Το κόστος, τα κόστη ή τα κόστα;
Στη γραμματική της ελληνικής γλώσσας υπάρχει μια κατηγορία ουσιαστικών γένους ουδετέρου που έχουν κατάληξη -ος, όπως το έδαφος, το στέλεχος, το όρος, το μήκος, το ύφος, το ύψος, το βάθος.
Αυτά τα ουσιαστικά κλίνονται ως εξής:
Ενικός
Ονομ. το έδαφος το στέλεχος το κράτος
Γεν. τους εδάφους του στελέχους του κράτους
Αιτ. το έδαφος το στέλεχος το κράτος
Κλητ. έδαφος στέλεχος κράτος
Πληθυντικός
Ονομ. τα εδάφη τα στελέχη τα κράτη
Γεν. των εδαφών των στελεχών των κρατών
Αιτ. τα εδάφη τα στελέχη τα κράτη
Κλητ. εδάφη στελέχη κράτη
Κανένα από αυτά τα ουσιαστικά δεν έχει ονομαστική πληθυντικού ή αιτιατική σε -α, αλλά όλα σε -η: τα μήκη, τα όρη, τα μεγέθη, τα κέρδη. Η κατάληξη -α στην ονομαστική και αιτιατική πληθυντικού παρουσιάζεται μόνο στην περίπτωση των ουδετέρων σε -ο: το δέντρο, το πρόβατο, το βουνό (τα δέντρα, τα πρόβατα, τα βουνά) και στην περίπτωση των ουδετέρων σε -ι: το αρνί, το παιδί, το ψάρι (τα αρνιά, τα παιδιά, τα ψάρια).
Από τα ουδέτερα ουσιαστικά σε -ος κάποια δεν έχουν πληθυντικό αριθμό και τούτο γιατί λογικά δεν απαιτείται στην περίπτωση τους πληθυντικός αριθμός. Τέτοια ουσιαστικά είναι: το θάρρος, το ύφος, το χάος, το δέος και το κόστος. Αυτά λογικά δεν έχουν πληθυντικό. Τι σημαίνει π.χ. τα ύφη, τα θάρρη ή τα χάη ή τα κόστη ή τα κόστα.
Το ουσιαστικό κόστος εισήχθη στην ελληνική στους βυζαντινούς χρόνους από τη λατινική λέξη consisto που σημαίνει συνίσταμαι. Η λέξη κόστος σημαίνει την αξία κάποιου προϊόντος ή κάποιας υπηρεσίας ή τις δαπάνες που απαιτούνται για κάτι: το κόστος του ηλεκτρικού ρεύματος, το κόστος της ζωής, το πολιτικό κόστος. Λογικά και όπως και η Γραμματική της Νεοελληνικής αναφέρει η λέξη κόστος δεν σχηματίζει πληθυντικό αριθμό. Αν όμως, κατά πλεονασμό, σχηματίσει πληθυντικό αριθμό, τότε πρέπει να έχει κατάληξη -η, όπως όλα τα άλλα σε -ος ουδέτερα και όχι -α. Η προσωπική μου άποψη είναι ότι πρέπει να αποφεύγεται η χρήση πληθυντικού, γιατί δεν υπάρχει λογική σ' έναν τέτοιο πληθυντικό: Αυξήθηκε, λοιπόν, το κόστος παραγωγής όλων των προϊόντων, όχι αυξήθηκαν τα κόστη ή τα κόστα. Αν όμως επιμένουν κάποιοι στη χρήση πληθυντικού αριθμού, τότε πρέπει να χρησιμοποιείται ο τύπος τα κόστη, όπως τα όρη, τα βάθη, τα οφέλη.
Του Γαβριήλ Μηνά
Φιλολόγου
