Του ΜΙΧΑΛΗ ΙΓΝΑΤΙΟΥ
-Η Άγκυρα δεν… είχε κλείσει την πόρτα, εκτιμούσε ο αναξιόπιστος, όπως αποδείχθηκε, Γενικός Γραμματέας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών
Ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών, Αντόνιο Γκουτέρες, είδε μια καλή ευκαιρία στο Κραν Μοντάνα για να εξευρεθεί συμφωνία που θα καταργούσε τις εγγυήσεις από την πρώτη μέρα της λύσης του Κυπριακού.
Όμως, όπως τόνισε στον τότε υπουργό Εξωτερικών της Ελλάδας, η κατάσταση ήταν πιο δύσκολη σε σχέση με την πλήρη αποχώρηση των στρατευμάτων. Κανένα θέμα δεν ήταν κλειστό, ενημέρωσε τον Νίκο Κοτζιά.
Τα παραπάνω συζητήθηκαν στη διάρκεια συνάντησης του κ. Γκουτέρες με τον Έλληνα υπουργό Εξωτερικών, που πραγματοποιήθηκε στις 6 Ιουλίου 2017, στις 5 μ.μ. Η συνάντηση έγινε πριν το δείπνο, κατά το οποίο κατέρρευσε η προσπάθεια του Γενικού Γραμματέα, όταν αποδείχθηκε ότι οι Τούρκοι δεν εννοούσαν τα όσα υποτίθεται έλεγαν στον Αντόνιο Γκουτέρες.
Στο μεταξύ, την ίδια ημέρα, ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ είχε συναντήσει για δεύτερη φορά με τον κ. Τσαβούσογλου, ο οποίος ξεκαθάρισε ότι δεν ήταν πρόθεση της Τουρκίας η αποχώρηση των κατοχικών στρατευμάτων από το νησί.
Σύμφωνα με τον πρακτικογράφο, που καταγράφει τις αναφορές του Γενικού Γραμματέα:
«Ομολογουμένως», φέρει τον Αντόνιο Γκουτέρες να λέει, «η Τουρκία δεν ήταν έτοιμη να δεχθεί άμεσα ότι όλα τα στρατεύματα θα έπρεπε να φύγουν. Ωστόσο, δεν είχαν κλείσει την πόρτα σε αυτή την πιθανότητα», σημείωσε ο Γ.Γ. του ΟΗΕ.
Προκαλεί εντύπωση ότι ο κ. Γκουτέρες δεν είπε στον κ. Κοτζιά την «αναλήθεια» -όπως αποδείχθηκε- που ανέφερε στον Πρόεδρο Αναστασιάδη στη συνάντηση τους στις 6:15 μ.μ., την ίδια ημέρα. Ότι δηλαδή η Τουρκία ήταν έτοιμη να αποδεχθεί κατάργηση των εγγυήσεων και των επεμβατικών δικαιωμάτων. Στην ουσία λέει στον κ. Κοτζιά, όχι ευθέως, ότι θα υπάρχει πρόβλημα με την παραμονή των στρατευμάτων. «Θα ήταν συνεπώς καλό να επιτευχθεί ένα πακέτο συμφωνίας με ουσιαστικά ένα ή δύο θέματα να παραμένουν ανοικτά», είπε ο κ. Γκουτέρες.
Σημειώνουμε ότι το έγγραφο της συνάντησης του κ. Γκουτέρες με τον κ. Αναστασιάδη, βρίσκεται στη διάθεσή μας και θα δημοσιευθεί τις επόμενες ημέρες.
Έχει πάντως ιδιαίτερη σημασία ότι ο κ. Κοτζιάς ανακοινώνει στον Γ.Γ. ότι αντιλήφθηκε πως οι Ελληνοκύπριοι συγκατάνευσαν σε όλα τα θέματα εκτός από τα θέματα της ίσης μεταχείρισης. Το πρακτικό της συνάντησης έχει ενδιαφέρον διότι πραγματοποιήθηκε μετά από τις δύο συναντήσεις του Γ.Γ. με τον Τσαβούσογλου και ο Γκουτέρες είχε πλέον ξεκάθαρη εικόνα για τις τελικές θέσεις και τις κόκκινες γραμμές της Τουρκίας».
Ο Γενικός Γραμματέας παραδέχεται ότι υπάρχει πολύ απόσταση και στα άλλα θέματα, παρά τις γραπτές -απαράδεκτες όπως αποδείχθηκαν- υποχωρήσεις του Προέδρου Αναστασιάδη στα τέσσερα θέματα του τραπεζιού 2 και συγκεκαλυμμένα και πολύ προσεκτικά ουσιαστικά θέλει και άλλες υποχωρήσεις από την ελληνοκυπριακή πλευρά.
Τονίζει συγκεκριμένα ότι οι Τουρκοκύπριοι δεν θα αποδέχονταν ένα κοινό ψηφοδέλτιο για την εκ περιτροπής προεδρία, ή ότι οι Τουρκοκύπριοι στο εδαφικό δεν θα δώσουν τελικά αυτά που αναμένουν οι Ελληνοκύπριοι.
«Μόνο εάν καταργείτο η Συνθήκη Εγγυήσεως…» – Σαφής η θέση της Ελλάδος, διά του υπουργού Εξωτερικών, που ξεκαθάρισε το τοπίο ενώπιον του Γ.Γ.
Δημοσιεύουμε παρακάτω το κείμενο της συνομιλίας:
Πρακτικό της Συνάντησης του Γενικού Γραμματέα με την Α.Ε. κ. Νίκο Κοτζιά.
Κραν Μοντάνα, Ελβετία , 6 Ιουλίου 2017, 5 μ.μ.
Παρόντες:
Ο Γενικός Γραμματέας κ. Κοτζιάς, Επικεφαλής Αντιπροσωπείας
Κ. Άιντε κ. Παρασκευόπουλος
Κα Σπέχαρ κα Αθανασίου
Κα Χεττ κ. Λιάκουρας
Κ. Ρίτσιαρντσον
Κα Γουόρν-Σμιθ
Κ. Σούστερ, πρακτικογράφος
Κύρια σημεία που ηγέρθησαν:
Κατοπινές ενέργειες: Καμιά.
Περίληψη της Συζήτησης:
- Ο Γενικός Γραμματέας δήλωσε ότι είδε μια καλή ευκαιρία να εξευρεθεί συμφωνία που θα καταργούσε τις εγγυήσεις από την πρώτη μέρα της λύσης. Ωστόσο, η κατάσταση ήταν πιο δύσκολη σε σχέση με την πλήρη αποχώρηση των στρατευμάτων. Κανένα θέμα δεν ήταν κλειστό. Κατά τη γνώμη του, επιτυγχάνοντας περισσότερη ευελιξία εκεί, εξαρτιόταν από το τι θα μπορούσαν να διασφαλίσουν οι Τουρκοκύπριοι στις διακοινοτικές διαπραγματεύσεις.
- Ο κ. Κοτζιάς δήλωσε ότι αντιλήφθηκε πως οι Ελληνοκύπριοι συγκατάνευσαν σε όλα τα θέματα εκτός από τα θέματα της ίσης μεταχείρισης.
- Ο Γενικός Γραμματέας δήλωσε ότι ακόμα υπήρχαν ευρέως διαφορετικές θέσεις στα περισσότερα των θεμάτων. Το συμπέρασμα του ήταν ότι οι Τουρκοκύπριοι ήταν έτοιμοι να προβούν σε περαιτέρω υποχωρήσεις σε σχέση με το εδαφικό, αλλά όχι στο σημείο που αναμενόταν από τους Ελληνοκύπριους. Σε σχέση με την εκ περιτροπής προεδρία το κοινό ψηφοδέλτιο δεν ήταν αποδεκτό από τους Τουρκοκύπριους. Το περιουσιακό ήταν παρομοίως δύσκολο. Ο κ. Κοτζιάς δήλωσε ότι η Ελλάδα δεν εμπλεκόταν σε οποιαδήποτε από αυτά τα θέματα.
- Ο Γενικός Γραμματέας δήλωσε ότι είχε επιτευχθεί κάποια σαφήνεια σε σχέση με το θέμα της ίσης μεταχείρισης. Το ερώτημα που εκκρεμούσε ήταν κατά πόσο θα έπρεπε να υπήρχε πλαφόν (quota) για τους Τούρκους υπηκόους που αναζητούσαν μόνιμη διαμονή. Για την ιθαγένεια οι πλευρές συμφώνησαν στην αναλογία 4:1. Αισθανόταν ότι οι Ελληνοκύπριοι έπρεπε να ήταν πιο γενναιόδωροι σε ό,τι αφορά τους μόνιμα διαμένοντες.
- Ο κ. Κοτζιάς δήλωσε ότι τα τελευταία 47 χρόνια περισσότεροι από 40.000 Έλληνες μετοίκησαν στην Κύπρο, ενώ περισσότεροι από 67.000 Ελληνοκύπριοι μετοίκησαν στην Ελλάδα.
- Ο Γενικός Γραμματέας δήλωσε ότι η στρατηγική του ήταν να πείσει τον κ. Αναστασιάδη να είναι πιο ανοικτός στο θέμα αυτό. Υπήρχε ανάγκη για κινητοποίηση στο τραπέζι 2 ώστε να υπάρξουν αποτελέσματα στο τραπέζι 1. Ομολογουμένως, η Τουρκία δεν ήταν έτοιμη να δεχθεί άμεσα ότι όλα τα στρατεύματα θα έπρεπε να φύγουν. Ωστόσο, δεν είχαν κλείσει την πόρτα σε αυτή την πιθανότητα. Θα ήταν συνεπώς καλό να επιτευχθεί ένα πακέτο συμφωνίας με ουσιαστικά ένα ή δύο θέματα να παραμένουν ανοικτά. Αυτό θα μπορούσε να αποφασιστεί από τον Πρωθυπουργό σε μια συνάντηση στη Νέα Υόρκη την ερχόμενη εβδομάδα.
- Ο κ. Κοτζιάς δήλωσε ότι αν καταργείτο η Συνθήκη Εγγυήσεων, ο Έλληνας Πρωθυπουργός θα ήταν ανοικτός σε μια τέτοια συνάντηση.
- Ο Γενικός Γραμματέας δήλωσε ότι επιπρόσθετα χρειαζόταν ένα σύστημα εποπτείας. Αυτό θα ήταν υπό την ευθύνη των Ηνωμένων Εθνών και με την εμπλοκή των τριών εγγυητριών δυνάμεων. Δεν ήταν σίγουρος αν ήταν αποδεκτό στην Τουρκία και στους Τουρκοκύπριους να μην έχουν σαφή ρόλο έστω και υπό τους όρους της συμφωνίας κυρίων που έθεσε ο κ. Κοτζιάς νωρίτερα.
- Ο κ. Κοτζιάς δήλωσε ότι υπήρχε η ανάγκη η Τουρκία να εκφράσει σαφώς ότι θα απέσυρε πολλά από τα στρατεύματα της. Το θέμα ήταν ο αριθμός των στρατευμάτων που θα έμεναν πίσω. Αν ξεπερνούσαν τους αριθμούς που προέβλεπε η Συνθήκη Συμμαχίας, θα υπήρχε πρόβλημα. Όπως και να έχει, τώρα θα ενημέρωνε τον Έλληνα Πρωθυπουργό.
- Ο Γενικός Γραμματέας δήλωσε ότι οποιοδήποτε αντιστάθμισμα (quid pro quo) εξαρτιόταν από τον κ. Αναστασιάδη. Για την Τουρκία να σκεφθεί να εγκαταλείψει τις εγγυήσεις ήταν μεγάλο βήμα.
- Ο κ. Κοτζιάς δήλωσε ότι παρέχοντας ίση συμμετοχή στο 20% του κυπριακού πληθυσμού ήταν ήδη ένα μεγάλο βήμα από την ελληνοκυπριακή πλευρά.Ματίας Σούστερ
