Στης 27ης Σεπτεμβρίου 1831, ο Ιωάννης Καποδίστριας, ο πρώτος Κυβερνήτης του νέου Ελληνικού Κράτους, δέχθηκε δολοφονική επίθεση από τους Κωνσταντίνο και Γεώργιο Μαυρομιχάλη, έξω από την εκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνα του Ναυπλίου, όπου μετέβαινε για να εκκλησιασθεί, και έπεσε νεκρός. Ήταν 55 ετών.
O Κωνσταντίνος Μαυρομιχάλης εφονεύθη επί τόπου από τους προστρέξαντες, οι οποίοι κυριολεκτικά τον λυντσάρισαν. Ο Γεώργιος Μαυρομιχάλης ζήτησε προστασία στη Γαλλική Πρεσβεία, κατόπιν όμως επιμόνου απαιτήσεως του συγκεντρωμένου πλήθους, που απείλησε ότι θα κάψει την πρεσβεία, παραδόθηκε στις αρχές. Καταδικάσθηκε σε θάνατο και θανατώθηκε δια τυφεκισμού το πρωί της 10ης Οκτωβρίου 1831.
O, εκ των δολοφόνων, Κωνσταντίνος Μαυρομιχάλης εφονεύθη επί τόπου από τους προστρέξαντες, οι οποίοι κυριολεκτικά τον λυντσάρισαν.
Τα χέρια των δολοφόνων και εκείνων που τους καθοδήγησαν, στέρησαν από την Ελλάδα τον μεγαλύτερο ηγέτη που είχε στη νεότερη ιστορία της. Αν ο Καποδίστριας συνέχιζε το έργο του, η Ελλάδα θα ήταν διαφορετική.
Σε κρυμμένο μνήμα!
Το λείψανο του Κυβερνήτη, αφού βαλσαμώθηκε, παρέμεινε σε δημόσιο κτίριο. Μετά εξάμηνο, ο αδελφός του Αυγουστίνος το μετέφερε στην ιδιαίτερη πατρίδα του την Κέρκυρα, όπου έφθασε τον Απρίλιο του 1832. Ο τότε Άγγλος Αρμοστής Άνταμ, για να αποφευχθούν οι εκδηλώσεις του κερκυραϊκού λαού, ζήτησε από την οικογένεια του νεκρού, η αποβίβαση από το πλοίο να γίνει νύκτα, όπως και συνέβη. Το πλοίο έφθασε στο λιμάνι του Μαντουκίου μεσάνυκτα και το φέρετρο μεταφέρθηκε, χωρίς ακολουθίες, στον παρακείμενο Ι. Ναό της Πλατυτέρας, όπου και ετάφη. Πάνω στο μάρμαρο του τάφου είναι γραμμένη η φράση: Ι. Α ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ ΚΥΒΕΡΝΗΤΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ. Δυστυχώς, δύο αιώνες μετά, το μνήμα του μεγάλου Κυβερνήτη παραμένει… «κρυμμένο»!
Δυστυχώς, δύο αιώνες μετά, το μνήμα του μεγάλου Κυβερνήτη παραμένει… «κρυμμένο»!
Το εντυπωσιακό έργο του
Ο Καποδίστριας από την άφιξή του στην Ελλάδα, τον Ιανουάριο του 1828, κινήθηκε προς όλες τις κατευθύνσεις για την αναδιοργάνωση ενός κράτους στο οποίο δεν λειτουργούσε στην ουσία τίποτε. Επιδόθηκε με ζήλο στη συμπλήρωση των κυβερνητικών υπηρεσιών και την οργάνωση της επαρχιακής διοικήσεως, την ανασύνταξη του στρατού και του στόλου, την οργάνωση της παιδείας και της δικαιοσύνης, τη βελτίωση της οικονομικής κατάστασης, την εξάλειψη της πειρατείας και της ληστείας και της αποκατάσταση της ασφάλειας στις πόλεις, την ύπαιθρο και τις θάλασσες.
Πρόθεσή του είναι να μοιράσει σε όλους την «εθνική γη». Όμως οι πλούσιοι και δυνατοί ζητούν μεγάλες εκτάσεις και χρήματα και να μην πληρώνουν φόρους. Αρνούνται κάθε διαπραγμάτευση μαζί του. Ο λαός τον αγαπούσε με πάθος και αφοσίωση, η άρχουσα τάξη όμως τον μισούσε, επίσης με πάθος. Επικεφαλής της αντιπολιτεύσεως οι μεγαλοκαραβοκύρηδες της Ύδρας και των Σπετσών ( δηλαδή οι μεγαλοεφοπλιστές της εποχής) και οι κοτζαμπάσηδες της Μάνης, οι οποίοι επιθυμούσαν τη συνέχιση της επιρροής που ασκούσαν και τον έλεγχο επί των επαρχιών που είχαν στη διάρκεια της Τουρκοκρατίας.
Απόπειρες ανατροπής του, καθώς και προσπάθειες να ξεσηκώσουν τον Στρατό απέτυχαν. Η δολοφονία του Κυβερνήτη άρχισε να συζητείται ως λύση. Ο ίδιος είχε πει: «εάν οι Μαυρομιχαλαίοι θέλουν να με δολοφονήσουν, ας με δολοφονήσουν. Τόσο το χειρότερο δι’ αυτούς. Θα έλθει κάποτε η ημέρα κατά την οποία οι Έλληνες θα εννοήσουν την σημασία της θυσίας μου».
Σε επιστολή του προς τον φίλο του και φίλο της Ελλάδος, Εδουάρδο Κόδρινγκτον, στις 14 Σεπτεμβρίου 1831, δεκατρείς ημέρες πριν τη δολοφονία του, εξέφραζε τις πληροφορίες που είχε για την πρόθεση κάποιων να τον δολοφονήσουν, με την συνεργασία ξένων που τους έδιναν χρήματα. Μεταξύ των άλλων έγραφε: «ούτε ο φόβος των μηχανορραφιών ούτε αι μακραί συκοφαντικαί στήλαι μερικών εφημερίδων, δεν θέλουν με παρεκκλίνει ποτέ της πορείας την οποία εχάραξα εις την ζωήν μου. Ας λέγουν και γράφουν ό,τι θέλουν. Θα έλθει όμως κάποτε καιρός, ότε οι άνθρωποι κρίνονται όχι σύμφωνα με όσα είπον ή έγραψαν περί των πράξεών των, αλλά κατ’ αυτήν την μαρτυρίαν των πράξεών των. Υπ’ αυτής της πίστεως, ως αξιώματος, δυναμούμενος έζησα μέσα εις τον κόσμον, με θεμέλιον αυτάς τας πνευματικάς αρχάς μέχρι τώρα, οπότε ευρίσκομαι εις την δύσιν της ζωή μου, και υπήρξα πάντοτε ευχαριστημένος διά τούτο. Μου είναι αδύνατον πλέον να αλλάξω τώρα. Θα συνεχίσω εκπληρών πάντοτε το χρέος μου, ουδόλως φροντίζων περί του εαυτού μου, και ας γίνει ό,τι
Γιατί τιμούν οι Ελβετοί τον Καποδίστρια;
Ίσως δεν είναι ευρέως γνωστό ότι, στον Καποδίστρια οφείλεται η συγκρότηση και οργάνωση του σύγχρονου κράτους της Ελβετίας! Συγκεκριμένως, το 1813, υπηρετώντας ως διπλωμάτης στη Μόσχα, διορίστηκε από τον Τσάρο εκπρόσωπος της Ρωσίας στην Ελβετία, με σκοπό να συνεισφέρει στην απαλλαγή της από την επιρροή του Ναπολέοντα. Έπαιξε σημαντικό ρόλο στην ενότητα, την ανεξαρτησία και την ουδετερότητα της Ελβετίας και συνεισέφερε στο ελβετικό σύνταγμα, που προέβλεπε αυτόνομα κρατίδια (καντόνια) ως μέλη της ελβετικής ομοσπονδίας, με προσωπικά του προσχέδια.
Συμμετείχε στο Συνέδριο της Βιέννης ως μέλος της ρωσικής αντιπροσωπίας και αργότερα ήταν εκπρόσωπος της Ρωσίας στη Συνδιάσκεψη των Παρισίων το 1815, όπου πέτυχε την εξουδετέρωση της αυστριακής επιρροής, την ακεραιότητα της Γαλλίας, υπό Βουρβόνο μονάρχη, καθώς και τη διεθνή ουδετερότητα της Ελβετίας.
Αναμνηστική-τιμητική πλάκα για τον Καποδίστρια στη Rue de l’Hôtel-de-Ville της παλιάς πόλης της Γενεύης.
Με την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασής, ενώ ήταν υπουργός Εξωτερικών του Τσάρου, υποχρεώθηκε να εγκαταλείψει το αξίωμά του το 1822, για να εγκατασταθεί στη Γενεύη της Ελβετίας, όπου έχαιρε υπόληψης για την προσφορά του. Εκεί παρέμεινε μέχρι το 1928 που ανέλαβε Κυβερνήτης του νεοσύστατου Ελληνικού Κράτους.
Ο Ευρωπαίος οραματιστής του 19ου αιώνα
Αξίζει να σημειώσουμε, ότι ο Καποδίστριας ανέπτυξε αξιόλογη ευρωπαϊκή πολιτική, η οποία συνίσταται: στην ύφεση και τον σταδιακό αφοπλισμό, την κατάργηση του δουλεμπορίου, την εξάλειψη της πειρατείας, την εδραίωση στο ευρωπαϊκό πολιτικό σύστημα ουδέτερων πολιτειακών ομοσπονδιών, την κατάλυση των κλειστών ιμπεριαλιστικών συνασπισμών, τη δημόσια καταδίκη της αρχής των επεμβάσεων σε ξένες πολιτικές υποθέσεις, την καθιέρωση ενός υπερεθνικού οργανισμού με τη συμμετοχή όλων των κρατών χωρίς διακρίσεις, την υιοθέτηση του θεσμού της διαιτησίας ως μέσου επίλυσης των διεθνών διαφορών, την θέσπιση των συνταγματικών θεσμών και την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Επιπλέον, ο Ι. Καποδίστριας υπήρξε ένας μεγάλος Ευρωπαίος οραματιστής. Σε υπόμνημα που κατέθεσε στις 8 Οκτωβρίου 1818, ως εκπρόσωπος της Ρωσίας, υπό τον τίτλο «Προσχέδιο Ευρωπαϊκής Συνεργασίας», διαρκούντος του Συνεδρίου στο Αιξ-λα-Σαπέλ, που ήταν στην πράξη ένα συνέδριο για το «μέλλον της Ευρώπης», εξέθετε τις απόψεις του για τα ευρωπαϊκά ζητήματα. Υποστήριζε την προστασία των ευρωπαϊκών χωρών από τη χρήση βίας και τις επεμβάσεις εκ μέρους των ισχυρών και εις βάρος των αδυνάτων. Υποδείκνυε την καθιέρωση μιας υπερεθνικής συμμαχίας, με διεύρυνση της Τετραπλής Συμμαχίας και την ένταξη σ’ αυτήν όλων των ευρωπαϊκών κρατών, ώστε να σχηματισθεί μια αλληλέγγυα συμμαχία (Alliance Solidaire) η οποία θα μπορούσε να εγγυηθεί την ασφάλεια και ειρήνη. Έγραφε μεταξύ άλλων:
«Θα ήταν εφικτή η συσπείρωση με την συγκρότηση ενός υπερεθνικού οργανισμού που θα μπορούσε να καθιδρυθεί με διεύρυνση της Τετραπλής Συμμαχίας ώστε να συμμετάσχουν όλα τα μικρά έθνη της Ευρώπης. Στα έθνη αυτά ο Οργανισμός θα έπρεπε να εγγυηθεί την εθνική αυτονομία και τα δικαιώματά τους, με συνεχή και έλλογη επικράτηση των φιλελευθέρων και δημοκρατικών ιδεών και όχι με τους ξεπερασμένους θεσμούς της βίας και τη βίαιη επιβολή των ισχυρών στους αδυνάτους».
Πριν από δύο αιώνες, ο μεγάλος Έλληνας οραματιστής, διπλωμάτης και πολιτικός μιλούσε για ισότητα, ανθρώπινα δικαιώματα και εθνική αυτονομία, ζητήματα που κάποιοι ηγέτες, ακόμη και σήμερα, στον 21ο αιώνα αδυνατούν να κατανοήσουν και να αποδεχθούν. Παράλληλα, πρότεινε την δημιουργία ευρωπαϊκού υπερεθνικού οργανισμού, στην ουσία μιας «Ευρωπαϊκής Ένωσης» (!) μια ιδέα που κάποιοι Ευρωπαίοι την «συνέλαβαν» δύο αιώνες αργότερα.
Κατανοούμε όλοι πόσο μπροστά ήταν από την εποχή του και γιατί οι «μεγάλοι» της Ευρώπης φρόντισαν, ώστε ο Τσάρος να τον απομακρύνει από θέση που κατείχε. Αλλά, επίσης, και τι έχασε η Ελλάδα δολοφονώντας τον.
Με την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης, ενώ ήταν Υπουργός Εξωτερικών του Τσάρου, υποχρεώθηκε να εγκαταλείψει το αξίωμά του το 1822 για να εγκατασταθεί στη Γενεύη της Ελβετίας, όπου έχαιρε υπόληψης για την προσφορά του. Εκεί παρέμεινε μέχρι το 1928 που ανέλαβε Κυβερνήτης του νεοσύστατου Ελληνικού Κράτους.
Η προδοσία των Υδραίων
Η Ύδρα κατέστη κέντρο των επαναστατών κατά του Κυβερνήτη εκεί μετέβησαν και άλλοι αντιφρονούντες από την Αίγινα και άλλες περιοχές. Επικεφαλής ήταν οι Κουντουριώτηδες και ο Ανδρέας Μιαούλης, αλλά και ο αρχηγός του Αγγλικού κόμματος Αλεξ. Μαυροκορδάτος που είχε εγκατασταθεί στην Ύδρα. Ήταν τόσο μεγάλο το μίσος των εχθρών του, ώστε έφτασαν στο σημείο να προβούν σε αντεθνικές ακαταλόγιστες πράξεις, για να τον πλήξουν.
Σε έκτακτο μυστικό συμβούλιο ο Μαυροκορδάτος πρότεινε και έπεισε και τους άλλους να αναθέσουν στον Ανδρέα Μιαούλη το έργο της αιφνιδιαστικής κατάληψης του ναυστάθμου του Πόρου. Και ο Μιαούλης το δέχθηκε. Τα ξημερώματα της 14ης Ιουλίου 1831, έχοντας μαζί του διακόσιους ενόπλους Υδραίους, υπό τον στρατιωτικό διοικητή του νησιού Χριστόδουλο Μέξη ή Ποριώτη, και τους καλύτερους πλοιάρχους ─Σαχτούρη, Κριεζή, Σαχίνη κ.ά.─ και ως πολιτικό σύμβουλο τον Αλ. Μαυροκορδάτο, έφθασε στον Πόρο και με τη βοήθεια ντόπιων ένοπλων ανδρών κατόρθωσε, χωρίς δυσκολίες, να καταλάβει αρχικά το μεγαλύτερο πλοίο του εθνικού στόλου, τη φρεγάτα «Ελλάς», με τα 64 πυροβόλα.
Ο Ανδρέας Μιαούλης, αλλά και ο αρχηγός του Αγγλικού κόμματος Αλεξ. Μαυροκορδάτος ήταν, μαζί με τους Κουντουριώτηδες, οι επικεφαλής της επανάστασης κατά του Καποδίστρια.
Στο λιμάνι του Πόρου ήταν ακόμη παροπλισμένα οι κορβέτες «Ύδρα» και «Νήσος των Σπετσών», με κυβερνήτη τον Κανάρη, τα ατμόπλοια «Άστιγξ» και «Καλαβρία» και άλλα πολλά, πυρπολικά και μικρότερα πλοία.
Κατόρθωσε όμως ο Μιαούλης να καταλάβει το μικρό φρούριο του Πόρου επάνω στο νησάκι του Αγ. Κωνσταντίνου. Για την αντιμετώπιση των πραξικοπηματιών ο Καποδίστριας απέστειλε στον Πόρο μικρή δύναμη πεζικού και μία ύλη ιππικού υπό τους Δημήτριο Καλλέργη και Νικηταρά
Η καταπολέμηση του δουλεμπορίου
Στο Συνέδριο της Βιέννης (1814-15), όπου οι τέσσερις νικήτριες δυνάμεις (Αγγλία, Αυστρία, Πρωσία, Ρωσία) ασχολήθηκαν με την διανομή της Ευρώπης μετά την ήττα του Ναπολέοντα, ο Καποδίστριας έθεσε για πρώτη φορά το ζήτημα των δικαιωμάτων των Μαύρων της Αφρικής και την κατάργηση της δουλείας. Ήταν η εποχή που τα καράβια των δουλεμπόρων μετέφεραν τους Αφρικανούς από τα δυτικά παράλια της «Μαύρης» Ηπείρου στην Αμερική, προκειμένου να πωληθούν, ως δούλοι, στα σκλαβοπάζαρα. Οι προτάσεις του, αν και καταρχήν έγιναν δεκτές, δεν υλοποιήθηκαν στην πράξη, διότι, όπως ήταν αναμενόμενο, συνάντησαν την αντίδραση των εκπροσώπων των δυνάμεων εκείνων, τα συμφέρονταν των οποίων πλήττονταν από την τυχόν κατάργηση του δουλεμπορίου.
Στο Συνέδριο της Βιέννης (1814-15), όπου οι τέσσερις νικήτριες δυνάμεις (Αγγλία, Αυστρία, Πρωσία, Ρωσία) ασχολήθηκαν με την διανομή της Ευρώπης μετά την ήττα του Ναπολέοντα, ο Καποδίστριας έθεσε για πρώτη φορά το ζήτημα των δικαιωμάτων των Μαύρων της Αφρικής και την κατάργηση της δουλείας.
Τρία χρόνια αργότερα, στο Συνέδριο του Αιξ-λα-Σαπέλ (σημερινό Άαχεν) του 1818, ο Καποδίστριας, με την έγκριση του Τσάρου Αλεξάνδρου, υπέβαλε υπόμνημα που περιείχε σχέδιο για την ταχεία και αποτελεσματική καταπολέμηση της δουλεμπορίας. Στο υπόμνημά του ο Καποδίστριας πρότεινε τη λήψη αυστηρών μέτρων για την αποτελεσματική πάταξη του δουλεμπορίου με την ενεργό συμμετοχή όλων των ευρωπαϊκών δυνάμεων. Μεταξύ αυτών πρότεινε:
Τη δημιουργία, στις δυτικές ακτές της Αφρικής, με τη συνεργασία όλων των κρατών, ενός οργανισμού με το όνομα “L’ Institution Africaine”, με δική του διοίκηση, δικαστική εξουσία και στρατιωτική δύναμη.
Τη δημιουργία από τις ναυτικές δυνάμεις, μιας ανεξάρτητης κοινής ναυτικής δύναμης, με αποστολή την καταδίωξη των πλοίων των δουλεμπόρων.
Παρά τις προσπάθειες του Καποδίστρια και την καταρχήν αποδοχή των απόψεών του σε θεωρητικό επίπεδο, η ισχυρή αντίδραση εκείνων των χωρών που είχαν συμφέροντα από το δουλεμπόριο –κυρίως των Άγγλων αντιπροσώπων– οδήγησε στο να μην υπάρξει θετικό αποτέλεσμα για την πρότασή του.
Η ηθική δικαίωση του Καποδίστρια ήρθε 67 χρόνια αργότερα (και 54 χρόνια μετά τον θάνατό του), όταν στο Συνέδριο του Βερολίνου (1884-85) συζητήθηκε και το ζήτημα της αφρικανικής ηπείρου, στην οποία ήδη είχαν εξαπλωθεί οι μεγάλες αποικιακές δυνάμεις. Τότε συμφωνήθηκε η ίδρυση ενός οργανισμού με την ονομασία “Association International Africaine”, βασισμένου στις αρχές που είχε θέσει ο Καποδίστριας το 1818. Δύο αιώνες αφότου οι Ηνωμένες Πολιτείες έγιναν κράτος, η αμερικανική κοινωνία αδυνατεί να αποδεχθεί απολύτως τους Μαύρους.
Πριν από δύο αιώνες, ο μεγάλος Έλληνας οραματιστής, διπλωμάτης και πολιτικός μιλούσε για ισότητα και ανθρώπινα δικαιώματα, που κάποιοι ακόμη και σήμερα, στον 21ο αιώνα αδυνατούν να κατανοήσουν και να αποδεχθούν.
Πηγή: Iωάννης Παρίσης amynanet.gr
Πηγή: i-epikaira.blogspot.com
