Η Κρήτη και τα μικρά νησιά στα νότια της αποτελούν τα τελευταία χερσαία εδάφη της χώρας και την αρχή της ελληνικής ΑΟΖ προς τη Λιβύη. Βορειοανατολικά της Κρήτης βρίσκονται κατά σειρά η Κάσος, η Κάρπαθος και η Ρόδος σχηματίζοντας με το ανατολικό άκρο της Κρήτης μια αλυσίδα που μπορεί να “φράξει” την εκεί θαλάσσια δίοδο που συνδέει το Αιγαίο με την Ανατολική Μεσόγειο. Ένας λόγος που απέτυχε η εκστρατεία του Τσόρτσιλ στο Αιγαίο (1943) ήταν ότι αυτά τα νησιά παρέμεναν στην κατοχή των Γερμανών.
Η απόσταση του Δήμου Οιταμού στο βορειοανατολικό άκρο της Κρήτης με την δυτική ακτή της Κάσου είναι 55 χλμ., το στενό μεταξύ Κάσου και Καρπάθου είναι μόνο 6 χλμ και η απόσταση μεταξύ Καρπάθου και Ρόδου είναι 47 χλμ. Οι αποστάσεις αυτές καλύπτονται (στη μέση αλληλοκαλύπτονται) από πυρά συμβατικού πυροβολικού πόσω δε μάλλον από πυραύλους τελευταίας τεχνολογίας.
Η Ρόδος ευρισκόμενη πλησιέστερα στην μικρασιατική ακτή αποτελεί το χερσαίο “φρούριο”, στο οποίο αγκυρώνεται η αμυντική αλυσίδα, της οποίας οι βόρειες και ανατολικές ακτές θα πρέπει να θωρακιστούν για να αποτραπεί σε περίπτωση σύρραξης η έξοδος του τουρκικού στόλου από το ναύσταθμο του Ακσάζ (βρίσκεται σε φυσικό λιμάνι στη Μαρμαρίδα, ακριβώς απέναντι από τη Ρόδο) στην ανοικτή θάλασσα της Ανατολικής Μεσογείου. Η απόσταση της Ρόδου από τις μικρασιατικές ακτές είναι μικρή και ως εκ τούτου η έξοδος προς την Ανατολική Μεσόγειο μπορεί με κατάλληλα πυραυλικά συστήματα να ελεγχθεί.
Η αλυσίδα Ρόδος-Κάρπαθος-Κάσος-Κρήτη δεν έχει μόνο αμυντική αξία. Αποτελεί και βάση για προβολή ισχύος προς τα ανατολικά, στην ανοικτή θάλασσα της Ανατολικής Μεσογείου. Αυτά δεν έχουν πρακτική σημασία σε περίοδο ειρήνης, αφού το διεθνές δίκαιο προβλέπει τον διάπλου εμπορικών και πολεμικών πλοίων. Πάντα, όμως, ένα σοβαρό κράτος πρέπει να σχεδιάζει για το χειρότερο και να ελπίζει το καλύτερο, όπως έλεγε και ο Βοναπάρτης.
Η αμυντική διάσταση
Η προαναφερθείσα νησιώτικη αλυσίδα μπορεί να αναλάβει τέτοιο φορτίο στον εθνικό αμυντικό σχεδιασμό; Η στρατηγική σημασία αυτών των νησιών δεν διέφυγε των Ιταλών, που από το 1911, οπότε και πήραν τα Δωδεκάνησα από τους Τούρκους, τα έβλεπαν σαν εφαλτήριο για τις αποικιακές τους βλέψεις στην Ανατολική Μεσόγειο. Οι Γερμανοί εκτίμησαν την στρατηγική τους αξία και κατάφεραν, χρησιμοποιώντας τις βάσεις τους σε αυτά, να αποκόψουν τις συμμαχικές δυνάμεις που είχαν αποβιβαστεί σε Λέρο, Κω και Σάμο, οδηγώντας τις στην ήττα.
Η εγκατάσταση σύγχρονων πυραυλικών συστημάτων εδάφους-επιφανείας σ’ αυτή τη νησιώτικη αλυσίδα δίνει τη δυνατότητα “σφραγίσματος” της διόδου ναυτικών μονάδων προς την Ανατολική Μεσόγειο. Η γεωλογία των νησιών παρέχει την δυνατότητα κατασκευής υπογείων καταφυγίων, τα οποία μπορούν να προστατεύουν εποχούμενα συστήματα από την επιτήρηση και τα εχθρικά πλήγματα, όπως ανέφερε σε πρόσφατο άρθρο του ο καθηγητής Κώστας Γρίβας. Ας σημειωθεί ότι κατά την διάρκεια της Κατοχής, οι δυνάμεις του Άξονα κατασκεύασαν δαιδαλώδη υπόγεια καταφύγια και αποθήκες σε όλα τα Δωδεκάνησα και στην Κρήτη.
Η παρουσία των S-300 στην ανατολική Κρήτη δίνει την απαραίτητη αντιαεροπορική κάλυψη μέχρι και την Ρόδο. Η μεταφορά μιας μοίρας στο νέο αεροδρόμιο που κατασκευάζεται στο Τυμπάκι θα φέρει την Πολεμική Αεροπορία πιο κοντά στο πεδίο, ενώ θα μπορούσε να εξεταστεί και το ενδεχόμενο δημιουργία σμηναρχίας μάχης στην Κάρπαθο, υπό την προϋπόθεση ότι μπορεί να προστατευθεί επαρκώς, πράγμα μάλλον πολύ δύσκολο.
Ρόδος-Κρήτη: Ζώνη άρνησης περιοχής
Η βασική σύλληψη είναι η νησιώτικη αυτή αλυσίδα να αποτελέσει τη βάση δημιουργίας μιας ζώνης άρνησης περιοχής – άρνησης πρόσβασης (AD/AA), ώστε η πρωτοβουλία κινήσεων να μένει σταθερά στην ελληνική πλευρά. Είναι δεδομένο ότι οι Τούρκοι θα προσπαθήσουν να καταστρέψουν την ελληνική ικανότητα “άρνησης περιοχής”. Αυτό θα απαιτήσει μεγάλη συγκέντρωση τουρκικών στρατιωτικών μέσων, τα οποία , όμως, εκ των πραγμάτων θα αποτελέσουν στόχο για ελληνικά βαθέα πλήγματα.
Επιπλέον θα πρέπει να μελετηθεί και η δυνατότητα ναρκοθέτησης των στενών αυτών, όπως είχε γίνει και από τις δύο πλευρές στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Τα θαλάσσια ναρκοπέδια είναι πάντοτε εξαιρετικά θανατηφόρα. Οι δυνατότητες άρσης τέτοιων ναρκοπεδίων μηδενίζεται αν πρέπει τα ναρκαλιευτικά να πλεύσουν ανάμεσα στα νησιά που απαρτίζουν την εν λόγω αλυσίδα.
Προβολή ισχύος στην Ανατολική Μεσόγειο
Η Άγκυρα εντείνει τις προσπάθειες της να επιβάλει το σύμφωνο που υπέγραψε με την Τρίπολη και συνεχίζει την κατασκευή ναυτικών και αεροπορικών εγκαταστάσεων στη Μισράτα και άλλες περιοχές της δυτικής Λιβύης. Αυτό σημαίνει ότι εγκαθίσταται στα νώτα της Ελλάδας, στηρίζοντας την εκτός διεθνούς δικαίου θέση της ότι και η Κρήτη δεν δικαιούται ΑΟΖ. Η τουρκική “εκστρατεία στη Λιβύη” ναι μεν συνιστά απειλή για την Ελλάδα, αλλά μπορεί να μετατραπεί και σε μπούμεραγκ.
Προϋπόθεση γι’ αυτό είναι η Ελλάδα να αξιοποιήσει τις δυνατότητες που της παρέχει η γεωγραφία. Εάν η νησιώτικη αλυσίδα μετατραπεί αμυντικά σ’ αυτό που μπορεί να μετατραπεί, το τουρκικό Ναυτικό θα αντιμετωπίσει τεράστιες δυσκολίες να πλεύσει νότια από τις βάσεις του στην Θάλασσα του Μαρμαρά και την Φώκαια προς τις βάσεις στο Ακσάζ και στην Αλεξανδρέτα στην Ανατολική Μεσόγειο, ή προς την Μισράτα στη Λιβύη. Πολύ περισσότερο προς τη βάση Πασά Λιμάνι στην Αλβανία.
Δυστυχώς για τους Τούρκους, το Αιγαίο είναι από αμυντικής απόψεως, λόγω των νησιών “ελληνική λίμνη”. Εδώ δεν μπορούσαν να το φέρουν βόλτα οι Γερμανοί, όταν είχαν πλήρη υπεροπλία και ανοχή των Τούρκων. Από εκεί και πέρα, η τοποθεσία αυτή μπορεί να είναι ακριβώς το εφαλτήριο για την προβολή ελληνικής ισχύος στην Ανατολική Μεσόγειο, η οποία δημιουργεί προϋποθέσεις και για αμυντική συνδρομή της Κύπρου. Αν φρεγάτες με δυνατότητα αντιαεροπορικής άμυνας περιοχής μπορούν να προσφέρουν δυνατότητες στην ελληνική πλευρά, φανταστείτε τι επιπλέον δυνατότητες θα έχουν αν από την αλυσίδα Ρόδος-Κάρπαθος-Κάσος-Κρήτη εξασφαλίσουμε μια ασπίδα προστασίας από το εχθρικό Ναυτικό.
Μικρές ναυτικές βάσεις
Η δημιουργία μικρών βάσεων, στις οποίες μπορεί να ελλιμενιστούν για ανεφοδιασμό πλοία του Πολεμικού Ναυτικού στη νοτιοανατολική Κρήτη θα βοηθήσει στην διατήρηση μιας μόνιμης δύναμης στην Ανατολική Μεσόγειο, ενώ θα συμβάλει και στην αεράμυνα της περιοχής με τα προηγμένα αντιαεροπορικά όπλα που πρέπει να διαθέτουν οι προς αγορά νέες φρεγάτες.
Μπορεί η Σούδα να είναι ιδεώδες φυσικό λιμάνι, αλλά βρίσκεται στο δυτικό άκρο του νησιού, αρκετά μακριά από την επιθυμητή “αλυσίδα” άρνησης περιοχής που θέλουμε να οικοδομήσουμε και φυσικά μακρύτερα από πιθανά σημεία ανάφλεξης σε Καστελλόριζο και Κύπρο. Όπως είναι κατανοητό, εφόσον αυτές οι περιοχές βρίσκονται μακριά του ελλαδικού κορμού, τότε η Ελλάδα πρέπει να πάει πιο κοντά σε αυτές. Η δημιουργία ανεφοδιαστικών εγκαταστάσεων ελλιμενισμού θα συμβάλει προς αυτή την κατεύθυνση.
Αναπτύσσοντας συστοιχίες πυραύλων εδάφους-θαλάσσης στην ανατολική και νότια Κρήτη μπορούμε να προβάλλουμε την ισχύ μας μέχρι τα όρια της ελληνικής ΑΟΖ με τη Λιβύη. Τα παράλια της απέχουν 330 χλμ από τη νότια Κρήτη. Το βεληνεκές των Exocet MM40 Block 3 υπερβαίνει τα 180 χλμ, οπότε μπορεί να εξουδετερωθεί η τουρκική ναυτική παρουσία στη Μισράτα, ακόμα κι αν αυτή παραμείνει και μετά τις εκλογές στη Λιβύη.
Ποιος είναι ο στόχος
Στόχος πρέπει να είναι να καταστεί επικίνδυνη για το τουρκικό Πολεμικό Ναυτικό και την Πολεμική Αεροπορία η παρουσία της στην καρδιά της Ανατολικής Μεσογείου (στο τόξο από βόρεια προς νοτιοδυτικά που δημιουργεί μία ακτίνα 100-150 χλμ από τα νησιά Ρόδος-Κάρπαθος-Κάσος-Κρήτη. Σε περίπτωση που ο τουρκικός στόλος αναπτυχθεί σ’ αυτήν την περιοχή πριν την έναρξη εχθροπραξιών, τότε να μπορεί να αποκλειστεί η επάνοδός του στις βάσεις του στο Αιγαίο, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την παρατεταμένη του παρουσία εν πλω σε εχθρικό περιβάλλον.
Η ιδέα να χρησιμοποιήσουμε την γεωγραφία για να δημιουργήσουμε εμπόδια στις κινήσεις των Τούρκων σημαίνει ότι ανοίγονται πολλές περισσότερες δυνατότητες επιχειρήσεων για τις ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις. Η κατάσταση αυτή θα αναγκάσει την Άγκυρα να επαναξιολογήσει τη στάση της έναντι της Ελλάδας, λαμβάνοντας υπόψη της το νέο επιχειρησιακό περιβάλλον.
Μία τέτοια ελληνική στρατηγική, που θα συνοδεύεται από έμπρακτες κινήσεις προς την κατεύθυνση που περιγράψαμε παραπάνω, μπορεί να μην επιφέρει αμέσως αλλαγές στην ρητορική της Άγκυρας. Θα ακυρώσει στην πράξη, όμως, το επεκτατικό δόγμα της “Γαλάζιας Πατρίδας”. Κι αυτό, επειδή θα υποχρεώσει τους Τούρκους να σκεφτούν το κόστος που μπορεί να τους προκαλέσει η όποια επιθετική ενέργεια εναντίον της Ελλάδας. Όσο για το υπό κατασκευή τουρκικό “αεροπλανοφόρο” θα πρέπει να πλέει μετά φόβου θεού όχι μόνο στο Αιγαίο, αλλά και στην Ανατολική Μεσόγειο.
