ΒΑΡΩΣΙ: ΤΟΥΡΚΙΚΗ ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΑΠΟ ΕΠΟΧΗΣ ΟΘΩΜΑΝΙΚΗΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑΣ. ( Varos ή Varus = Προάστιο)
Αναγκαία σημαντική επισήμανση και διευκρίνηση, για αγαπητούς συγγραφείς και αρθρογράφους, που τιμούν την σκλαβωμένη ΑΜΜΟΧΩΣΤΟ, αλλά φυγοκεντρικά και άθελα τους χρησιμοποιούν τις ονομασίες «Βαρώσι» και «Βαρωσιώτες»
Μερικά ενδεικτικά δημοσιευθέντα πληροφοριακά αποσπάσματα.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΑ / ΑΡΣΙΝΟΗ / *ΣΑΛΑΜΙΝΙΑ / ΑΜΜΟΧΩΣΤΟΣ.
Κατά τη βασιλεία του Κωνσταντίου Β’ καταστράφηκε από θεομηνία η πόλη της Σαλαμίνας της Κύπρου και καταποντίστηκε το μεγαλύτερό της μέρος στη θάλασσα από το σεισμό, ενώ το υπόλοιπο κατέπεσε στο έδαφος.
Ο Κωνστάντιος Β’ ο ίδιος την ανοικοδόμησε, απάλλαξε τους κατοίκους της πόλης, που επέζησαν του σεισμού, από τους φόρους για τέσσερα χρόνια και έκτισε διάφορα κτίσματα στην πόλη που ονομαζόταν προηγουμένως Σαλαμίνα και μετονομάστηκε σε Κωνσταντία εξαιτίας εκείνου.
Οι αραβικές επιδρομές πολλές και συνεχείς κατέστρεψαν και την Κωνσταντία και οι κάτοικοι της, όσοι διασώθηκαν, μετακινήθηκαν νοτιότερα και εγκαταστάθηκαν στην Αρσινόη την οποία είχε κτίσει ο Πτολεμαίος Φιλάδελφος ο Β’ προς τιμή της συζύγου και αδελφής του Αρσινόης.
Η Αρσινόη παραμελήθηκε και χώθηκε στην άμμο και είναι αυτή που μετονομάστηκε ύστερα Αμμόχωστος, δηλαδή η πόλη που είναι χωμένη στην άμμο.
*Η Σαλαμίνα υπήρξε πρωτεύουσα της Κύπρου για χίλια περίπου χρόνια και σύμφωνα με την παράδοση ιδρύθηκε από τον Τεύκρο, γιό του Τελαμώνα, βασιλιά του νησιού της Σαλαμίνας και αδελφού του Αίαντα, ο οποίος κατέφθασε στην Κύπρο μαζί με άλλους Έλληνες με το τέλος του Τρωικού πολέμου. Τα πρώτα αρχαιολογικά ευρήματα δείχνουν ότι η Σαλαμίνα κατοικείται από Αχαιούς από τον δωδέκατο αιώνα π.Χ. (Ύστερη Εποχή του Χαλκού)
Η αρχαία Ελληνική Σαλαμίνα απέχει περί τα 6 χλμ από Αμμόχωστο.
Η πόλη της Αμμοχώστου αναδημιουργήθηκε σταδιακά, κατά την εποχή της Τουρκοκρατίας, όταν, μετά την κατάληψη της Αμμοχώστου από τους Τούρκους το 1571, οι Έλληνες κάτοικοι της εξεδιώχθησαν από την εντός των τειχών πόλη για λόγους ασφαλείας των Τούρκων κατακτητών, και εγκαταστάθηκαν νοτιότερα, έξω από τα τείχη. Ο οικισμός που δημιουργήθηκε εκεί ονομάστηκε Βαρώσι ή Βαρώσια, από την τουρκική λέξη varos που σημαίνει προάστιο. (απομονωμένο και περίκλειστο.)
Σχετικά με τη μεταφορά των Ελλήνων κατοίκων της Αμμοχώστου στην εκτός των τειχών περιοχή που ονομάστηκε Βαρώσια από τους Τούρκους, σώζεται σχετικό σουλτανικό φιρμάνι - διαταγή προς τον Τούρκο κυβερνήτη της Κύπρου, με χρονολογία 981 (= 1573 μ.Χ.). Το έγγραφο αυτό, σε μετάφραση του Ι.Κ. Περιστιάνη, αναφέρει μεταξύ άλλων:
«...Ὃσον ἀφορᾶ δέ εἰς τούς ἀπίστους οἳτινες κατοικοῦν ἐντός τῆς Ἀμμοχώστου, νά τούς διώξῃς ἐκεῖθεν καί ἀφοῦ κάμης προάστιον εἰς μέρος τό ὁποῖον νά μή εἶναι 'μετερίς΄ (περικεχαρακωμένον και δεσπόζον), νά έγκαταστήσῃς τούς ἀπίστους εἰς ἐκεῖνο τό προάστιον...»
Με αυτό λοιπόν τον «υποτιμητικό» χαρακτηρισμό Βαρουσιώτες, προσφωνούσαν οι κατακτητές βάρβαροι Οθωμανοί τους σκλαβωμένους και εκτοπισμένους ΑΜΜΟΧΩΣΤΙΑΝΟΥΣ, τους οποίους και εκδίωξαν σε περίκλειστο καντόνιο, που ονόμασαν *Varos ή Varus – Προάστειο.
*Το όνομα Βαρώσι προέρχεται από την τουρκική λέξη "varos" που σημαίνει "προάστιο".Η λέξη "varos" εισήχθη στην τουρκική γλώσσα κατά την περίοδο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Η ονομασία Αμμόχωστος υπήρχε από τους πρώτους μ.Χ. αιώνες ως τοποθεσία. Αλλά και η θαμμένη κάτω από την άμμο ερειπωμένη Αρσινόη συνετέλεσε στην ονομασία της νέας πόλης. Η λέξη Αμμόχωστος ήταν τοπωνύμιο και αρχικά περιέγραφε, ως επίθετο, τη χωσμένη στην άμμο περιοχή και την ερειπωμένη και θαμμένη Αρσινόη: η Αμμόχωστος πόλις. Ο οικισμός που αναπτύχθηκε πάνω ή δίπλα από τα ερείπια της Αρσινόης αναφερόταν με το επίθετο αυτό και σταδιακά έλαβε την ονομασία Αμμόχωστος. Με αυτόν τον τρόπο δόθηκε το όνομά της στην πόλη. Αμμόχωστος σημαίνει «πόλη χωσμένη στην άμμο». Πράγματι, η πόλη του Ευαγόρα είναι ξακουστή για την αμμουδιά της, που θεωρείται από τις καλύτερες της Μεσογείου. Είναι γνωστή και ως «η πόλη του πορτοκαλιού», χάρις στα πλούσια περιβόλια της, και ως «η πόλη των ανεμομύλων».
Οι Φράγκοι την ονόμασαν Famagusta, μια παραφθορά του Αμμόχωστος. Χρησιμοποιούσαν επίσης και παραπλήσιες ονομασίες, όπως Famagosta, Famagouste, Famagousta, Fomagoce. Στα αποσπάσματα πιο κάτω υπάρχουν και άλλες εκδοχές όσον αφορά την προέλευση του Famagusta, όπως από το Fama Augusti, το Fama Costus (Κώνστας), καθώς και το Fam και Gusta, δηλαδή η θάλασσα έχει ανοιχτό το στόμα της να τη ρουφήξει γιατί τη γουστάρει!! Ακόμα και από το Fama Costa, περίφημη ακτή!! Όλες αυτές, κρίνουν οι ιστορικοί, είναι λανθασμένες. Όλοι σχεδόν καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι το Famagusta προέρχεται από το ελληνικό Αμμόχωστος.
ΣΤΡΑΒΩΝ, 64 π.Χ.-24 μ.Χ.
Όπως μαρτυρεί ο Στράβων στις αρχές του 1ου αι. μ.Χ.: «H Aρσινόη... Και μετά ταύτα η Σαλαμίς...είτ’ Αρσινόη πόλις και λιμήν. Ειτ’ άλλος λιμήν Λεύκολλα είτ’ άκρα Πηδάλιον...». Το όνομα Αμμόχωστος δεν αναφέρεται από τον Στράβωνα, παρόλο που αναφέρει την Αρσινόη, τη Λεύκολλα και το Πηδάλιον, που ουσιαστικά αποτελούν την περιοχή της Αμμοχώστου.
Φαίνεται ότι η έρημη αυτή πόλη ήταν η Αρσινόη, όμως υπήρχε ήδη, από τα τέλη της Ρωμαϊκής Περιόδου, τοπωνύμιο Αμμόχωστος, και στην τοποθεσία αυτήν εξελίχθηκε αργότερα η πόλη της Αμμοχώστου. Ή η ερειπωμένη πόλη Αρσινόη, που πήρε την ονομασία Αμμόχωστος. Οι ξέρες που αναφέρονται υπάρχουν και σήμερα έξω από το λιμάνι της Αμμοχώστου. Πάντως, είναι πιθανότατα η πρώτη φορά που μνημονεύεται στις πηγές η πόλη/οικισμός ή η περιοχή με το όνομα Αμμόχωστος.
Η Αμμόχωστος αναφέρεται από δύο προσκυνητές τον 12ο αι. ένεκα του λιμανιού της. Στη συνέχεια εμφανίζεται σε χρονικά της εκστρατείας του Ριχάρδου του Λεοντόκαρδου μερικές φορές ως πόλη, με την ονομασία Famagusta. Σε ναυτικό εγχειρίδιο της Πίζας του 12ου/13ου αι. περιέχεται η περιγραφή civitas Famagosta.
ΛΕΟΝΤΙΟΣ ΜΑΧΑΙΡΑΣ, 1458
Ο Λεόντιος Μαχαιράς αναφέρεται πολύ συχνά στην Αμόχουστον.
ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΙΤΗΣ ΚΥΠΡΙΑΝΟΣ, 1788
Και ο Αρχιμανδρίτης Κυπριανός σε πολυάριθμες περιπτώσεις αναφέρεται στην Αμμόχουστον. «Λέγουσι να εκαλέσθη Αμμόχουστος από τους Ρωμαίους, διά το να είναι χοσμένη μέσα εις την άμμον».
ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΟΣ, 1766
«Σε αυτόν τον μεγάλο κόλπο βρισκόταν η πόλη Αρσινόη, που πήρε το όνομά της από την ιδρύτριά της Αρσινόη, αδελφή και σύζυγο του Πτολεμαίου Φιλαδέλφου, βασιλέα της Αιγύπτου. Στα ερείπιά της κτίστηκε η πόλη που σήμερα ονομάζεται Famagosta ή Αμμόχωστος.
Η πόλη της Αμμοχώστου αναφέρεται με το όνομα αυτό για πρώτη φορά στο έργο "Σταδιασμός ήτοι Περίπλους της Μεγάλης θαλάσσης". Πρόκειται για ένα ναυτικό εγχειρίδιο, βοήθημα για τους ναυτιλλομένους που εγράφη ακριβώς τον 4ον μ.Χ. αιώνα. Το όνομα του Έλληνα αυτού συγγραφέα, που δυστυχώς παραμένει άγνωστο, γράφει και τα εξής: "…Από δε του Πηδαλίου επί νήσους στάδια π’ πόλις εστίν έρημος, λεγομένη Αμμόχωστος έχει δε λιμένα παντί ανέμω έχει δε εν τη καταγωγή χοιράδας φυλάττου…". ...
Ας επανορθώσουν, λοιπόν οι αγαπητοί συγγραφείς και αρθρογράφοι,, για επόμενα τιμητικά τους άρθρα ή αναφορές, που ναι μεν τιμούν την σκλαβωμένη Ελληνική ΑΜΜΟΧΩΣΤΟ, αλλά από άγνοια ή αντανακλαστικά χρησιμοποιούν το όνομα "Βαρώσια" και «Βαρωσιώτες» (Το ίδιο συμβαίνει ακόμη και στα Κυπριακά ΜΜΕ.) και να πέφτουν στην παγίδα των ξένων και Τούρκων που ομιλούν για "περίκλειστη περιοχή των Βαρωσίων" αντί του σωστού η «περίκλειστη σκλαβωμένη πόλη της ΑΜΜΟΧΩΣΤΟΥ!»
Οι κάτοικοι, λοιπόν, ελληνικής καταγωγής από της εποχής του Τεύκρου, του Ονήσιλου και του Ευαγόρα, πρέπει να προσαγορεύονται ως "Αμμοχωστιανοί" και όχι με το τουρκογενές "Βαρωσιώτες"».
Με εκτίμηση
Αντώνιος Αντωνάς – Συγγραφέας από Ελληνική Κύπρο.
