Μια εξαετής έρευνα για το επί χρόνια άλυτο μυστήριο της προδοσίας της Άννας Φρανκ και της οικογένειάς της κατέληξε σε ένα συμπέρασμα – έκπληξη.
Σύμφωνα με την ομάδα των ειδικών που ερεύνησαν την υπόθεση και στην οποία συμμετείχαν περίπου 20 ιστορικοί, εγκληματολόγοι, ειδικοί ανάλυσης δεδομένων και ο συνταξιούχος πράκτορτας του FBI Βίνσεντ Πάνκοουκ, ο βασικός ύποπτος της προδοδίας φέρεται να είναι ο Εβραίος συμβολαιογράφος Arnold van den Bergh (Αρνολντ Βαν ντεν Μπεργκ).
Οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι είναι «πολύ πιθανό» ο Βαν ντεν Μπεργκ να πρόδωσε την κρυψώνα της οικογένειας Φρανκ προκειμένου να σώσει ο ίδιος τη δικλή του οικογένεια, σύμφωνα με όσα δήλωσε το μέλος της ερευνητικής ομάδας Πίτερ βαν Τουσκ στην ολλανδική εφημερίδα NRC, σήμερα Δευτέρα.
H Αννα Φρανκ, εμβληματική φιγούρα της ναζιστικής θηριδωδίας και του Ολοκαυτώματος, εντοπίστηκε από τους Ναζί στις 4 Αυγούστου του 1944, έχοντας διανύσει δύο χρόνια κρυμμένη, μαζί με τους δικούς της και τέσσερις οικογενειακούς φίλους, σε ένα σπίτι στο Άμστερνταμ κατά τη διάρκεια της ναζιστικής κατοχής της Ολλανδίας.
Ο Μιπ Γκίες, ένας από τους βοηθούς της οικογένειας και κρυπόμενους μαζί με εκείνη, διέσωσε το ημερολόγιο της Αννα έως ότου αυτό εκδόθηκε από τον πατέρα της, Otto, το 1947, δύο χρόνια μετά τον θάνατο της κόρης του στο στρατόπεδο Bergen Belsen σε ηλικία 15 ετών.
Η προσπάθεια ταυτοποίησης του προδότη δεν είχε σκοπό να οδηγήσει σε δίωξη, αλλά να απαντήσιε σε ένα από τα μεγαλύτερα άλυτα μυστήρια στην Ολλανδία του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Χρησιμοποιώντας τεχνικές έρευνας μέγα – δεδομένων, συντάχθηκε μια κύρια βάση δεδομένων με λίστες συνεργατών, πληροφοριοδοτών, ιστορικών εγγράφων, αστυνομικών αρχείων και προηγηθείσης έρευνας για να αποκαλυφθούν νέα στοιχεία.
Δεκάδες σενάρια και τοποθεσίες υπόπτων απεικονίστηκαν σε έναν χάρτη για τον εντοπισμό του πιθανού προδότη, με βάση τη γνώση της κρυψώνας, το κίνητρό αλλά και την ευκαιρία που είχε να προχωρήσει στην πράξη του.
Τα ευρήματα της νέας έρευνας θα δημοσιευθούν σε βιβλίο της Καναδής συγγραφέα Ρόζμαρι Σάλιβαν, «Η προδοσία της Άννας Φρανκ», που θα κυκλοφορήσει αύριο Τρίτη.
Δεκάδες ύποπτοι είχαν κατονομαστεί τις προηγούμενες δεκαετίες, αλλά ποτέ μέχρι σήμερα δεν είχαν εφαρμοστεί τόσο εκτενώς, σύγχρονες τεχνικές έρευνας για τον εντοπισμό ενός υπόπτου.
Κρίσιμο για την έρευνα ήταν ένα ανώνυμο σημείωμα που έλαβε ο Ότο Φρανκ λίγο μετά την απελευθέρωση.
Ο Φρανκ είχε μιλήσει για το σημείωμα αυτό στον κρατικό ντετέκτιβ Arend van Helden, ο οποίος ερεύνησε την υπόθεση το 1963-64. Το σημείωμα ανέφερε: «Η κρυψώνα σας στο Άμστερνταμ αναφέρθηκε εκείνη τη στιγμή στο Εβραϊκό Συμβούλιο στο Άμστερνταμ»
Η ιστορία αυτού του σημειώματος δεν είναι εντελώς νέα. Ο David Barnouw και ο Gerrold van der Stroom το ανέφεραν εν συντομία το 2003 στο βιβλίο τους Ποιος πρόδωσε την Άννα Φρανκ; Το νέο είναι ότι οι ερευνητές, βρήκαν αντίγραφο αυτού του σημειώματος αφού εντόπισαν τον γιο του ντετέκτιβ Van Helden. Είχε ακόμα κάποια αρχεία από τον πατέρα του. Οι ιατροδικαστές αποκάλυψαν ότι ένα αντίγραφο του πρωτοτύπου είχε δακτυλογραφηθεί στη γραφομηχανή του Ότο Φρανκ.
Οσον αφορά το κίνητρο του Συμβολαιογράφου, ένα είναι προφανές. Είναι βέβαιο ότι ο Βαν ντεν Μπεργκ προσπάθησε απεγνωσμένα να σώσει την οικογένειά του.
Οι ερευνητές πιστεύουν ότι είχε καλές επαφές με επιφανείς Γερμανούς. Για παράδειγμα, ήταν φίλος με τον Alois Miedl, έναν Γερμανό έμπορο έργων τέχνης και, όπως αυτός, λάτρη των παλαιών πινάκων.
Το 1940 ο Miedl αγόρασε μια διάσημη συλλογή ζωγραφικής. Ο Βαν ντε Μπεργκ ήταν ο συμβολαιογράφος αυτής της συμφωνίας και έλαβε μέρος των εσόδων.
Οι ερευνητές εντόπισαν επίσης μια εγγονή του Βαν ντεν Μπεργκ. Εκείνη δεν μπορούσε να εξηγήσει πού ήταν ο παππούς της τον τελευταίο χρόνο του πολέμου. Ηταν να σα να έχει χαθεί εντελώς από τα ραντάρ. Επέζησε όμως από τον πόλεμο, όπως και η οικογένειά του. Πέθανε από καρκίνο στον φάρυγγα το 1950.
Οι ερευνητές είναι πεπεισμένοι ότι ο Ότο Φρανκ γνώριζε ποιος ήταν ο προδότης. Όπως άλλωστε και ο Μίπ Γκίες, ο άνθρωπος που διέσωσε το ημερολόγιο της Φρανκ και ο οποίος κατά τη διάρκεια μιας διάλεξης στις ΗΠΑ το 1960 είπε (κατά λάθος;) ότι ο δράστης της προδοσίας δεν ήταν εν ζωή.
Αλλά αν ο Ότο Φρανκ ήξερε ποιος είχε προδώσει την οικογένειά του, γιατί δεν κατέβαλλε περισσότερη προσπάθεια πάνω σε αυτό;
Ο εκ των ερευνητών Van Twisk πιστεύει ότι ο Φρανκ δεν ήθελε να επιβαρύνει τα παιδιά του συμβολαιογράφου.
Ο Φρανκ φέρεται να είχε πει είπε στον ξάδερφό του Μπάντι Ελίας ότι αυτός ήταν ο λόγος που δεν ήθελε να διωχθεί ο ένοχος.
«Και θυμηθείτε», λέει ο Van Twisk: «Ο Οτο Φρανκ ήταν πολύ απασχολημένος με τον αντισημιτισμό που επανεμφανίστηκε μετά τον πόλεμο. Μάλλον φοβόταν ότι αυτό θα χρησιμοποιηθεί για να πει: κοίτα, αυτοί οι Εβραίοι τα έκαναν όλα μόνοι τους»….
