Οι εξελίξεις με την Τουρκία θα είναι απρόβλεπτες. Όχι μονάχα γιατί η δραματική επιδείνωση της νομισματικής κρίσης, εκδηλώνεται σε μια ιστορική συγκυρία ιδιαίτερα κρίσιμη για τις εσωτερικές πολιτικές διεργασίες και για το μέλλον του ιδίου του Ερντογάν…
Του Κ. ΚΥΡΙΑΚΟΠΟΥΛΟΥ
Αλλά κυρίως διότι η επόμενη περίοδος, θεωρείται περίοδος υψηλών απαιτήσεων κατά την διάρκεια της οποίας το καθεστώς της Άγκυρας, υποχρεούται να κλιμακώσει έναν πολυδιάστατο σχεδιασμό παρατεταμένης προβολής ισχύος και σε πολλαπλά μέτωπα, στην προσπάθειά του να «κλειδώσει» ανατροπές επί του πεδίου, στο πλαίσιο της αναθεωρητικής του στρατηγικής και της επιθετικής νεο-οθωμανικής του ατζέντας.
Η διαχείριση αυτής της εξίσωσης δεν είναι μια εύκολη υπόθεση για το καθεστώς Ερντογάν. Θα απαιτήσει προσαρμογές στην τακτική… Θα επιταχύνει ανατροπές στο περιφερειακό status… Θα υπαγορεύσει την ανάγκη να δημιουργηθούν σοβαρά αντισταθμίσματα, σε μια προσπάθεια να ισοσκελιστεί η περιστολή συναλλαγματοβόρων δραστηριοτήτων και σχεδιασμών, με στρατηγικού χαρακτήρα παρεμβάσεις που θα ισχυροποιήσουν το επεκτατικό Τουρκικό γεωπολιτικό αποτύπωμα και εν τέλει την ίδια την περιφερειακή θέση της χώρας. Ενώ πάντα θα ελλοχεύει ο κίνδυνος ενός τυχοδιωκτισμού με ευρύτερες προεκτάσεις.
Η Τουρκική αντιπολίτευση συσπειρώνεται στην προσπάθειά της να ανατρέψει τον Ερντογάν και την ίδια στιγμή διαμηνύει σε όλους τους τόνους ότι οι αναθεωρητικοί σχεδιασμοί δεν επιδέχονται εκπτώσεις και ότι οι κλονισμένες σχέσεις με τους παραδοσιακούς ισχυρούς συμμάχους – εν προκειμένω με τους Αμερικανούς – θα αποκατασταθούν με βάση την αμοιβαιότητα των συμφερόντων.
Όλα τα παραπάνω έχουν την σημασία τους, διότι η συστημική στρατηγική σκέψη της χώρας μας και μαζί της οι Έλληνες επιτελείς, οφείλουν να ερμηνεύσουν σωστά αυτό που συντελείται αυτήν την στιγμή στην Τουρκία. Η προφητειολαγνία δεν είναι η ενδεδειγμένη μέθοδος και θα είναι σοβαρότατο λάθος το να παραδοθεί η Ελληνική κοινωνία στην γοητεία της όμορφης εκδοχής, ότι δήθεν έφτασε η ώρα των προφητειών και η Τουρκία οδηγείται με μαθηματική ακρίβεια στην κατάρρευση και από εκεί στον διαμελισμό της.
Σοβαρότατο λάθος θα είναι επίσης το να αποδεχτούμε ότι η Τουρκία αυτή την στιγμή οδηγείται σε κατάρρευση υπό την αδυσώπητη πίεση των Αμερικανών που αποφάσισαν να εργαλειοποιήσουν την αδιαμφισβήτητη ισχύ του Αμερικανικού νομίσματος. Όχι γιατί αυτή η παράμετρος ισχύος είναι ήσσονος σημασίας ή ότι δεν θα μπορούσε η εργαλειοποίησή της να έχει συντριπτικά αποτελέσματα σε βάρος της Τουρκικής Οικονομίας και εν τέλει της ίδιας της γεωπολιτικής της σταθερότητας… Αλλά διότι…
Πρώτον: Δεν είναι η εργαλειοποίηση του δολαρίου αυτή που έφερε την Τουρκία αντιμέτωπη με την παρατεταμένη νομισματική κρίση η οποία τον τελευταίο καιρό εκδηλώνεται με ιδιαίτερη σφοδρότητα. Αντιθέτως… Είναι η από-εργαλειοποίηση της Τουρκικής λίρας, στην οποία για κάποιον λόγο που μένει να αποδειχτεί κατέφυγε ο Ερντογάν. Και ας μην βιαστούμε να καταλήξουμε πως πρόκειται για εκδήλωση ψυχοπαθολογικής εμμονής εκ μέρους του. Και…
Δεύτερον: Δεν είναι διόλου βέβαιο ότι οι Αμερικανοί θέλουν μια τέτοια εξέλιξη που θα μπορούσε όντως να προσλάβει κάποια απρόβλεπτη τροπή ΚΑΙ για την ίδια την Τουρκία αλλά ΚΑΙ για τους σχεδιασμούς τους που αφορούν στην περιφερειακή ασφάλεια . Ας μην ξεχνάμε άλλωστε ότι μετά την ελεγχόμενη συναλλαγματική πίεση που άσκησε ο Τραμπ για τα μάτια της ομορφιάς του, η πρώτη ένεση ρευστότητας που ισοσκέλισε τις επιπτώσεις της «πίεσης» ήρθε με τα 25 δις του Κατάρ με την σύμφωνη γνώμη ή και προτροπή των Αμερικανών, ενώ η δεύτερη έρχεται με αντίστοιχο τρόπο μέσα από το επενδυτικό ταμείο των 10 δις των ΗΑΕ (όπως γράψαμε και σε σχετικό μας άρθρο το οποίο θα βρείτε ΕΔΩ).
Καλά λοιπόν τα λιβανίσματα για την παντοδυναμία του δολαρίου, αλλά σε ότι τουλάχιστον μας αφορά θα πρέπει να κατανοήσουμε ότι αυτό που συμβαίνει αυτήν την στιγμή, με την Τουρκία να έχει παραδοθεί στην περιδίνηση μιας ξέφρενης νομισματικής κρίσης…
- ΔΕΝ είναι αποτέλεσμα μιας σύγκρουσης ισχύος με εργαλείο το Αμερικανικό νόμισμα. Είναι παράμετρος μιας εξίσωσης ισχύος η οποία ΔΕΝ είναι μονοδιάστατη αλλά πολυπαραγοντική…
- ΔΕΝ είναι ελεγχόμενη αλλά μπορεί να καταστεί πλήρως ανεξέλεγκτη. Και φυσικά…
ΔΕΝ έχει διασφαλισμένο τον έλεγχο των διόδων γεωπολιτικής διαφυγής για το καθεστώς, αντιθέτως υπάρχει μια ευρεία δυνατότητα επιλογών – πρωτίστως γεωπολιτικών… το τονίζουμε – στις οποίες μπορεί να καταφύγει το σύστημα Ερντογάν, χωρίς να είναι βέβαιο ότι οι ισχυροί μας «σύμμαχοι» – δηλαδή οι Αμερικανοί – θα επιχειρήσουν να το εμποδίσουν από τις εν δυνάμει γι’ αυτούς ακίνδυνες επιλογές.
Γιατί έχουν σημασία όλα τα παραπάνω…
Πριν απ’ όλα διότι ο Ελληνικός στρατηγικός σχεδιασμός ΔΕΝ θα πρέπει να παρασυρθεί από το φαίνεσθαι και να απωλέσει χρόνο, ευκαιρίες και την όποια δυναμική της συγκεκριμένης ιστορικής συγκυρίας που δεν θα διατηρηθεί επ’ αόριστον.
Η Τουρκία κλυδωνίζεται από μια σοβαρή νομισματική κρίση, αλλά δεν έχει παραλύσει ως σοβαρό και υπολογίσιμο παραγωγικό και κυρίως γεωπολιτικό μέγεθος, πράγμα που σημαίνει ότι έχει ενσωματωμένες και ενεργές, όλες τις δυνατότητες άμεσης ανάταξης και επιθετικής επαναφοράς της υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις.
Οι ΗΠΑ ως κτήτορες και παραγωγοί του δολαρίου, είναι ταυτόχρονα παραγωγοί της ισχύος η οποία αποτυπώνεται στην ισχύ του νομίσματος. Η Τουρκία από την άλλη μεριά, αναγκάζεται να αγοράσει με το δικό της δραματικά υποτιμημένο νόμισμα την ισχύ που δεν παράγει ή ίδια, δηλαδή την ισχύ του δολαρίου, αλλά δεν θα πρέπει να μας διαφεύγει ότι εκτός από αγοραστής είναι ταυτόχρονα και παραγωγός ισχύος με την αποκεντρωμένη περιφερειακή της παρουσία από την Αυλώνα μέχρι το Κατάρ κι από το Αζερμπαϊτζάν μέχρι την Λιβύη και την Σομαλία.
Και αυτήν την ισχύ την έχουν ανάγκη η Αμερικανοί για να την προσαρμόσουν στην επικαιροποιημένη δι’ αντιπροσώπων στρατηγική τους για τον περιφερειακό έλεγχο. Και φυσικά γνωρίζουν καλά ότι αυτή η ισχύς δεν μπορεί να καταστεί λειτουργικό μέγεθος αν η πολιτική του ακριβοπληρωμένου συναλλάγματος διατηρηθεί επί μακρόν χωρίς να υπάρξουν εξωγενείς σωτήριες παρεμβάσεις για την Τουρκική Οικονομία.
Η Ελλάδα λοιπόν οφείλει να είναι ιδιαίτερα προσεκτική και σε διαρκή παραγωγική εγρήγορση σε ότι αφορά στην γεωπολιτική της παρουσία. Δεν μπορεί να αρκείται στα επίσημα ανακοινωθέντα, αλλά θα πρέπει να «διαβάζει» κινήσεις, προθέσεις, προοπτικές. Η δυστοκία επιβολής Ευρωπαϊκών κυρώσεων ΔΕΝ ήταν τυχαία. Το γεγονός ότι Ευρωπαίοι εταίροι μας δεν έχουν φροντίσει να περιορίσουν την θέση τους στο χρηματοπιστωτικό σύστημα της Τουρκίας παρά τις διαφαινόμενες εξελίξεις, επίσης δεν είναι τυχαίο.
Η Ελλάδα επίσης δεν μπορεί να αρκείται σε μαθήματα διπλωματικοπολιτικής αβρότητας και σε Διεθνοδικαιικές φλυαρίες προσβλέποντας στην νουθεσία ενός επιθετικού γείτονα που σχεδιάζει και προετοιμάζεται για τον γεωπολιτικό της ακρωτηριασμό. Ούτε βεβαίως μπορεί να «παρκάρει» διακριτικά και κυρίως αναξιοποίητα τις περιφερειακές της «συμμαχίες», εξασφαλίζοντας στην Τουρκία τον χρόνο που χρειάζεται για να τις ροκανίσει πλειοδοτώντας σε μπαμπεσιά.
Η Ελλάδα οφείλει να βγει μπροστά – πολύ περισσότερο τώρα – και να εκβιάσει εξελίξεις, να διεκδικήσει και να επιβάλει τα νόμιμα, να υπαγορεύσει ατζέντα και να απαιτήσει καθαρή και έμπρακτη στήριξη, μετατρέποντας την ρευστότητα της γείτονος σε δικό της σταθερό και αποφασιστικό γεωπολιτικό βηματισμό.
Η κατάρρευση του Ερντογάν, ακόμη και αν επέλθει με το πλέον οδυνηρό τρόπο για τον ίδιο, δεν σημαίνει κατάρρευση και της Τουρκίας. Κι αυτό που θα κριθεί την επόμενη μέρα, δεν είναι από ποιο πλευρό ξυπνάμε για ν αντικρύσουμε την νέα κατάσταση, αλλά από ποια θέση συνεχίζουμε να υπερασπιζόμαστε τα αυτονόητα έχοντας κάνει σοβαρά βήματα ως προς την εξυπηρέτηση των απαράγραπτων ιστορικών μας δικαίων, με εργαλείο τον στρατηγικό αιφνιδιασμό .
