Αναλυτικά όλα όσα αλλάζουν από σήμερα
Με σαφή υποχώρηση της επιδημίας κορωνοϊού συνεχίζεται ο Σεπτέμβριος, μετά τη σταθεροποίηση του προηγούμενου δεκαήμερου. Ο μειωμένος αριθμός κρουσμάτων και εισαγωγών ασθενών με λοίμωξη COvid-19 στα νοσοκομεία δημιούργησαν καλές επιδημιολογικές συνθήκες για το άνοιγμα των σχολείων και την επιστροφή στις αίθουσες περισσότερων από 1, 1 εκατ.μαθητών.
Η απρόσκοπτη λειτουργία τους αποτελεί αναμφίβολα την υγειονομική πρόκληση του φθινοπώρου και κρίσιμο παράγοντα για την εξέλιξη της επιδημίας τον χειμώνα. Εξίσου σημαντικό θεωρείται και το νέο πλαίσιο λειτουργίας των κλειστών χώρων με πρωτόκολλα στοχευμένα για εμβολιασμένους και μη πολίτες, που εφαρμόζονται από σήμερα και για τους επόμενους έξι μήνες.
Το στοίχημα της επιστροφής των πολιτών, χωρίς επιπλέον φορτίο κορωνοϊού, στην ηπειρωτική χώρα και στα αστικά κέντρα μετά την αυγουστιάτικη έξαρση της επιδημίας σε νησιά και σε τουριστικούς προορισμούς, φαίνεται να κερδίζεται. Η ύφεση του τέταρτου επιδημικού κύματος επιτρέπει μια «ανάσα» στις επιστημονικές και υγειονομικές αρχές, πριν ριχτούν στη μάχη για την ασφαλή διά ζώσης εκπαίδευση των παιδιών και των εφήβων στις σχολικές μονάδες αρχικά και των φοιτητών στη συνέχεια, από τον επόμενο μήνα.
Η εμβολιαστική κάλυψη των μαθητών ηλικίας άνω των 12 χρόνων και των φοιτητών παραμένει ζητούμενο για τους αρμόδιους. Σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Υγείας, μόλις το 25% των μαθητών Λυκείου έχει λάβει την πρώτη δόση εμβολίου για τον κορωνοϊό και το αντίστοιχο ποσοστό στους μαθητές Γυμνασίου είναι ακόμη χαμηλότερο, στο 13%. Καλύτερη είναι η θωράκιση των νέων, ηλικίας 18-24 χρόνων, με το σχετικό ποσοστό των εμβολιασμένων να αγγίζει το 47%, δημιουργώντας δυναμική αφετηρία για την διά ζώσης επιστροφή των φοιτητών στα Πανεπιστήμια, έπειτα από την πολύμηνη τηλεφοίτηση στη διάρκεια της επιδημίας. Για την αύξηση των ποσοστών εμβολιασμού στους μαθητές οι επιστήμονες και η κυβέρνηση επενδύουν πλέον στουςπαιδιάτρους και στη σχέση εμπιστοσύνης που χτίζουν με τις οικογένειες που φροντίζουν, δίνοντας το «πράσινο φως» για τον εμβολιασμό κατά της λοίμωξης covid-19 των εφήβων και στα ιδιωτικά ιατρεία από τον επόμενο μήνα.
Η εύθραυστη ύφεση της επιδημίας και ο ρόλος των σχολείων και της Βόρειας Ελλάδας
Η αγωνία των ειδικών για την πορεία της επιδημίας τον Σεπτέμβριο, έναν μεταβατικό και απρόβλεπτο μήνα, όπως υπογράμμιζαν, έχει πια υποχωρήσει. Η επιστροφή των πολιτών από τις εξοχικές κατοικίες και τους τουριστικούς προορισμούς προς τα αστικά κέντρα δεν οδήγησε σε αύξηση ιικού φορτίου.
Ωστόσο, η διαδρομή μέσα από το πεδίο της ύφεσης είναι εύθραυστη και δύσκολη, καθώς αναμένεται αύξηση της μεταδοτικότητας του κορωνοϊού τον Οκτώβριο. Η ανεξέλεγκτη πορεία της επιδημίας τον περυσινό Οκτώβριο από τη βόρεια Ελλάδα, που ήταν η αρχή του δεύτερου και ιδιαιτέρως σφοδρού κύματος για τη χώρα, στοιχειώνει τις επιστημονικές και υγειονομικές αρχές. Οι αρμόδιοι δεν κρύβουν την ανησυχία και τον προβληματισμό τους για την τροπή που μπορεί να λάβει η επιδημία λόγω της υπερμεταδοτικής μετάλλαξης Δέλτα που είναι η «κυρίαρχη» μετάλλαξη σχεδόν σε όλη τη χώρα.
«Περιμένουμε αύξηση της μεταδοτικότητας η οποία θα ξεκινήσει από τη βόρεια Ελλάδα. Σχετίζεται με την αλλαγή του καιρού και με τη μετάβαση των πολιτών από εξωτερικούς χώρους σε εσωτερικούς χώρους» ανέφερε την περασμένη Πέμπτη στη διάρκεια της ενημέρωσης ο επίκουρος καθηγητής Επιδημιολογίας της Ιατρικής Σχολής Αθήνας και μέλος της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων, Γκίκας Μαγιορκίνης.
Ο κρίσιμος παράγοντας που θα συγκρατήσει ή όχι τα κρούσματα και θα οριοθετήσει την αύξησή τους είναι η εφαρμογή των μέτρων για τους κλειστούς χώρους. «Αν τα μέτρα εφαρμοστούν σωστά, δεν αναμένουμε καταστάσεις αντίστοιχες με εκείνες του περσινού Οκτωβρίου» είπε χαρακτηριστικά ο κ. Μαγιορκίνης.Το ισχυρό πλέγμα των νέων μέτρων
Από σήμερα και για τους επόμενους έξι μήνες, μέχρι το τέλος του Μαρτίου 2022, οι πολίτες που έχουν ανοσία, φυσική διά της νόσησης ή μέσω του εμβολιασμού, θα απολαμβάνουν την καθημερινότητα χωρίς ελέγχους και έχοντας ελεύθερη είσοδο σε όλους τους κλειστούς χώρους, τόσο εργασιακούς όσο και ψυχαγωγίας και άθλησης. Διαβατήριο για την ελεύθερη πρόσβαση παντού αποτελεί το πιστοποιητικό εμβολιασμού (ή νόσησης).
Οι ανεμβολίαστοι πολίτες θα είναι «δέσμιοι» ασφυκτικών ελέγχων για τον κορωνοϊό. Ειδικότερα, οι ανεμβολίαστοι εργαζόμενοι σε όλο τον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα θα υποβάλλονται σε ένα ή δύο – ανάλογα με τον κλάδο στον οποίο δραστηριοποιούνται - rapid τεστ την εβδομάδα. Το τεστ θα πραγματοποιείται αποκλειστικά σε ιδιωτικά διαγνωστικά κέντρα με δαπάνη του εργαζόμενου – 10 ευρώ ανά τεστ. Σε όλους τους κλειστούς χώρους εργασίας ο εργοδότης δικαιούται να γνωρίζει αν οι εργαζόμενοί του είναι εμβολιασμένοι.
Οι κλειστοί χώροι διασκέδασης θα είναι προσβάσιμοι μόνο για εμβολιασμένους ή νοσήσαντες μέχρι έξι μήνες πριν. Το ίδιο και οι κλειστοί και ανοιχτοί χώροι άθλησης. Έλεγχος βεβαίωσης νόσησης ή εμβολιασμού θα γίνεται στην είσοδο της επιχείρησης ή του χώρου αθλητισμού με την εφαρμογή covid free app. Σε θέατρα, κινηματογράφους και μουσεία, θα μπορούν να εισέρχονται και ανεμβολίαστοι με rapid test 48 ωρών. Η χρήση μάσκας είναι απαραίτητη σε όλους τους κλειστούς και ανοιχτούς χώρους, όπου υπάρχουν συναθροίσεις.
Τα μέτρα αφορούν και τις μετακινήσεις προς όλους τους ηπειρωτικούς και νησιωτικούς προορισμούς με αεροπλάνα, τρένα και ΚΤΕΛ. Πιο συγκεκριμένα, η επιβίβαση ανεμβολίαστων επιβατών ηλικίας 12 ετών και άνω στα αεροπλάνα, τρένα και ΚΤΕΛ, επιτρέπεται πλέον εφόσον οι επιβάτες έχουν διαγνωσθεί αρνητικοί είτε σε μοριακό έλεγχο εντός 72 ωρών πριν την προγραμματισμένη ώρα άφιξης στον προορισμό τους, είτε σε rapid test εντός 48 ωρών πριν την προγραμματισμένη ώρα άφιξης στον προορισμό τους.
Το επιδημιολογικό φορτίο των μαθητών
Σύμφωνα με τα επιδημιολογικά στοιχεία του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ), το τελευταίο διάστημα, πριν καν ανοίξουν τα σχολεία, έως και το 25% των ημερήσιων κρουσμάτων κορωνοϊού αφορούν ανηλίκους. Γίνεται αντιληπτό, ότι περαιτέρω αύξηση, την οποία αναμένουν οι ειδικοί, θα γίνει ιδιαίτερα αισθητή στο επιδημιολογικό δελτίο και φυσικά στην κοινότητα. Αρχικά στα σχολεία όπου και θα εντοπίζονται οι θετικοί στον κορωνοϊό και συνήθως ασυμπτωματικοί μαθητές και στη συνέχεια στις οικογένειές τους εφόσον υπάρχουν ανεμβολίαστοι ενήλικες.
Η εικόνα των σχολείων σε άλλες χώρες, όπως πχ στις Ηνωμένες Πολιτείες (ΗΠΑ), όπου έχουν συμπληρωθεί αρκετές εβδομάδες φοίτησης των παιδιών, παρακολουθείται από τους Έλληνες ειδικούς ώστε να διαπιστώσουν εγκαίρως πως διαμορφώνεται ο ρυθμός μετάδοσης ή εκδήλωσης σοβαρής νόσου στον μαθητικό πληθυσμό και να αξιοποιηθούν τα σχετικά στοιχεία και στη χώρα μας.
Για παράδειγμα, όπως επισημαίνει στο ΘΕΜΑ, ο καθηγητής Παιδιατρικής και Επιδημιολογίας του Πανεπιστημίου της Πενσιλβάνια των ΗΠΑ και μέλος της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων, Θεοκλής Ζαούτης, «από τα δεδομένα του Αμερικάνικου Κέντρου Πρόληψης Νοσημάτων, CDC, προκύπτει πως 1 στα 4 κρούσματα κορωνοϊού στις ΗΠΑ εντοπίζεται σε παιδιά. Νοσηλεύεται τετραπλάσιος αριθμός παιδιών λόγω λοίμωξης covid-19 σε σχέση με την αρχή της επιδημίας, ενώ οι νοσηλείες μωρών και παιδιών έως 4 χρόνων είναι δεκαπλάσιες τώρα. Έχουμε έναν επικίνδυνο συνδυασμό σε αυτή τη φάση της επιδημίας, ένα υπερμεταδοτικό στέλεχος κορωνοϊού, το Δέλτα, καθώς και έναν σημαντικό πληθυσμό, τον ανήλικο, που είναι ανεμβολίαστος ή μερικώς εμβολιασμένο» εξηγεί.
Στη χώρα μας, έχουν καταγραφεί περισσότερα από 75.000 κρούσματα σε ανηλίκους στη διάρκεια της επιδημίας, με τα 36.000 εξ αυτών να έχουν ανιχνευτεί μέσα στο τελευταίο δίμηνο, γεγονός που κατά τους ειδικούς αποδίδεται στην κυκλοφορία του μεταλλαγμένου στελέχους Δέλτα. Στις ΗΠΑ, σύμφωνα με τα στοιχεία του CDC, το ποσοστό θετικότητας αυτήν την περίοδο στα παιδιά ανέρχεται στο 6%. Με άλλα λόγια, το 6% του ανήλικου πληθυσμού έχει κορωνοϊό, με την εκτίναξη του ποσοστού να ξεκινά κυρίως μετά το άνοιγμα των σχολείων.
Το επιχειρησιακό σχέδιο για τα παιδιατρικά νοσοκομεία
Ανάλογο ποσοστό θετικών στον κορωνοϊό παιδιών στη χώρα μας στο σύνολο των περίπου 2 εκατομμυρίων ανηλίκων που θα βρεθούν από αύριο σταδιακά σε όλες τις βαθμίδες της προσχολικής και σχολικής εκπαίδευσης μεταφράζεται σε περίπου 120.000 παιδιά μολυσμένα με κορωνοϊό στους επόμενους μήνες. Το καλό σενάριο είναι ο ρυθμός των μεταδόσεων να ελεγχθεί με τα μέτρα προστασίας και τα υγειονομικά πρωτόκολλα και το κύμα της επιδημίας στα παιδιά να απλωθεί μέχρι και τις αρχές του επόμενου έτους. Το δυσοίωνο σενάριο είναι ο αριθμός των νέων μολύνσεων στον παιδικό πληθυσμό να καταγραφεί μέσα σε μικρότερο διάστημα, πχ μέσα σε δυο μήνες, πιέζοντας την εκπαιδευτική κοινότητα και το σύστημα υγείας.
Με δεδομένο δε ότι το 2% των παιδιών που μολύνονται με κορωνοϊό εκδηλώνουν σοβαρή νόσο και χρειάζονται νοσηλεία, εκτιμάται ότι έως και 2.500 παιδιά μπορεί να νοσηλευτούν σε παιδιατρικό νοσοκομείο της χώρας τους επόμενους μήνες. Οι δυσοίωνες εκτιμήσεις για την εκτίναξη των μολύνσεων στα παιδιά και τους εφήβους, πάντως, γεννούν φόβους και για το αποτύπωμα που θα έχουν στο σύστημα υγείας.
Για το ενδεχόμενο μιας αυξημένης ροής ασθενών προς τα παιδιατρικά νοσοκομεία ή τις παιδιατρικές κλινικές γενικών νοσοκομείων εξετάζεται η ενεργοποίηση εκτάκτου σχεδίου για τη μετατροπή ειδικών ή γενικών παιδιατρικών κλινικών σε αποκλειστικές κλινικές covid-19 για μωρά, παιδιά και εφήβους κατά το πρότυπο που έχει ακολουθηθεί τους προηγούμενους μήνες στα γενικά νοσοκομεία της χώρας. Στο υπουργείο Υγείας και τις κατά τόπους Υγειονομικές Περιφέρειες ήδη οι αρμόδιοι ετοιμάζουν επιχειρησιακά σχέδια στοχευμένα στις ανάγκες νοσηλείας του παιδιατρικού πληθυσμού, τα οποία περιλαμβάνουν και τη συνδρομή του ιδιωτικού τομέα εφόσον χρειαστεί.
Ωστόσο, οι ειδικοί υπογραμμίζουν την αξία του εμβολιασμού και υπενθυμίζουν εμφατικά την ανάγκη θωράκισης των ανηλίκων έναντι του απρόβλεπτου κορωνοϊού. «Ζητούμε από τους γονείς να μας εμπιστευτούν όταν μιλάμε για τις βαρύτατες επιπτώσεις των κλειστών σχολείων στη σωματική και ψυχική υγεία των παιδιών και τους καλούμε να εμβολιάσουν τα παιδιά ώστε να επιστρέψουν ασφαλή στην κανονικότητα της εκπαίδευσης. Το επιχείρημα που προβάλλεται από αρκετούς ότι τα παιδιά δεν εμφανίζουν σοβαρή λοίμωξη covid-19 δεν γίνεται αποδεκτό στην επιστημονική κοινότητα. Αναλόγως θα μπορούσαν να το λένε και για άλλες ασθένειες, όπως πχ η ιλαρά ή η πολυομυελίτιδα που πλέον δεν εμφανίζονται. Όμως αυτό δεν στηρίζεται σε επιστημονικά δεδομένα. Γι αυτό και δεν παραλείπουμε τον εμβολιασμό . Αντιθέτως συντηρούμε το τείχος ανοσίας που έχει χτιστεί για κάθε μια από αυτές τις νόσους. Το εμβόλιο είναι το πιο σημαντικό «όπλο» κατά του κορωνοϊού για τους μαθητές Γυμνασίου και Λυκείου» λέει ο κ. Ζαούτης. Καταλήγοντας σημειώνει ότι η επιστημονική παιδιατρική κοινότητα αναμένει με ενδιαφέρον αλλά και ενθουσιασμό τα αποτελέσματα της μελέτης για το εμβόλιο των Pfizer/BioNTeck για τα παιδιά ηλικίας 5 ως 11 ετών, με βάσιμη ελπίδα ότι θα θωρακίσει το πιο πολύτιμο κομμάτι του κόσμου μας.
