εμπλοκής με δική μας ευθύνη.
*Ο Αντιστράτηγος ε.α. Λάζαρος Καμπουρίδης είναι απόφοιτος της Σχολής Εθνικής Άμυνας, κάτοχος MBA από το Nottinngham Trend University, Πτυχιούχος του Τμήματος Ιστορίας & Εθνολογίας του ΔΠΘ, και υποψήφιος Διδάκτορας του Παντείου Πανεπιστημίου, ενώ διετέλεσε μέλος της Ελληνικής Διπλωματικής Αντιπροσωπείας στην Κωνσταντινούπολη την περίοδο 1995-1999, Ακόλουθος Άμυνας στην Ελληνική Πρεσβεία στην Άγκυρα την περίοδο 2013-2017.
