Του Δρ. Βενιαμίν Καρακωστάνογλου
Η συμφωνία για τις φρεγάτες που θα ανανεώσουν (σε…. 4-5 χρόνια) τα μεγάλα σκάφη του Πολεμικού Ναυτικού μας, είναι καλοδεχούμενη, όπως και η ρήτρα της αμυντικής συνδρομής της Γαλλίας. Αναμένεται και η ελληνοαμερικανική συμφωνία αμυντικής συνεργασίας που δεν θα αργήσει.
- Το πρώτο ζητούμενο είναι η αύξηση της αμυντικής ικανότητας της Ελλάδος αλλά και η αποτρεπτική λειτουργία της απέναντι στις τουρκικές απειλές, εκβιασμούς και παράνομες διεκδικήσεις, ώστε να διαφυλαχθεί η ειρήνη χωρίς την απώλεια εθνικού ελληνικού χώρου, αλλά και περιοχών κυριαρχικών δικαιωμάτων (Υφαλοκρηπίδας – ΑΟΖ).
Αυτό εξυπηρετείται άμεσα από την ελληνογαλλική συμφωνία (με ερωτηματικό για την Υφαλ./ΑΟΖ που πρέπει να διευκρινισθεί) και έμμεσα μόνο από την νέα προς υπογραφή ελληνοαμερικανική, εφόσον δεν περιληφθεί και σ’ αυτήν ρήτρα αμυντικής συνδρομής. Πάντως η ύπαρξη αυξημένων Αμερικανικών στρατιωτικών διευκολύνσεων στην Ελλάδα προφανώς θα λειτουργήσει αποτρεπτικά σε τουρκικά στρατιωτικά εγχειρήματα.
- Αυτό που πρέπει να συνειδητοποιήσουμε όμως είναι ότι για την αποφυγή αποδιάρθρωσης της Νότιας Πτέρυγας του ΝΑΤΟ, όσο τουλάχιστον παραμένει σ’ αυτό η Τουρκία, τόσο οι ΗΠΑ όσο και (λιγότερο βέβαια) η Γαλλία, πριν εκδηλώσουν οποιαδήποτε έμπρακτη στρατιωτική υποστήριξη προς την Ελλάδα, σε περίπτωση στρατιωτικής προσβολής της χώρας μας από την γείτονα, θα απαιτήσουν να έχει εξαντληθεί κάθε περιθώριο διαλόγου και προοπτικής δικαστικής επίλυσης των ζητημάτων στο Δικαστήριο της Χάγης. Και εδώ εντοπίζεται η προοπτική πιέσεων προς τη χώρα μας για υποχωρήσεις, ώστε να ικανοποιηθεί μέρος τουλάχιστον των τουρκικών απαιτήσεων και έτσι να αποφευχθεί η θερμή σύγκρουση δύο εταίρων του ΝΑΤΟ και επιπλέον η Γαλλική ή και ενδεχόμενη Αμερικανική στρατιωτική συνδρομή υπέρ της Ελλάδος. Όλα αυτά βέβαια θα αλλάξουν αν η Τουρκία υλοποιήσει τις διακηρύξεις Ερντογάν για πολύπλευρη και μεγάλης έκτασης εξοπλιστική συνεργασία με την Ρωσία, οπότε βέβαια η παραμονή της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ και στο Δυτικό σύστημα θα καταστεί άκρως προβληματική ή απίθανη.
- Συνεπώς, η Ελλάδα πρέπει να παραμείνει σταθερή στις νόμιμες θέσεις της, απορρίπτοντας κάθε συζήτηση για «γκρίζες ζώνες» (δηλ. παραχώρηση κυρίαρχων νησιωτικών εδαφών μας), αφοπλισμό των νησιών του Αν. Αιγαίου, διαστρέβλωση του Διεθνούς Δικαίου με την αποδοχή των τουρκικών ανυπόστατων θέσεων περί 6 ν.μ. μόνον για όλα τα νησιά του Αιγαίου (και της Κρήτης και της Κύπρου), εγκατάλειψη της νόμιμης επέκτασης της αιγιαλίτιδας ζώνης στο Αιγαίο στα 12 ν.μ., και αποδοχή λύσης δύο κυρίαρχων κρατών στην Κύπρο, μέσω της νομιμοποίησης της παράνομης κατοχής της Βόρειας Κύπρου.
- Θα πρέπει να ξεκαθαριστεί σε φίλους και εχθρούς ότι η Ελλάδα, συζητάει μέσω των διερευνητικών επαφών την προοπτική από κοινού προσφυγής στη Χάγη με την Τουρκία μόνο για οριοθέτηση ΑΟΖ/Υφαλοκρηπίδας. Αυτό μπορεί και πρέπει να γίνει με την αποδοχή και από την Τουρκία (όπως έχει πράξει από το 1994 και η Ελλάδα) της υποχρεωτικής δικαιοδοσίας του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης και έτσι δεν θα απαιτείται συνυποσχετικό. Η υποβολή στη Χάγη πακέτου άλλων θεμάτων που επιδιώκει η Τουρκία, είναι απαράδεκτη και ως θέμα συζήτησης ή διερεύνησης για την Ελλάδα.
- Πριν την ενδεχόμενη προσφυγή στη Χάγη η Ελλάδα οφείλει να έχει επεκτείνει την Αιγιαλίτιδα ζώνη της σε όλες τις παρακείμενες θάλασσες στα 12 ν.μ., με εξαίρεση έναν δίαυλο «πλου διελεύσεως» επαρκούς πλάτους για την διεθνή ναυσιπλοΐα, μεταξύ της εξόδου των Δαρδανελίων, στο Βόρειο και Κεντρικό Αιγαίο, που περαιτέρω θα διέρχεται μεταξύ Κυκλάδων και Δωδεκανήσου και θα έχει καθεστώς transit passage, δηλαδή ενισχυμένης ελευθερίας διέλευσης, και θα καταλήγει στις δύο εξόδους του Αιγαίου (ανατολικά και δυτικά) προς τη Μεσόγειο. Έτσι θα διατηρηθεί το δικαίωμα των νησιών για αιγιαλίτιδα 12 ν.μ. και δεν θα δοθούν προσχήματα στην Τουρκία (και άλλους πρόθυμους εκτός και εντός της χώρας μας) να ισχυρίζεται ότι επηρεάζεται η ελεύθερη ναυσιπλοΐα στο Αιγαίο!
- Αν η Τουρκία αντιδράσει με το διαβόητο «casus belli» και χρησιμοποιήσει ένοπλη βία κατά της Ελλάδος, τότε θα πρέπει να ενεργοποιηθεί α) η νόμιμη άμυνα της Ελλάδος αυτοδύναμα στο πλαίσιο του άρθρου 51 του Χάρτη του ΟΗΕ, β) η συμφωνηθείσα στρατιωτική συνδρομή της Γαλλίας, γ) η οφειλόμενη συνδρομή των ΗΠΑ στα πλαίσια της πολυετούς διμερούς συμμαχικής σχέσης των χωρών μας. Κατά μείζονα λόγο αν η Τουρκία έχει απομακρυνθεί από το ΝΑΤΟ.
- Αυτό που πρέπει να γίνει κατανοητό είναι ότι, ακόμη και αν αφορμή της Τουρκικής στρατιωτικής δράσης (παράνομης επίθεσης στην ουσία) είναι κυριαρχικά δικαιώματα οικονομικής φύσεως της Ελλάδος (ΑΟΖ/Υφαλ.) η στρατιωτική προσβολή θα αφορά συνολικά την χερσαία (ηπειρωτική και νησιωτική) ελληνική επικράτεια και επιπλέον κυρίαρχη ελληνική Αιγιαλίτιδα Ζώνη νομίμως επεκταθείσα στα 12 ν.μ. ή έστω στα 10 ν.μ. σε ορισμένες περιοχές. Συνεπώς δημιουργείται σαφής νομική βάση ενεργοποίησης της στρατιωτικής συνδρομής της Γαλλίας και (τουλάχιστον με πολιτική βάση) ανάλογης στρατιωτικής συνδρομής των ΗΠΑ. Επιπλέον μπορεί να γίνει επίκληση και της στρατιωτικής συνδρομής που προβλέπεται στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τα κράτη – μέλη (άρθρο 42 παρ.7 της Συνθήκης της Ε.Ε.).
- Καθώς η ολοκλήρωση της κατασκευής και παραλαβής από την Ελλάδα των 3 (+1) γαλλικών φρεγατών Belharra, αναφέρεται στο 2025 και μετά (άδηλο είναι ακόμη και για τις 3+1 κορβέτες), δημιουργείται ένα κρίσιμο χάσμα 4 – 5 ετών (2022 – 2026) στην ισορροπία ναυτικών δυνάμεων στο Αιγαίο και το ίδιο ισχύει και για την ένταξη των 24 νέων αεροσκαφών Rafale και τον εκσυγχρονισμό των 85 ελληνικών F-16 σε Viper που εξελίσσεται στις ΗΠΑ. Είναι πολύ πιθανό η Τουρκία σ’ αυτήν την κρίσιμη πενταετία να επιχειρήσει τετελεσμένα στον θαλάσσιο και νησιωτικό χώρο, πριν ενισχυθεί το οπλοστάσιο της χώρας μας. Η σύμπτωση στο προσεχές διάστημα της επετείου 100 ετών από το 1923, δηλαδή της δημιουργίας του νέου τουρκικού κράτους και της Συνθήκης της Λωζάννης, με διακηρυγμένη την πρόθεσή του Ερντογάν να την αναθεωρήσει μονομερώς (και παρανόμως βέβαια), διαμορφώνει ένα εν δυνάμει εκρηκτικό μείγμα παραγόντων που μπορεί να προκαλέσουν θερμή ρήξη! Και αυτό είτε κερδίσει τις προεδρικές εκλογές ο Ερντογάν, είτε τις χάσει, οπότε και μπορεί να αρνηθεί το αποτέλεσμά τους! Άλλωστε ο τουρκικός εθνικισμός και επεκτατισμός δεν είναι «προνόμιο» του ΑΚΡ αλλά διαπερνά το σύνολο των πολιτικών κομμάτων στην Τουρκία! Το ίδιο κι ο ανθελληνισμός! Εξαίρεση αποτελεί το Κουρδικό HDP που διώκεται… Συνεπώς η Ελλάδα, που διαθέτει βέβαια ήδη αξιόμαχες Ένοπλες Δυνάμεις, θα πρέπει να αναζητήσει για την επικίνδυνη επόμενη 5ετία, ευέλικτες και έξυπνες λύσεις για την αύξηση του στρατιωτικού δυναμικού της, κατά το μεσοδιάστημα μέχρι το 2026.
