Στον απόηχο των απίστευτων σκηνών που κατακλύζουν τα διεθνή ΜΜΕ, καταρρακώνοντας επικοινωνιακά και τα τελευταία ψήγματα γοήτρου, κύρους και αξιοπιστίας των ΗΠΑ, ο πρώην αξιωματούχος της CIA στον κλάδο των επιχειρήσεων Bryan Dean Wright, κρούει τον κώδωνα για μία νέα περίοδο που αποτελεί την πλέον επικίνδυνη και απρόβλεπτη εποχή της σύγχρονης ιστορίας.
Ο Wright καταγγέλλει πως πολλοί πρώην συνάδελφοί του έχουν εξοργισθεί με την εξέλιξη στο Αφγανιστάν, εκτιμώντας πως πρόκειται για κολοσσιαία αστοχία των μυστικών υπηρεσιών, οι οποίες έχουν μετατρέψει μία συντεταγμένη αποχώρηση σε άτακτη και επαίσχυντη φυγή. Υποστηρίζει πως –τουλάχιστον όσον αφορά στις ΗΠΑ– επικρατεί ένας σχεδόν καθολικός φόβος πως η παρούσα περίοδος εξελίσσεται σε μία από τις πλέον επικίνδυνες και απρόβλεπτες εποχές στην σύγχρονη ιστορία.
Η κατάσταση στο Αφγανιστάν προβάλλει κατά τον χειρότερο δυνατό τρόπο σε εχθρούς και φίλους των ΗΠΑ, την ανικανότητα της αμερικανικής στρατιωτικής ηγεσίας και ειδικά των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών, οι οποίες δεν είχαν την παραμικρή ιδέα για τις τακτικές κινήσεις των Ταλιμπάν, με συνέπεια να καταληφθεί ολόκληρη η χώρα σε διάστημα μόλις 11 ημερών.
Κατά τον Wright, τέσσερις πρόεδροι, το Πεντάγωνο και οι μυστικές υπηρεσίες οφείλουν να αναλάβουν τις ευθύνες τους για την απίστευτη και παταγώδη αποτυχία στο Αφγανιστάν. Το πρόβλημα εστιάζεται πλέον στην Κίνα, που αντιλαμβάνεται πως έχει την ευκαιρία να αξιοποιήσει κατάλληλα την αμερικανική αστοχία, προσεγγίζοντας συμμάχους των ΗΠΑ και εκμεταλλευόμενη το έλλειμμα εμπιστοσύνης για να προωθήσει ταχύτερα τις στρατηγικές επιλογές της.
Οι αστοχίες της CIA
Κατά τρόπο ανάλογο προβλέπεται να κινηθεί και η Ρωσία, εδραιώνοντας την ισχύ της στην Κριμαία, την Ανατολική Ουκρανία και την Κεντρική Ασία, ενώ δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ως προς το ότι Μόσχα και Πεκίνο πρόκειται να συνεργασθούν στενά στις επόμενες κινήσεις τους. Ο Wright εκτιμά πως οι δύο δυνάμεις θα αξιοποιήσουν επικοινωνιακά στο έπακρο το γεγονός ότι οι ΗΠΑ έχουν να διαχειριστούν μία ταπεινωτική ήττα από μία ασήμαντη περιφερειακή δύναμη.
Στο εσωτερικό της χώρας οι Αμερικανοί αισθάνονται οργή και θυμό, έχουν ταλαιπωρηθεί από την πανδημία και το χειρότερο έχουν υποστεί την χειρότερη πόλωση στην πολιτική τους ιστορία. Πολλοί αντιλαμβάνονται πως το Αφγανιστάν παρέχει μία χρυσή ευκαιρία για να παραγκωνισθεί από άλλες δυνάμεις η αμερικανική ηγεμονία. Οι ΗΠΑ –υποστηρίζει ο Wright– επιβάλλεται να συσφίξουν άμεσα τους δεσμούς με τους συμμάχους τους, αν και πλέον η συμπεριφορά τους αντιμετωπίζει προβλήματα εμπιστοσύνης μετά το Αφγανιστάν. Αρκετοί αμφιβάλλουν για την ικανότητα της αμερικανικής στρατιωτικής ηγεσίας και προβληματίζονται με τις αστοχίες των μυστικών τους υπηρεσιών.
Λόγω της θέσης του, ο Wright γνωρίζει πως –αν και αποδυναμωμένες– η Αλ Κάιντα και το ISIS διατηρούν θύλακες εν υπνώσει στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ, οι οποίοι ίσως ενεργοποιηθούν μετά την αποσβολωτική νίκη των Ταλιμπάν. Επισημαίνει πως στο εσωτερικό του Αφγανιστάν, η καταστροφή μόλις αρχίζει με πρώτα θύματα συνεργάτες των Αμερικανών και των συμμάχων τους στο ΝΑΤΟ. Οι εικόνες που κυκλοφορούν στα ΜΜΕ και στο διαδίκτυο πλήττουν ακόμα περισσότερο το κύρος των ΗΠΑ.
Παράλληλα, καταλογίζει ευθύνες για τον τεράστιο οπλισμό που έχει εγκαταλειφθεί στους Ταλιμπάν και ίσως σύντομα αρχίσει να διατίθεται στην παγκόσμια μαύρη αγορά όπλων, με συνέπεια να αντιμετωπισθούν σε διάφορα έκρυθμα σημεία του πλανήτη χαοτικές καταστάσεις επί δεκαετίες. Το Πεντάγωνο δεν έχει ιδέα για το που έχουν αποθηκευτεί αυτά τα όπλα και ταυτόχρονα δεν έχει εκπονήσει συγκροτημένα σχέδια καταστροφής τους.
Παραπλάνηση από Πακιστάν
Ο Wright θέτει και πρόβλημα Αφγανών προσφύγων, λόγω του γεγονότος ότι ελλοχεύουν κίνδυνοι για την ασφάλεια, τις πολιτικές εξελίξεις, την οικονομία και την πολιτιστική υπόσταση των ΗΠΑ. Η αποχώρηση, σχεδόν σε συνθήκες πανικού, δεν επιτρέπει να ελεγχθούν εξονυχιστικά αυτοί οι άνθρωποι, να διαπιστωθεί εάν πραγματικά αποδέχονται βασικές αρχές των δυτικών δημοκρατιών, να αποδείξουν ότι σέβονται ανθρωπιστικές αξίες, να εξακριβωθεί το επίπεδο μόρφωσής τους, όπως και οι δεξιότητές τους.
Η κατάσταση αυτή συνιστά σοβαρό υπαρξιακό πρόβλημα των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών και προς την κατεύθυνση αυτή κινούνται έμμεσα και οι αποκαλύψεις του πρώην Αφγανού αντιπροέδρου και επί σειράν ετών διευθυντή των αφγανικών μυστικών υπηρεσιών Amrullah Saleh. Ο Αφγανός αξιωματούχος είχε φορτικά προειδοποιήσει τους Αμερικανούς ομολόγους του για τις στενές σχέσεις των Ταλιμπάν με την πακιστανική στρατιωτική ηγεσία, αποκαλύπτοντας πως ο στόχος του Πακιστάν ήταν η αποσταθεροποίηση του Αφγανιστάν.
Με δεκάδες πληροφοριοδότες από την φυλή των Παστούν, ο Αφγανός Saleh είχε διαμορφώσει σαφή εικόνα για την διπρόσωπη στάση των Πακιστανών, η οποία τελικά αποτελεί και μία από τις αιτίες για τις αστοχίες των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών. Οι Πακιστανοί διαβίβαζαν στους Αμερικανούς πλαστές πληροφορίες, όπως λόγου χάρη πως οι Ταλιμπάν δεν είχαν καμία πρόθεση να καταλάβουν την Καμπούλ.
Οι πακιστανικές μυστικές υπηρεσίες
Η πανίσχυρη πακιστανική μυστική υπηρεσία (Inter-Service Military Intelligence – ISI) κατηγορείται από τον Wright, τον Saleh και πολλούς αναλυτές πληροφοριών πως διαδραμάτισε αποφασιστικό ρόλο στην ταχύτατη κατάρρευση του Αφγανιστάν και την απροσδόκητη κατάληψη της Καμπούλ, χωρίς να συναντήσει την παραμικρή αντίσταση. Πέραν των καταγγελιών ασκούνται πλέον πιέσεις στο Πακιστάν και από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ (προεδρεύει η Ινδία). Στην τελευταία του συνεδρίαση απορρίφθηκε το αίτημα του Πακιστάν να συμμετάσχει στις διαδικασίες.
Παράλληλα, Αμερικανοί βουλευτές πιέζουν τον πρόεδρο Τζο Μπάιντεν να επιβάλλει αυστηρές κυρώσεις κατά του Πακιστάν εάν δεν αλλάξει τη συμπεριφορά του στο θέμα της υποστήριξης των Ταλιμπάν. Θεωρούν πως η πακιστανική ISI αποτελεί τον εγκέφαλο που καθοδηγεί τους Ταλιμπάν. Είχε εκπονήσει σχέδιο γεωγραφικού στραγγαλισμού των στρατηγικών σημείων του Αφγανιστάν για να επιταχύνει την πτώση της κυβέρνησης Ghani.
Η παραπλάνηση με σκοπό την ταχύτατη πτώση του Αφγανιστάν υπακούει και σε άλλες παραμέτρους που αφορούν την αποτροπή της καταστροφής των υποδομών, έστω και στοιχειωδών σε πολλές επαρχίες, λόγω του ενδιαφέροντος άλλων, δηλαδή των Κινέζων και σε δεύτερο βαθμό των Ρώσων. Οι απειλές που διαμορφώνονται από το σινορωσικό δίπολο πρόκειται κατά τον Wright να εκδηλωθούν πριν από την λήξη της θητείας του νέου Αμερικανού προέδρου, με το Αφγανιστάν να αποτελεί μία από τις χειρότερες θρυαλλίδες.
____________________
Μιχάλης Τσολάκης / Efenpress
