Γερμανία και Ρωσία δεν υποκύπτουν στις πιέσεις των ΗΠΑ για τον Nord Stream 2
Ένα περίπλοκο παιχνίδι γάτας-ποντικιού παίζεται στα κρύα νερά του Μπόρνχολμ, ενός δανέζικου νησιού στη Βαλτική. Ένας στόλος ρωσικών σκαφών επιχειρεί να ολοκληρώσει την κατασκευή του Nord Stream 2, ενός αγωγού φυσικού αερίου 1.230 χλμ., που θα μπορούσε να διπλασιάσει τις ποσότητες του καυσίμου που εξάγει η Ρωσία στη Γερμανία. Απομένουν λιγότερα από 150 χλμ. για να ολοκληρωθεί η κατασκευή, κυρίως στα θαλάσσια ύδατα της Δανίας.
Εν τω μεταξύ, η αμερικανική κυβέρνηση παρακολουθεί στενά, στοχοποιώντας τις εταιρείες που θεωρεί πως εμπλέκονται στο ενεργειακό πρότζεκτ, απειλώντας τες με κυρώσεις. Η τύχη του αγωγού εξαρτάται από το αποτέλεσμα αυτής της διελκυστίνδας, αναφέρει άρθρο του Economist.Ο Nord Stream 2 αποτέλεσε αντικείμενο έντονης κριτικής από το 2015, όταν η ρωσική κρατική ενεργειακή εταιρεία Gazprom, μαζί με άλλες πέντε εταιρείες, σχημάτισαν μια κοινοπραξία 9,5 δισ. ευρώ με σκοπό την κατασκευή ενός δεύτερου αγωγού δίπλα στον ήδη υπάρχοντα. Η αμερικανική αντίθεση στον Nord Stream 2 εδράζεται στη διχογνωμία που υφίσταται στην Ευρώπη για τον ίδιο αγωγό. Πολλές ευρωπαϊκές χώρες στα ανατολικά φοβούνται ότι με την ολοκλήρωση του Nord Stream 2 θα αυξηθεί η ενεργειακή εξάρτηση της ΕΕ από τη Ρωσία, θα επεκταθεί η κακοήθης σφαίρα επιρροής του Κρεμλίνου, αλλά και θα ζημιωθεί η Ουκρανία που βγαίνει έξω από τη διαδρομή του αγωγού χάνοντας τέλη διέλευσης. Η Γαλλία επανέλαβε, αυτήν τη βδομάδα, την αντίθεσή της. Η ΕΕ, παρά την αγαστή συνεργασία της με την Gazprom, είναι σκεπτική, αλλά και το Ευρωκοινοβούλιο αντιτίθεται σθεναρά. Πολλοί Γερμανοί που λαμβάνουν υπόψη τους την αρνητική ατμόσφαιρα έναντι του αγωγού, αναρωτιούνται για ποιον λόγο η Γερμανία συνεχίζει ακάθεκτη να στηρίζει τον ρωσικής έμπνευσης αγωγό αερίου.
Οι Γερμανοί υπουργοί φλέρταραν για μια στιγμή με την ιδέα να ζητήσουν την ακύρωση του αγωγού, μετά την απόπειρα δολοφονίας του Αλεξέι Ναβάλνι, αντιφρονούντα του Κρεμλίνου. Ωστόσο, η καγκελάριος της Γερμανίας, Άνγκελα Μέρκελ, δήλωσε πρόσφατα ότι δεν θα αλλάξει η στάση της απέναντι στον αγωγό, σημειώνοντας ακόμη πως “η Αμερική είναι χαρούμενη να αγοράζει ρωσικό αέριο”. Για να παρακάμψει τις αμερικανικές κυρώσεις, η κυβέρνηση του Μεκλεμβούργου-Δυτικής Πομερανίας, ενός αραιοκατοικημένου κρατιδίου στη βορειοανατολική Γερμανία και εκλογικής περιφέρειας που εκπροσωπεί η Μέρκελ, έχει δημιουργήσει ένα ίδρυμα, με τη χρηματοδότηση της Gazprom, το οποίο λειτουργεί ως μεσάζων μεταξύ της ρωσικής εταιρείας και της τοπικής επιχειρηματικής κοινότητας – όλα στο όνομα της προστασίας του περιβάλλοντος (οι γνήσιες περιβαλλοντικές ομάδες αντιτίθενται στον αγωγό).
Αυτή η προσπάθεια φαίνεται, όμως, καταδικασμένη να αποτύχει. Και οι επίμονες προσπάθειες της Αμερικής να “σκοτώσουν” τον Nord Stream 2 αποφέρουν καρπούς. Το Κογκρέσο έχει περάσει δύο σειρές κυρώσεων που στοχεύουν στον αγωγό, το πεδίο εφαρμογής και των δύο έχει διευρυνθεί τους τελευταίους επτά μήνες. Τον Δεκέμβριο του 2019, η απειλή κυρώσεων ανάγκασε την Allseas, μια ελβετική εταιρεία που ειδικεύεται στις υποθαλάσσιες κατασκευές, να αποσύρει τα σκάφη της από το έργο, σταματώντας την κατασκευή για έναν χρόνο και ζημιώνοντας την Gazprom με εκατοντάδες εκατομμύρια. Πολλές άλλες εταιρείες, τεχνικές και ασφαλιστικές, έχουν φοβηθεί.
Η κατασκευή συνεχίστηκε τον Δεκέμβριο ανεβάζοντας εκ νέου την ένταση. Στις 19 Ιανουαρίου 2021, μία ημέρα προτού ο Ντόναλντ Τραμπ αποχωρήσει από το προεδρικό αξίωμα, η αμερικανική κυβέρνηση επέβαλε κυρώσεις στο “Fortuna”, ένα ρωσικό σκάφος που χρησιμοποιείται για τοποθέτηση σωλήνων. Λίγες εβδομάδες νωρίτερα, το Κογκρέσο ενέκρινε μια τροποποίηση σε ένα διαφορετικό σύνολο κυρώσεων που εκδόθηκαν το 2019. Με τη ριζική επέκταση του συνόλου των εταιρειών που είναι πλέον εκτεθειμένες στις αμερικανικές κυρώσεις, η νέα νομοθεσία μπορεί να φέρει τα πάνω-κάτω, λέει ο Ματέους Κούμπιακ, αναλυτής της Esperis, συμβουλευτικής εταιρείας που εδρεύει στη Βαρσοβία.
Ο χρόνος είναι ένα ακόμη ζήτημα που πρέπει να λάβουμε σοβαρά υπόψη. Ακόμη και με τους ευνοϊκότερους οιωνούς, η Ρωσία δεν φαίνεται να προλαβαίνει να ολοκληρώσει το έργο και τις γραφειοκρατικές εκκρεμότητες, όπως κάποιες πιστοποιήσεις, πριν από τις κομβικές ομοσπονδιακές εκλογές της Γερμανίας στις 26 Σεπτεμβρίου. Aυτές οι κάλπες θα μπορούσαν να φέρουν τους Γερμανούς Πράσινους, οι οποίοι αντιτίθενται σκληρά στον Nord Stream 2, στην κυβέρνηση μαζί με τους Χριστιανοδημοκράτες της Μέρκελ, οι οποίοι πλέον έχουν νέο πρόεδρο τον Άρμιν Λάσετ (υποστηρικτή του αγωγού). “Θα συμβούλευα τον Λάσετ να μην ενταχθεί στο κλαμπ θιασωτών του Nord Stream 2 και του Πούτιν, αν θελήσει να συμμαχήσει μαζί μας”, είχε δηλώσει ο πρώην πρόεδρος των Πρασίνων, Τζεμ Έζντεριμ, ο οποίος προαλείφεται για μελλοντικός υπουργός Εξωτερικών.
Μετά την επιθετική πολιτική κυρώσεων που ακολούθησε ο Τραμπ, η νέα κυβέρνηση του Μπάιντεν αναμένεται να προσεγγίσει το θέμα σε μετριοπαθέστερους τόνους. Αν και η διοίκηση που πλαισιώνει τον Μπάιντεν εξετάζει τους νόμους που σχετίζονται με τις κυρώσεις σε όσους εμπλέκονται στην κατασκευή του αγωγού, ο Αμερικανός εκπρόσωπος Τύπου πριν από λίγες εβδομάδες χαρακτήρισε τον Nord Stream 2 ως “μια κακή επιλογή για την Ευρώπη”. Όπως σημειώνει ο Νταν Φράιντ, στέλεχος του υπουργείου Εξωτερικών επί Ομπάμα, η νέα νομοθεσία των κυρώσεων χαμηλώνει λίγο τον πήχη ελιγμών του νέου προέδρου. “Είναι προφανές πως το Κογκρέσο θέλει μια συμφωνία για τον Nord Stream 2”, υπογραμμίζει.
Πώς θα μπορούσε να είναι αυτή η συμφωνία; Σύμφωνα με όσα κυκλοφορούν, μεταξύ των όσων επιθυμεί η Ουάσινγκτον είναι η Ευρώπη να μην εξαρτάται πάρα πολύ από το ρωσικό αέριο. Παράλληλα, επιθυμεί την ύπαρξη ενός μηχανισμού κυρώσεων που θα βάζει τέλος στην ισχύ της συμφωνίας σε περίπτωση που η Ρωσία μειώσει τις παραδόσεις του αερίου μέσω Ουκρανίας, στερώντας από τη χώρα δισεκατομμύρια δολάρια. Παρ’ όλα αυτά, η γερμανική κυβέρνηση δεν έχει δείξει το παραμικρό ενδιαφέρον. “Δεν χρειάζεται μόνο οι ΗΠΑ να ζητούν μια τέτοια συμφωνία. Πρέπει και η Γερμανία να μπει στο παιχνίδι”, σχολιάζει ο Φράιντ.
Μερικοί εξακολουθούν να ελπίζουν για μεταστροφή στην καγκελαρία. “Δεν είναι πολύ αργά να σταματήσουμε το έργο”, λέει ο πρέσβης της Πολωνίας στη Γερμανία. Αλλά υπάρχει πάντα το ενδεχόμενο η κυρία Μέρκελ να μην… τα βάψει μαύρα εάν η Αμερική “βυθίσει” το έργο, υποστηρίζει η Σάρα Παγκούνγκ στο Γερμανικό Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων στο Βερολίνο. Ο Nord Stream 2 έχει γίνει ο μεγαλύτερος πονοκέφαλος στην εξωτερική πολιτική της Γερμανίας. Ο “θάνατος” του έργου εξαιτίας των κυρώσεων θα απάλυνε τον πόνο, καθώς η Γερμανία δεν θα χρειαζόταν να καταβάλει αποζημιώσεις σε εμπλεκόμενες εταιρείες. Θα ήταν ένα άδοξο τέλος για ένα αμφιλεγόμενο έργο.
Τ.Μ
