Το αμερικανικό στρατοβιομηχανικό σύμπλεγμα πρωτοστατεί στην ανάπτυξη ενεργειακών τεχνολογιών και συστημάτων, εναλλακτικών του πετρελαίου*, που βασίζονται στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και κυρίως στο υδρογόνο. Ένας εκ των λόγων που συμβαίνει κάτι τέτοιο είναι γιατί το αμερικανικό στράτευμα είναι το πιο μηχανοποιημένο στον πλανήτη. Οι ποσότητες πετρελαίου που καταναλώνει είναι τεράστιες, με αποτέλεσμα να χρειάζεται πολλά δισεκατομμύρια δολάρια ανά έτος για να καλύπτει τις ενεργειακές του ανάγκες.
Όμως, το χρηματικό κόστος είναι το μικρότερο. Αυτό που περισσότερο απασχολεί τους Αμερικανούς είναι η επιχειρησιακή δυσκινησία που προκαλεί η “ουρά του πετρελαίου”.
Συγκεκριμένα, για κάθε στρατιώτη που βρίσκεται στο θέατρο των επιχειρήσεων υπολογίζεται πως απαιτούνται περί τους δέκα στρατιώτες να βρίσκονται στη διοικητική μέριμνα. Και πολύ μεγάλο κομμάτι των καθηκόντων τους είναι να τροφοδοτούν με καύσιμα το ενεργοβόρο αμερικανικό στράτευμα.Η κατάσταση γίνεται ακόμη πιο δύσκολη από το γεγονός ότι ο Αμερικανικός Στρατός δεν στοχεύει τόσο στην υπεράσπιση του μητροπολιτικού εδάφους των ΗΠΑ όσο στη διεξαγωγή εκστρατειών σε μακρινά μέρη του κόσμου. Έτσι, η εξάρτηση από το πετρέλαιο καθιστά ακριβή και χρονοβόρα αυτήν τη διαδικασία. Με απλά λόγια, για να συγκεντρωθεί και για να μετακινηθεί μια σοβαρού μεγέθους αμερικανική πολεμική δύναμη σε κάποιο μέρος του κόσμου απαιτούνται πολλά χρήματα και κυρίως πολύς χρόνος.
Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του Πολέμου στον Κόλπο το 1991, όταν οι πρώτες αμερικανικές δυνάμεις που έφθασαν στη Σαουδική Αραβία μετά την κατάληψη του Κουβέιτ από το Ιράκ ήταν πολύ ελαφρά οπλισμένες δυνάμεις πεζικού “αρχικής εισόδου” (Early Entry Forces), οι άντρες της οποίας, όπως χαρακτηριστικά έχει ειπωθεί από έναν συμμετέχοντα στην επιχείρηση, «το μόνο που κάναμε ήταν να περιμένουμε τα άρματα του Σαντάμ Χουσεΐν να έλθουν να μας πατήσουν».
Ταχεία ανάπτυξη βαρέων δυνάμεων
Η αδυναμία ταχείας μετακίνησης βαρέων δυνάμεων ήταν ανεκτή την εποχή της αμερικανικής παντοδυναμίας στα πρώτα χρόνια μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου και την εποχή του “Πολέμου ενάντια στην Τρομοκρατία”, όταν ο αντίπαλος ήταν ελαφρά οπλισμένοι αντάρτες. Δεν είναι ανεκτή, όμως, σήμερα που η ρωσική πολεμική μηχανή έχει αναγεννηθεί και ο Κινεζικός Στρατός έχει αναπτύξει ικανότητες που αμφισβητούν άμεσα την αμερικανική πρωτοκαθεδρία.
Έτσι, οι ΗΠΑ χρειάζονται ικανότητες ταχείας ανάπτυξης βαρέων δυνάμεων ανά τον πλανήτη και για να το επιτύχουν αυτό πρέπει να απαλλαγούν από την ουρά του πετρελαίου. Και για να απαλλαγούν από την ουρά του πετρελαίου πρέπει να αναπτύξουν “πράσινες” ενεργειακές τεχνολογίες. Επιπροσθέτως, τα πράσινα ενεργειακά συστήματα προσφέρουν και μια σειρά από τακτικά στρατιωτικά πλεονεκτήματα. Για παράδειγμα, ένα άρμα μάχης με κινητήρα υδρογόνου αντί για πετρελαιοκινητήρα παρουσιάζει εξαιρετικά μειωμένο ακουστικό και θερμικό ίχνος ενώ έχει πολύ λιγότερα ευπαθή σημεία.
Όμως, το πιο σημαντικό είναι ότι σήμερα έχουν προκύψει μια σειρά από καινοφανείς στρατιωτικές προκλήσεις για τις ΗΠΑ, για την αντιμετώπιση των οποίων κρίσιμης σημασίας είναι η ανάπτυξη ενεργειακών τεχνολογιών. Μια από τις προκλήσεις αυτές είναι οι υπέρ–υπερηχητικοί (hypersonic) πύραυλοι cruise, που θεωρούνται αυτήν τη στιγμή ως η πρωταρχική απειλή για τις αμερικανικές ένοπλες δυνάμεις.
Διώροφη διαστημική αρχιτεκτονική
Επειδή οι πύραυλοι αυτοί δεν ακολουθούν προδιαγεγραμμένες βαλλιστικές τροχιές και έχουν τη δυνατότητα να διεξάγουν ελιγμούς σε όλα τα στάδια της πτήσης τους, θεωρείται ότι είναι πολύ δύσκολο να εντοπιστούν και πολύ περισσότερο να αναχαιτιστούν από τα σημερινά αντιπυραυλικά αμερικανικά συστήματα. Επισημαίνεται δε ότι οι hypersonic πύραυλοι απειλούν τόσο το έδαφος των ΗΠΑ, όσο και κρίσιμης σημασίας στοιχεία της αμερικανικής πολεμικής μηχανής, όπως είναι τα αμερικανικά αεροπλανοφόρα.
Για την αντιμετώπιση των hypersonic όπλων οι ΗΠΑ προωθούν μια νέα “διώροφη” αεροδιαστημική αρχιτεκτονική. Ο πάνω όροφος θα περιλαμβάνει κυριολεκτικά χιλιάδες δορυφόρους τηλεπισκόπισης οι οποίοι θα κινούνται σε χαμηλές περιγήινες τροχιές (LEO), ενώ ο κάτω όροφος θα αποτελείται από πολλαπλούς “θόλους” επιτήρησης, σκορπισμένους ανά τον κόσμο, αποτελούμενους από ρομποτικά αεροχήματα και αερόπλοια μεγάλου υψομέτρου, που θα μπορούν να φθάνουν ακόμη και στα όρια του “εγγύς διαστήματος” (near space) και τα οποία θα μπορούν να παραμένουν εν πτήσει για διάστημα πολλών μηνών ή ακόμη και ετών.
Τα σκάφη αυτά αναφέρονται ως “ψευδοδορυφόροι” (‘pseudosatellites’) και στόχος τους είναι να προσφέρουν έγκαιρη προειδοποίηση και δεδομένα στοχοποίησης εναντίον εχθρικών hypersonic όπλων και άλλων απειλών. Σε πιο εξελιγμένες μορφές παρόμοια αεροχήματα θα είναι εφοδιασμένα με ενεργειακά όπλα, όπως λέιζερ υψηλής ισχύος (HEL), έτσι ώστε να καταστρέφουν τους hypersonic πυραύλους.
Πράσινα υπερόπλα
Εκτός δε από αμυντικούς σκοπούς παρόμοια υποκατάστατα δορυφόρων θα προσφέρουν και δεδομένα στοχοποίησης σε hypersonic βλήματα των ΗΠΑ καθώς και σε άλλα συστήματα, διαμορφώνοντας “φονικές αλυσίδες” αναγνώρισης-κρούσης (reconnassaince-strike kill chains). Αξίζει δε επισημανθεί ότι αυτός ο πρώτος όροφος της σχεδιαζόμενης αμερικανικής αεροδιαστημικής αρχιτεκτονικής καθίσταται ακόμη μεγαλύτερης σημασίας από την στιγμή που ο δεύτερος όροφος, δηλαδή οι δορυφόροι, θεωρείται ιδιαίτερα ευπαθής δεδομένης της μεγάλης ενίσχυσης των αντιδορυφορικών ικανοτήτων της Κίνας και της Ρωσίας, αλλά και άλλων χωρών, όπως η Ινδία.
Είναι περιττό να πούμε ότι για να μπορέσουν να αναπτυχθούν και να καταστούν επιχειρησιακά παρόμοια αεροχήματα υπερυψηλής αυτονομίας απαιτείται να εφοδιαστούν με προηγμένα συστήματα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και υδρογόνου. Ένας άλλος παράγοντας που ευνοεί αποφασιστικά την ανάπτυξη πράσινων ενεργειακών τεχνολογιών για στρατιωτικούς σκοπούς είναι η ευρεία ρομποτοποίηση του πολέμου.
Η δημιουργία αυτόνομων πολεμικών ρομποτικών συστημάτων, την οποία καθιστούν εφικτή οι ραγδαίες εξελίξεις στον χώρο της τεχνητής νοημοσύνης, επιβάλει τη δραστική ενίσχυση της αυτονομίας των ρομπότ. Με άλλα λόγια, δεν ωφελεί και τόσο να έχεις ένα ρομπότ που να μπορεί να λειτουργεί αυτόνομα στο πεδίο της μάχης, όταν θα πρέπει να επιστρέφει κάθε τόσο στη βάση για ανεφοδιασμό. Έτσι, η ανάπτυξη προηγμένων τεχνολογιών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας καθίσταται κρίσιμης σημασίας και για την ανάπτυξη παρόμοιων συστημάτων.
Με έναν σμπάρο δυο τρυγόνια
Τέλος, η έξοδος των ΗΠΑ από τη Συνθήκη INF ωθεί τον Αμερικανικό Στρατό στην ανάπτυξη πυραυλικών συστημάτων πολύ μεγάλου βεληνεκούς που θα χρησιμοποιηθούν σαν “βελόνες” για να διατρήσουν τις “φυσαλίδες” αντιπρόσβασης και άρνησης περιοχής (A2/AD) της Κίνας και της Ρωσίας. Όμως, αυτές οι “βελόνες” θα πλαισιώνονται από πολυάριθμα μέσα συλλογής πληροφοριών, επικοινωνιών, ηλεκτρονικού πολέμου κλπ, τα οποία θα έχουν πολύ μεγάλες ενεργειακές ανάγκες. Άρα, για την υποστήριξη παρόμοιων στρατηγικών “πυροβολείων” γύρω από τη Ρωσία και την Κίνα θα χρειαστούν ενεργειακές τεχνολογίες που θα τους προσφέρουν αυτονομία, δηλαδή ανανεώσιμες πηγές ενέργειες και συστήματα υδρογόνου.
Εν κατακλείδι, είναι ζωτικής σημασίας για το σημερινό αμερικανικό στράτευμα, αλλά και για την ευρύτερη αμερικανική γεωπολιτική στρατηγική, να αξιοποιήσει τη νέα στρατιωτική επανάσταση που βρίσκεται εν εξελίξει. Και κομβικό κομμάτι αυτής της επανάστασης είναι οι πράσινες ενεργειακές τεχνολογίες. Και ένας παράγοντας που αναμένεται να προκαλέσει εκρηκτική άνοδο των “πράσινων” ενεργειακών τεχνολογιών είναι η γιγάντωση των φόβων για το ζήτημα της Κλιματικής Αλλαγής.
Μια πανικόβλητη διεθνής κοινή γνώμη, που βομβαρδίζεται με χιλιαστικά σενάρια για το επερχόμενο τέλος του κόσμου, θα στηρίξει παντί τρόπω ό,τι εμφανίζεται πως μπορεί να τη γλυτώσει από την καταστροφή και να καταπραΰνει τις ενοχές της. Και ένας από τους προβαλλόμενους σωτήρες του κόσμου από τον κλιματικό Αρμαγεδώνα, που εμφανίζεται να είναι προ των πυλών, θα είναι και η νέου τύπου αμερικανική πολεμική μηχανή.
Έτσι, οι ΗΠΑ μπορούν να επιτύχουν με έναν σμπάρο δυο τρυγόνια. Αφενός μεν να αναπτύξουν τις πολεμικές τεχνολογίες που θα τους επιτρέψουν να αντιμετωπίσουν τις ανερχόμενες Ρωσία και Κίνα και να διατηρήσουν την πρωτοκαθεδρία τους στα γεωπολιτικά δρώμενα στην Ευρασία, αφετέρου δε να ενισχύσουν δραματικά την ήπια ισχύ τους, εμφανιζόμενες ως οι σωτήρες της ανθρωπότητας.
________________
Το θέμα είχα εξετάσει στο βιβλίο μου “Το τέλος του πετρελαίου και η αρχή της νέας αμερικανικής στρατηγικής” (εκδόσεις Λιβάνη 2008)
_________________
Επιμέλεια αναρτήσεως Μιχάλης Τσολάκης
