Η πρώτη μέρα της συνόδου κορυφής του ΝΑΤΟ στη Μαδρίτη έφερε απτά αποτελέσματα. Μετά από εβδομάδες έντασης οι ηγεσίες της Τουρκίας, της Σουηδίας και της Φινλανδίας κατέληξαν σε συμφωνία, από τη Μαδρίτη, υπογράφοντας μνημόνιο στο πλαίσιο του οποίου οι τρεις χώρες δεσμεύονται να υποστηρίζουν η μία την άλλη απέναντι σε απειλές. Η συμφωνία ανοίγει τον δρόμο για την ένταξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, την οποία μπλόκαρε ως τώρα η Άγκυρα.
Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν εξασφάλισε συνάντηση με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν και ανάγκασε τη Στοκχόλμη και το Ελσίνκι να δράσουν αναφορικά με τις ανησυχίες του για το Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (PKK) και το συριακό παράρτημά του, τις Μονάδες Άμυνας του Λαού (YPG), ενώ το ΝΑΤΟ εξασφάλισε δύο νέα μέλη.
Η κίνηση «στέλνει ένα πολύ σαφές μήνυμα στον πρόεδρο Πούτιν ότι η πόρτα του ΝΑΤΟ είναι ανοιχτή», δήλωσε ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ, κατά την έναρξη της συνόδου κορυφής. «Ήθελε λιγότερο ΝΑΤΟ, τώρα ο πρόεδρος Πούτιν παίρνει περισσότερο ΝΑΤΟ, στα σύνορά του. Έτσι, αυτό που παίρνει είναι το αντίθετο από αυτό που πραγματικά ζήτησε», πρόσθεσε ο Στόλτενμπεργκ.
Τι σημαίνουν όμως όλα αυτά; Οι ειδικοί του Atlantic Council απαντούν:
- Η επικοινωνία του Ερντογάν με τον Μπάιντεν είναι «μια μεγάλη παραχώρηση» από τον Λευκό Οίκο, ειδικά λαμβάνοντας υπόψη τη στάση της αμερικανικής κυβέρνησης να μην εμπλέκεται με αυταρχικούς ηγέτες. Σε συνδυασμό με την επερχόμενη συνάντηση του Μπάιντεν με τον Σαουδάραβα διάδοχο πρίγκιπα Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν, «φαίνεται ότι ο Λευκός Οίκος δίνει προτεραιότητα στην πρακτική διαδικασία έναντι της καθαρής αρχής».
- Μια άλλη μεγάλη νίκη για την Άγκυρα είναι η μετακίνηση των «ανησυχιών για την τρομοκρατία στην ατζέντα της Συμμαχίας», προσθέτει ο Ριτς, δεδομένης της δέσμευσης των δύο χωρών να αποτρέψουν τις δραστηριότητες του PKK και όλων των άλλων τρομοκρατικών οργανώσεων. «Επικυρώνει την επιμονή του Ερντογάν τους τελευταίους δύο μήνες, ξεφουσκώνοντας την αφήγηση που υπονοούσε ότι οι ανησυχίες για το PKK ήταν υπερβολικές».
- Ήταν ένα αριστοτεχνικό παιχνίδι του Ερντογάν, ο οποίος «άδραξε επιδέξια αυτή τη στιγμή για να εκμεταλλευτεί στο μέγιστο δυνατό για τα τουρκικά συμφέροντα ασφαλείας και την εσωτερική πολιτική του».
Τα ψιλά γράμματα
Ένα λιγότερο αξιοσημείωτο αποτέλεσμα της συμφωνίας για την Τουρκία: ευρεία συνεργασία σε συμφωνίες αμυντικής βιομηχανίας. «Όχι μόνο η άρση του εμπάργκο όπλων των Σουηδών [κατά της Τουρκίας], αλλά οι δύο σκανδιναβικές χώρες δεσμεύονται να τραβήξουν την Τουρκία σε κοινές πρωτοβουλίες ασφάλειας της ΕΕ», όπως το σχέδιο στρατιωτικών μεταφορών PESCO. (Το εμπάργκο επιβλήθηκε μετά την επίθεση της Τουρκίας κατά των κουρδικών δυνάμεων στη βόρεια Συρία.)
Ενώ υπήρχαν εικασίες ότι η αντίσταση της Τουρκίας στην ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ είχε σχεδιαστεί για να πάρει τα μαχητικά αεροσκάφη F-16 από τις Ηνωμένες Πολιτείες ή απλώς για να τραβήξει την προσοχή του Μπάιντεν, ενδέχεται τέτοιες σκέψεις να μην ήταν «το κεντρικό κίνητρο» για τον Ερντογάν, του οποίου οι ανησυχίες για το PKK είναι «αισθητές, έχουν διάρκεια και κεντρική θέση στην τουρκική πολιτεία».
Win-win
Τώρα όλα τα βλέμματα είναι στρέφονται στη συνάντηση Μπάιντεν-Ερντογάν την Τετάρτη για να δουμε αν οι Ηνωμένες Πολιτείες ανακοινώσουν νέα μέτρα για να περιορίσουν το YPG.
Παρά τα απροσδόκητα κέρδη για την Άγκυρα, να σημειωθεί ότι όλες οι πλευρές επωφελούνται από αυτή τη συμφωνία, με την Τουρκία να υποστηρίζει την επέκταση του ΝΑΤΟ και να κερδίζει αναγνώριση για τις ανησυχίες της για την ασφάλεια.
Τελικά το ΝΑΤΟ πέτυχε μια σημαντική νίκη για την «προσθήκη δύο ζωντανών δημοκρατιών» και έτσι «ενισχύοντας τη δημοκρατική καλή πίστη του ΝΑΤΟ και τη συνολική ασφάλεια της Συμμαχίας».
