Ο Γάλλος πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν πρόκειται να επισκεφθεί τη Βαγδάτη και πιθανώς το βόρειο Κουρδιστάν την Τετάρτη, υπογραμμίζοντας σε όλα τα μέτωπα τις διαφορές Τουρκίας-Γαλλίας. Για θρησκευτικούς, ιστορικούς και ιδεολογικούς λόγους, στη Μεσόγειο, την Κύπρο, τη Βηρυτό, το Μαχρέμπ και το Σαχέλ, Παρίσι και Άγκυρα τρέφουν ένα «αιώνιο μίσος».
Η ένταση μεταξύ του Μακρόν και του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν κορυφώθηκε τον Ιούνιο, όταν μια γαλλική φρεγάτα κοντά στις ακτές της Λιβύης, επιδιώκοντας να επιβάλει το εμπάργκο όπλων του ΝΑΤΟ, παρενοχλήθηκε από τουρκικές φρεγάτες που συνοδεύουν το φορτηγό-πλοίο.
«Η κατάσταση ήταν ήδη τεταμένη όταν συνέβη αυτό», δήλωσε ο Guillaume Perrier, ανταποκριτής της Τουρκίας για τη γαλλική εφημερίδα Le Monde, στην Ahval. «Αλλά σίγουρα αυτό το περιστατικό άνοιξε ένα νέο κύκλο εντάσεων».
Ο Μακρόν επέκρινε τον ρόλο της Τουρκίας στη Λιβύη, η οποία υποστηρίζει την Κυβέρνηση Εθνικής Συμφωνίας (GNA) που εδρεύει στην Τρίπολη, Ανέφερε πως είναι "εγκληματίας" για μέλος του ΝΑΤΟ. Αναφερόμενος στη Γαλλία που ηγείται της εισβολής του ΝΑΤΟ το 2011 που ανέτρεψε τον δικτάτορα της Λιβύης Μουαμάρ Καντάφι και την υποστήριξη του εχθρού του GNA Στρατηγού Χαλίφα Χαφτάρ, ο εκπρόσωπος του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών Χάμι Ακσόι δήλωσε ότι η Γαλλία βοήθησε να σύρει τη Λιβύη στο χάος.
Ημέρες μετά την έκρηξη της Βηρυτού στις αρχές του μήνα, ο Μακρόν επισκέφθηκε τον Λίβανο για να προσφέρει γαλλική βοήθεια στην ανοικοδόμηση. Ο Ερντογάν κατήγγειλε την επίσκεψη του Γάλλου ηγέτη ως προσπάθεια αποικοιοποίησης του Λιβάνου. Ο τούρκος πρόεδρος, επανέλαβε διάσημα το βίντεο επίθεσης του τζαμιού στο Κράιστσερτς στις συγκεντρώσεις του 2019, και οι υποστηρικτές του τείνουν να κατηγορούν τους άλλους για τις αδυναμίες της Άγκυρας, σε αυτό που φαίνεται να είναι μια εντυπωσιακή έλλειψη αυτογνωσίας.
«Το Παρίσι δεν διστάζει να συνεργαστεί με παράνομους παράγοντες όπως ο συνωμότης πραξικοπήματος Khalifa Haftar και τρομοκρατικές ομάδες όπως οι (κουρδικές μαχητικές ομάδες) YPG / PKK», έγραψε ο λέκτορας του Πανεπιστημίου Sakarya, Kemal Inat, για την κρατική υπηρεσία Anadolu της Τουρκίας, μια μέρα πριν από τον Ερντογάν φιλοξένησε τον Ismail Haniyeh, τον αρχηγό της Χαμάς, που χαρακτηρίζεται ως τρομοκρατική ομάδα από τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρωπαϊκή Ένωση, στην Κωνσταντινούπολη.
Η Γαλλία δεν θα ανεχόταν ποτέ τέτοια επέμβαση στην Αφρική. Η σύγκρουση για τη Λιβύη αποτυπώνει τους διαφορετικούς προσανατολισμούς Τουρκίας και Γαλλίας πάνω στη συγκεκριμένη εμφύλια σύγκρουση.
Από τη μία, η Άγκυρα θεώρησε ότι είχε την ευκαιρία αφενός να κατοχυρωθεί ως περιφερειακή δύναμη αφετέρου να προωθήσει τα σχέδιά της για τη «Γαλάζια Πατρίδα» βρίσκοντας την πρώτη χώρα της Μεσογείου που ήταν διατεθειμένη να υπογράψει μαζί της συμφωνία οριοθέτησης ΑΟΖ. Κομβική πλευρά του υπολογισμού της το γεγονός ότι η κυβέρνηση της Τρίπολης παρέμενε η κυβέρνηση που ήταν αναγνωρισμένη από τον ΟΗΕ ως τέτοια. Και στον αντίποδα η Γαλλία, που ποτέ δεν έπαψε να θεωρεί τον εαυτό της ως μία «μεγάλη δύναμη», είδε τα κεκτημένα μία δεκαετίας να εξαφανίζονται. Και αντέδρασε.
Πρόκειται για μία "βαθιά" αντιπαράθεση
Η αντιπαράθεση δεν αφορά απλώς συγκρουόμενα σχέδια πάνω στη διαχείριση περιφερειακών κρίσεων. Ούτε καν απλώς το πώς η Γαλλία βλέπει με μεγάλη επιφύλαξη την προσπάθεια μιας ακόμη δύναμης να αποκτήσει πρόσβαση σε μια περιοχή στην οποία θεωρεί ότι έχει τον πρώτο λόγο.
Η Γαλλία βλέπει ούτως ή άλλως με επιφύλαξη την προσπάθεια μιας χώρας την οποία κυβερνά μια παραλλαγή «πολιτικού Ισλάμ» να αποκτήσει αυξημένη διεθνή παρουσία. Σε πείσμα της δημοκρατικής ρητορικής των γαλλικών κυβερνήσεων, η Γαλλία είναι από τις χώρες που βλέπει με τη μεγαλύτερη επιφύλαξη την εμφάνιση μιας ισλαμικής πολιτικής ή πολιτιστικής ταυτότητας, ξεκινώντας από το πώς αντιμετωπίζει σχετικά ζητήματα στο εσωτερικό της ως προς τους μουσουλμάνους πολίτες της. Ήταν η χώρα που ήδη από τη δεκαετία του 2000 πήρε την ευθύνη πρακτικά να ανακόψει την ενταξιακή προοπτική της Τουρκίας. Παραμένει η χώρα που πιο εύκολα συζητά κυρώσεις σε βάρος της Τουρκίας εντός ΕΕ. Όλα αυτά παραπέμπουν σε μια γαλλική εκτίμηση ότι ούτως ή άλλως πρέπει να ανακοπούν οι φιλοδοξίες της Τουρκίας.
Σε όλα αυτά προστίθενται και τα ζητήματα που αφορούν τα ενεργειακά της Νοτιοανατολικής Μεσογείου όπου η Γαλλία, που για παράδειγμα ήδη έχει εξασφαλίσει «οικόπεδα» της Κυπριακής ΑΟΖ δεν βλέπει με καλό μάτι τη διαρκή αμφισβήτηση από την Τουρκία των κυπριακών κυριαρχικών δικαιωμάτων.
Η Τουρκία, η Μουσουλμανική Αδελφότητα και το ζήτημα της Αγια Σοφιάς
Τον περασμένο μήνα, η γαλλική κυβέρνηση κατήγγειλε την απόφαση του Ερντογάν να μετατρέψει την εμβληματική Αγία Σοφία της Κωνσταντινούπολης σε τζαμί - μια απόφαση που ήρθε λίγες μέρες μετά τη γαλλική Γερουσία που εξέδωσε έκθεση 244 σελίδων σχετικά με την αυξανόμενη και επικίνδυνη επιρροή των Ισλαμιστών στη Γαλλία.
Η έκθεση επισήμανε τη Μουσουλμανική Αδελφότητα ως την πιο προβληματική ομάδα και ανέφερε την Τουρκία, η οποία είναι υπεύθυνη για τους μισούς ξένους ιμάμηδες στη Γαλλία, ενώ εκπροσωπεί μόνο το 5% του πληθυσμού, ως τον κύριο υποστηρικτή αυτών των λεγόμενων θρησκευτικών «αυτονομιστών».
Τον Ιανουάριο, ο Μακρόν εξέφρασε μια ομιλία για αυτή τη μορφή αποσχιστισμού στο Molouse, κοντά στα γερμανικά σύνορα, η οποία έχει μια αρκετά μεγάλη τουρκική κοινότητα που τείνει να υποστηρίζει τον Ερντογάν και το κυβερνών κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP). «Χρησιμοποίησε αυτή τη λέξη για να στοχεύσει τις τουρκικές πολιτικές δραστηριότητες στη Γαλλία», δήλωσε ο Perrier.
«Στόχευσε σκόπιμα τα τουρκικά συμφέροντα και τις εντάσεις που δημιουργήθηκαν από τουρκικές ομάδες για να ευχαριστήσουν τους δεξιούς ψηφοφόρους», δήλωσε ο Perrier. «Γνωρίζουμε ότι οι υποστηρικτές του AKP, οι οργανώσεις του AKP στη Γαλλία είναι συνδεδεμένοι με την Μουσουλμανική Αδελφότητα ... Γνωρίζουμε ότι υποστηρίζουν οργανισμούς όπως το COJEP στο Στρασβούργο, το οποίο είναι πολύ ενεργό».
"Στρατόπεδα" και συγκρούσεις εντός του ΝΑΤΟ
Η αντιπαράθεση Γαλλίας και Τουρκίας είναι και μια σύγκρουση εντός του ΝΑΤΟ. Μάλιστα, έχει ενδιαφέρον ότι η Τουρκία σε διάφορες στιγμές έχει τοποθετηθεί ως υπερασπιστής του ΝΑΤΟ, σε αντιδιαστολή με την απαξιωτική αναφορά που είχε κάνει ο πρόεδρος Μακρόν στο «εγκεφαλικά νεκρό ΝΑΤΟ». Βέβαια από την άλλη, η γαλλική πλευρά πάντα υπογραμμίζει ότι η Τουρκία επιμένει στα ρωσικά πυραυλικά συστήματα S-400, ενώ το Παρίσι κατηγορεί την Άγκυρά για την άρνησή της να αποδεχτεί το σχέδιο Eagle Defender για την Πολωνία και τις Βαλτικές χώρες, σχέδιο το οποίο η Τουρκία έχει πει ότι θα μπλοκάρει όσο το ΝΑΤΟ δεν κατατάσσει τις κουρδικές πολιτοφυλακές PYD ανάμεσα στις τρομοκρατικές οργανώσεις. Αίτημα δύσκολο να γίνει δεκτό, εάν σκεφτούμε ότι οι ΗΠΑ στηρίχτηκαν σε αυτές κατά τις επιχειρήσεις κατά του Ισλαμικού Κράτους στη Συρία.
Εντός του ΝΑΤΟ σχηματίζονται «στρατόπεδα» και συμμαχίες. Ελλάδα και Γαλλία εκπροσωπούν κοινά συμφέροντα την ώρα που η Γερμανία δείχνει μεγάλα όρια ανοχής στις τουρκικές προκλήσεις. Σε κάθε περίπτωση η συγκεκριμένη αντιπαράθεση θα συνεχίσει να είναι μία από τις βασικές παραμέτρους των ευρύτερων συγκρούσεων στη Μεσόγειο.
