Αναμένοντας την απάντηση της Άγκυρας για τη συνέχιση των διερευνητικών στην Αθήνα μέσα στο πρώτο πενθήμερο του Μαρτίου, έχουμε να παρακολουθούμε στο Αιγαίο, το ΤΣΕΣΜΕ, τα τουρκικά uav’s που πετούν ακόμη και πάνω από τη Λήμνο, να αναμένουμε την έξοδο πλοίων του τουρκικού στόλου για την άσκηση “Γαλάζια Πατρίδα”, αλλά και να ΄χουμε να αντιμετωπίσουμε και μία ακόμη σοβαρή πρόκληση στη Θράκη!
Σε κείμενο-αναφορά που υπογράφει η “Ομοσπονδία Τούρκων Δυτ.Θράκης” η Ελλάδα “κατηγορείται” για πολλά και διάφορα! Όλα ανυπόστατα.
Το θέμα ασφαλώς δεν είναι το προκλητικό κείμενο που έστειλαν οι πιστοί του Ερντογάν. Το θέμα είναι η Ελλάδα τι έχει κάνει για να αντιμετωπίσει αυτή την πρόκληση;
Στη Θράκη η συνύπαρξη χριστιανών και μουσουλμάνων είναι ιδανική και θα ΄πρεπε να ΄ναι υπόδειγμα για όλη την Ευρώπη. Ούτε αυτό δεν μπορούμε να περάσουμε ως μήνυμα και γινόμαστε θύματα “ομοσπονδιών”;
Το κείμενο της γραπτής αναφοράς που δημοσιοποιήθηκε από τον ΟΗΕ στις 17 Φεβρουαρίου 2021 (A/HRC/46/NGO/17) είναι το εξής:
«Η παραβίαση της ελευθερίας του συνεταιρίζεσθαι λόγω της άρνησης καταχώρισης ενώσεων με τη λέξη «τουρκικός» στην Ελλάδα και της εκκρεμότητας εφαρμογής των αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
Η αποτελεσματική συμμετοχή στις δημόσιες υποθέσεις περιλαμβάνει το δικαίωμα της ελευθερίας του συνεταιρίζεσθαι. Τα κράτη θα πρέπει να σέβονται τα δικαιώματα των προσώπων που ανήκουν σε εθνικές μειονότητες στην αποτελεσματική συμμετοχή στις δημόσιες υποθέσεις, συμπεριλαμβανομένης της συμμετοχής σε υποθέσεις που σχετίζονται με την προστασία της ταυτότητας των εν λόγω μειονοτήτων.
Η Ελλάδα αγνοεί προφανώς τη δέσμευσή της όσον αφορά το δικαίωμα στην ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι σε ενώσεις που έχουν συσταθεί από τα πρόσωπα που ανήκουν στην τουρκική κοινότητα στη Δυτική Θράκη. Ως αυτόχθονη εθνική μειονοτική ομάδα, η Ελλάδα αναγνωρίζει μόνο τη μουσουλμανική μειονότητα στη Θράκη με βάση τη Συνθήκη της Λωζάνης του 1923 και αρνείται την ύπαρξη εθνικής τουρκικής μειονότητας.
Δεν υπάρχουν επίσημες πληροφορίες στα τουρκικά στην περιοχή, επειδή η κυβέρνηση αναγνωρίζει μόνο μια θρησκευτική μειονότητα, με την επίσημη χρήση του όρου , μουσουλμανική μειονότητα στη Θράκη. Η εθνική τουρκική ταυτότητα της μειονότητας δεν αναγνωρίζεται και οι ενώσεις που φέρουν τη λέξη «τουρκικός» στους τίτλους τους διαλύθηκαν το 1986 και δεν καταχωρήθηκαν από τότε, αν και η τουρκική κοινότητα ήταν ενεργή με τις ενώσεις της που έφεραν τη λέξη τουρκικός για περίπου μισό αιώνα χωρίς εμπόδια.
Οι σύλλογοι των οποίων τα ονόματα περιλαμβάνουν τις λέξεις “Πομακοι” και “Ρομά” είναι εγγεγραμμένοι στην Ελλάδα, αλλά αυτοί με τη λέξη “Τουρκικός” στερούνται εγγραφής στα μητρώα . Δεν επιτρέπονται “τουρκικές” ενώσεις. Ωστόσο, ορισμένες Ενώσεις με τη λέξη “μειονότητα” στο όνομά τους δεν επιτράπηκαν με το επιχείρημα ότι αυτό συνεπάγεται εθνική τουρκική μειονότητα.
Λόγω της μη αναγνώρισης της εθνικής τουρκικής ταυτότητας της μειονότητας στην περιοχή, η τουρκική γλώσσα δεν χρησιμοποιείται σε επίσημα έγγραφα, συμπεριλαμβανομένων επίσημων επιστολών στα υπάρχοντα τουρκοελληνικά δίγλωσσα μειονοτικά σχολεία στην επικοινωνία τους με τους μαθητές ή τις κυβερνητικές αρχές τους.
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) διέταξε το 2007 και το 2008 ότι υπαρχει παραβίαση του δικαιώματος στην ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι (άρθρο 11) στις τρεις αιτήσεις της Bekir-Ousta και άλλων ομάδων υποθέσεων εναντίον της Ελλάδας που αφορούν παραβιάσεις του δικαιώματος στην ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι λόγω των αποφάσεων των εθνικών δικαστηρίων να μην καταχωρούν ενώσεις (Bekir-Ousta κ.λπ., και Emin κ.λπ.) και απόφαση που οδηγεί στη διάλυση μιας ένωσης (Τουρκική Ένωση Ξάνθης και άλλων) με την αιτιολογία ότι στόχος τους ήταν να προωθήσουν την ιδέα ύπαρξης εθνικής τουρκικής μειονότητας στην Ελλάδα.
Το Δικαστήριο υπενθύμισε ότι η ελληνική νομοθεσία (άρθρο 12 του Συντάγματος και άρθρο 81 του Αστικού Κώδικα) δεν καθιέρωσε σύστημα προληπτικού ελέγχου για τη σύσταση μη κερδοσκοπικών ενώσεων και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το προσαπτόμενο μέτρο ήταν δυσανάλογο προς τον επιδιωκόμενο στόχο. Από το 2008 και μετά, οι ελληνικές αρχές ενθάρρυναν τους αιτούντες να υποβάλουν αίτηση επανεξέτασης των υποχρεώσεών τους βάσει του άρθρου 758 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας ή να υποβάλουν νέες αιτήσεις βάσει του άρθρου 778 του ίδιου κώδικα.
Σύμφωνα με τις Αρχές , τα άρθρα 758 και 778 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας εισήγαγαν εξαιρέσεις από την αρχή του δεδικασμένου, δεδομένου ότι α) οι αποφάσεις που εκδόθηκαν στο πλαίσιο μη αμφισβητούμενης διαδικασίας θα ήταν πλέον δυνατές όταν θα ήταν δυνατόν να εξεταστούν νέα πραγματικά περιστατικά ή αλλαγή των όρων υπό τους οποίους εκδόθηκε η απόφαση και β) η υποβολή νέας αίτησης θα ήταν πλέον δυνατή όταν θα βασίζονταν σε νέα πραγματικά περιστατικά.
Δεδομένου ότι ο νόμος 4491/2017 για την τροποποίηση του άρθρου 758 δεν είχε αναδρομική ισχύ, προστέθηκε μεταβατική διάταξη, με σκοπό να δοθεί η δυνατότητα στους προσφεύγοντες στις υπό κρίση υποθέσεις να ζητήσουν την επανεξέταση της υπόθεσης.
Ωστόσο, ο νόμος 4491/2017 εισήγαγε νέους περιορισμούς σύμφωνα με τους οποίους το παραδεκτό της εφαρμογής ανάκλησης ή τροποποίησης μετά από απόφαση του ΕΔΔΑ που θα εκδοθεί στο μέλλον υπόκειται στους όρους και τους περιορισμούς που προβλέπονται στις σχετικές διατάξεις σχετικά με την προστασία της εθνικής ασφάλειας, τη δημόσια τάξη, την πρόληψη του εγκλήματος, την προστασία της υγείας ή της ηθικής και την προστασία των δικαιωμάτων και των ελευθεριών των άλλων.
Μετά την έκδοση του Ν. 4491/2017, το Εφετείο Θράκης έκρινε απαράδεκτη την αίτηση της Τουρκικής Ένωσης Ξάνθης το 2018 και τις αιτήσεις των άλλων δύο προσφευγόντων το 2020 για την επανέναρξη της διαδικασίας και διέταξε να μην υπάρχει δυνατότητα επανέναρξης της διαδικασίας με το αιτιολογικό ότι οι προσφεύγοντες έχουν ήδη υποβάλει αιτήσεις, με παρόμοιο περιεχόμενο, με αίτημα επανέναρξης των υποθέσεων τους μετά την απόφαση του ΕΔΔΑ
Η μεταβατική διάταξη του νόμου 4491/2017 για την τροποποίηση του άρθρου 758 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας θεωρήθηκε από το δικαστήριο ότι εφαρμόζεται μόνο στις υποθέσεις για τις οποίες οι προσφεύγοντες είχαν υποβάλει αιτήσεις για εκ νεου άνοιγμα των υποθέσεων τους στο εσωτερικό ,σύμφωνα με την παλαιότερη έκδοση του άρθρου 758 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας.
Μέχρι σήμερα, οι αιτήσεις των τριών ενώσεων δεν έχουν ακόμη επανεξεταστεί από τα εγχώρια δικαστήρια επί της ουσίας υπό το πρίσμα της νομολογίας του Δικαστηρίου δώδεκα έτη μετά τις αποφάσεις του ΕΔΔΑ. Αναμένεται η έκβαση της διαδικασίας ενώπιον του Ακυρωτικού Δικαστηρίου για την Τουρκική Ένωση Ξάνθης μετά την εκδίκαση της 16ης Οκτωβρίου 2020. Και η ημερομηνία των ακροάσεων για τις υποθέσεις της Ένωσης Μειονοτικής Νεολαίας του Νομού Έβρου στο Ακυρωτικό Δικαστήριο έχει οριστεί για τις 18 Μαρτίου 2022.
Η Επιτροπή Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς τις εξελίξεις όσον αφορά την εφαρμογή των αποφάσεων του Δικαστηρίου σχετικά με αυτές τις υποθέσεις Bekir-Ousta από το 2008 και, ως εκ τούτου, αποφάσισε να επαναλάβει την εξέταση των υποθέσεων αυτών κατά την επανέναρξη της διαδικασίας βάσει του προαναφερθέντος νόμου που εγκρίθηκε τον Οκτώβριο του 2017.
Στην τελευταία απόφασή της του Σεπτεμβρίου 2020, η επιτροπή επισήμανε ότι οι «προσπάθειες των προσφευγόντων για την επανεξέταση των προσαπτομένων αποφάσεων καταχώρισης απορρίφθηκαν από τα εθνικά δικαστήρια για διαδικαστικούς λόγους τόσο πριν όσο και μετά την τροποποίηση του νόμου το 2017 (η οποία εισήγαγε νέα δυνατότητα στους αιτούντες να ζητήσουν την επανέναρξη της διαδικασίας)».
Η Επιτροπή ζητεί από την Ελλάδα να της προσκομίσει πληροφορίες σχετικά με τα μέτρα που ελήφθησαν και ιδίως σχετικά με τα αποτελέσματα των εσωτερικών εργασιών το συντομότερο δυνατόν, με μια έκθεση προόδου έως τα τέλη Οκτωβρίου 2020, και αποφάσισε να επαναλάβει την εξέταση των υποθέσεων αυτών το αργότερο τον Μάρτιο του 2021. Υπάρχει άλλη μια άρνηση εγγραφής του νεοσυσταθέντος Πολιτιστικού Συλλόγου Τούρκων Γυναικών στο Νομό Ξάνθης.
Η αίτησή τους για καταχώριση απορρίφθηκε το 2017 με τελεσίδικη απόφαση του Ακυρωτικού Δικαστηρίου. Η ένωση αυτή υπέβαλε αίτηση στο ΕΔΔΑ στις 10 Ιουλίου 2018, το παραδεκτό αναμένεται από το Δικαστήριο του Στρασβούργου.
Στην απόφαση των αντιπροσώπων των Υπουργών στις 25 Σεπτεμβρίου 2019, οι αντιπρόσωποι σημείωσαν με βαθιά λύπη ότι η εγγραφή άλλης ένωσης στην περιοχή της Θράκης απορρίφθηκε το 2017 με τελεσίδικη απόφαση του Ακυρωτικού Δικαστηρίου για λόγους που έχουν ήδη επικριθεί από το ΕΔΔΑ στις αποφάσεις του 2008 σχετικά με την παρούσα υπόθεση2 Το ψήφισμα 2358 (2021)3 σχετικά με την εφαρμογή των αποφάσεων του ΕΔΔΑ που εκδόθηκε από την Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης στις 26 Ιανουαρίου 2021 επισήμανε ότι Η Ελλάδα είναι μεταξύ των χωρών που έχουν τον μεγαλύτερο αριθμό μη εκτελεστών δικαστικών αποφάσεων ενώπιον της επιτροπής με διαρθρωτικά ή σύνθετα προβλήματα, ορισμένες από τις οποίες δεν έχουν επιλυθεί για πάνω από δέκα χρόνια, όπως συμβαίνει στην περίπτωση της ομάδας υποθέσεων Bekir-Ousta.
Στην έκθεση που συνέταξε ο Κωνσταντίνος Ευσταθίου σχετικά με την εφαρμογή των αποφάσεων του ΕΔΔΑ , σημειώνεται ότι οι αποφάσεις σχετικά με τις παραβιάσεις του δικαιώματος στην ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι που απορρέουν από την άρνηση των ελληνικών αρχών να καταχωρίσουν ενώσεις που προωθούν την ιδέα της ύπαρξης εθνικής μειονότητας σε αντίθεση με τις θρησκευτικές μειονότητες που αναγνωρίζονται από τη Συνθήκη της Λωζάνης του 1923 (ομάδα Bekir-Ousta) παραμένουν ανεφαρμοστες για περισσότερα από έντεκα χρόνια.
Η έκθεση αναφέρεται στην απόφαση της Επιτροπής Υπουργών τον Σεπτέμβριο του 2019, στην οποία η Επιτροπή κάλεσε τις αρχές να λάβουν ταχέως όλα τα απαραίτητα ατομικά και γενικά μέτρα. https://search.coe.int/cm/Pages/result_details.aspx?ObjectID=09000016809f6262. Δύο https://search.coe.int/cm/Pages/result_details.aspx?ObjectID=090000168097afe2. Στις 3 https://pace.coe.int/en/files/28996/html. Στις 4 https://pace.coe.int/en/files/28658/html. Η Ομοσπονδία Τούρκων Δυτικής Θράκης στην Ευρώπη εξακολουθεί να ανησυχεί βαθύτατα για την μη έκδοση των τριών αποφάσεων της ομάδας υποθέσεων Bekir-Ousta.
Το ζήτημα αυτό έχει πολιτικοποιηθεί πολύ με την πάροδο των ετών και έχει γίνει αντιληπτό ως ζήτημα εθνικής κυριαρχίας. Πιστεύουμε ακράδαντα ότι η μη εφαρμογή των αποφάσεων του Δικαστηρίου του Στρασβούργου οφείλεται σε βαθιά ριζωμένο πρόβλημα άρνησης της εθνικής τουρκικής ταυτότητας της μειονότητας στην περιοχή με την έλλειψη απαραίτητης πολιτικής βούλησης σε εθνικό επίπεδο και μπορεί να οφείλεται σε ανοικτή διαφωνία με την απόφαση του ΕΔΔΑ στο δικαστικό σώμα.
Επειδή οι ελληνικές αρχές δεν λαμβάνουν μέτρα όσον αφορά το εκ νέου άνοιγμα των τριών υποθέσεων της ομάδας Bekir-Ousta επί της ουσίας, καλούμε την ελληνική κυβέρνηση να ζητήσει από το Ακυρωτικό Δικαστήριο να ορίσει νέες ημερομηνίες για τις ακροάσεις του 2021, σύμφωνα με την απόφαση της Επιτροπής Υπουργών τον Σεπτέμβριο του 2020.
Λόγω του γεγονότος ότι δεν έχει σημειωθεί απτή πρόοδος σε αυτή την εντελώς αναποτελεσματική διαδικασία επανέναρξης της διαδικασίας σε αστικές υποθέσεις, καλούμε την Ελλάδα να λάβει νομοθετικά μέτρα για την αλλαγή της διαδικασίας καταχώρισης των ενώσεων υπό το πρίσμα των πορισμάτων του ΕΔΔΑ σε αυτή την ομάδα υποθέσεων».
