Η Ελλάδα βρίσκεται και τυπικά πλέον σε εμπόλεμη κατάσταση με την Τουρκία, όπως και μια σύγκριση των στρατιωτικών δυνάμεων των δύο χωρών είναι πιο επίκαιρη από ποτέ.
Ποιο είναι όμως το «στρατιωτικό ισοζύγιο» Ελλάδας-Τουρκίας; Ποιος θα επικρατούσε -θεωρητικά- σε μια στρατιωτική σύρραξη; Το Κυπριακό Κέντρο Στρατηγικών Μελετών (ΚΚΣΜ) έκανε προσφάτως έκθεση για το ισοζύγιο δυνάμεων Ελλάδας-Τουρκίας το 2021.
Όπως αναφέρει το ίδιο το Κέντρο:
Βασικό συμπέρασμα είναι πως παρά την οικονομική κρίση, διατηρείται προς το παρόν ένας τέτοιος συσχετισμός στρατιωτικών ικανοτήτων ανάμεσα στις δύο χώρες, με ιδιαίτερα μεγάλες θυσίες από ελληνικής πλευράς – τις μεγαλύτερες στην Ευρώπη – που κάθε άλλο παρά επιτρέπει στην Άγκυρα να έχει καθοριστική αριθμητική υπεροχή και να επιβληθεί στον μεταξύ τους ανταγωνισμό.
Ωστόσο η έμφαση των ελληνικών προϋπολογισμών, υπό την πίεση των οικονομικών δεδομένων, που είναι περισσότερο στη συντήρηση ή εκσυγχρονισμό υφιστάμενων δυνατοτήτων και λιγότερο σε νέες αγορές, ενδεχόμενα να επιτρέψουν στην σταθερά εξοπλιζόμενη Τουρκία να διευρύνει τη μεταξύ τους διαφορά, ιδίως σε θαλάσσια και εναέρια μέσα (αεροπλανοφόρα, κορβέτες, φρεγάτες, ελικόπτερα μη επανδρωμένα οχήματα, κ.α) προσβλέποντας σε γεωπολιτικά πλεονεκτήματα και άλλα οφέλη.
Ο τομέας της άμυνας συνεχίζει να απορροφά σημαντικούς εθνικούς πόρους στις δύο χώρες, δεδομένων και των οικονομικών τους προβλημάτων, για τα οποία αισθάνεται ιδιαίτερα βεβαρυμμένη η ελληνική πλευρά. Η Ελλάδα το 2020 διέθεσε για την άμυνα της $4,9 δις και η Τουρκία περισσότερα από τα διπλάσια ($11 δις), κυρίως ένεκα διαφορετικών απαιτήσεων και μεγεθών του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ).
Ωστόσο για την Ελλάδα, η οποία αντιμετωπίζει ισχυρές προκλήσεις και απειλές από την Τουρκία, η θυσία στην οποία υπόκεινται από τη δεκαετία του 1970 έως σήμερα, όπως αυτή μετριέται ως ποσοστό που διατίθεται για την άμυνα από το ΑΠΕ, είναι μεγαλύτερη από οποιαδήποτε άλλη ευρωπαϊκή χώρα. Κι ενώ ο μέσος όρος δαπανών για την άμυνα επί του ΑΕΠ στον ευρωπαϊκό χώρο το 2020 ήταν 1,50%, η Ελλάδα διέθεσε το 2,56% για το σκοπό αυτό. Ακολουθεί η Εσθονία (2,37%), το Η.Β.(2,33%),η Λετονία (2,31%), η Πολωνία (2,22%) και η Γαλλία (2,16%). Η Τουρκία διαθέτει το 1,6% του ΑΕΠ για την άμυνα.
Στις χερσαίες δυνάμεις (Στρατός), όσον αφορά τόσο το ανθρώπινο στρατιωτικό δυναμικό όσο και τα κύρια άρματα μάχης, τεθωρακισμένα οχήματα και άλλα μέσα, η τουρκική αριθμητική υπεροχή ναι μεν υφίσταται αλλά γενικά είναι μειωμένη σε σχέση με προηγούμενα χρόνια. Κατ’ επέκταση η διαφορά σε αναλογίες δυνάμεων μεταξύ των δύο χωρών σε διάφορες κατηγορίες είναι πιο στενή και θετική για την Ελλάδα από προηγουμένως.
Στο Ναυτικό η σύγκριση δυνάμεων με την Τουρκία είναι ακόμη πιο θετική για την ελληνική άμυνα, ιδιαίτερα όσον αφορά τα βαριά θαλάσσια μέσα όπως υποβρύχια (11 ελληνικά και 12 τουρκικά) και φρεγάτες (13 ελληνικές και 16 τουρκικές) με ισχυρές ικανότητες αντιμετώπισης οποιασδήποτε τουρκικής πρόκλησης στο Αιγαίο. Τα υπόλοιπα πολεμικά σκάφη αν και αριθμητικά λιγότερα από ό,τι της Τουρκίας, ωστόσο αποτελούν αξιόλογη δύναμη για το Ελληνικό Ναυτικό που η άλλη πλευρά δεν μπορεί να αγνοεί.
Στην Πολεμική Αεροπορία, η Ελλάδα με 230 μαχητικά αεροσκάφη – 78 λιγότερα από την Τουρκία – διατηρεί μια αναλογία δυνάμεων 1,3 τουρκικών μαχητικών για κάθε ελληνικό. Και παρόλο που απαιτείται εκσυγχρονισμός, σημαντική τεχνολογική αναβάθμιση και αριθμητική αύξηση του συνόλου των διαθέσιμων μέσων στον τομέα αυτό, η Αεροπορία αποτελεί πολύ ισχυρό, αξιόπιστο και αποφασιστικό στοιχείο υπεράσπισης της ελληνικής εθνικής κυριαρχίας. Το ίδιο ισχύει και για την Τουρκία.
Να σημειώσουμε εδώ πως η Ελλάδα παίρνει 24 Rafale από την Γαλλία, ενώ η Τουρκία έχει υποβάλει επίσημο αίτημα στην αμερικανική εταιρεία Lockheed Martin για την προμήθεια 40 σύγχρονων F-16 και για την αναβάθμιση άλλων 80.
Πλεονέκτημα για την Ελλάδα είναι το υψηλό ποσοστό επαγγελματιών στις Ένοπλες Δυνάμεις (52% στο Στρατό, 88% στο Ναυτικό, σε σχέση με 23% και 29% αντίστοιχα στην Τουρκία). Είναι επίσης η συνοχή ανάμεσα στο στράτευμα, η σαφής αντίληψη περί του είδους και της προέλευσης της απειλής και το υψηλό επίπεδο εκπαίδευσης. Πρόβλημα είναι η βεβαρυμμένη οικονομία και περιορισμοί, τα μικρότερα μεγέθη, οι μεγάλες απαιτήσεις – τεχνολογικές και άλλες – που προβάλλει για αποτελεσματική άμυνα ο γεωγραφικός χώρος ανατολικά.
Για την Τουρκία πλεονέκτημα είναι οι μεγαλύτεροι αριθμοί και μεγέθη, το βάθος της εγχώριας πολεμικής βιομηχανίας που την καθιστά αυτάρκη σε διάφορους τομείς, καθώς και αναδυόμενο σημαντικό εξαγωγέα. Σοβαρό πρόβλημα είναι οι πολλαπλές απειλές που αντιμετωπίζει στον περίγυρο της και στο εσωτερικό, η εμπλοκή της με 40.000 στρατιώτες σε διάφορες κρίσεις στο εξωτερικό με την τεράστια υποστήριξη που χρειάζεται το δυναμικό αυτό, η αποδυνάμωση από τις εκκαθαρίσεις αντιφρονούντων στελεχών, οι κακές σχέσεις με ΗΠΑ και Ε.Ε και χώρες της περιοχής, όπως και οι αμερικανικές απαγορεύσεις και περιορισμοί.
Ενδεικτικά στοιχεία
Το εν ενεργεία ανθρώπινο στρατιωτικό δυναμικό στην ελληνική πλευρά ανέρχεται στις 142.700 και στην τουρκική στις 355.200. Η Τουρκία διαθέτει το μεγαλύτερο αριθμό στρατιωτών στο χώρο του ΝΑΤΟ (εκτός ΗΠΑ) και γενικά στην Ευρώπης. Ακολουθούν η Γαλλία με 203.000 στρατιώτες, η Γερμανία με 184.000, η Ιταλία με 166.000,το Ηνωμένο Βασίλειο με 149.000 και μετά η Ελλάδα.
Με βάση τους αριθμούς αυτούς αναλογούν σήμερα 2,4 Τούρκοι στρατιώτες για κάθε Έλληνα σε σύγκριση με 3,5:1 το 2014. Το στρατιωτικό ανθρώπινο δυναμικό είναι μειωμένο στην Τουρκία ένεκα κυρίως της μείωσης της θητείας, της φυγοστρατίας (οι φυγόστρατοι υπολογίζονται γύρω στις 450.000) και – σε επίπεδο στελεχών – των μαζικών εκκαθαρίσεων «αντιφρονούντων» από το καθεστώτος Ερντογάν.
Άρματα Μάχης: Η Ελλάδα διαθέτει 1.328 άρματα μάχης και η Τουρκία 2.378 σε σχέση με 1.462 και 2.504 αντίστοιχα το 2014. Παρά τις εκατέρωθεν μειώσεις ωστόσο διατηρείται σχεδόν αναλλοίωτος ο συσχετισμός δυνάμεων αφού το 2021 όπως και το 2014 για κάθε 1 ελληνικό άρμα αναλογούν 1,7 τουρκικά.
Τεθωρακισμένα Οχήματα Μεταφοράς Προσωπικού: Η Ελλάδα διαθέτει 2.130 ΤΟΜΠ, ήτοι κατά 437 λιγότερα από ό,τι το 2020, αλλά περισσότερα σε σύγκριση με 1.462 το 2014 και 1.723 το 2004. Χωρίς καμία αριθμητική αλλαγή, η Τουρκία συνεχίζει να έχει για τα αντίστοιχα χρόνια 3.632 ΤΟΜΑ.
Τεθωρακισμένα Οχήματα Μάχης: Στην ελληνική πλευρά παρουσιάζονται μειωμένα στα 169 από 242 το 2020 ενώ παραμένουν περίπου στα ίδια αριθμητικά επίπεδα (645) στην τουρκική πλευρά όπως και προηγουμένως.
Μη Επανδρωμένα Οχήματα (UAV ή Drones): Στις δυνάμεις Στρατού η Ελλάδα έχει ενταγμένα 8 αναγνωριστικά παλιού τύπου UAV SAGEM Sperwer, ενώ η Τουρκία πέραν των 133 UAV διαφόρων αποστολών συλλογής πληροφοριών εκ των οποίων 33 τουρκικής κατασκευής οπλισμένα για προσβολή στόχων.
Ναυτική Αεροπορία: Η Ελλάδα διαθέτει 5 αεροσκάφη τύπου P-3 Orion κατά υποβρυχίων (4 υπό εκμοντερνισμό) και η Τουρκία 17 από τα οποία τα 10 είναι περιπολικά (αστυνόμευσης) και τα 7 ελαφρά μεταφορικά. Επίσης η Ελλάδα διαθέτει 20 ελικόπτερα (18 ανθυποβρυχιακά και 2 πολλαπλής χρήσης) και η Τουρκία 29 επιθετικά.
Τα Μαχητικά Αεροσκάφη της ελληνικής πλευράς ανέρχονται στα 230 όπως και το 2020, σε σχέση με 262 το 2014. Στην Τουρκία τα μαχητικά αεροσκάφη ανέρχονται στα 308 σε σχέση με 352 το 2014. Aνατροπή στα σχέδια ενίσχυσης της Αεροπορίας προκάλεσε η αποπομπή της από το πρόγραμμα παραγωγής και απόκτησης των υπερσύγχρονων μαχητικών F-35 από τις ΗΠΑ.
Αναγνωριστικά Αεροσκάφη: Διαθέτει 8 η Ελλάδα και 38 η Τουρκία.
Μεταγωγικά Αεροσκάφη και Ελικόπτερα: Η Ελλάδα διαθέτει 23 C-160, Hercules και Spartan (συν 3 ελαφρά Μεταγωγικά) και 31 ελικόπτερα ελαφρά και μέσου τύπου. Η Τουρκία διαθέτει 89 μεταγωγικά C-27, Hercules και Spartan και 35 ελικόπτερα.
