Παρά τις καθησυχαστικές διαβεβαιώσεις των Ταλιμπάν για «εθνική συμφιλίωση», σκηνές αλλοφροσύνης διαδραματίστηκαν στο διεθνές αεροδρόμιο της Καμπούλ, όπου πλήθη Αφγανών προσπάθησαν να εισέλθουν στα στρατιωτικά αεροπλάνα που έφεραν οι Αμερικανοί για να απομακρύνουν πολίτες τους, στην κυριολεξία ακόμα και γαντζωμένοι από αυτά! Στο χάος που ακολούθησε, υπήρξαν και νεκροί, ανάμεσα τους και ένα κοριτσάκι που ποδοπατήθηκε από το πλήθος.
Οι αντίπαλοι των Ταλιμπάν δεν φαίνεται να πείθονται από τις διαβεβαιώσεις του εκπρόσωπου του πολιτικού τους γραφείου, πως το «Ισλαμικό Εμιράτο του Αφγανιστάν» (όπως oνομάζεται πλέον η χώρα) «εγγυάται την ασφάλεια των πολιτών και των διπλωματικών αποστολών» και πως «δεν θα επιτρέψουμε σε κανέναν να χρησιμοποιήσει το έδαφος μας για να βάλει στο στόχαστρο οποιονδήποτε».
Με κύριο αποδέκτη την διεθνή κοινότητα και όχι το εσωτερικό της χώρας, οι Ταλιμπάν δεσμεύονται να μην επιτρέψουν την δράση τρομοκρατικών οργανώσεων στο Αφγανιστάν, όπως στο παρελθόν που φιλοξενούσαν τον ηγέτη της Αλ Κάιντα και εμφανίζονται πλέον ως ένα εθνικοαπελευθερωτικό κίνημα και όχι ως μία φονταμενταλιστική οργάνωση. Βέβαια, παρά τις ρητορικές διαβεβαιώσεις της ηγεσίας τους, εκτός των Αφγανών αντιπάλων τους και οι δυτικές κυβερνήσεις παραμένουν δύσπιστες.
Να σημειωθεί πως ήδη οι Ταλιμπάν έχουν ανοίξει τις φυλακές της χώρας, όπου απελευθερώθηκαν πολλά μέλη της Αλ Κάιντα και του Ισλαμικού Κράτους, τους οποίους προφανώς και θα εντάξουν στους κόλπους τους. Επίσης, αν και βιάζονται να επιστρέψουν στην εξουσία απορρίπτοντας τα σχέδια για συγκρότηση μεταβατικής κυβέρνησης, φαίνεται πως ούτε οι ίδιοι έχουν ένα σαφές κυβερνητικό πρόγραμμα, καθώς οι δηλώσεις εκπροσώπων τους για καίρια ζητήματα, όπως την επιβολή του ισλαμικού νόμου, μάλλον χαρακτηρίζονται από… δημιουργική ασάφεια!
“Αναίμακτη” είσοδος
Πάντως, αν και υπήρχαν πολλές διεθνείς καταγγελίες πως προηγήθηκαν εκτελέσεις αντιπάλων των Ταλιμπάν και αρπαγές γυναικών στις επαρχίες που είχαν προηγουμένως επανακαταλάβει, η είσοδος τους στην Καμπούλ (με εξαίρεση ορισμένες σποραδικές συγκρούσεις) όντως δεν σημαδεύτηκε από το κύμα βίας που πολλοί ανέμεναν, ειδικά αν συγκριθεί με την πρόσφατη ιστορία του Αφγανιστάν. Η είσοδος τους σίγουρα δεν θυμίζει σε τίποτα την πρώτη εμφάνιση των Ταλιμπάν στην πρωτεύουσα, στα μέσα της δεκαετίας του ’90.
Ήταν τότε που είχαν κατακρεουργήσει αντιπάλους τους, σαν τον Μωχάμεντ Νατζιμπουλάχ τον τελευταίο κομμουνιστή ηγέτη του Αφγανιστάν που είχε καταφύγει στα γραφεία του ΟΗΕ και αμέσως μετά επέβαλαν μία σκοταδιστική εκδοχή του σουνιτικού Ισλάμ, καταδιώκοντας κτηνωδώς μειονότητες, όπως τους σίιτες και απαγορεύοντας, μεταξύ άλλων την μουσική και το πέταγμα του χαρταετού!
Επίσης, σίγουρα δεν θυμίζει την είσοδο των μουτζαχεντίν στην Καμπούλ που προηγήθηκε, αμέσως μετά την αποχώρηση των σοβιετικών στρατευμάτων στα τέλη της δεκαετίας του ’80, όταν ο αιμοσταγής Χεκματιάρ βομβάρδιζε την πρωτεύουσα για να την καταλάβει από τον πρώην σύμμαχο του Ραμπανί, προκαλώντας μέσα σε λίγους μήνες περισσότερες καταστροφές, από ότι ο πολυετής πόλεμος κατά των σοβιετικών δυνάμεων κατοχής!
Οι Ταλιμπάν εμφανίζονται να μην έχουν πλέον σχέση με το αποκρουστικό και εξτρεμιστικό πρόσωπο του πρόσφατου παρελθόντος τους. Θέλουν να θυμίζουν περισσότερο ισλαμικές οργανώσεις, σαν την Χεζμπολάχ, δείχνοντας δείγματα αποτελεσματικής και χρηστής διαχείρισης των κρατικών δομών που ελέγχουν και αποφεύγοντας τις γενικευμένες πράξεις αντεκδίκησης. Σε αυτό βοήθησε η φυγή ορισμένων “σκοτεινών” προσώπων, που αποτελούν “κόκκινο πανί” για τους Ταλιμπάν, όπως του παλιού μουτζαχεντίν και νυν στρατηγού Ρασίντ Ντοστούμ, με τους ισλαμιστές μαχητές να δημοσιεύουν βίντεο από την είσοδο τους στην πολυτελέστατη βίλα του ορκισμένου εχθρού τους!
Χωρίς αντίπαλο
Επιπλέον μία ειδοποιός διαφορά σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια, είναι πως οι Ταλιμπάν φαίνεται να μην έχουν αντίπαλο. Η αφγανική κυβέρνηση επέλεξε να εγκαταλείψει την χώρα και σύμφωνα με την ρωσική πρεσβεία, ο πρώην πρόεδρος Γάνι έφυγε με συνοδεία αυτοκινήτων γεμάτες με χρήματα! Όσον αφορά τις αφγανικές ένοπλες δυνάμεις που εκπαίδευσαν και εξόπλισαν οι Αμερικανοί, αυτές απέδειξαν την “αξιοπιστία” τους, εγκαταλείποντας τις θέσεις και τον οπλισμό τους στα χέρια των Ταλιμπάν!
Πέραν των δυνάμεων του αφγανικού στρατού, η κυβέρνηση Γάνι εξόπλιζε πολιτοφυλακές, αποτελούμενες από φυλές που έχουν ιστορικό εχθρότητας με τους Ταλιμπάν. Όμως και αυτές έλαμψαν από το πεδίο της μάχης και είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτό που συνέβη στην Χεράτ, το προπύργιο του σιίτη μουτζαχεντίν Ισμαήλ Χαν, που υποστηρίζεται από το Ιράν.
Η Χεράτ έπεσε κυριολεκτικά χωρίς έναν πυροβολισμό, με τον Χαν να επιλέγει να παραδίδεται με τους άντρες του στους Ταλιμπάν, όταν μόλις τον περασμένο Ιούλιο δήλωσε πως «θα ξαναπάμε στο μέτωπο και με την βοήθεια του Αλλάχ θα αλλάξουμε τα δεδομένα». Τελικώς το…χεράκι της μάλλον έβαλε η Τεχεράνη και όχι ο Αλλάχ, καθώς φαίνεται να παρενέβει παρασκηνιακά για την παράδοση του Χαν, εξασφαλίζοντας διαβεβαιώσεις από τους σουνίτες Ταλιμπάν, ότι δεν θα ξεκινήσουν τα πογκρόμ του σκοτεινού παρελθόντος τους, κατά των σιιτών.
«Να παραιτηθεί ο Μπάιντεν»
Έχοντας πλέον την απόλυτη κυριαρχία στο εσωτερικό της χώρας, οι Ταλιμπάν τώρα θα στραφούν σε αυτό που τους λείπει, την διεθνή αναγνώριση. Ήδη είναι ξεκάθαρο πως Ρωσία, Κίνα και Τουρκία (πιθανώς και το Ιράν) θα επιδιώξουν να συνεργαστούν μαζί τους, με το Πεκίνο να δηλώνει πως «σέβεται το δικαίωμα του αφγανικού λάου να αποφασίζει για το μέλλον του» και Ρώσους αξιωματούχους να χαρακτηρίζουν «μαριονέτες» την απερχόμενη αφγανική κυβέρνηση Υπενθυμίζεται πως η ρωσική, η κινεζική και η τουρκική πρεσβεία συνέχισαν να λειτουργούν κανονικά στην Καμπούλ.
Είχε προηγηθεί η επίσκεψη του ισχυρού άνδρα των Ταλιμπάν, μουλά Αμπντούλ Γκανί Μπαραντάρ στην Κίνα, ενώ πρόσφατα ο Ερντογάν δήλωσε έτοιμος να πάρει την σκυτάλη και να «συναντηθεί με τον αρχηγό των Ταλιμπάν». Την ίδια στιγμή ο Ερντογάν προσδοκά σε συνεργασία για το Αφγανιστάν με το “αδελφό” Πακιστάν, που αποτελεί τον κυριότερο υποστηρικτή των Ταλιμπάν. Σε συνεργασία με την Τουρκία φαίνεται να προσδοκούν πλέον και οι Ταλιμπάν, αρκεί «να σέβεται το Αφγανιστάν», όπως ανέφερε εκπρόσωπος τους, μία έμμεση αναφορά στα σχέδια του Ερντογάν να πάρει υπό τον έλεγχο του το αεροδρόμιο της Καμπούλ, σε συνεννόηση με τους Αμερικανούς, που είχαν τελικώς άδοξο τέλος.
Όσον αφορά τους τελευταίους, παρά τις φιλότιμες προσπάθειες τους να πείσουν για το αντίθετο, η αμερικανική διπλωματία ζει στιγμές πραγματικού εξευτελισμού, με τον πρώην Αμερικανό πρόεδρο και πραγματικό αρχηγό του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος Ντόναλντ Τραμπ, να ζητά την παραίτηση του Μπάιντεν. Όσο και αν η κριτική του Τραμπ είναι ισοπεδωτική, αφού την συμφωνία της κυβέρνησης του ουσιαστικά εφάρμοσε ο Μπάιντεν, έχει ένα δίκιο: πως οι εικόνες της εισόδου των Ταλιμπάν στο προεδρικό μέγαρο έχουν τον ίδιο συμβολισμό με αυτές τις κατάληψης του Καπιτωλίου, από φανατικούς οπαδούς του. Τελικά, η Αμερική δεν επέστεψε..
________________
Μιχάλης Τσολάκης
