Στις πολεμικές αναμετρήσεις της σύγχρονης εποχής, όταν οι δίαυλοι της διπλωματίας έχουν διακοπεί, οι αντιμαχόμενοι στέλνουν μηνύματα ο ένας στον άλλον μέσω της δημόσιας ρητορικής τους. Στην Ουκρανία, τα ρωσικά μηνύματα για αποκλιμάκωση είναι συγκεκαλυμμένα με στόχο αφενός να μην αποκαλύπτουν στο ευρύ κοινό το πραγματικό τους νόημα, αφετέρου για να εξασφαλίζουν τη δυνατότητα άρνησης του περιεχομένου τους, εάν ο αντίπαλος επιλέξει να τα χρησιμοποιήσει για να εκθέσει στη διεθνή κοινή γνώμη την άλλη πλευρά, ερμηνεύοντας τα ως αδυναμία.
Πράγματι, η Ρωσία έχει ήδη ξεκινήσει να στέλνει έμμεσα μηνύματα αποκλιμάκωσης προς τις ΗΠΑ, αποδεχόμενη εμμέσως την αδυναμία της στον τομέα όπου της ασκείται η πίεση, τον οικονομικό. Ωστόσο, οι ΗΠΑ που είναι ο πραγματικός αντίπαλος, δεν δείχνει –δημοσίως τουλάχιστον– ενδιαφέρον, καθώς όσο επεκτείνεται χρονικά η σύγκρουση και οι Ρώσοι δεν επιτυγχάνουν τον αντικειμενικό τους σκοπό, οι Αμερικανοί επωφελούνται διά της επιπλέον συσσώρευσης κόστους στη Μόσχα.
Ποια είναι όμως αυτά τα μηνύματα; Είναι ενδιαφέρον ότι πρόκειται για εκ πρώτης όψεως άκρως επιθετικές αναφορές. Το πρώτο προκύπτει από την απάντηση του επικεφαλής του ρωσικού Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας, πρώην προέδρου και πρωθυπουργού της χώρας, Ντμίτρι Μεντβέντεφ στον Γάλλο υπουργό Οικονομικών, Μπρούνο Λεμέρ. Το δεύτερο από την απάντηση του επικεφαλής της ρωσικής διπλωματίας Σεργκέι Λαβρόφ, αναφορικά με το αν θα γίνει τρίτος παγκόσμιος πόλεμος: Εάν γινόταν, απάντησε, θα ενέπλεκε τα πυρηνικά οπλοστάσια και θα ήταν καταστροφικός.
Έσπευσε δε να προσθέσει, ότι η Ρωσία δεν θα άφηνε ποτέ την Ουκρανία να αποκτήσει πυρηνικά, προσθέτοντας μια νέα διάσταση στη σύγκρουση. Υπενθυμίζουμε ότι η Ουκρανία παραιτήθηκε από το πυρηνικό οπλοστάσιο που υπήρχε στο έδαφός της από την εποχή της πρώην Σοβιετικής Ένωσης. Υπενθυμίζεται, ότι ο Πούτιν έθεσε το πυρηνικό οπλοστάσιο της χώρας σε κατάσταση αυξημένης ετοιμότητας, αντιδρώντας στις ανακοινώσεις της Δύσης για στήριξη με επιπλέον στρατιωτικό υλικό της ουκρανικής πλευράς, αλλά και για τις σκληρές οικονομικές κυρώσεις κατά της Μόσχας.
Ποια ήταν τα ρωσικά μηνύματα
Το επιχείρημα εδώ είναι, ότι το φλερτ της ρωσικής ηγεσίας με τα πυρηνικά, εάν διαβαστεί αντίστροφα, συνιστά έμμεση παραδοχή οικονομικής αδυναμίας. Παράλληλα συνιστά και προσπάθεια να ωθήσει τις ΗΠΑ να προσανατολιστούν σε σενάρια απεμπλοκής, διά της απειλής κλιμάκωσης της σύγκρουσης στο πυρηνικό επίπεδο, με σκοπό να εξισορροπηθεί το αμερικανικό οικονομικό πλεονέκτημα.
Παράλληλα με τις δηλώσεις αυτές, η ρωσική πλευρά παραδέχθηκε με ανακοίνωση σοβαρές απώλειες στις μάχες στην Ουκρανία, κάνοντας λόγο για 498 νεκρούς στρατιώτες. Πιθανότατα είναι πολλοί περισσότεροι. Παραδέχεται, όμως, δημόσια ότι και η ίδια έχει καταβάλλει φόρο αίματος. Για τα δεδομένα της Ρωσίας τέτοια ανακοίνωση εν μέσω επιχειρήσεων, είναι τουλάχιστον ασυνήθιστη.
Η τελευταία δήλωση που έδωσε την εντύπωση ότι η Μόσχα ενδιαφέρεται για σταδιακή απεμπλοκή, έγινε ξανά από τον υπουργό Εξωτερικών και αφορούσε την ουκρανική πλευρά, εν όψει του σημερινού νέου γύρου συνομιλιών. Ο Λαβρόφ δήλωσε χθες ότι η Μόσχα παραμένει προσηλωμένη στην αποστρατικοποίηση της Ουκρανίας, προβαίνοντας όμως σε μια ενδιαφέρουσα διευκρίνιση του όρου: Για την ακρίβεια, μία σειρά συγκεκριμένων όπλων δεν θα μπορούν ποτέ να αναπτυχθούν στο ουκρανικό έδαφος.
Αυτό που έχει ακόμα μεγαλύτερο ενδιαφέρον, είναι η δήλωση ότι η Μόσχα αναγνωρίζει τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι ως ηγέτη της Ουκρανίας! Πολύ πρόσφατα οι ρωσικές αναφορές στην ουκρανική ηγεσία έκαναν λόγο για κλόουν και ναρκομανείς. Εξίσου σημαντική ήταν και η αναφορά του Ρώσου υπουργού Εξωτερικών ότι χαιρετίζει ως θετικό βήμα το γεγονός ότι ο Ζελένσκι επιθυμεί να λάβει εγγυήσεις ασφαλείας!
Οι ρωσικές εγγυήσεις
Όλα δείχνουν ότι στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων η Ρωσία θα προσφέρει συγκεκριμένες εγγυήσεις στην ουκρανική πλευρά. Η εξέλιξη αυτή επιβεβαιώνει και τον ισχυρισμό του υπογράφοντος σε πρόσφατη ανάλυση, ότι η άρνηση του Ζελένσκι να εγκαταλείψει το Κίεβο έχει τραβήξει την προσοχή του Πούτιν, ο οποίος αξιολογεί διαφορετικά την ισχύ και τη διάθεση αντίστασης.
Συμπερασματικά, η σύγκρουση έχει μπει σε ένα κρίσιμο στάδιο. Τα πλήγματα ήταν σκληρά τη νύχτα που πέρασε στα μεγάλα αστικά κέντρα, ενώ πολλές πηγές ανέφεραν ότι η πόλη της Χερσόνας είναι το πρώτο αστικό κέντρο που πέφτει σε ρωσικά χέρια. Ωστόσο, τα σημάδια εν όψει της δεύτερης συνάντησης των δυο αντιπροσωπειών, δείχνουν πιο ενθαρρυντικά από την πρώτη.
Ωστόσο, σε μια εξέλιξη της τελευταίας στιγμής, ο Ρώσος ΥΠΕΞ αντέδρασε με προφανή εκνευρισμό όταν οι Ουκρανοί ζήτησαν αλλαγή του τόπου διεξαγωγής των συνομιλιών, σκληραίνοντας τη ρητορική του. Ο εκνευρισμός αποδεικνύει την επιθυμία -πλέον- της Μόσχας για διαπραγμάτευση και η σφοδρή αντίδραση το πρόβλημα της κλιμάκωσης που προκύπτει όταν δεν επιτυγχάνεται ο στόχος…
«Θα ήθελα να επαναλάβω ότι οι Ουκρανοί εταίροι μας παίζουν με τον χρόνο. Είτε περιμένουν ενισχύσεις, είτε εθελοντές από διεθνείς ταξιαρχίες, είτε Stingers (πύραυλοι επιφανείας-αέρος). Δεν υπάρχει καμία επιθυμία από την πλευρά τους να επιταχυνθούν αυτές οι συνομιλίες», ήταν τα λόγια που χρησιμοποίησε, ενώ πρόσθεσε ότι η Ουκρανία λαμβάνει οδηγίες από την Ουάσιγκτον, προσθέτοντας, «αυτή η χώρα δεν είναι απολύτως ανεξάρτητη». Διότι αντιλαμβάνεται με ποιον διαπραγματεύεται στην πραγματικότητα η Μόσχα…
Λογική η απεμπλοκή
Με δεδομένο το τρομακτικό οικονομικό κόστος για τη ρωσική οικονομία, η επιθυμία απεμπλοκής είναι λογική. Ποια είναι τα ελάχιστα αποδεκτά κέρδη, με τα οποία θα συμφωνούσε η Μόσχα για να σταματήσει τις επιχειρήσεις; Επισημαίνεται, πάντως, ότι στις τελευταίες δηλώσεις, προ της εμπλοκής, δεν επαναλήφθηκε ο όρος για αναγνώριση της Κριμαίας ως προαπαιτούμενο απεμπλοκής
Σε περίπτωση που οι Ρώσοι υποχωρήσουν έχοντας εξασφαλίσει τη μη είσοδο της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ κι ότι η Ουκρανία δεν θα αποκτήσει μια σειρά οπλικών συστημάτων, ώστε να μην απειληθεί η ρωσική ασφάλεια, θα μπορούν να ισχυριστούν την επόμενη μέρα, ότι αν τα είχαν λάβει τόσα χρόνια ο πόλεμος στην Ουκρανία δεν θα είχε γίνει ποτέ, ρίχνοντας έτσι την ευθύνη στη Δύση. Θα άφηναν εύκολα οι ΗΠΑ να προκύψει τέτοια εξέλιξη;
Μένει πλέον να αποδειχθεί πως θα αντιμετωπίσει η Ουάσιγκτον τις ρωσικές προτάσεις στους Ουκρανούς, όταν τελικά συναντηθούν, διότι δεν είναι βέβαιο ότι η άμεση διακοπή των συγκρούσεων εξυπηρετεί την αμερικανική στρατηγική απέναντι στη Ρωσία. Σύμφωνα με μια ενδιαφέρουσα ανάλυση, η Ουκρανία χαρακτηρίζεται ως “πιόνι” της Ουάσιγκτον στη σκακιέρα της αντιπαράθεσης με τη Μόσχα. Και οι σκακιστές θυσιάζουν πιόνια για να κερδίσουν περισσότερα.
Θα “πέσουν κεφάλια”
Σε αυτή τη λογική στηρίζεται η θεωρία ότι η Ρωσία παρασύρθηκε να εμπλακεί στο μέτωπο της Ουκρανίας, διότι αυτό θα αύξανε τη στρατηγική τρωτότητα του “βασιλιά” Πούτιν στη σκακιέρα. Η ρωσική πλευρά έχει πραγματοποιήσει πολλά λάθη στον σχεδιασμό της επιχείρησης. Εάν το Κρεμλίνο έχει υποπτευθεί ότι παρασύρθηκε σε αυτά, θα επιδιώξει την απεμπλοκή και διότι ίσως διαισθανθεί ότι το μέτωπο στο εσωτερικό είναι ακόμα πιο σοβαρό.
Πέραν του τηλεοπτικού επεισοδίου με τον Ναρίσκιν, επικεφαλής της υπηρεσίας κατασκοπείας εξωτερικού SVR, ο οποίος είπε αρχικά ότι έπρεπε να δοθεί χώρος στη διπλωματία, προκαλώντας την παρέμβαση Πούτιν, νέες αποκαλύψεις θέλουν την μυστική υπηρεσία FSB (διάδοχο της KGB) να μην τα πήγε και τόσο καλά στην ανάλυση-εκτίμηση της κατάστασης στο εσωτερικό της Ουκρανίας. Δεδομένου και του παραδοσιακού πολέμου για επιρροή ανάμεσα στις διαφορετικές υπηρεσίες πληροφοριών στο εσωτερικό της Ρωσίας, πρέπει να θεωρείται βέβαιο ότι την επόμενη ημέρα θα αναζητηθούν ευθύνες και θα πέσουν κεφάλια.
Η αναμενόμενη αναζήτηση αποδιοπομπαίων τράγων για την εξέλιξη της πολεμικής περιπέτειας, ίσως και να μην είναι για το καθεστώς τόσο σημαντική όσο το πραγματικό εσωτερικό πρόβλημα που έχει αναδειχθεί. Διότι ακόμα και να υπάρξει συμφωνία απεμπλοκής με την Ουκρανία το κόστος ανοικοδόμησης της χώρας είναι λόγος για να διατηρηθεί η οικονομική πίεση στη Μόσχα. Ως εκ τούτου, η διαχείριση της επόμενης ημέρας θα είναι πολύ δύσκολη. Εξ ου και η συζήτηση για το ενδεχόμενο να κηρυχθεί στη Ρωσία στρατιωτικός νόμος που αποκαλύπτει ότι υπάρχουν ήδη τριβές στο εσωτερικό.
