Tου Μιχάλη Ψύλου
«Ο Τούρκος πρόεδρος Ερντογάν δεν φαίνεται να έχει αναστολές στο να διατηρήσει την ένταση και συνεπώς δεν μπορεί να γίνει κάποια πρόβλεψη πού θα το πάει», εκτιμά ο πρώην υπουργός Εθνικής Άμυνας, Ευάγγελος Αποστολάκης, σε συνέντευξή του στη «Ν» και τον Μιχάλη Ψύλο, προσθέτοντας όμως πως «δεν μπορεί να αποκλειστεί τίποτα».
«Ο Ερντογάν έχει φορέσει την “προβιά του ειρηνοποιού” και δυστυχώς παίρνει συγχαρητήρια από διάφορες πλευρές», τονίζει ο κ. Αποστολάκης. Υποστηρίζει μάλιστα ότι «σε ένα τέτοιο κλίμα, δεν φαίνεται να βοήθησε καθόλου την Ελλάδα η σύνοδος κορυφής του ΝΑΤΟ. Ούτε μπήκε κανένα φρένο στις βλέψεις και τις προκλήσεις της Άγκυρας».
Ο κ. Αποστολάκης αρνείται να κάνει προβλέψεις αν το καλοκαίρι θα είναι «θερμό». Εκτιμά όμως ότι «γίνονται πάρα πολλά λάθη στον τρόπο που χειριζόμαστε την υπόθεση», γιατί «όταν θεωρούμαστε δεδομένοι και υποχωρητικοί σε όλους, κανείς δεν θα μας δίνει σημασία». Προσθέτει μάλιστα πως είχε προβλέψει εδώ και πολύ καιρό ότι η Τουρκία θα αποσπάσει από τις ΗΠΑ την αναβάθμιση των αεροσκαφών F-16.
Κύριε υπουργέ, ευχαριστούμε πολύ για τη συνέντευξή σας στη «Ν». Είμαστε την επομένη της συνόδου κορυφής του ΝΑΤΟ, τα αποτελέσματα της οποίας είναι σημαντικά τόσο για τη Συμμαχία όσο και για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Ποια είναι κατ’ αρχήν η άποψή σας; Τι αλλάζει πλέον στη Συμμαχία, μετά και τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία;
«Οπωσδήποτε αλλάζουν πολλά μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και τις συνέπειες αυτής της εισβολής. Η Ε.Ε., το ΝΑΤΟ και οι ΗΠΑ αντέδρασαν, προσπαθώντας να λάβουν μέτρα για να σταματήσει αυτός ο πόλεμος. Επιπρόσθετα, ενισχύθηκε ο ρόλος και η σημασία του ΝΑΤΟ κατακόρυφα. Είναι πάρα πολύ σημαντική η ενίσχυση της συνοχής του ΝΑΤΟ και να μπορεί να αποτρέπει ενέργειες σαν κι αυτή που είναι σήμερα σε εξέλιξη στην Ουκρανία. Μαζί όμως με την αναβάθμιση του ΝΑΤΟ, που προέκυψε από τον πόλεμο, αναβαθμίστηκε και ο ρόλος της Τουρκίας. Ο Τούρκος πρόεδρος εμφανίστηκε ως πρωταγωνιστής και άρχισε να παίζει έναν ρόλο διαμεσολαβητή - αν είναι δυνατόν να διεκδικεί κάτι τέτοιο μια χώρα που έχει υπό κατάληψη το 40% του εδάφους μιας χώρας-μέλους της Ε.Ε., της Κύπρου. Αν είναι δυνατόν να εμφανίζεται ως “μεσολαβητής” ο ηγέτης μιας χώρας που έχει εξαπολύσει πόλεμο στη Συρία, τη Λιβύη, την Αρμενία. Ο Ερντογάν έχει φορέσει την προβιά του ειρηνοποιού και δυστυχώς παίρνει συγχαρητήρια από διάφορες πλευρές».
Πιστεύετε ότι η Άγκυρα θα πάρει τελικά αυτά που ζήτησε από τις ΗΠΑ και που φαίνεται ότι αποδέχθηκε ο πρόεδρος Μπάιντεν; Αναφέρομαι στην αναβάθμιση των αεροσκαφών F-16.
«Δυστυχώς, το είχα προβλέψει εδώ και πολύ καιρό και δυστυχώς δικαιώνομαι: Σιγά σιγά θα τα πάρει. Ο τρόπος με τον οποίο κινείται η Τουρκία έχει αποδειχθεί ότι είναι αποτελεσματικός. Βλέπετε τι έγινε στη σύνοδο κορυφής με την υπόθεση της ένταξης Σουηδίας και Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ. Ουδείς περίμενε ότι οι δύο αυτές χώρες, που είναι γνωστές για τις δημοκρατικές τους αξίες και παραδόσεις, αλλά και για την υποστήριξη των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, προκειμένου να ενταχθούν στο ΝΑΤΟ θα υπαναχωρούσαν στις πιέσεις της Τουρκίας και ενδεχομένως των ΗΠΑ και μάλιστα με έναν τόσο εξευτελιστικό βαθμό. Η Τουρκία φάνηκε δυστυχώς ότι ενισχύεται και υποστηρίζεται απ’ όλους και ουδείς θέλει να της λέει όχι».
Με την εμπειρία σας ως αρχηγός ΓΕΕΘΑ και υπουργός Άμυνας, φοβάστε ότι η Τουρκία θα αυξήσει τώρα την ένταση και τις προκλήσεις στο Αιγαίο;
«Η Τουρκία μετά από αυτή την εξέλιξη έχει πάρει αέρα. Θεωρεί πως ουδείς μπορεί να την πιέσει, ούτε να ληφθούν μέτρα εναντίον της, πέρα από διάφορες προτροπές και συστάσεις για να σταματήσει την ένταση. Ήδη, ο Ερντογάν επιστρέφοντας από τη Μαδρίτη στην Τουρκία, μιλώντας σε δημοσιογράφους είπε ότι ‘‘παρ’ όλο που με πιέζουν να συναντηθώ με τον πρωθυπουργό της Ελλάδας, αρνήθηκα, γιατί θα ήταν χάσιμο χρόνου”. Με ένα τέτοιο κλίμα που έχει διαμορφωθεί, δεν φαίνεται να βοήθησε καθόλου την Ελλάδα η σύνοδος κορυφής του ΝΑΤΟ. Ούτε μπήκε κανένα φρένο στις βλέψεις και τις προκλήσεις του Ερντογάν. Ο Τούρκος πρόεδρος δεν φαίνεται να έχει αναστολές. Θα διατηρήσει την ένταση».
Ο Τούρκος πρόεδρος, πάντως, μετά την προσευχή της Παρασκευής, υποστήριξε ότι «αν και δεν είναι μέλημά του να κάνει πόλεμο, αν συνεχιστούν οι ελληνικές παραβιάσεις στο Αιγαίο, θα κάνει ό,τι χρειαστεί»...
«Καθημερινά, ο Ερντογάν βρίσκει τον τρόπο να κάνει και μία προκλητική δήλωση, προκαλώντας μια ανησυχία, την οποία είναι λάθος να ερμηνεύουμε μόνο ότι το κάνει για λόγους εσωτερικούς ή προεκλογικούς, επειδή έχει πέσει η δημοτικότητά του και πλησιάζουν οι εκλογές στην Τουρκία. Θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε την κατάσταση με τα πραγματικά δεδομένα. Να δούμε πώς θα αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις και το απευκταίο ενδεχόμενο να προκύψει κάποια εμπλοκή».
Τίποτα δεν μπορεί να αποκλειστεί
Ως υπουργός Άμυνας, κύριε Αποστολάκη, είχατε αντιμετωπίσει προκλήσεις της Άγκυρας, όπως στην περίπτωση του επεισοδίου με το Oruc Reis και την εμπλοκή της ελληνικής φρεγάτας «Νικηφόρος Φωκάς». Τότε η αντίδρασή σας ήταν σημαντική και αποφασιστική. Σήμερα, μπορούμε και πρέπει να αντιδράσουμε με ανάλογο τρόπο σε τέτοια περιστατικά;
«Το θέμα είναι αν η πρόθεση της κυβέρνησης είναι να αντιδράσει έτσι. Απ’ ό,τι είδατε, η ενέργεια τότε της ελληνικής φρεγάτας ήταν αρκετά αποτελεσματική. Σταθήκαμε σε έναν χώρο που δικαιωματικά ήταν η ελληνική ΑΟΖ και παρεμποδίσαμε το τουρκικό σκάφος και δεν συνέχισε τις έρευνες».
Κύριε υπουργέ, φοβάστε ότι θα έχουμε ένα θερμό καλοκαίρι;
«Δεν θέλω να κάνω προβλέψεις. Βλέπετε ποια είναι η κατάσταση, βλέπετε ποιες είναι οι προκλήσεις. Γίνονται πάρα πολλά λάθη στον τρόπο που χειριζόμαστε την υπόθεση. Έχω ξαναπεί ότι από τη μία πλευρά αναζητούμε θεωρίες που μας εφησυχάζουν, ότι όλα αυτά τα κάνει η Τουρκία για εσωτερική κατανάλωση. Και ενώ θα έπρεπε να κάνουμε κάποιες κινήσεις, έχουμε ρίξει το βάρος στο να ζητάμε βοήθεια από συμμάχους που κάνουν τα ελάχιστα. Το ποια θα είναι η εξέλιξη συνδέεται άμεσα στο πώς το χειριζόμαστε εμείς. Όταν θεωρούμαστε δεδομένοι και υποχωρητικοί σε όλους, κανείς δεν θα μας δίνει σημασία».
Δεν σας βλέπω και πολύ αισιόδοξο, κύριε υπουργέ…
«Δεν θέλω να κάνω προβλέψεις, αλλά, αναλύοντας την κατάσταση, βλέπει κανείς ότι ο Ερντογάν έχει μια στρατηγική. Εκμεταλλεύεται το κάθε τι ως εργαλείο για να πιέσει. Και με τους εκβιασμούς και τις εντάσεις να κερδίζει κάποιους πόντους. Δεν μπορεί να γίνει κάποια πρόβλεψη πού θα το πάει ο Ερντογάν, αλλά δεν μπορεί να αποκλειστεί τίποτα…».
