F-35Α Lightning II με ιδιαίτερα χαμηλό κόστος για την Ελλάδα – Μια ακόμη ευκαιρία που δεν πρέπει να χαθεί; Mε βάση δημοσιεύματα που έκαναν το γύρο του κόσμου πρόσφατα, μέσω διαδικτύου φυσικά, το Ναυτικό των ΗΠΑ αναζητά άμεσα τον αντικαταστάτη των μαχητικών F/A-18A/B και C/D που έχει εδώ και πολλά χρόνια ενταγμένα σε υπηρεσία στις τάξεις των Aggressor Squadrons και το Naval Fighter Weapons School. To γνωστό σε όλους τους ενασχολούμενους με την Αεροπορία, Top Gun.
Του Στέργιου Δ. Θεοφανίδη
H είδηση αυτή καθεαυτή δεν θα είχε το παραμικρό ελληνικό ενδιαφέρον, αν το USN δεν αναζητούσε μεταχειρισμένα F-16 εν ενεργεία και σε καλή κατάσταση, για να αντικαταστήσει τα γηραιά F/A-18 Hornet.
Επιπρόσθετα όμως παρουσιάζει ΤΕΡΑΣΤΙΟ ελληνικό ενδιαφέρον γιατί όπως πληροφορηθήκαμε, η αμερικανική πλευρά προσέγγισε πριν από ενάμιση χρόνο την Πολεμική Αεροπορία, εκδηλώνοντας ζωηρό ενδιαφέρον για την αγορά ακόμη και όλων των F-16C/D Block 30 και Block 50 που διαθέτει. Ή την ανταλλαγή τους με μικρότερο αριθμό μαχητικών F-35A!
Πρόκειται για πολύ σημαντική εξέλιξη η οποία είναι απορίας άξιο το ότι δεν έχει δει μέχρι σήμερα το φως της δημοσιότητας… Θα πάρουμε τα πράγματα από την αρχή, τον Σεπτέμβριο του 2019. Τότε ήταν που επισήμως η αμερικανική πλευρά μέσω της στρατιωτικής αντιπροσωπείας της στην Ελλάδα, ζήτησε συγκεκριμένες πληροφορίες για τα παλιά F-16C/D της Πολεμικής Αεροπορίας. Τι πληροφορίες; Διαθεσιμότητας και τιμής. Price and availability που λένε και οι Αμερικανοί πηγαίνοντας στο προκείμενο, χωρίς χρονοτριβή.
Γιατί όμως οι Αμερικανοί ήθελαν να μάθουν αν διαθέτουμε τα Block 30 και Block 50 προς πώληση και σε ποια τιμή; Την απάντηση δίνουν τα πρόσφατα δημοσιεύματα για την ανάγκη αντικατάστασης των Hornet της δεκαετίας του ‘80 (ή και του πρώτου μισού της δεκαετίας του ‘90 στην καλύτερη περίπτωση…). Απευθυνθήκαμε σε αυτό του The Drive/The war zone, που με λεπτομέρειες αναφέρει ότι το USN εξακολουθεί να αναζητά λύσεις και μάλιστα άμεσες, για την αντικατάσταση των παλιών Hornet που αξιοποιεί ενταγμένα στις Μοίρες Aggressor, VFC-12 “Fighting Omars” που επιχειρεί από τη βάση NAS Oceana της Βιρτζίνια, VFA-204 “River Rattlers” (NAS New Orleans) στη Λουϊζιάνα, της Σχολής του Top Gun και της Σχολής Δοκιμαστών του USN (NTPS – Naval Test Pilots School).
Αξίζει να σημειωθεί ότι αριθμός μαχητικών F-16A αξιοποιείται ως F-16N από το Naval Fighter Weapons School (Top Gun) εδώ και πολλά χρόνια, ενώ υπάρχουν και άλλες δύο Μοίρες Aggressor, εξοπλισμένες με 31 μαχητικά F-5N/F Tiger II. Πρόκειται για τις VFC-13 με έδρα τη NAS Fallon (Νεβάδα) και VFC-111 (NAS Key West) στη Φλόριντα. Και οι δύο θα ενισχυθούν με 11 ακόμη F-5E/F που θα προέλθουν από την Ελβετική Αεροπορία, εντός του 2022.
Με βάση το δημοσίευμα που επικαλούμαστε, το μεγαλύτερο πρόβλημα του USN σε ό,τι αφορά με την περαιτέρω αξιοποίηση του παλιού F/A-18 Hornet των εκδόσεων -A/-B/-C/-D, εντοπίζεται στο ότι λόγω ηλικίας και αριθμού ωρών πτήσης που έχουν βάλει τα αεροπλάνα, παρουσιάζουν εξαιρετικά υψηλές απαιτήσεις συντήρησης. Κάτι που με τη σειρά του έχει ανεβάσει (με βάση ασφαλείς υπολογισμούς) το κόστος ανά ώρα πτήσης σε 44.000 δολάρια!
Οι Αμερικανοί ασφαλώς δεν είναι διατεθειμένοι να πληρώνουν τέτοια ποσά για την εκπαίδευση των ιπταμένων μαχητικών σε τακτικές εναέριας μάχης (κατά κύριο λόγο…). Επομένως, η ανάγκη που έχουν για μονοκινητήρια, χαμηλού κόστους εκμετάλλευσης μαχητικά, για τις Μοίρες Aggressors του USN, παραμένει υπαρκτή.
Το ιστορικό της ελληνικής εμπλοκής…
Τον Οκτώβριο του 2019, απαντώντας στο αμερικανικό αίτημα, η Πολεμική Αεροπορία κοστολόγησε τα 70 Block 30 (32 μονάδες) και Block 50 (38 μονάδες…), μαζί με τον εξοπλισμό υποστήριξης και συντήρησης τους, καθώς και τους κινητήρες και το στόκ ανταλλακτικών σε 1,6 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ. Εννοείται ότι η αμερικανική στρατιωτική αντιπροσωπεία δεν ενεργούσε με δική της πρωτοβουλία, αλλά κατόπιν εντολής που είχε λάβει…
Προς διερεύνηση της προοπτικής απόκτησης των παλιών ελληνικών F-16 μέσω διακρατικής συμφωνίας φυσικά. Βάσει των πληροφοριών που έχουμε στη διάθεσή μας, η αμερικανική πλευρά δεν είχε κανένα απολύτως πρόβλημα να καταβάλλει αυτό το πόσο. Άλλωστε γνώριζε ότι τα ελληνικά μαχητικά είναι σε άριστη κατάσταση από δομικής πλευράς…
Στις συζητήσεις που ακολούθησαν και την επίσημη αλληλογραφία που ανταλλάχθηκε μεταξύ των δύο πλευρών, η Πολεμική Αεροπορία ζήτησε ως αντάλλαγμα την απόκτηση μίας Μοίρας μαχητικών F-35A, μαζί με το σύνολο των απαιτούμενων υποδομών και του εξοπλισμού εκπαίδευσης (ιπταμένων και τεχνικών), συντήρησης και υποστήριξης/εξυπηρέτησης στο έδαφος.
Η ελληνική αντιπρόταση βασίστηκε στο δεδομένο ότι η Αμερικανική Αεροπορία (USAF), είχε αγοράσει τα έξι τουρκικά F-35A έναντι 450 εκατομμυρίων δολαρίων. Με βάση αυτή την τιμή θα μπορούσε να αποκτήσει ώς αντάλλαγμα από την USAF μέσω διακρατικής συμφωνίας 24 αεροσκάφη έναντι 1,8 δισεκατομμυρίων δολαρίων, ή 18 έως 20 μαζί με πακέτο εκπαιδεύσεων και υποστήριξης.
Σε περίπτωση δε που επέλεγε να αποκτήσει κάποια από τα μαχητικά πέμπτης γενιάς μεταχειρισμένα, θα μπορούσε να αποσπάσει μέχρι και 24 μονάδες, μαζί με ολόκληρη την υποδομή και τον εξοπλισμό υποστήριξης και εκπαίδευσης στα ίδια ίσως χρήματα (στην ίδια αξία…) που θα μεταβίβαζε τα 70 Block 30 και Βlock 50 στις ΗΠΑ…
Η βασική ιδέα ήταν να μετατραπεί η 111 Πτέρυγα Μάχης σε κέντρο υποστήριξης μαχητικών F-35A και για λογαριασμό των δυνάμεων της USAF στην Ευρώπη (USAFE), αλλά και να ενταχθεί η Ελλάδα στο δίκτυο των χωρών της ανατολικής Μεσογείου (Ιταλία, Ισραήλ) που αξιοποιούν τον τύπο όχι μόνο σε ρόλους αέρος – αέρος και αέρος – εδάφους, αλλά και σαν προηγμένη πλατφόρμα ISR (Intelligence, Surveillance, Reconnaissance). Συλλογής Πληροφοριών, Επιτήρησης και Αναγνώρισης δηλαδή… Ένα δίκτυο στο οποίο αποδίδεται πολύ μεγάλη σημασία στο ΝΑΤΟ όπως θα δούμε.
Δεν θα πρέπει όμως προπαντός να μας διαφεύγει ότι η απόκτηση των μαχητικών και των αναγκαίων για την εκμετάλλευσή τους υποδομών και εξοπλισμού, θα γινόταν πρακτικά χωρίς κόστος! Όπως και το ότι το Φθινόπωρο του 2019 η Πολεμική Αεροπορία αναζητούσε εν όψει χρόνιας έλλειψης κονδυλίων, τον εκσυγχρονισμό του στόλου των μαχητικών της με το χαμηλότερο δυνατό οικονομικό τίμημα…
Πέρα από όλα αυτά βέβαια, τα πλεονεκτήματα της λύσης που ΑΚΟΜΗ ΥΦΙΣΤΑΤΑΙ για την ελληνική πλευρά, αρκεί να θελήσει να διαπραγματευθεί και να κλείσει τη συμφωνία, ήταν (και είναι…) πολλά. Οπωσδήποτε περισσότερα από τα μειονεκτήματα που θα δούμε παρακάτω…
– Πλεονέκτημα λοιπόν είναι το ότι η Πολεμική Αεροπορία μέσω μίας τέτοιας εξέλιξης θα περάσει ταχύτατα σε άλλο τεχνολογικό επίπεδο, ξεκινώντας ουσιαστικά μία διαδικασία εισαγωγής στη φιλοσοφία αεροπορικών επιχειρήσεων, όπως αυτές θα διαμορφωθούν στις επόμενες δεκαετίες. Μέσα από την ίδια διαδικασία θα αναβαθμίσει παράλληλα, μέσω πιστώσεων FMF ύψους τριών εκατομμυρίων δολαρίων που έχουν ήδη εγκριθεί για την Ελλάδα (πολύ σημαντική εξέλιξη), καθολικά τις υποδομές της 111 Πτέρυγας Μάχης.
– Άλλο σημαντικό πλεονέκτημα είναι ότι εφόσον η Πολεμική Αεροπορία αποκτήσει την πρώτη Mοίρα F-35A και “στήσει” τις αναγκαίες για την υποστήριξη και τις εκπαιδεύσεις στο νέο τύπο, υποδομές, θα εξασφαλίσει αυτόματα τη δυνατότητα απόκτησης και δεύτερης Μοίρας με σημαντικά χαμηλότερο κόστος στο εγγύς μέλλον. Δηλαδή από την προσφορά των τριών δισ. δολαρίων που κατέθεσε η κατασκευάστρια εταιρία, μπορούμε με ασφάλεια να αφαιρέσουμε τα κόστη των υποδομών και του εξοπλισμού υποστήριξης και εκπαίδευσης, ή ένα μεγάλο μέρος τους…
– Το κόστος της αγοράς δεύτερης Μοίρας F-35A θα μπορούσε να μειωθεί περαιτέρω, αν οι Αμερικανοί δεχθούν να αγοράσουν και τα συστήματα που θα προκύψουν από την αναβάθμιση των 84 ελληνικών Block 52+ και Block 52+ Advanced, στο επίπεδο Viper. Εναλλακτικά δηλαδή, θα μπορούσε να εμπλακεί στη συμφωνία και η ΕΑΒ σε συνεργασία με την κατασκευάστρια εταιρεία (LM), προσφέροντας τα 70 παλιά F-16, αναβαθμισμένα στο USN.
Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι πριν από δέκα χρόνια (2011), η ΕΑΒ είχε ολοκληρώσει με επιτυχία τον εκσυγχρονισμό 74 F-16 της USAFΕ (CCIP – Common Configuration Implementation Program) σε συνδυασμό και με δομική αναβάθμιση (FALCON STAR).
– Τέταρτο και εξίσου σημαντικό πλεονέκτημα (γιατί εξασφαλίζει ανταλλάγματα…) για την ελληνική πλευρά, αποτελεί και το γεγονός ότι η “βαρύτητα” της Πολεμικής Αεροπορίας εντός του ΝΑΤΟ θα καταστεί ακόμη μεγαλύτερη. Η συμμαχία για καθαρά επιχειρησιακούς λόγους και φυσικά και για λόγους προώθησης του F-35, αποδίδει ιδιαίτερη έμφαση στο ρόλο των χωρών που είναι ήδη χρήστες του.
Με άλλα λόγια οι χώρες αυτές (ΗΠΑ, Βρετανία, Βέλγιο, Ολλανδία, Νορβηγία, Δανία, Ιταλία) αντιμετωπίζονται (μαζί με τη Γαλλία που αξιοποιεί αποκλειστικά δικά της συστήματα μεν, αλλά είναι η μεγαλύτερη στρατιωτική δύναμη στην Ευρώπη…) ως το κλειστό κλαμπ του σκληρού πυρήνα από πλευράς επιχειρησιακών δυνατοτήτων, παρά το γεγονός ότι οι περισσότερες από τις αεροπορικές δυνάμεις των προαναφερόμενων χωρών, δεν πλησιάζουν ούτε κατ’ ελάχιστο το εύρος και την ποικιλία των καθημερινών δραστηριοτήτων της ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας και την εμπειρία της.
ΘΑ ΗΤΑΝ πολύ σημαντική για το ΝΑΤΟ και τις ΗΠΑ επομένως, η προσθήκη και της Ελλάδας σε αυτό το κλαμπ… Επειδή δεν επιθυμούμε να φανούμε υπερβολικοί, θεωρούμε σκόπιμο να διευκρινίσουμε ότι μία τέτοια εξέλιξη βέβαια, δηλαδή αυτή της ανταλλαγής 70 F-16C/D Block 30 και – 50 με 20 έως 24 F-35A (άμεσα…) ή 40 (μεσοπρόθεσμα…) έχει και μειονεκτήματα.
Το σημαντικότερο είναι ότι ενώ το πρόγραμμα εκσυγχρονισμού των 84 F-16 στο επίπεδο Viper εξελίσσεται, τα F-16C/D Block 30 και Block 50 θα κληθούν να σηκώσουν ακόμα μεγαλύτερο επιχειρησιακό βάρος στα χρόνια που έρχονται. Η Ελλάδα χρειάζεται τα μαχητικά αυτά δηλαδή και βασίζεται και στους αριθμούς.
Προκειμένου να μην προκύψουν για την Πολεμική Αεροπορία προβλήματα επάρκειας μαχητικών για την κάλυψη των καθημερινών αναγκών της σε εκπαιδεύσεις και ετοιμότητες – επιφυλακές, οι Αμερικανοί έχουν δεχθεί την σταδιακή παράδοσή τους. Δηλαδή σε χρονικό διάστημα δύο έως τριών ετών.
Αρχικά θα μεταβιβαστούν τα 32 Block 30 και σε δεύτερο χρόνο τα 38 Block 50. Όσο για το δεύτερο μειονέκτημα, κατά την άποψή μας είναι σχετικό με τα προβλήματα που ταλανίζουν το πρόγραμμα F-35, σε συνδυασμό με τις καθυστερήσεις και τις υπερβάσεις κόστους. Οι οποίες βέβαια θα επηρεάσουν αρνητικά και τη διαμόρφωση του κόστους αναβάθμισης όλων των Block στο επίπεδο Block 4. Αυτό δηλαδή που θα εισάγει σε υπηρεσία πλήρεις επιχειρησιακές δυνατότητες (FOC – Full Operational Capabilities) και στις τρεις βασικές εκδόσεις του αεροπλάνου. Αυτό το πρόσθετο κόστος φυσικά θα επιβαρύνει και την ελληνική πλευρά.
Άλλα μειονεκτήματα δεν μπορούμε να δούμε σε μία συμφωνία όπως την περιγράψαμε και αναλύσαμε. Επειδή παρακολουθούμε κατά το δυνατόν σε καθημερινή σχεδόν βάση τις εξελίξεις στο πρόγραμμα F-35, έχουμε καταλήξει στο συμπέρασμα ότι ακόμα κι αν ο αριθμός των μαχητικών που θα παραλάβει τελικά η USAF (που είναι και θα παραμείνει ο μεγαλύτερος χρήστης του…) περικοπεί δραστικά, το F-35A θα αποτελέσει τη ραχοκοκαλιά της δύναμης μαχητικών της για τα επόμενα 30 έως 40 χρόνια.
Το έχουμε γράψει στο παρελθόν και θα το επαναλάβουμε: Οι Αμερικανοί έχουν επενδύσει πακτωλό χρημάτων στο F-35 Lightning II μέχρι σήμερα. ΔΕΝ θα κάνουν πίσω τώρα… Θα μαζέψουν τους χρόνους και τα κόστη με όποιους τρόπους μπορούν. Αυτή την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί καλείται να εκμεταλλευτεί η Ελλάδα. Από τη στιγμή που το USN εξακολουθεί να ψάχνει για άμεσο και με χαμηλό κόστος αντικαταστάτη του Hornet, το “παράθυρο ευκαιρίας” παραμένει ανοικτό για την Πολεμική Αεροπορία.
Είμαστε ασφαλώς υπέρμαχοι του εκσυγχρονισμού των F-16C/D Block 30 και Block 50 για λόγους που έχουμε αναλύσει, παραθέτοντας στοιχεία, αριθμούς και … κοινή λογική. ΟΜΩΣ, από τη στιγμή που υπήρξε και εξακολουθεί να υφίσταται εναλλακτική αξιοποίησης αυτών των παλιών μαχητικών για να αποκτήσει η Πολεμική Αεροπορία με το χαμηλότερο δυνατό κόστος (2 έως 2,5 δισεκατομμύρια δολάρια…) δύο Μοίρες F-35A, πιστεύουμε ότι η Ελλάδα πρέπει να την επιλέξει.
Επαναλαμβάνουμε… Βάσει των πληροφοριών που έχουμε, οι Αμερικανοί είναι απόλυτα θετικοί στην προοπτική της ανταλλαγής, όπως την περιγράψαμε. Διότι έχουν να κερδίσουν και όχι να χάσουν… Και αυτό ισχύει για όλες ανεξαιρέτως τις εμπλεκόμενες πλευρές, όπως δείχνουν τα δεδομένα.
Έχει παρέλθει χρονικό διάστημα 18 τουλάχιστον μηνών από τότε που ξεκίνησε η όλη διαδικασία. Αγνοούμε την τύχη της, αλλά αυτό δεν έχει τόση σημασία. Σημασία έχει ότι δεν πρέπει να αφήσουμε άλλο χρόνο να χαθεί και να συμπεριφερθούμε ώς πραγματικοί σύμμαχοι και εταίροι. Όχι ως πελάτες…
