Ο Ταγίπ Ερντογάν ήταν ξεκάθαρος αναφορικά με τα νησιά και την ελληνική κυριαρχία που, όπως ισχυρίστηκε, είναι εξαρτώμενη από την αποστρατιωτικοποίησή τους. Η θέση της Τουρκίας πλέον είναι ποιοτικά προχωρημένη στο μείζον αυτό για την Ελλάδα ζήτημα. Προηγήθηκαν ανάλογες δηλώσεις του Μεβλούτ Τσαβούσογλου και άλλων υψηλόβαθμων Τούρκων αξιωματούχων και το σημαντικότερο οι επιστολές του μόνιμου αντιπροσώπου της Τουρκίας στον ΟΗΕ Φεριντούν Σινιρλίογλου.
Η εμπειρία δείχνει πως η Τουρκία και ο Ερντογάν ό,τι λένε το εννοούν και προσπαθούν να το υλοποιήσουν. Επεσήμανε, μάλιστα, χαρακτηριστικά ο Ερντογάν πως «δεν είναι δυνατόν να παραμένουμε σιωπηλοί για τις στρατιωτικές δραστηριότητες που πραγματοποιούνται κατά παράβαση των συμφωνιών στα νησιά με αποστρατιωτικοποιημένο καθεστώς.
Άλλωστε φέραμε αυτό το θέμα στον ΟΗΕ. Θα συνεχίσουμε να το κρατάμε στην επικαιρότητα και το επόμενο διάστημα». Προσέθεσε πως «εάν η Ελλάδα συνεχίσει αυτό το έργο, φυσικά, θα κάνουμε αυτήν την προειδοποίηση στο υψηλότερο επίπεδο, ό,τι χρειαστεί».Ο Νίκος Δένδιας απάντησε, χαρακτηρίζοντας απαράδεκτους και στερούμενους νομικής βάσης αυτούς τους ισχυρισμούς. Το υπουργείο Εξωτερικών ορθότατα προχώρησε σε αυστηρό διάβημα διαμαρτυρίας. Έκλεισε όμως το θέμα; Οι ελληνικές θέσεις, όπως διατυπώθηκαν, ανακόπτουν τον αναθεωρητισμό της Τουρκίας και μπλοκάρουν οποιαδήποτε συνέχεια επιχειρήσει να δώσει η Άγκυρα; Προφανώς και όχι, αφού η Τουρκία είναι προσπαθεί να αλλάξει με κάθε τρόπο το καθεστώς στο Αιγαίο.
Η Ελλάδα και καθυστερεί και σιωπά διπλωματικά την ώρα που η Τουρκία διεκδικεί και τα μεγάλα ελληνικά νησιά του ανατολικού Αιγαίου. Για την ώρα τουλάχιστον, η Αθήνα δεν έχει πράξει τα στοιχειώδη, πέραν των διαβημάτων και των δηλώσεων που έχουν βέβαια την δική τους βαρύτητα. Η κύρια μάχη διπλωματικά, όμως, δίνεται αλλού κι αυτό ο Ερντογάν το είπε ξεκάθαρα. Η τουρκική διπλωματία έχει κάνει καθοριστικά βήματα στον ΟΗΕ, με σκοπό να δημιουργήσει τετελεσμένο.
Χωρίς χάρτη με συντεταγμένες
Η ελληνική πλευρά σ’ αυτό το μέτωπο, όπου κρίνεται και η μάχη των εντυπώσεων, έχει μείνει πίσω. Ούτε τον χάρτη με τις συντεταγμένες για την υφαλοκρηπίδα έχει καταθέσει ούτε ΑΟΖ έχει ανακηρύξει. Ας σημειωθεί ότι η Τουρκία έχει καταθέσει χάρτες με συντεταγμένες. Πολύ δε περισσότερο μένει αναπάντητη στον ΟΗΕ περίπου πέντε μήνες τώρα η δεύτερη επιστολή Σινιρλίογλου που συνδέει απερίφραστα την ελληνική κυριαρχία στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου με την αποστρατιωτικοποίησή τους.
Αυτή δυστυχώς είναι η πραγματικότητα. Η Ελλάδα έμεινε βήματα πίσω από την Τουρκία στη σκακιέρα του ΟΗΕ. Όσον αφορά το Νόμο 2001 (Νόμος Μανιάτη), με τον οποίο ορίζονται τα εξωτερικά όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ (όταν ανακηρυχθεί), η Ελλάδα προέβη σε δύο ρηματικές διακοινώσεις στον ΟΗΕ, μία το 2012 και μία μετά από σειρά επεισοδίων είχε που προκαλέσει η Τουρκία το 2012.
Και στις δύο παρέδωσε μόνο κείμενο και όχι τους αναγκαίους χάρτες με τις συντεταγμένες που υπάρχουν. Έκτοτε δεν υπήρξε καμία συνέχεια επ’ αυτού του κρίσιμου ζητήματος, παρότι είναι νόμος του Ελληνικού Κράτους και έχει δημοσιευθεί και στην Εφημερίδα της ΕΕ. Το πολιτικό και διπλωματικό κενό είναι εμφανές, με αποτέλεσμα να υστερεί η Ελλάδα απέναντι στις κινήσεις της Τουρκίας στον ΟΗΕ.
Σε ό,τι αφορά το μείζον, όπως εξελίσσεται, θέμα των νησιών, η πρώτη επιστολή Σινιρλίογλου προς τον Γ.Γ. των Ηνωμένων Εθνών Αντόνιο Γκουντιέρες (13 Ιουλίου 2021) κατηγορούσε την Ελλάδα πως «παραβιάζει τις διεθνείς συνθήκες με τη στρατιωτικοποίηση των νησιών σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο». Η επιστολή εκείνη απαντήθηκε λίγες μέρες μετά (27 Ιουλίου 2021) από την Ελληνίδα μόνιμη αντιπρόσωπο στον ΟΗΕ, Μαρία Θεοφίλη. Με επιχειρηματολογία στηριγμένη στο Διεθνές Δίκαιο απέρριψε την προσπάθεια της Άγκυρας να αμφισβητήσει τα ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας.
Ωστόσο, η τουρκική πλευρά επανήλθε στον ΟΗΕ με νέα επιστολή του Σινιρλίογλου (30 Σεπτεμβρίου 2021) όπου σημείωνε μεταξύ άλλων ότι «η ελληνική κυριαρχία στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου είναι εξαρτώμενη από την αποστρατιωτικοποίησή τους». Δηλαδή, τα νησιά αυτά δεν θα έπρεπε να ανήκουν πλέον στην Ελλάδα από την στιγμή που αυτή διατηρεί στρατό σε αυτά! Επαναλάμβανε ότι το καθεστώς αποστρατιωτικοποίησης αφορά τη Λέσβο, τη Χίο, τη Σάμο και την Ικαρία, ενώ προσέθετε ότι για τη Λήμνο και τη Σαμοθράκη οι προβλέψεις είναι ακόμη αυστηρότερες λόγω «εγγύτητας στην τουρκική ενδοχώρα».
Αλωνίζει η Τουρκία για τα νησιά
Περίπου πέντε μήνες τώρα η δεύτερη επιστολή του Σινιρλίογλου έχει μείνει δίχως ελληνική απάντηση. Σύμφωνα μάλιστα με πληροφορίες, το κείμενο της απάντησης της ελληνικής πλευράς, βρίσκεται υπό επεξεργασία, ώστε οι θέσεις της Ελλάδας να είναι ξεκάθαρες προς όλες τις κατευθύνσεις. Είναι, ωστόσο, κωμικό να λέγεται κάτι τέτοιο όταν έχουν περάσει ήδη πέντε μήνες! Είναι εξαιρετικά μεγάλο χρονικό διάστημα, όση προετοιμασία και αν απαιτείται.
Η ελληνική ανεξήγητη καθυστέρηση διευκολύνει την Τουρκία να εντείνει και να επαναφέρει σε όλα τα επίπεδα τους ισχυρισμούς της. Της δίνει την δυνατότητα να αλωνίζει πολιτικά και διπλωματικά και να αμφισβητεί όπως μπορεί το υφιστάμενο καθεστώς του Αιγαίου. Από μια προσεχτική άλλωστε ανάγνωση των δηλώσεων Ερντογάν και Τσαβούσογλου, φαίνεται ότι η Άγκυρα, έστω και με αυθαίρετους ισχυρισμούς και διασυνδέσεις, κατασκευάζει νομικά πατήματα και μέσω ΟΗΕ για να προσδώσει υπόσταση στις μονομερείς επεκτατικές αμφισβητήσεις της.
Την Δευτέρα 21 Φεβρουαρίου είναι προγραμματισμένη η διεξαγωγή νέου γύρου διερευνητικών συνομιλιών Ελλάδας-Τουρκίας. Το θέμα της αποστρατιωτικοποίησης των νησιών έχει ήδη τεθεί από την επανέναρξη τους τον Ιανουάριο του 2021 στην Κωνσταντινούπολη (είχαν παγώσει από το 2016). Το ερώτημα είναι πια θα είναι η αντίδραση της ελληνικής πλευράς καθώς το θέμα των νησιών είναι στην τουρκική ατζέντα και μάλιστα με τις νέες του ποιοτικές διαστάσεις δηλαδή ότι η ελληνική κυριαρχία είναι εξαρτώμενη από την αποστρατιωτικοποίησή τους.
Τις τελευταίες ώρες κυκλοφορούσαν μη διασταυρωμένες πληροφορίες ότι ενδέχεται να μετατεθεί χρονικά αυτός ο γύρος των διερευνητικών συνομιλιών εξαιτίας της τουρκικής προκλητικότητας. Μέχρι την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές δεν υπάρχει επιβεβαίωση αυτής της πληροφορίας. Το τοπίο πάντως παραμένει θολό και όσο η Ελλάδα δεν προχωράει στην στοιχειώδη αντίδραση, δηλαδή στο να απαντήσει στη δεύτερη τουρκική επιστολή προς τον ΟΗΕ, τόσο η Άγκυρα θα αλωνίζει και θα κερδίζει πόντους…
_________________
Efenpress/ Μιχάλης Τσολάκης
