Μετά την πτώση της Καμπούλ, οι Ταλιμπάν, δηλαδή οι μαθητές του Κορανίου, μορφωμένοι από τα ισλαμικά σχολεία του Πακιστάν που χρηματοδότησαν οι Σαουδάραβες ήρθαν και πάλι στην δημοσιότητα με ένα τεράστιο κρότο, δείχνοντας το πόσο αποτυχημένη ήταν η προσπάθεια 20 ετών να μετατραπεί μια πάμφτωχη, ισλαμική και φυλετικά διηρημένη χώρα σε μια μοντέρνα δημοκρατία.
Στην ουσία το Αφγανιστάν δεν υπήρξε ποτέ μια κεντρικά διοικούμενη χώρα παρά μόνο μια ομαδοποίηση φυλών, πόλεων, χωριών, ακόμα και οικογενειών, οι οποίες προσέβλεπαν πάντα στο δικό τους όφελος παρά στο καλό του Αφγανιστάν.
Ο κάποτε βασιλιάς του Αφγανιστάν διέθετε την ισχύ ενός δημάρχου της Καμπούλ. Οι πολέμαρχοι και οι τοπάρχες διατηρούσαν την απόλυτη ισχύ σε περιοχές, τις οποίες ήλεγχαν δια της βίας και δια της αφοσίωσης των συγγενών και συγκατοίκων.Οι Ταλιμπάν, μια φανατική μουσουλμανική σέκτα, οργανωμένη και εκπαιδευμένη από τις ΗΠΑ ως μέρος του τότε Ψυχρού Πολέμου ανάγκασε τους Σοβιετικούς να αποχωρήσουν. Μετά από έναν αιματηρό εμφύλιο κατέλαβαν την εξουσία το 1996 έως το 2001, όπου οι ΗΠΑ εισέβαλαν για να τους τιμωρήσουν για την υπόθαλψη του Οσάμα Μπιν Λάντεν και της Αλ Κάιντα. Σήμερα, επανέρχονται μετά από μια μακρόχρονη αναμέτρηση με τις ΗΠΑ, έτοιμοι όπως λένε να αναλάβουν την διοίκηση ενός ανεξάρτητου κράτους, θέτοντας όλους τους δυνητικούς αντιπάλους τους εκτός του ανταγωνισμού για την εξουσία.
Για τους σημερινούς Ταλιμπάν ο κόσμος έχει αλλάξει όπως έχει αλλάξει για όλους μας. Για να ασκήσουν διοίκηση χρειάζονται χρήματα, τεχνολογία, επιστήμονες και οργάνωση. Μέχρι στιγμής τα οικονομικά των Ταλιμπάν βασίζονταν στο λαθρεμπόριο ναρκωτικών και σε εισφορές φανατικών. Έφταναν έως το 1.000.000.000 δολάρια. Οι ίδιοι έχουν υποσχεθεί στις συνομιλίες στη Ντόχα πως θα σταματήσουν τη διακίνηση ναρκωτικών.
Άδεια ταμεία για τους Ταλιμπάν
Έχουν υποσχεθεί επίσης πως οι γυναίκες θα έχουν δικαιώματα, πως δεν θα προβούν σε διώξεις και αντίποινα, θα παρέχουν ασφάλεια σε ξένες πρεσβείες και οργανισμούς και δεν θα γίνουν κέντρο υπόθαλψης τρομοκρατίας προς εξαγωγή. Αν όλα αυτά γίνουν πραγματικότητα, τότε οι σημερινοί Ταλιμπάν θα έχουν κατά κάποιο τρόπο προσαρμοστεί με τον σημερινό κόσμο. Όλα αυτά, όμως, θα εξαρτηθούν από την αντίδραση των ίδιων των Αφγανών, την οικονομία και τις συνθήκες ζωής που επιφυλάσσουν στους πολίτες της χώρας.
Προς το παρόν οι ΗΠΑ έχουν παγώσει τα διαθέσιμα της Κεντρικής Τράπεζας του Αφγανιστάν και το ίδιο έχει κάνει και το ΔΝΤ για παροχή βοήθειας προς τη χώρα. Οι Ταλιμπάν πρέπει να πληρώσουν τους μισθούς της δημόσιας διοίκησης, τα 8 δισ. δολάρια εισαγωγών έναντι 800 εκατ. εξαγωγών μόνον και να τρέξουν μια οικονομία με κινητά, coca cola και ενοικιαζόμενα διαμερίσματα.
Στα είκοσι χρόνια της αμερικανικής παρουσίας η οικονομία τριπλασιάστηκε και υπήρξε αστικοποίηση του πληθυσμού. Η ξένη οικονομική βοήθεια ήταν το βασικό στήριγμα της οικονομίας, η οποία με τον ερχομό των Ταλιμπάν θα στερέψει. Πέραν αυτού, δεν έχουν καταλάβει ολόκληρο το Αφγανιστάν. Η επαρχία Παντσίρ (Panjshir) βόρεια της Καμπούλ, είναι το κέντρο της Βόρειας Συμμαχίας, η οποία είχε αντισταθεί στους Ταλιμπάν από το 1996 έως το 2001 και τώρα έχει ανασυσταθεί.
Αποδέχεται ως ηγέτη της τον Σαλέχ αντιπρόεδρο της κυβέρνησης Γκανί. Ο ηγέτης μάλιστα αυτής της συμμαχίας με δηλώσεις του στις 22 Αυγούστου υποστήριξε πως αν δεν υπάρξει κυβέρνηση όλων των αποχρώσεων θα υπάρξει γενική εξέγερση εναντίον των Ταλιμπάν. Υπάρχουν πάντως διαδηλώσεις στην Καμπούλ και σε άλλες πόλεις εναντίον των Ταλιμπάν. Η επόμενη μέρα γι’ αυτούς, λοιπόν, δεν θα είναι καθόλου εύκολη. Οι προκλήσεις για μια κυβέρνηση με μεσαιωνική αντίληψη του κόσμου, όπου οι πολίτες θα είναι απόλυτα ενεργούμενα βάσει των κανόνων μιας ακραίας θρησκευτικής αντίληψης δεν είναι καθόλου εύκολες, ούτε εμφανείς στους μαθητές του Κορανίου.
Η λανθασμένη αντίληψη των ΗΠΑ
Η νίκη των Ταλιμπάν απέναντι σε ένα τακτικό στρατό εξοπλισμένο και εκπαιδευμένο από τις ΗΠΑ, δεν ήταν απλά στρατιωτικό κατόρθωμα. Ήταν πολιτική επιτυχία. Στην πραγματικότητα ο αφγανικός στρατός δεν πολέμησε, αλλά παραδόθηκε. Αυτό διαφέρει από την περίπτωση Βιετνάμ όπου ο στρατός των Νοτίων αντιστάθηκε δύο χρόνια στις επιθέσεις του Βορρά μετά την απόσυρση των αμερικανικών στρατευμάτων το 1973.
Η τόσο άμεση και αμαχητί παράδοση του τακτικού στρατού του Αφγανιστάν σημαίνει πως πολιτικά οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ είχαν παντελώς λανθασμένη αντίληψη για το τι συμβαίνει στην αφγανική κοινωνία και ποια ήταν τα πολιτικά ερείσματα των Ταλιμπάν. Επίσης, είναι προφανές πως συνεργάστηκαν και υπέθαλψαν πολιτικούς, οι οποίοι ελάχιστη σχέση είχαν με την αφγανική κοινωνία. Ο απελθών πρόεδρος Γκανί ήταν καθηγητής σε αμερικανικά πανεπιστήμια και εξελέγη με μόλις ένα εκατομμύριο ψήφους. Η σχέση του με τον αφγανικό λαό ήταν μηδαμινή.
Είναι επίσης προφανές πως κανείς Δυτικός πολιτικός δεν έλαβε υπ’ όψιν του τις πολιτιστικές, θρησκευτικές και εθνοτικές πραγματικότητες του Αφγανιστάν. Υπάρχει μια μόνιμη άρνηση της Δύσης να διακρίνει τις πολιτιστικές διαφορές και χάσματα με την επιμονή της στις αρχές μιας πολυπολιτισμικής παγκοσμιοποίησης, η οποία βασίζεται στην τεχνολογία και την παγκοσμιοποιημένη οικονομία του χρέους.
Αυτό το έλλειμμα στην αναγνώριση της πραγματικότητας του ισλαμικού κόσμου είναι και ένας λόγος που κάθε προσπάθεια για διευθέτηση προβλημάτων στο χώρο αυτόν καταλήγει σε ηχηρή αποτυχία, όπως στο Ιράκ, στη Συρία, στη Λιβύη και αλλού. Η πιο πάνω δήλωση ακούγεται υπερβολική. Κάποιοι θα έλεγαν και ισλαμοφοβική. Μια γρήγορη ματιά στις αντιδράσεις ισλαμικών οργανώσεων στη Δύση θα βάλει σε σκέψεις και τους πιο δύσπιστους.
Το πρόγραμμα του Μπιν Λάντεν
Για παράδειγμα, ο Yasir Nadeem Al Wajidi, ισλαμιστής ιερωμένος στις ΗΠΑ, διευθυντής του Darul Uloom Online και πρώτος διδάσκαλος στο Ινστιτούτο Ισλαμικής Εκπαίδευσης Elgin Illinois έγραψε στο τουίτερ: «Συγχαρητήρια στους Ταλιμπάν για την αναγέννηση του Ισλαμικού Εμιράτου! Ο Αλλάχ σας έχει δώσει ξανά της ευκαιρία να παρουσιάσετε στον κόσμο το Ισλαμικό σύστημα βασισμένο στη δικαιοσύνη και την εντιμότητα. Η ευλογημένη είσοδός σας στην Καμπούλ είναι ανάμνηση από την εποχή της Προφητείας».
Ο υπουργός Εξωτερικών του Πακιστάν είπε στον Γενικό Γραμματέα του Οργανισμού Ισλαμικής Συνεργασίας, πως οι ισλαμικές χώρες πρέπει να σταθούν αλληλέγγυες με τον λαό του Αφγανιστάν. Την ίδια στιγμή αναδύονταν και οι εγγενείς αιρετικές τάσεις των μονοθεϊστικών θρησκειών. Το ISIS αποκήρυξε τους Ταλιμπάν σαν «αποστάτες» γιατί είχαν εφαρμόσει ελλιπώς το νόμο της Σαρία. «Η νίκη του Ισλάμ δεν θα έρθει μέσω των ξενοδοχείων στο Κατάρ και πρεσβειών του Ιράν και της Κίνας» έγραψαν στην εφημερίδα τους Al-Naba στις 19 Αυγούστου.
Είναι εμφανές, όμως, πως –πέραν των αιρετικών θέσεων– ο ισλαμικός κόσμος έχει επιτύχει να πραγματοποιήσει το πολιτικό πρόγραμμα του Μπιν Λάντεν. Να αποδείξει πως η Δύση, δεν έχει ούτε αντίληψη, ούτε τη στρατηγική για τις ισλαμικές τρομοκρατικές επιθέσεις, ή για την ισλαμική κοσμοαντίληψη που τόσο ριζικά διαφέρει από αυτή του μοντέρνου και μετά-μοντέρνου δυτικού ανθρώπου.
Οι αντικαταστάτες των ΗΠΑ
Η πρώτη υποψήφια για να αντικαταστήσει τις ΗΠΑ στο Αφγανιστάν, αλλά με άλλα μέσα, είναι εμφανώς η Κίνα. Έχει τα χρήματα, την τεχνογνωσία και τα συμφέροντά της ταυτίζονται με ένα σταθερό και υπάκουο Αφγανιστάν. Ήδη έχουν υπάρξει συνομιλίες μεταξύ των δυο μερών και οι δηλώσεις της Κίνας είναι ενδεικτικές των προθέσεών της. «Ελπίζουμε πως οι Ταλιμπάν του Αφγανιστάν έχουν ενώσει όλα μέρη και δημιουργούν ένα πολιτικό πλαίσιο που να ανταποκρίνεται στις εθνικές συνθήκες του Αφγανιστάν και θέτει τα θεμέλια για μια μακροχρόνια ειρήνη στο Αφγανιστάν», δήλωσε ο Geng Shuang, αναπληρωτής μόνιμος αντιπρόσωπος της Κίνας στον ΟΗΕ.
Αυτό, όμως, που απαιτούν οι Κινέζοι δεν είναι η εφαρμογή ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη χώρα, αλλά η αποτροπή της εγκατάστασης και ασυλίας τρομοκρατικών ομάδων στο Αφγανιστάν, οι οποίες δρουν κατά της Κίνας, όπως το Κίνημα για την Ανεξαρτησία του Ανατολικού Τατζικιστάν (ΕΤΙΜ). Η Κίνα θα δράσει και μέσω του Πακιστάν, το οποίο αποτελεί σημαντικό παράγοντα στο πρόγραμμα του Σχεδίου για τον “Δρόμο του Μεταξιού”.
Οι Ταλιμπάν θα πρέπει να προσαρμοστούν στη Νέα Τάξη πραγμάτων στην Ασία, όπου η Κίνα και κατά δεύτερο λόγο η Ρωσία και οι Ινδίες, έρχονται στα ίχνη της Αμερικής να γεμίσουν το κενό που αυτή άφησε. Αλλά κι αυτοί, όμως, θα πρέπει να προσαρμοστούν και να διαχειριστούν μια ισλαμική πραγματικότητα που μέχρι τώρα είχαν επωμισθεί τα αδέξια χέρια της Δύσης και αυτό δεν θα είναι ένα εύκολο εγχείρημα.
______________
Μιχάλης Τσολάκης
