Γράφει ο Κώστας Βενιζέλος
Ο κορωνοϊός προκαλεί κρίση πολλών Μποφόρ. Μια κρίση η οποία απειλεί τη ζωή μας και τον τρόπο ζωής μας. Μία κρίση που τη βιώνουμε στην καθημερινότητά μας σήμερα με όρους αποκλεισμού και συνθήκες εγκλωβισμού και αναμένεται να τη βιώσουμε αύριο σε όρους οικονομικής δυσπραγίας εάν όχι κατάρρευσης. Κι ενώ σε πρώτη φάση ο βασικός στόχος είναι η αντιμετώπιση της πανδημίας και να μην καταρρεύσει το σύστημα υγείας ώστε να σωθούν ζωές, σε δεύτερη φάση στόχος είναι να επιβιώσει η οικονομία και να αποκατασταθεί ο παραγωγικός ιστός της κάθε χώρας.
Κάθε κρίση, επηρεάζει την εικόνα του κράτους. Στην περίπτωση μίας πανδημίας, όπως αυτή του κορωνοϊού η κρίση είναι πάνδημη. Την επίθεση του ιού τη δέχονται όλες οι χώρες, και όλες οι χώρες συμμετέχουν στον «παγκόσμιο πόλεμο» με τον «αόρατο εχθρό». Διαφορετικοί τρόποι αντιμετώπισης του ίδιου προβλήματος σε διαφορετικές χώρες αυτονόητα οδηγούν σε συγκρίσεις. Ποια χώρα αντιμετωπίζει την πανδημία καλύτερα; Ποια χώρα έχει αποτελεσματικότερη στρατηγική διαχείριση της κρίσης;
- Η κρίση παράγει την εικόνα της κρίσης και αυτή με τη σειρά της, για άλλους λειτουργεί ως μία περαιτέρω κρίση της εικόνας της χώρας και για άλλους ως μία ευκαιρία να ανατάξουν την εικόνα της χώρας τους. Στην περίπτωση του κορωνοϊού, εκπέμπονται διάφορες εικόνες σε σχέση με τη διαχείριση που κάνουν οι διάφορες κυβερνήσεις.
Πρώτο, όπως είναι γνωστό, στην Κίνα ξεκίνησε ο ιός. Η χώρα βρέθηκε αρχικά μόνη να αντιμετωπίζει τον κορωνοϊό. Στην πρώτη φάση φάνηκε η κατάσταση να ξεφεύγει. Στη συνέχεια σταδιακά και μεθοδικά προχώρησε στην αναχαίτιση του ιού και βαθμηδόν να επανέρχεται το μεγαλύτερο τμήμα της χώρας στην κανονικότητα. Ενόψει του ενδεχόμενου η Κίνα να δαχτυλοδείχνεται για το γεγονός ότι από τη χώρα αυτή ξεκίνησε ο κορωνοϊός, υπήρξε από το Πεκίνο μια προσπάθεια ανατροπής αυτής της εικόνας. Πώς; Με την αποστολή ιατρικής βοήθειας προς όλες σχεδόν τις χώρες και ιατρικού προσωπικού στην Ιταλία. Οι τελευταίες κινήσεις έστειλαν το μήνυμα πως, και αντιμετώπισε τον ιό αποτελεσματικά και βοηθά και τις άλλες χώρες. Οι Αμερικανοί, πάντως, που ήταν από τους αποδέκτες βοήθειας από το Πεκίνο κατηγορούν την Κίνα ότι καθυστέρησε να ενημερώσει τις υπόλοιπες χώρες ενώ κρύβει μέχρι σήμερα στοιχεία.
Δεύτερο, η Ιταλία, η οποία δέχθηκε σημαντικό, σχεδόν ισοπεδωτικό κτύπημα από τον ιό, κρίνεται για το γεγονός ότι η κυβέρνηση υποβάθμισε τους κινδύνους και η κατάσταση ξέφυγε. Οι εικόνες από την Ιταλία με τα στρατιωτικά καμιόνια να μεταφέρουν νεκρούς σε φέρετρα, τα αγωνιώδη μηνύματα των επαγγελματιών υγείας της πρώτης γραμμής, διαμορφώνουν εντυπώσεις που δύσκολα ανατρέπονται. Η Ιταλία και η Ισπανία αποτελούν το παράδειγμα του τι μπορεί να πάει άσχημα στη διαχείριση του κορωνοϊου και γιατί. Οι δύο αυτές χώρες θα κουβαλούν αυτά τα τραύματα όχι μόνο στη συλλογική τους συνείδηση και στην ιστορική τους μνήμη αλλά και στις εικόνες του κράτους τους για μεγάλο διάστημα. Πόσο θα επηρεάσουν αυτές οι εικόνες τον τουρισμό τους; τα προϊόντα τους; Πόσο θα επηρεάσουν τις κάθε μορφής οικονομικές αποτιμήσεις της κρατικής εικόνας;
Τρίτο, δύο μεγάλες χώρες, οι ΗΠΑ και η Βρετανία, έκαναν διαχείριση στο θέμα του κορωνοϊού, που έχουν τα ίδια χαρακτηριστικά. Οι ηγέτες των δύο αυτών κρατών, Ντόναλτ Τραμπ και Μπόρις Τζόνσον, υποβάθμισαν τον κίνδυνο, αρνήθηκαν για μια περίοδο να λάβουν μέτρα, θέτοντας πάνω από την υγεία των πολιτών τους, προσωπικούς πολιτικούς σχεδιασμούς και την οικονομία. Όταν ο ιός εξαπλώθηκε επικίνδυνα και «θέριζε» ανθρώπους άρχισαν να υιοθετούν μέτρα, με αρκετές αδυναμίες ως προς την εφαρμογή τους και την αποτελεσματικότητά τους, ενώ αποδείχθηκαν και κενά σε ό,τι αφορά τις υποδομές. Η διαχείριση έχει χαρακτηριστικά της συμπεριφοράς των ηγετών τους, αλλά και του ελέγχου που έχουν οι βασικοί παίκτες της οικονομίας στις πολιτικές αποφάσεις. Πώς επηρεάζουν αυτές οι καταφανείς εκδηλώσεις διαχειριστικής αδυναμίας τις εικόνες ισχύος των δύο κρατών; Αυτό θα φανεί στη συνέχεια. Άλλωστε, ΗΠΑ και Βρετανία αντιμετώπισαν αρχικά την πανδημία και γεωπολιτικά, αλλά και με οικονομικούς όρους. Η κυβέρνηση Τραμπ θεώρησε την εξάπλωση του ιού ως ευκαιρία για να επιτεθεί κατά της Κίνας, την οποία θεωρεί μεγάλο αντίπαλο.
Τέταρτο, μια άλλη κατηγορία κρατών είναι εκείνα που κυβερνώνται από ηγέτες οι οποίοι αντιμετωπίζουν μυωπικά τη δημοκρατία και τις ελευθερίες των πολιτών. Τέτοιες χώρες είναι μεταξύ άλλων η Τουρκία και η Ουγγαρία. Ο Τούρκος Πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, για μια περίοδο έκρυβε το πρόβλημα με τον ιό κάτω από το χαλί. Σε βαθμό που παρουσίαζε μηδενικό αριθμό για κρούσματα. Μέχρι και πρόσφατα αρνείτο να πάρει μέτρα ενώ τώρα που εξαπλώνεται συνεχώς ο κορωνοϊός, αφήνοντας πίσω του νεκρούς, ο Ερντογάν κρύβεται και κάνει εξαγγελίες απελπισίας.
- Είναι ίδιον του Τούρκου Προέδρου, το γεγονός ότι ακόμη και σε μια τέτοια περίοδο κρίσης, προσπαθούσε να υποβαθμίσει τη διαχείριση άλλων κρατών (έκανε συγκρίσεις ) ενώ συντηρεί τις επεκτατικές του βλέψεις στην περιοχή.
Την ίδια ώρα, ο Ούγγρος Πρωθυπουργός Βίκτορ Όρμπαν, δρομολόγησε νόμο με τον οποίο κυβερνά πάνω από τους νόμους και το σύνταγμα, δικτατορικά δηλαδή. Το Κοινοβούλιο της Ουγγαρίας αποφάσισε, με πλειοψηφία δύο τρίτων, να δώσει στον πρωθυπουργό Βίκτορ Όρμπαν την εξουσιοδότηση να κυβερνά επ’ αόριστον με διατάγματα.
Πέμπτον, η εικόνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποδομείται περισσότερο από τη διαχείριση της πανδημίας. Η κρίση που προκαλεί ο κορωνοϊός επιβεβαίωσε τις διαφορές και τους ανταγωνισμούς εντός της Ε.Ε. Επιβεβαίωσε τον «πόλεμο» Βορείων και Νοτίων και τη συστηματική προσπάθεια της Γερμανίας να εδραιώσει την κυριαρχία της. Οι πολίτες της Ένωσης εισέπραξαν το τέλος, ακόμη και θεωρητικά, της λεγόμενης ευρωπαϊκής αλληλεγγύης.
- Η εικόνα που διαμορφώνεται για την Ε.Ε. είναι ξεκάθαρη: Είναι ένα κλαμπ με μέλη που κινούνται με διαφορετικό αφήγημα και ταχύτητα.
Σε περιόδους κρίσης, τα αφηγήματα, η εικόνα που διαμορφώνεται, η διαχείριση που γίνεται, οριοθετεί και τη διεθνή παρουσία του κράτους. Έχει διαχρονικά επιβεβαιωθεί πως η εικόνα της κρίσης μετατρέπεται βαθμηδόν σε κρίση εικόνας για το κράτος. Συνεπώς, η σημερινή εικόνα θα αποτελέσει εργαλείο για την επόμενη ημέρα της κρίσης. Μετά από μια πανδημία, που οι επιπτώσεις θα είναι μεγάλες, πολιτικά και οικονομικά, όσοι θα καταφέρουν να διατηρήσουν ένα συγκριτικό πλεονέκτημα από τους υπόλοιπους, θα το εισπράξουν την επόμενη ημέρα. Όσοι αποτύχουν, θα βυθιστούν περισσότερο στην κρίση.
Την ίδια ώρα, είναι σαφές πως αυτό που διαπιστώνεται είναι πως υπάρχει διεθνώς έλλειψη ηγετών. Κι αυτό φάνηκε στις μεγάλες χώρες, τα ισχυρά κράτη. Αυτό, όμως, είναι ένα άλλο κεφάλαιο.
Η περίπτωση της Κύπρου
Είναι σαφές πως η Κύπρος βρισκόμενη σε ένα μεταβατικό στάδιο υλοποίησης του Γενικού Σχεδίου Υγείας και με δεδομένο ότι τα δημόσια νοσηλευτήρια είχαν υπονομευθεί, σε κάποιες περιπτώσεις «ξηλωθεί», δεν είχε τις δυνατότητες να αντιμετωπίσει εξαρχής αποτελεσματικά τον κορωνοϊό. Το σύστημα ήταν εκ των πραγμάτων ανέτοιμο, ήταν όμως και ανεπαρκές. Είναι, άλλωστε, ένα σύστημα με παθογένειες και στρεβλωτικές λειτουργίες.
Δεν θα κριθεί τώρα συνολικά η διαχείριση. Αυτό θα γίνει μετά την πανδημία. Θα μπορούσαν αξιολογηθούν, ωστόσο, κάποιες κινήσεις που δημιούργησαν εντυπώσεις και επηρέασαν την εικόνα του κράτους, της χώρας.
- Μια απόφαση ήταν αυτή που δεν επιτρέπει την ελεύθερη επάνοδο των Κυπρίων στη χώρα τους. Η Κύπρος είναι η πρώτη χώρα και η μόνη που έχει αποφασίσει τούτο. Αυτή η απόφαση, όπως πληροφορούμαστε, έχει αφήσει άναυδους ακόμη και τη γραφειοκρατία των Βρυξελλών, που φημίζεται για «προχωρημένες ιδέες». Υπήρξε και αντίδραση, κυρίως σε ό,τι αφορά το πολυσυζητημένο πιστοποιητικό κορωνοϊού, που ζητήθηκε από τους Κυπρίους πολίτες από την κυβέρνησή τους για να μπορέσουν να επαναπατρισθούν!
Η Κύπρος για να επανέλθει στην «κανονικότητα», όπως την βλέπουν κυβέρνηση και το μεγάλο κεφάλαιο, θα πρέπει να προσελκύσει επενδυτές, τουρίστες και να φέρει φρέσκο χρήμα στην αγορά. Λόγω του μεγέθους και του γεγονότος ότι η πανδημία δεν περνά ισοπεδωτικά από τη χώρα, ενδεχομένως η επανεκκίνηση να θεωρείται πιο εύκολη. Είναι, σίγουρο πάντως, πως εύκολα δεν θα υπάρξουν την επόμενη ημέρα της πανδημίας.
Αναρτήθηκε από τη συνεργάτιδά μας Σοφία Παπανικολάου
