Οι μεγάλες προκλήσεις και προοπτικές του 2022 – Η Ομικρον, οι διαγωνισμοί του Ταμείου Ανάκαμψης και το δίλημμα «σταθερότητα ή ακυβερνησία» του Κ. Μητσοτάκη
Η αυγή του 2022 βρίσκει την κυβέρνηση, τη χώρα και τους πολίτες παγιδευμένους στις επιθετικές διαθέσεις της παραλλαγής Ομικρον του κορωνοϊού, αλλά και στα δίχτυα μιας εξελισσόμενης και ατιθάσευτης για την ώρα ενεργειακής κρίσης.
Οι υψηλές προσδοκίες που διαμορφώθηκαν στο πεδίο της οικονομίας από την ισχυρή ανάκτηση των σημαντικών απωλειών του πρώτου πανδημικού σoκ στη διάρκεια του 2021 αμφισβητούνται πλέον από τους προαναφερθέντες και εν πολλοίς απροσδιόριστους ως προς την ένταση, το βάρος και την επίδρασή τους παράγοντες.
Ενεργειακή κρίση με διάρκεια
Ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών κ. Θ. Σκυλακάκης δεν κρύβει ότι αγωνιά για την εξέλιξη και τη διάρκεια τόσο της πανδημίας όσο και της ενεργειακής κρίσης. Γνωρίζουν και αυτός και η κυβέρνηση που υπηρετεί ότι το κύμα της Ομικρον θα βασανίσει τη χώρα και θα απειλήσει το Εθνικό Σύστημα Υγείας τουλάχιστον στους πρώτους τρεις μήνες του νέου έτους και επίσης διαθέτουν την ενημέρωση ότι η ενεργεική κρίση θα έχει διάρκεια, καθώς δεν είναι ένα απλό θέμα πληθωριστικής έξαρσης, παρά μια διαταραχή γεωπολιτικών διαστάσεων, αποτέλεσμα ευρύτερων ανακατατάξεων και σύγκρουσης συμφερόντων πλανητικού επιπέδου.
Ο κ. Σκυλακάκης δηλώνει ευθέως ότι «οι πρώτοι μήνες του 2022 θα είναι πολύ δύσκολοι», καθώς η νέα μετάλλαξη μεταδίδεται πολύ πιο εύκολα από όλες τις προηγούμενες παραλλαγές του κορωνοϊού και κατά πάσα βεβαιότητα θα αναστατώσει την οικονομική και κοινωνική ζωή της χώρας.
Εμπόδια στην ανάκαμψη
Ταυτόχρονα με τον αρνητικό υγειονομικό παράγοντα ενεργό και ικανό να περιορίζει και να αναστέλλει δραστηριότητες, η ελληνική οικονομία θα τελεί από τη νέα χρονιά και υπό το βάρος της ανεξέλεγκτης αύξησης των διεθνών τιμών του φυσικού αερίου, η οποία επιδρά με τη σειρά της στην ανταγωνιστικότητα της οικονομίας και θέτει εμπόδια στην προσδοκώμενη ανάκαμψη.
Ωστόσο το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης ελπίζει ότι μετά την παρέλευση του πρώτου τριμήνου η καταιγίδα της Ομικρον θα κοπάσει και οι υγειονομικές συνθήκες θα ομαλοποιηθούν στη διάρκεια της χρονιάς. Η κυβέρνηση θέλει να πιστεύει ότι η άκρως μεταδοτική παραλλαγή της Ομικρον αντιπροσωπεύει την εκφυλιστική εκδοχή του κορωνοϊού, που πολλοί επιστήμονες έχουν περιγράψει, και ελπίζει ότι προϊόντος του χρόνου η υγειονομική κρίση θα τείνει προς έλεγχο.
Δύσκολος δρόμος για τις τιμές του αερίου
Αντιθέτως, δεν πιστεύουν το ίδιο για την ενεργειακή κρίση. Για τον έλεγχο των διεθνών τιμών του αερίου θα χρειαστούν ευρύτερες κινήσεις και διευθετήσεις μεταξύ της Ευρωπαικής Ενωσης και των ενεργειακών υπερδυνάμεων, όπως οι ΗΠΑ, η Ρωσία και ενδεχομένως το Ιράν, που παραμένει αποκλεισμένο από τη διεθνή οικονομική κοινότητα. Κάτι που κατά τα φαινόμενα θα απαιτήσει χρόνο και ισχυρή πολιτική βούληση.
Το μόνο που διαβεβαιώνει ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών είναι ότι τα δημόσια οικονομικά δεν έχουν ξεφύγει του ελέγχου και ακόμη ότι το διεθνές επενδυτικό ενδιαφέρον για την ελληνική οικονομία παραμένει ισχυρό και αναλλοίωτο. Τα υπερβάλλοντα ελλείμματα αποδίδονται, από τον ίδιο, αποκλειστικά στη διαχείριση της υγειονομικής κρίσης και το δημόσιο χρέος, παρότι υψηλό, είναι διαχειρίσιμο τουλάχιστον για μία δεκαετία. Ετσι, ισχυρή είναι η πεποίθησή του ότι τα δημόσια οικονομικά θα τείνουν προς σταθεροποίηση με τον έλεγχο της πανδημίας και δεν θα προσθέσουν άλλες εστίες αβεβαιότητας στη διάρκεια του 2022.
Το άνοιγμα του εκλογικού κύκλου
Κάπως έτσι, υπό το βάρος των προαναφερθεισών ισχυρών αβεβαιοτήτων, η Ελλάδα υποδέχεται το 2022 και μαζί το άνοιγμα του εκλογικού κύκλου που αναγκαστικά το συνοδεύει. Η κυβέρνηση, από την αρχή του προσεχούς καλοκαιριού, θα εισέλθει στον τέταρτο χρόνο της θητείας της και η προοπτική των εκλογών, πρόωρων ή μη, θα είναι εκ των πραγμάτων στο τραπέζι της πολιτικής ζωής.
Ο πρωθυπουργός κ. Κ. Μητσοτάκης έχει πολλάκις διακηρύξει ότι οι εκλογές θα γίνουν στο τέλος της τετραετίας και οι στενότεροι των υπουργών του διαβεβαιώνουν ότι πρόθεσή του είναι να εξαντλήσει την τετραετία. Και αυτό γιατί ούτε οι πανδημικές ούτε οι οικονομικές συνθήκες επιτρέπουν πρόωρη προσφυγή στις κάλπες. Αλλά και το εκλογικό δίλημμα που ο κ. Μητσοτάκης θα θέσει ταιριάζει περισσότερο στον χρόνο εξάντλησης της τετραετίας παρά νωρίτερα.
Το δίλημμα που θα θέσει ο Μητσοτάκης
Οπως μεταφέρουν κορυφαίοι υπουργοί της κυβέρνησης, ο κ. Μητσοτάκης θα κατέλθει στις κάλπες με το δίλημμα της σταθερότητας ή της ακυβερνησίας, την επίκληση της οποίου επιτρέπει το εκλογικό σύστημα της απλής αναλογικής, που σχεδόν αναπόφευκτα, εκ της δομής του, οδηγεί σε αδύναμες συμμαχικές κυβερνήσεις, παρά σε ισχυρές, όπως οι μεταπανδημικές συνθήκες θα απαιτούν.
Σύμφωνα λοιπόν με τους επιτελείς του κ. Μητσοτάκη, η επίκληση του συγκεκριμένου διλήμματος αποκτά περιεχόμενο και καθίσταται ισχυρό μόνο στο τέλος της τετραετίας, παρά σε οποιονδήποτε άλλο ενδιάμεσο χρόνο. Και αυτό γιατί υπολογίζεται ότι έως την άνοιξη του 2023 θα έχουμε σαφέστερη εικόνα για την εξέλιξη της πανδημίας και, το κυριότερο, θα έχει ξεδιπλωθεί έως τότε το οικονομικό σχέδιο της κυβέρνησης και ιδιαιτέρως θα υπάρχουν απτά αποτελέσματα από την εκτέλεση του Ταμείου Ανάκαμψης, η επίδραση του οποίου θα είναι καταλυτική στην ελληνική οικονομία και κατά την εκτίμηση των κυβερνητικών στελεχών θα επηρεάσει ευθέως τη στάση των εκλογέων.
«Οργασμός» νέων διαγωνισμών
Ανώτερα κυβερνητικά στελέχη συνδέουν ευθέως τον χρόνο των εκλογών με την εκτέλεση των έργων του συγκεκριμένου Ταμείου και τη διάχυση του πλήθους των πόρων του, επιχορηγήσεων και δανείων, στην ελληνική οικονομία και κοινωνία. Για να αρχίσει όμως να επιδρά το Ταμείο Ανάκαμψης, επιβάλλεται να έχουν προηγηθεί δύσκολες διαδικασίες, να έχουν δημοπρατηθεί τα προβλεπόμενα έργα, να έχουν διενεργηθεί οι σχετικοί διαγωνισμοί και να έχουν εκδικαστεί οι όποιες εντάσεις υπάρξουν.
Ηδη οι πρώτοι διαγωνισμοί για την ψηφιοποίηση του Κτηματολογίου, το πληροφοριακό σύστημα της Δικαιοσύνης, τη διαλειτουργικότητα των κρατικών υπηρεσιών, τον ενδοεπιχειρησιακό σχεδιασμό του υπουργείου Οικονομικών, που θα επιτρέπει στον υπουργό Οικονομικών να ελέγχει και το τελευταίο ευρώ που δαπανά το κράτος, προετοιμάζονται ή βρίσκονται σε εξέλιξη.
Θα ακολουθήσει πλήθος άλλων δημοπρασιών εντός του πρώτου τριμήνου του νέου έτους για τις υποδομές, την ενέργεια και την πράσινη μετάβαση, για τον εκσυγχρονισμό των ηλεκτρικών και τηλεπικοινωνιακών δικτύων, συνολικά για την ψηφιοποίηση του κράτους, ακόμη και για την επανεκπαίδευση των εργαζομένων.
Τα οφέλη για την ελληνική κοινωνία
Οπως τονίζεται αρμοδίως, η ολοκλήρωση των διαγωνισμών αυτών θα απαιτήσει τουλάχιστον έξι-επτά μήνες. Πράγμα που σημαίνει ότι οι πρώτες προκαταβολές στους αναδόχους των έργων θα αρχίσουν να καταβάλλονται από το τέταρτο τρίμηνο του 2022 και θα έχουν πολλαπλασιαστεί στο πρώτο τρίμηνο του 2023. Εν τω μεταξύ οι ανάδοχοι των έργων θα έχουν κι αυτοί προετοιμαστεί αναλόγως, θα έχουν προβεί στις απαιτούμενες προσλήψεις προσωπικού και έτσι θα αρχίσουν να διαχέονται τα οφέλη στην ελληνική κοινωνία. Οπως χαρακτηριστικά συνηθίζει να λέει ο υπουργός Επικρατείας και Ψηφιακής Διακυβέρνησης κ. Κ. Πιερρακάκης, τότε θα αρχίσει να λειτουργεί «ο οικονομικός μεταβολισμός» του Ταμείου Ανάκαμψης και η παραγωγή των προσδοκώμενων από αυτό πολιτικών αποτελεσμάτων. Τα οποία και εν τέλει θα ορίσουν τον χρόνο των εκλογών και θα ισχυροποιήσουν το δίλημμα «σταθερότητα ή ακυβερνησία» που προτίθεται να θέσει ο κ. Μητσοτάκης.
